هر چهار سال یکبار افراد زیادی با ظاهری خاص در وزارت کشور ازدحام میکنند تا برای مهمترین پست اجرایی کشور ثبت نام کنند و خود را در برابر دوربین های تلویزیونی، کاندیدای رییس جمهور بنامند!
به گزارش ایسنا، در قوانین اساسی و عادی همه کشورهای دارای مناصب انتخاباتی، شرایط و ضوابطی برای انتخاب شوندگان در انتخابات مختلف مقرر شده است که البته به اقتضای نظام سیاسی حاکم، عوامل سیاسی و اجتماعی و نیز به تناسب اهمیت و جایگاه منصب انتخاباتی مورد نظر، مصادیق آنها بسیار متفاوت است.
برای مثال کسی که بخواهد در انتخابات ریاست جمهوری فرانسه ثبتنام کند باید 500 امضاء معرفی از شهرداران، نمایندگان و مقامات فرانسوی به شورای قانون اساسی این کشور ارایه کند. اما شرایط ثبتنام برای انتخابات ریاست جمهوری در ایران کاملاً متفاوت است به طوریکه هر فردی با هر شرایط تحصیلی یا سنی میتواند در ثبت نام اولیه انتخابات ریاست جمهوری شرکت کند.
در 10 روز گذشته افراد مختلفی برای ثبت نام به ساختمان وزارت کشور رفتند. از نوجوان 16 ساله گرفته تا پدری که فرزند شیرخواره خود را ثبت نام کرد. به هر حال در مجموع ۱۶۳۶ نفر برای شرکت در دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ثبتنام کردند که تعداد نسبت به دوره قبل افزایش یافته است. افرادی برای ثبتنام به وزارت کشور مراجعه کردند که از طیفهای مختلف سنی، تحصیلی و قومی بودند.
نحوه ثبت نام این انتخابات انتقادات زیادی را در داخل سبب شده است و البته گاهی با سخره گرفتن این شیوه ثبت نام آن را نامعقول ارزیابی میکنند چرا که به اعتقاد بسیاری اساسیترین حرکت سیاسی جامعه به شوخی تبدیل شده است. بسیاری هم در داخل این شیوه ثبت نام را نشان آزادی می دانند و بسیاری هم بر این باورند که این شیوه بیشتربه پوپولیسم شبیه است. حال این سوال مطرح می شود که شورای نگهبان که شرط اصلی برای کاندیدا شدن افراد برای ریاست جمهوری را داشتن ویژگی رجل سیاسی و مذهبی می داند پس چرا این قدر در مراحل اولیه باز عمل می کند و جلوی این شیوه ثبت نام را نمی گیرد؟
برای بررسی بیشتر این موضوع خبرنگار ایسنا با قدرت الله خسروشاهی، حقوقدان و استاد دانشگاه اصفهان و محمدتقی رهبر، امام جمعه موقت اصفهان به گفتوگو پرداخت که در ادامه میخوانید:
این شکل از ثبتنام تبعات سیاسی دارد
قدرت الله خسروشاهی گفت: شیوه ثبتنام انتخابات ریاست جمهوری در ایران از دو بعد قابل بررسی است. اول این است که ما تنها کشوری هستیم که هرکسی که خودش را دارای صلاحیت میداند برای رییس جمهور شدن این حق را به خودش میدهد که ثبتنام کند ولو اینکه هیچ یک از شرایط لازم را نداشته باشد.
وی افزود: در واقع قانون انتخابات در ایران میگوید که هرکسی خودش احساس میکند شرایط لازم برای رییس جمهور شدن را دارد بیاید ثبت نام کند این در حالی است که در هیچ جای دنیا چنین چیزی وجود ندارد. در بسیاری از کشورها در همان ثبتنام اولیه فیلترهایی وجود دارد که حداقل شرایط لازم را برای ثبتنام کردن داشته باشد.
این حقوقدان و استاد دانشگاه تصریح کرد: البته ممکن است برخی بگویند که این نشان آزادی است که هر کس با هر سلیقهای میتواند بیاید ثبت نام کند. اما واقعیت امر این است که این شکل از ثبت نام میتواند تبعات سیاسی برای کشور داشته باشد. وقتی خبرگزاریهای سراسر دنیا این شکل از ثبتنام انتخابات ریاست جمهوری را انعکاس میدهند این خود سبب لوث شدن منصب ریاست جمهوری در کشور میشود و گاهی هم سبب تمسخر و پرداختن به طنز میشود.
قانون انتخابات ریاست جمهوری اصلاح شود
وی بابیان اینکه مشکل اصلی در این شکل از ثبت نام ضعیف بودن قانون انتخابات ریاست جمهوری است، افزود: باید قبل از بررسی نهایی شورای نگهبان یک فیلترهای اولیهای وجود داشته باشد که اگر افراد آن شرایط را داشتند بتوانند ثبتنام کنند.
