کد مطلب: 392191
بندهای ناگفته توافق روسیه و آمریکا درباره سرنوشت اسد
تاریخ انتشار : پنجشنبه ۲۵ شهريور ۱۳۹۵ ساعت ۰۹:۵۷
بندهای ناگفته توافق روسیه و آمریکا درباره عملیات ارتش سوریه و سرنوشت اسدپنج روز پس از اعلام به توافق رسیدن آمریکا و روسیه بر سر آتش بس در سوریه، بحث ها درباره ابعاد و جنبه های مختلف این توافق همچنان در جریان است. در این میان، جزئیات جدید توافق که روز گذشته از سوی برخی رسانه های آمریکایی منتشر شد، مسائل جدیدی را در این چارچوب مطرح کرده است که برخی از آن ها از جنبه تأثیر بالقوه بر معادلات میدانی، دارای اهمیت جدی هستند.
به گزارش تابناک، خبرگزاری «آسوشیتدپرس» روز گذشته مدعی شد به جزئیات جدیدی از توافق اخیر مسکو و واشنگتن بر سر سوریه دست یافته و این جزئیات را در قالب چندین بند منتشر کرد. این در حالی است که خود دو کشور بنا به دلایل مختلف، تمایل چندانی به انتشار جزئیات توافق نداشتند. به هر حال، به نظر می رسد از روز دوشنبه، این توافق با همین جزئیات به اجرا درآمده است.
آسوشیتدپرس در گزارشی تحلیلی که در تکمیل گزارش روز گذشته خود منتشر کرد، اشاره می کند که در شرایط کنونی، از یک سو می توان گفت که تحول خاصی در عرصه میدانی رخ نخواهد داد، اما از سوی دیگر و با توجه به جزئیات توافق، می توان از وقوع تغییر و تحولاتی در رویکردهای موجود نسبت به توافقات قبلی میان طرف های ذینفع سخن به میان آورد.
در عرصه میدانی، در حال حاضر موقعیت بشار اسد، رئیس جمهور سوریه، در دمشق بسیار مناسب است. در دمشق و مناطق اطراف آن، اسد نه تنها از حمایت علویان، بلکه همچنین از حمایت مسیحیان و دیگر اقلیت های دینی برخوردار است. بسیاری نیز نسبت به افتادن سوریه در دست گروه های افراط گرا احساس نگرانی کرده و به این دلیل به حمایت از اسد روی آورده اند.
در مقابل، گروه های مسلحی که با اسد مقابله می کنند، دارای دستور کارهای رقیب و متعارض برای آینده سوریه هتند. گروه های افراط گرا به تدریج توانسته اند جایگاه خود را در میان معارضین محکم تر کرده و عناصر به اصطلاح «میانه رو» را به حاشیه برانند. این امر خود به دلیل دیگری برای کاهش اقبال به این گروه ها تبدیل شده است.
با این حال، اگر نگاهی به جزئیات توافق اخیر روسیه و آمریکا بیاندازیم، می توان چنین گفت که این توافق، سبب ایجاد تغییراتی در معادلات موجود خواهد شد. تغییراتی که هرکدام می تواند برای یکی از طرفین دربردارنده فرصت های و تهدیداتی باشد.
قدرت مانور دولت سوریه محدود می‌شود
همزمان با اعلام پذیرش توافق آتش بس، بشار اسد وعده داد که طی این مدت، تمامی سرزمین هایی که در طول جنگ از دست رفته را باز پس خواهد گرفت. با این حال، یکی از بندهای توافق که روز گذشته افشا شد، بیان می کند که «طرفین نباید به دنبال تصرف سرزمین باشند» و به این ترتیب، بخش های تحت کنترل معارضین در اختیار آن ها باقی خواهد ماند. به عبارت دیگر، در دوره مقدماتی توافق، تمامی حملات، به جز آن هایی که علیه داعش و جبهه النصره است، می بایست متوقف شوند.
افزون بر این، در صورتی که دوره یک هفته ای اولیه توافق با موفقیت سپری شود، روسیه و آمریکا حملات هماهنگ خود علیه داعش و النصره را آغاز خواهند کرد و عملیات ارتش سوریه تنها به مناطق تحت تصرف داعش محدود خواهد ماند. در حال حاضر، ارتش سوریه امکان عملیات علیه النصره را نیز دارد. بنابراین، همه چیز به وضعیتی که طی پنج روز آینده رخ خواهد داد و پایدار ماندن یا نماندن آتش بس بستگی دارد.
بشار اسد در قدرت خواهد ماند؟
تمامی توافقات پیشین درباره سوریه، بر مبنای این گزاره شکل می گرفت که «اسد باید برود» و این، مورد حمایت معارضین و بسیاری از کشورهای غربی بود. با این حال، اکنون و در چارچوب توافق جدید آتش بس، نشانه هایی از تغییر این رویکرد به چشم می خورد.
