به گزارش ایسنا، اینجا منطقه امن دره چَکاب در مرکز منطقه حفاظت شده هفتاد قله اراک است، نقطه‌ای که کتیبه‌هایی کهن را در دل خود جای داده و در نهایت امانت‌داری حفظ کرده است.
خطوط ظریف و زیبا در دل سنگ‌های سخت و عظیم به طرزی چشم‌نواز حک شده و تاکنون هیچ آسیبی به آنها وارد نشده است، قدمت آنها نشان می‌دهد که روزی در این منطقه برو بیایی بوده است، این منطقه بزرگانی را به خود دیده و تاریخی را در دل خود حفظ کرده است.
دیدن کتیبه‌هایی زیبا با خطوطی چشم‌نواز هر گردشگر و بیننده‌ای را به خود جذب و خیره می‌کند، هرچند که رسیدن به این محل قدری دشوار و زمانبر است، اما دیدن آنها ارزش بسیار بالایی دارد.
پس از حدود 30 دقیقه رانندگی از اراک خارج شده و وارد جاده فرعی منتهی به هفتاد قله شدم، حدود 20 دقیقه‌ای طول کشید تا به محل کتیبه‌ها رسیدم. انتهای مسیر سنگلاخ شد، اما ارزش دیدن این کتیبه‌ها باعث نادیده گرفتن این سختی‌ها شد.
دیدن اولین کتیبه تجربه‌ای آنچنان ویژه بود که انگیزه‌ای برای گشتن و پیدا کردن کتیبه‌ها پشت سر هم شد، هرچند که سمت چپ دره یکی پس از دیگری خودنمایی و چشم‌نوازی می‌کردند، اما باز هم در پی پیدا کردن و البته خواندن متون حک شده روی سنگ‌ها بودم.
قطعا دیدن این متون حکاکی شده روی سنگ‌ها برای هر فردی تجربه‌ای خاص خواهد بود، اما این سوال را نیز در ذهن متبادر می‌کند که در گذشته در این منطقه چه خبر بوده است؟
با نگاهی به کتیبه‌ها می‌توان دریافت که از ناصرالدین‌شاه تا میرزا کوچک‌خان جنگلی از این منطقه گذر کرده‌اند و قطعا این امر دلایل بسیاری داشته که تنها یکی از آنها وجود شرایط آب و هوایی و وفور شکار در این منطقه بوده است که باعث شده این دره شاهان و بزرگان را به خود ببیند، اما به گفته کارشناسان، منطقه هفتادقله که دره چکاب تنها بخشی از آن است، بخش مهمی از تاریخ ایران را در خود جای داده و خوشبختانه دره چکاب تا به امروز امانت‌دار خوبی بوده است.
به گزارش ایسنا، در پژوهشی که به همت "اسماعیل شراهی، غلام شیرزاده و سیدمحمد سادات" با عنوان "سنگ‌نوشته‌های هفتادقله و ارتباط آنها با تاریخ اسماعیلیان انجدان" نگاشته شده و در نشریه علمی تخصصی فرهنگ‌پژوهی مرکزی درج شده به ارتباط این سنگ‌نوشته‌ها که در سه نقطه هفتاد قله به نام‌های چکاب، چشمه قتلو و دره آبشار انجدان قابل مشاهده هستند با نهضت اسماعیلیه به عنوان یکی از فرقه‌های مهم شیعی بعد از سرنگونی مغولان اشاره شده که از دوره تیموری در ناحیه عراق عجم و در دو کانون روستایی به نام‌های انجدان و کهک در منطقه هفتادقله آغاز به فعالیت کردند و تا دوره قاجار در همین منطقه به فعالیت ادامه دادند.
براساس آنچه در نتیجه‌گیری این پژوهش آمده است، "سنگ‌نوشته‌های منطقه هفتادقله مدارک و مستندات قابل توجهی در باب مذهب و تاریخ سیاسی اجتماعی قاسم‌شاهیان اسماعیلیه در زمان فعالیت‌شان در منطقه هفتاد قله به شمار می‌آیند. این نوشته‌ها ضمن مستندسازی و تایید زمان امامت چند تن از امامان فرقه اسماعیلیه در منطقه طی انطباق آنها با منابع و متون نگاشته شده در این زمینه، به معرفی افرادی می‌پردازند که به عنوان حجت یا داعی می‌توانسته‌اند در زمینه گسترش عقاید فرقه بعد از افول و زوال الموت موثر باشند.
زمینه سیاسی ایجاد این نوشته‌ها که بیشتر نیمه دوم حکومت صفویه را در بر می‌گیرد با فراهم آمدن آرامشی که حاصل تعامل امامان فرقه با شاهان صفوی و بعد از آن بود، فراهم آمد. سوای از آن، سنگ‌نوشته‌های یاد شده از اقدامات عمرانی و توجهات امامان فرقه به عمران و آبادانی منطقه وسیعی که بخشی از خاک عراق عجم را پوشش می‌داده است پرده برمی‌دارند. این توجه‌ها با بهره‌گیری از استادان حجار و با استفاده از خطوط اسلامی – ایرانی جهت انعکاس جلوه‌ای از هنر و توجه به انگیزه‌های میهنی بروز یافته است".