این حقوقدان و استاد دانشگاه ادامه داد: در واقع کسانی باید بتوانند ثبتنام کنند که مانند بسیاری از کشورها حداقل سبد رأی یا معرفهایی را داشته باشند. این وضعیتی که هماکنون وجود دارد ازنظر سیاسی و اجتماعی به هیچ وجه قابل قبول نیست و سبب لوث شدن سمت ریاست جمهوری نیز میشود، بنابراین قطعاً باید قانون انتخابات ریاست جمهوری اصلاح شود بهطوری که فیلترهای اولیه را بگذارند و یا حداقل شرایطی را بگذارند که اگر آن فرد توانست آن شرایط را احراز کند از نظر اجتماعی آن وقت بتواند ثبت نام کند. برای مثال کسانی که صاحب مقام سیاسی هستند صلاحیت فرد را برای ثبتنام اولیه تأیید کنند.
نبود احزاب یکی از عوامل بروز این مشکلات است
وی خاطرنشان کرد: در بسیاری از کشورها برای ثبت نام اولیه، فرد باید 500 امضاء داشته باشد تا بتواند ثبتنام کند. همچنین در کشوری مانند آمریکا که نظام حزبی حاکم است در حزب هرکسی نمیآید خود را کاندیدا کند. در همان حزب هم افرادی وارد رقابت میشوند که صلاحیت کافی داشته باشند.
این حقوقدان و استاد دانشگاه افزود: متأسفانه چون در کشور ما نظام حزبی حاکم نیست باید از روشهای دیگری مانند فرانسه که فرد باید حداقل 500 امضا داشته باشد استفاده کنیم. وجود حزب و بودن احزاب در یک نظام سیاسی ضرورت و نبودن آن یک خلاء است. در آستانه انتخابات در ایران یکدفعه تشکلهایی مانند قارچ شکل میگیرند تبلیغاتی را انجام میدهند و بعد از برگزاری انتخابات محو میشوند، بنابراین یکی از نقیصههایی که در کشور وجود دارد نبود احزاب شناخته شده و دارای شناسنامه است. اگر حزب به معنای واقعی آن در کشور وجود داشته باشد بدون شک هیچ کسی به خود این اجازه را نمیدهد که بدون داشتن شرایط لازم در انتخابات ریاست جمهوری ثبتنام کند.
این حقوقدان و استاد دانشگاه افزود: طبیعتاً 99 درصد افرادی که برای انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کردهاند رد صلاحیت میشوند. البته رد صلاحیت افرادی که به این شکل ثبتنام کردهاند کار درستی است، اما تبعات سیاسی دارد که به ضعف قانونگذاری ما بر میگردد.
خسروشاهی گفت: باید قانون انتخابات ریاست جمهوری را چند سال قبل اصلاح میکردیم که دیگر در این دوره شاهد چنین ثبت نامهایی نباشیم، ولی متأسفانه ما وقتی یک مشکلی پیش میآید فراموش میکنیم تا دوباره آن مشکل تکرار شود. 4 سال قبل هم همین مشکل وجود داشت اما باز دوباره چهار سال دیگر دست روی دست گذاشتیم نا این شیوه ثبتنام بار دیگر در این دوره تکرار شود.
این شیوه ثبتنام کمکی به توسعه سیاسی نمیکند
وی ادامه داد: اینکه همه افراد با هر شرایطی بتوانند ثبت نام کنند حُسن نیست بلکه قطعاً عیب است و به هیچ وجه کمک به توسعه سیاسی در کشور نمیکند و حرمت و جایگاه ویژه رییس جمهوری را خدشهدار میکند.
این حقوقدان و استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: آن ترازی که قانون اساسی برای یک رییس جمهور تعیین کرده است که باید کاندیدای ریاست جمهوری از رجال سیاسی و مذهبی باشد. در اینجا باید از این قانون استفاده درست شود و فردی که ثبتنام میکند باید تأیید برخی افراد را مبنی بر اینکه فرد ثبت نامی از رجال مذهبی و سیاسی باشد را داشته باشد.
دستگاههای نظارتی و قانونی نظام کمکاری نکنند
همچنین محمدتقی رهبرگفت: این روش ثبتنام برای انتخابات ریاست جمهوری واقعاً جای تأسف دارد چرا که این روشهای ثبت نامی دستمایه بیگانگان برای به سخره گرفتن کشور میشود. چرا مسئولان ما در این خصوص کمکاری میکنند و بدون هیچ قاعده و ضابطهای درهای وزارت کشور را برای ثبتنام ریاست جمهوری به روی همگان باز میکنند. چرا دستگاه نظارتی و قانونی نظام به این مشکلات رسیدگی نمیکنند؟!
امامجمعه موقت اصفهان خاطرنشان کرد: چرا ما هنوز نتوانستهایم برای انتخابات ریاست جمهوری یک ضابطهای تعیین کنیم که از یک بچه 17 ساله تا یک آدمی که مشکل روانی دارد بهراحتی میتوانند ثبتنام کنند. این شیوه ثبت نامی و افراد غیرمعقولی که به صحنه آمدهاند سبب شده که در دنیا برای ما طنز و جوک درست کنند.
رهبر افزود: خواهش و تقاضای ملت این است که دستگاههای نظارتی، شورای نگهبان و مجلس بیایند و به این وضعیت خاتمه دهند تا در آینده این سناریوی باطل تکرار نشود.بیش از یک هزار نفر تا کنون برای ریاست جمهوری ثبتنام کردهاند که سبب تمسخر ایران در جهان شده است. همچنین این فرایند سبب میشود که نیروهایی که ثبتنام را انجام میدهند کارشان فرسایشی شود و هزینههای زیادی به کشور تحمیل شود.