داخلی صفحه سیاسی آرشيو يادداشت

۱۱۹

اشتباهی که از دهه شصت تاکنون انجام می دهیم

بخش تعاملی الف - علی امیری

اشاره: مطلبی که می خوانید از سری یادداشت های بینندگان الف است و انتشار آن الزاما به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست. بینندگان الف می توانند با ارسال یادداشت خود، مطلب ذیل را تایید یا نقد کنند.

اجازه بدهید رو راست به سر اصل موضوع بروم، در دهه ۶۰ و بعد از انقلاب فرهنگی‌ در یکی‌ از بهترین دانشگاه های ایران مربی‌ آموزشی‌ بودم، با تمام وجود اعتقاد دارم مشکلات امروز جامعه ما به تصمیم کاملا سیاسی و اشتباه آن سال ها مبنی ٔبر پذیرش دانشجویان ٔبر اساس سهمیه‌های مختلف و نه شایستگی علمی‌ و علاقه و رقابت علمی ٔبر می گردد، در بسیاری از دوره‌ها شاید کمتر از ۱۰ درصد دانشجویان پذیرفته شده از سهمیه منطقه یک یعنی‌ از کسانی‌ که تنها معیار پذیرش آنها بالاترین رتبه علمی‌ در کنکور بود، بودند و این میزان با نهایت تاسف در دوره‌های تکمیلی، بورس و دکترا به صفر میل می کرد، یعنی‌ همان ده درصد نیز هیچ شانسی برای رسیدن به مدارج بالا نداشتند.

عزیزانی که با سهمیه یا رانت علمی‌ جای آن ها پذیرفته می شدند علیرغم نداشتن شایستگی علمی‌ به مدارج بالا رسیدند و در نتیجه امروز اکثریت قاطع بدنه اجرایی و مدیریتی کشور در تمام سازمان ها و ارگان ها همان فارغ تحصیلانی هستند که به گواهی و شهادت همه استادان عل‌رغم اینکه بسیاری از آنها انسان های نجیب و شریفی بودند ولی‌ از آنجا که شایستگی و در بسیاری از موارد حتی علاقه علمی نداشتند. فکر می‌کنید نتیجه مدیریت آن ها بهتر از چیزی می شود که کشور هم اکنون با آن مواجه است و جالب است اکثر همان ۱۰ درصد شایستگان علمی‌ از آنجا که هیچ آینده‌ای برای خود در این کشور متصور نبودند از همان زمان شروع به مهاجرت کردند و حالا نخبه ایرانی‌ بهترین دانشگاه های کشورهای پیشرفته هستند!

البته من نیز کاملا اعتقاد دارم که عزیزانی که پدر یا برادر یا جان و سلامتی‌ خود را در جهت دفاع از وطن از دست داده‌اند باید مورد حمایت قاطع قرار می گرفتند ولی‌ این حمایت نباید در جهت بالا کشیدن علمی‌ آن ها در یک رقابت نابرابر می بود، چون غیر از اینکه بی‌ عدالتی بود، ظلمی آشکار به خود این عزیزان بود که با وجود عدم علاقه مجبور به رفتن راهی‌ شدند که ثمری برای میهن نداشت و وضعیت امروز بهترین گواه این تصمیم اشتباه بود. از این زاویه و با نهیات تاسف باید به عرض برسانم که امیدی در کوتاه مدت و حتی در میان مدت به بهبود وضعیت ندارم چرا که چند ده سال زمان می برد تا بتوانیم این اشتباه را اصلاح کنیم.

اما چرا آمریکا همچنان در همه عرصه‌ها کما بیش پیشتاز است، بدون تعارف عرض کنم که در همان سال های دهه شصت علی رغم اینکه خودم سربازی را در کردستان و در اوج درگیری ها طی کردم و فرزند یک نظامی درگیر جنگ بودم ولی‌ به هر حال نمی توانستم از هیچ سهمیه یی استفاده کنم و تحصیلات تکمیلی من در ایران غیر ممکن بود تصمیم گرفتم برای ادامه تحصیل به آمریکا بیام و نتیجه اینکه توانستم ببینم تفاوت این سیستم آموزشی با کشور من از زمین تا آسمان است، در این جا تنها و تکرار می‌کنم تنها معیار برای پذیرش در دانشگاه ها فقط و فقط شایستگی علمی‌ است و فارغ از اینکه سیاه باشی‌ یا سفید، سوسیالیست باشی‌ یا کمونیست، مسلمان باشی‌ یا مسیحی‌ یا یهودی، اما در محیط علمی‌ تنها معیار برتری شایستگی علمی‌ است و علیرغم اینکه در آمریکا هم برای سربازان ارتش بعد از پایان خدمت امتیاز‌های بسیار مالی و شغلی‌ در نظر گرفته می شود ولی‌ هرگز این امتیاز‌ها برای ورود به دوره‌های علمی‌ نیست. این می شود که از ۱۰۰ دانشگاه برتر دنیا هم اکنون ۹۰ تای آن در آمریکا است و چندتای باقیمانده در انگلیس و آلمان و طبیعی‌ است که نتیجه داشتن این سیستم آموزشی‌ داشتن بهترین و کارآمد‌ترین بدنه مدیریتی در اقتصاد جهانی‌ است.

البته چین نیز مانند کشور ما در زمان انقلاب فرهنگی‌ همین اشتباه را مرتکب شد و انواع امتیاز‌ها به اعضا و خانواده‌های عضو حزب کمونیست تعلق می‌گرفت که نتیجه آن فقر و فلاکت ده ۶۰ و ۷۰ میلادی چین بود ولی‌ بعد از دنگ شیاپنگ در ده ۸۰ میلادی چین ضمن اصلاح این اشتباه و ملاک قرار دادن فقط سطح علمی‌ دانشجویان برای ورود به تحصیلات تکمیلی همه ساله صدها هزار نفر از آنها را به کشورهای پیشرفته آمریکا و اروپا اعزام می‌کنند که نتیجه آن را در بهروزی و رشد حیرت انگیز اقتصادی، سیاسی، تکنولوژی چین در سال های اخیر شاهد هستیم.