اسماعیل شراهی کارشناس میراث فرهنگی استان مرکزی با اشاره به تحقیق یاد شده گفت: دره چکاب که از میان سه منطقه یاد شده دارای سنگ‌نوشته هفتادقله در این گزارش مورد بازدید خبرنگار ایسنا قرار گرفته در مرکز منطقه هفتادقله اراک واقع شده است به نام تنگ چکاب نیز مشهور است. این دره دارای چشمه‌ای دائمی است و از دوره صفویه به عنوان یکی از شکارگاه‌های مهم مورد توجه بوده است.
وی تعداد سنگ نوشته‌های این منطقه را بالغ بر 102 کتیبه عنوان کرد که از این تعداد بیش از 33 کتیبه مربوط به دوره صفوی، افشاریه و زندیه و مابقی مربوط به دوران قاجار است و افزود: این کتیبه‌ها در ابعاد مختلف ایجاد شده است که کوچکترین آنها در ابعاد 5 در 5 سانتیمتر و بزرگترین آنها در ابعاد 40 در 19 سانتیمتر است.
شراهی خطوط این کتیبه‌ها را به صورت برجسته و به خط نسخ و نستعلیق عنوان کرد که برخی به مرور زمان از دست رفته است و گفت: مضمون اغلب آنها معرفی افرادی است که به جهت شکار وارد منطقه شده‌اند و نسب و شغل این افراد در این کتیبه‌ها حکاکی شده و نام افراد مشهور دوره صفویه و قاجار در آنها به چشم می‌خورد.
وی با بیان اینکه قدمت این آثار و ارزش آنها باعث شد که کتیبه‌ها ثبت ملی شوند، گفت: عموما این کتیبه‌ها در معرض آسیب‌های طبیعی همچون بارندگی‌ها و نفوذ آب قرار دارند، اما خوشبختانه طی این چندین سال هنوز سالم و قابل مشاهده هستند و آسیب‌های انسانی این آثار را تهدید نمی‌کند.
شراهی افزود: با توجه به اینکه این منطقه دارای چشمه‌ای دائمی است و آثار موجود در آن ارزش بالایی دارد، قابلیت تبدیل شدن به یک منطقه گردشگری را نیز داراست.
البته گفتنی است که سنگ‌نوشته‌های قُتلو نیز براساس پژوهش یاد شده در این گزارش در مزرعه‌ای به همین نام در 4.5 کیلومتری جنوب روستای عیسی‌آباد از توابع شهرستان محلات واقع شده‌اند. در مجموع در حدود 15 کتیبه نیز در این مکان ایجاد شده که علیرغم فرسایش و آسیب عوامل طبیعی و انسانی تعدادی از آنها قابل خواندن است و در یکی از آنها نام "نورالدهر الحسینی" به عنوان بانی و ساعی چشمه مبارک آباد ذکر شده است.
سنگ‌نوشته‌های دره آبشار روستای انجدان نیز در 200 متری شرق این روستا بر روی صخره‌ای بزرگ نقش بسته‌اند. در این منطقه 28 سنگ نوشته وجود دارد که مضمون برخی از آنها هنوز قابل خواندن است.
به گزارش ایسنا، شکی نیست که منطقه هفتادقله اراک به عنوان مهمترین منطقه تحت حفاظت استان مرکزی است با وسعت بیش از 97 هزار هکتار در 20 کیلومتری اراک یکی از جذاب‌ترین مناطق طبیعی گردشگری استان است، اما با توجه به جایگاه ویژه تاریخی این منطقه آنچنان که در این گزارش به آنها اشاره شد، معرفی این منطقه در بعد تاریخی آن نیز می‌تواند زمینه‌ساز رونق گردشگری در این منطقه بسیار مهم از استان مرکزی و البته تاکیدی بر ضرورت محافظت هرچه بیشتر از این دارایی‌های تاریخی و طبیعی باشد.
ارزش منطقه حفاظت شده هفتاد قله اراک به دلیل وجود حیات وحش خاص و تنوع زیستی و وسعت بسیار زیاد برای استان مرکزی بسیار بالاست، اما قطعا وجود چنین کتیبه‌هایی که شاهدان رونق منطقه و رفت و آمد بزرگان و افراد تاریخ‌ساز بوده‌اند، ارزش حفاظتی این منطقه را با همکاری سازمان میراث فرهنگی دوچندان کرده است.
هفتاد قله اراک گنجینه تاریخی، زیستی و طبیعی استان مرکزی است و حراست از آن اهتمام و اراده‌ای ویژه را می‌طلبد که خوشبختانه این امر در میان محیط‌بانان منطقه کاملا و بوضوح نمایان است و با وجود تمام کاستی‌ها در راستای حراست از این منطقه ارزشمند تلاش می‌کنند.
گزارش از: آذر اسفندیاری، خبرنگار ایسنا، منطقه مرکزی