ماه گذشته، ترکیه در تغییر موضعی آشکار اعلام کرد که نقش آفرینی اسد در دوره انتقالی را خواهد پذیرفت. آمریکا نیز اندک اندک از درخواست خود برای کناره گیری فوری اسد، دست برداشته است. در واقع، هیچ یک از بخش های توافق جدید آتش بس، درباره سرنوشت بشار اسد سخنی نگفته و تنها درباره «آغاز فرایند صلح» مواردی مطرح شده است.
در همین چارچوب، یکی از گزینه های مطرح که مورد توجه قرار دارد، برگزاری یک انتخابات سراسری تحت نظارت بین المللی است که در آن، اسد نیز امکان شرکت و نامزد شدن داشته باشد. سازمان ملل اعلام کرده که خواستار برگزاری انتخابات در سال آینده است.
ابهامات و تناقض‌ها در توافق آتش بس
با توجه به مسائل فوق، به نظر می رسد مواردی که در توافق جدید روسیه و آمریکا برای سوریه در نظر گرفته شده، مفصل تر و گسترده تر از آن چیزی است که در توافقات پیشین مطرح بود. با این حال، مشخص نیست که آیا این بخش های متفاوت و شاید گاه متناقض، بتواند به یافتن راه حلی واقعی برای سوریه کمک کند یا خیر.
باید اشاره کرد که دو روز پس از آغاز رسمی اجرای توافق، هنوز بر سر اینکه معارضین به مفاد آن پایبند باشند، بحث های جدی وجود دارد و مواردی از نقض آتش بس توسط گروه های معارض گزارش شده است. از سوی دیگر، اینکه سرزمین های تحت کنترل معارضین در اختیار آن ها باقی بماند، خود می تواند به گونه ای در تناقض با تلاش برای برگزاری انتخابات در نظر گرفته شود؛ زیرا امکان برگزاری انتخاباتی منصفانه و دور از جهت گیری در این مناطق به شدت زیر سوال است.
به هر حال، حتی اگر تمامی مسائل در مرحله مقدماتی توافق هم به خوبی پیش برود، باز تا رسیدن به مرحله گذار سیاسی، اقداماتی مهم و در رأس آن ها آزادسازی بقیه مناطق سوریه از دست داعش و النصره باقی مانده که باید انجام پذیرد و دستکم تا آن زمان، نمی توان با قاطعیت درباره تأثیرات سیاسی این توافق نظامی اظهار نظر کرد.
به گزارش تابناک، خبرگزاری «آسوشیتدپرس» روز گذشته مدعی شد به جزئیات جدیدی از توافق اخیر مسکو و واشنگتن بر سر سوریه دست یافته و این جزئیات را در قالب چندین بند منتشر کرد. این در حالی است که خود دو کشور بنا به دلایل مختلف، تمایل چندانی به انتشار جزئیات توافق نداشتند. به هر حال، به نظر می رسد از روز دوشنبه، این توافق با همین جزئیات به اجرا درآمده است.
آسوشیتدپرس در گزارشی تحلیلی که در تکمیل گزارش روز گذشته خود منتشر کرد، اشاره می کند که در شرایط کنونی، از یک سو می توان گفت که تحول خاصی در عرصه میدانی رخ نخواهد داد، اما از سوی دیگر و با توجه به جزئیات توافق، می توان از وقوع تغییر و تحولاتی در رویکردهای موجود نسبت به توافقات قبلی میان طرف های ذینفع سخن به میان آورد.
در عرصه میدانی، در حال حاضر موقعیت بشار اسد، رئیس جمهور سوریه، در دمشق بسیار مناسب است. در دمشق و مناطق اطراف آن، اسد نه تنها از حمایت علویان، بلکه همچنین از حمایت مسیحیان و دیگر اقلیت های دینی برخوردار است. بسیاری نیز نسبت به افتادن سوریه در دست گروه های افراط گرا احساس نگرانی کرده و به این دلیل به حمایت از اسد روی آورده اند.
در مقابل، گروه های مسلحی که با اسد مقابله می کنند، دارای دستور کارهای رقیب و متعارض برای آینده سوریه هتند. گروه های افراط گرا به تدریج توانسته اند جایگاه خود را در میان معارضین محکم تر کرده و عناصر به اصطلاح «میانه رو» را به حاشیه برانند. این امر خود به دلیل دیگری برای کاهش اقبال به این گروه ها تبدیل شده است.
