دونالد ترامپ پس از یکماه کشمکش با نمایندگان جمهوریخواه و دمکرات کنگره، بالاخره تصمیم گرفت در مقابل خواست آنها برای اعمال تحریمهای جدید علیه روسیه کوتاه بیاید.
به گزارش همشهری، مسئولان كاخ سفيد ديروز خبر دادند كه ترامپ تصميم گرفته به اين رويارويي پايان دهد و درصورتي كه نشست امروز مجلس نمايندگان به تصويب نهايي قانون تحريمهاي آمريكا عليه روسها منجر شود، قانون مصوب را براي اجرا امضا ميكند. پيش از اين، رئيسجمهور آمريكا بارها تهديد كرده بود درصورت تصويب قانون تحريمهاي روسيه در كنگره، آنرا وتو خواهد كرد.
مقاومت دونالد ترامپ طي 5ماه اول رياستجمهورياش در مقابل خواست نمايندگان كنگره براي اعمال تحريمهاي جديد عليه مسكو باعث شد تاماه گذشته آنها خود دست بهكار شوند و متن قانون جديدي را تهيه كنند كه طبق آن نهتنها تحريمهاي جديدي عليه روسيه اعمال شد بلكه قانون دست رئيسجمهور را براي برداشتن اين تحريمها بهطور كامل بست. طبق اين قانون دونالد ترامپ نميتواند تحريمهاي وضع شده عليه روسيه را لغو كند بلكه بايد طي درخواستي كتبي از كنگره خواستار لغو آنها شود. كنگره طي 30روز پس از بررسي دلايل رئيسجمهور اعلام ميكند كه با لغو تحريمها موافق است يا خير.
اين براي نخستين بار است كه كنگره آمريكا از ابزار قانونگذاري خود استفاده كرده و خواست خود را با تصويب يك قانون بر دونالد ترامپ تحميل ميكند. چنين رويكردي با توجه به كنترل حزب جمهوريخواه بر هردو مجلس سنا و نمايندگان، بار ديگر نشان از اختلافنظر ميان جمهوريخواهان و رئيسجمهور دارد؛ رئيسجمهوري كه خود از حزب جمهوريخواه به قدرت رسيده است.
مجلس سناي آمريكا يكماه پيش بهخاطر «مداخله مسكو در انتخابات رياستجمهوري» اين كشور و همچنين «اقدامات روسها در اوكراين و سوريه» با اكثريت قاطع طرح تحريمهاي روسيه را تصويب كرد. اين طرح كه از سوي هر دو حزب اصلي آمريكا يعني حزب جمهوريخواه و دمكرات تهيه شده، شامل تحريمهاي جديدي عليه افراد و نهادهايي در ايران و كرهشمالي هم ميشود. تحريم روسيه با اعتراض دونالد ترامپ روبهرو شد كه از ابتدا خواستار بهبود رابطه ميان واشنگتن و مسكو بود. او و اطرافيانش طي 5ماه گذشته بااين سوءظن روبهرو بودهاند كه در جريان مبارزات انتخاباتي با روسيه تباني كردهاند. ماجراي ارتباط احتمالي ميان ترامپ و تيمش با مسكو، بزرگترين چالش پيش روي دولت او طي 6ماه نخست رياستجمهورياش بوده است.
دونالد ترامپ كه خود را در مقابل فشارهاي كنگره و دست بالاي نمايندگان عاجز ميديد، طي هفتههاي گذشته بارها نارضايتي و عصبانيتش از اقدام آنها را در سخنان و پستهاي توييترياش بروز داده بود. او بارها تهديد كرد كه درصورت تصويب مصوبه سنا در مجلس نمايندگان آن را وتو خواهد كرد. ترامپ اما روز يكشنبه لحن تهديدآميزش را به لحن گلايهآميز تغيير داد و در حساب توييترياش نوشت: «غم انگيز است كه جمهوريخواهان، حتي آنهايي كه در انتخابات پشت من بودند، براي حمايت از رئيسجمهورشان كاري نميكنند.»
