داخلی صفحه سیاسی آرشيو يادداشت

برنده توافقنامه ژنو کیست؟

بخش تعاملی الف - محمد حسن فرشیدی

اشاره: مطلبی که می خوانید از سری یادداشت های بینندگان الف است و انتشار آن الزاما به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست. بینندگان الف می توانند با ارسال یادداشت خود، مطلب ذیل را تایید یا نقد کنند.

با پایان یافتن ماراتن گفتگوهای ایران و ۵+۱، واکنش های متعددی در محافل داخلی و خارجی نسبت به نتایج حاصله ایجاد شده است. روشن است که مفاد توافق انجام شده با تفاوت اندکی با پیشنهادات طرف غربی در آخرین دور مذاکرات آلماتی منطبق است به علاوه اینکه در پایان توافقنامه در یک صفحه، نسبت به مفاد "گام نهایی مذاکرات" اشاره شده است. از این حیث، واکنش های منفی خفیفی در محافل نزدیک به تیم مذاکره کننده هسته ای قبلی نسبت به این توافق ایجاد شده است چرا که تیم قبلی بر این اعتقاد بود که تعلیق فعالیت غنی سازی ۲۰ درصد باید در مقابل لغو کلیه تحریم های یکجانبه مانند تحریم های نفتی و بانکی باشد، حال آنکه در توافق انجام شده درمقابل تعلیق غنی سازی ۲۰ درصد و هم چنین تعلیق راکتور آب سنگین اراک، فقط تحریم های پتروشیمی و فلزات گرانبها تعلیق شده است.

هرچند این انتقاد در نگاه اول صحیح به نظر می رسد، اما باید توجه داشت که توافق انجام شده یک توافق کوتاه مدت شش ماهه تا یکساله است که هدف آن بدست آوردن زمان برای مذاکرات بیشتر است. همچنین با توجه به اشباع ذخایر سوخت ۲۰ درصد، ایران تا مدت طولانی نیازی به غنی سازی ۲۰ درصد بیشتر ندارد. از سوی دیگر با توجه به مفاد توافق نامه خصوصا "گام نهایی مذاکرات"، طرف غربی غنی سازی اورانیوم در ایران را به طور ضمنی پذیرفته است که نشانگر پیروزی ایران در روند مبارزه ۱۰ ساله خود برای به رسمیت شناخته شدن این امر است. به علاوه مهمترین عاملی که این توافق در اختیار ایران قرار می دهد، "خرید زمان و تغییر فضای بازی" بین المللی است چرا که ایران می تواند در طول زمان ایجاد شده بواسطه مذاکرات، به چانه زنی با طرفهای ثالثی مانند کشورهای شرق آسیا و آلمان برای کاهش بیشتر و دور زدن تحریمها بپردازد و با شناسایی نقاط ضعف داخلی اقتصاد خود، زمینه اثرپذیری از تحریم ها را کمتر کند.

لذا با توجه به موارد فوق می توان گفت که درصورت هوشیاری مسئولان و استفاده حداکثری از زمان و فضای بازی ایجاد شده، توافق ژنو می تواند به نفع ایران باشد لکن در صورت غفلت از موارد فوق، ممکن است طرفهای غربی در مذاکرات بعدی با زیاده خواهی، خواهان تعلیق بخش های دیگری از فعالیت هسته ای کشورمان شوند.