با این حال، اگر نگاهی به جزئیات توافق اخیر روسیه و آمریکا بیاندازیم، می توان چنین گفت که این توافق، سبب ایجاد تغییراتی در معادلات موجود خواهد شد. تغییراتی که هرکدام می تواند برای یکی از طرفین دربردارنده فرصت های و تهدیداتی باشد.
قدرت مانور دولت سوریه محدود می‌شود
همزمان با اعلام پذیرش توافق آتش بس، بشار اسد وعده داد که طی این مدت، تمامی سرزمین هایی که در طول جنگ از دست رفته را باز پس خواهد گرفت. با این حال، یکی از بندهای توافق که روز گذشته افشا شد، بیان می کند که «طرفین نباید به دنبال تصرف سرزمین باشند» و به این ترتیب، بخش های تحت کنترل معارضین در اختیار آن ها باقی خواهد ماند. به عبارت دیگر، در دوره مقدماتی توافق، تمامی حملات، به جز آن هایی که علیه داعش و جبهه النصره است، می بایست متوقف شوند.
افزون بر این، در صورتی که دوره یک هفته ای اولیه توافق با موفقیت سپری شود، روسیه و آمریکا حملات هماهنگ خود علیه داعش و النصره را آغاز خواهند کرد و عملیات ارتش سوریه تنها به مناطق تحت تصرف داعش محدود خواهد ماند. در حال حاضر، ارتش سوریه امکان عملیات علیه النصره را نیز دارد. بنابراین، همه چیز به وضعیتی که طی پنج روز آینده رخ خواهد داد و پایدار ماندن یا نماندن آتش بس بستگی دارد.
بشار اسد در قدرت خواهد ماند؟
تمامی توافقات پیشین درباره سوریه، بر مبنای این گزاره شکل می گرفت که «اسد باید برود» و این، مورد حمایت معارضین و بسیاری از کشورهای غربی بود. با این حال، اکنون و در چارچوب توافق جدید آتش بس، نشانه هایی از تغییر این رویکرد به چشم می خورد.
ماه گذشته، ترکیه در تغییر موضعی آشکار اعلام کرد که نقش آفرینی اسد در دوره انتقالی را خواهد پذیرفت. آمریکا نیز اندک اندک از درخواست خود برای کناره گیری فوری اسد، دست برداشته است. در واقع، هیچ یک از بخش های توافق جدید آتش بس، درباره سرنوشت بشار اسد سخنی نگفته و تنها درباره «آغاز فرایند صلح» مواردی مطرح شده است.
در همین چارچوب، یکی از گزینه های مطرح که مورد توجه قرار دارد، برگزاری یک انتخابات سراسری تحت نظارت بین المللی است که در آن، اسد نیز امکان شرکت و نامزد شدن داشته باشد. سازمان ملل اعلام کرده که خواستار برگزاری انتخابات در سال آینده است.
ابهامات و تناقض‌ها در توافق آتش بس
با توجه به مسائل فوق، به نظر می رسد مواردی که در توافق جدید روسیه و آمریکا برای سوریه در نظر گرفته شده، مفصل تر و گسترده تر از آن چیزی است که در توافقات پیشین مطرح بود. با این حال، مشخص نیست که آیا این بخش های متفاوت و شاید گاه متناقض، بتواند به یافتن راه حلی واقعی برای سوریه کمک کند یا خیر.
باید اشاره کرد که دو روز پس از آغاز رسمی اجرای توافق، هنوز بر سر اینکه معارضین به مفاد آن پایبند باشند، بحث های جدی وجود دارد و مواردی از نقض آتش بس توسط گروه های معارض گزارش شده است. از سوی دیگر، اینکه سرزمین های تحت کنترل معارضین در اختیار آن ها باقی بماند، خود می تواند به گونه ای در تناقض با تلاش برای برگزاری انتخابات در نظر گرفته شود؛ زیرا امکان برگزاری انتخاباتی منصفانه و دور از جهت گیری در این مناطق به شدت زیر سوال است.
به هر حال، حتی اگر تمامی مسائل در مرحله مقدماتی توافق هم به خوبی پیش برود، باز تا رسیدن به مرحله گذار سیاسی، اقداماتی مهم و در رأس آن ها آزادسازی بقیه مناطق سوریه از دست داعش و النصره باقی مانده که باید انجام پذیرد و دستکم تا آن زمان، نمی توان با قاطعیت درباره تأثیرات سیاسی این توافق نظامی اظهار نظر کرد.
۱۳۹۶/۰۵/۱۱ ۱۵:۲۴
کلمات کلیدی : سوریه، آمریکا، روسیه
نظراتی كه به تعميق و گسترش بحث كمك كنند، پس از مدت كوتاهی در معرض ملاحظه و قضاوت ديگر بينندگان قرار مي گيرد. نظرات حاوی توهين، افترا، تهمت و نيش به ديگران منتشر نمی شود.