اروپا در مقابل آمريكا
ماجراي اصرار نمايندگان جمهوريخواه و دمكرات كنگره براي اعمال تحريمهاي جديد عليه روسيه، دونالد ترامپ را به زانو درآورد اما اين تحريمها مخالف ديگري دارد كه بهنظر ميرسد قصد كوتاه آمدن نداشته باشد. همان يكماه پيش كه مجلس سنا تحريمهاي روسيه را تصويب كرد، صداي اعتراض دوستان آمريكا از آن سوي آتلانتيك و از اروپا بلند شد. آلمانيها و اتريشيها نخستين معترضان بودند. آنگلا مركل، صدراعظم آلمان كه در نبود باراك اوباما اكنون از او بهعنوان رهبر جهان ليبرال نام برده ميشود، در بيانيهاي مشترك با صدراعظم اتريش، كريستينكرن اقدام آمريكاييها را «عجيب» خواند و گفت: «اين تحريمها نبايد اجرايي شود. ما تحريمهايي كه به منافع كشورهاي ثالث آسيب برساند قبول نداريم.»
مشكل اروپاييها با تحريمهاي روسيه نه بهخاطر منافع مسكو بلكه بهخاطر منافع خودشان است. اروپاييها به گاز روسيه احتياج مبرم دارند و تحريمهاي جديد آمريكا ميتواند امنيت تأمين گاز كشورهاي اروپايي را به خطر بيندازد. علاوه بر اين، تحريمهاي آمريكا شركتهاي بزرگ اروپايي ازجمله شل هلند، اواموي اتريش و باسف آلمان را كه در پروژههاي خط لوله گاز روسيه به آلمان مشاركت دارند تحتتأثير قرار خواهد داد. نگراني بزرگتر براي اروپاييها، تصويب تحريمهاي جديد عليه روسيه در چارچوب قانون است؛ چراكه لغو قوانين حتي زماني كه دليل اصلي تحريم رفع شده باشد به اين سادگيها اتفاق نميافتد.
آن زمان وزير اقتصاد آلمان حتي پا را فراتر گذاشت و تهديد كرد در صورت اجرايي شدن اين تحريمها، آلمان مجبور است براي مقابله با آنها دست به اقدام متقابل و عملي بزند. ديروز با جديتر شدن زمزمه تصويب نهايي طرح تحريمهاي روسيه، روزنامه فايننشال تايمز در گزارشي از اقدام عملي اروپاييها براي مقابله با آن خبر داد.
طبق اين گزارش اتحاديه اروپا مشغول آمادهسازي طرحي است تا بتواند با آسيب ديدن شركتهاي اروپايي در تحريمهاي آمريكا عليه روسيه مقابله كند. ژان كلود يونكر، رئيس كميسيون اروپا، از اعضا خواسته پيشنهادهاي خود را براي حمايت از شركتهاي انرژي اروپايي فورا به اين سازمان ارسال كنند. طبق نوشته فايننشالتايمز مقامهاي اروپايي تأكيد دارند كه «تنها طي چند روز» پس از تصويب تحريمها بايد با آنها مقابله كنند.
يونكر پيش ازاين در حاشيه نشست سران 20 اقتصاد بزرگ جهان موسوم به «گروه20» در هامبورگ نيز «بدون تعارف» با آمريكاييها سخن گفته بود. رئيس كميسيون اروپا كه از تصميم ترامپ براي اعمال محدوديت بر واردات فولاد از اروپا هم عصباني بود به خبرنگاران گفت: «جزئيات را نميگويم اما مطمئن باشيد ما هم طي چند روز مقابله به مثل ميكنيم.» سخنان يونكر براي نخستينبار از اختلاف نظر ميان اروپاييها با كشوري خبر ميداد كه دستكم طي 7دهه پس از جنگ جهاني دوم، متحد و شريك اصلي آنها بوده است.
رئيس كميسيون اروپايي حتي فراتر رفت و گفت: «بايد بگويم فعلا شرايط بهگونهاي است كه گويي در حالت جنگ قرار گرفتهايم.»
اروپاييها فارغ از نگراني بهخاطر آسيبي كه بر اثر تحريمهاي جديد عليه روسيه به شركتهايشان ميرسد، از يكجانبهگرايي آمريكاييها هم در برخورد با مسكو دلخور هستند. روسيه هم در داخل آمريكا و هم در خارج از مرزهاي اين كشور به بلاي جان دونالد ترامپ تبديل شده است.