سعد حريري، نخستوزير لبنان روز سهشنبه براي ديدار با دونالد ترامپ، رييسجمهور امريكا وارد كاخ سفيد شد. او آخرين بار در سال 2011 نيز به عنوان نخست وزير راهي كاخ سفيد شده بود كه آن سفر با استعفاي دولت لبنان همزمان شده بود. نكته اشتراك وضعيت سال 2011 با وضعيت امروز لبنان، تحولات مهمي است كه همزمان با سفر حريري به امريكا در اين كشور رخ داده است. در سال 2011 حزبالله به دست داشتن در عمليات ترور رفيق حريري، نخستوزير پيشين اين كشور متهم و بحراني در عرصه سياسي لبنان ايجاد شده بود كه طي ماهها ادامه پيدا كرد.
گزارشي كه دادگاه ويژه شوراي امنيت در لبنان براي شناسايي عاملان ترور رفيق حريري برگزار كرده بود، حزبالله را به دست داشتن در اين عمليات متهم كرده بود اما حزبالله ضمن رد اين اتهامها و تاكيد بر اينكه اسراييل پشت پرده ترور حريري بوده اعلام كرده بود دادگاه ويژه لبنان اهداف سياسي دارد و خواستار توقف همكاري با آن شده بود. وزراي حزبالله، جنبش امل، جريان ميهني آزاد (التيار الوطني الحر) و جريان المرده در دولت سعد حريري بعد از درخواستهاي مكرر براي برگزاري نشست دولت و اعلام موضع حريري در خصوص گزارش دادگاه بينالمللي لبنان تهديد كرده بودند اگر حريري موضع خود را آشكار نكند از دولت خارج خواهند شد كه با خروج آنها از دولت تعداد اعضاي كابينه به كمتر از حدنصاب رسيده و دولت منحل ميشود كه اين اتفاق در آن برهه زماني رخ داد و وزراي همپيمان با حزبالله از دولت سعد حريري خارج شدند.
آن حزبالله كه در آن دوره به دست داشتن در اقدامي تروريستي و ترور رفيق حريري متهم شده بود، مدتي بعد به عنوان يك مبارز واقعي براي مقابله با تروريسم وارد نبرد سوريه شد اما همچنان از اتهامات ريز و درشت ماشين رسانهاي عربي و غربي كه حزب الله را به قتل عام مردم سوريه متهم كرده بود در امان نبود. وضعيت اتهامزنيها امروز هم شايد از سوي دشمنان و مخالفان مشي اين گروه تغييري نكرده باشد اما آنچه تغيير كرده اين است كه حزبالله يك قدرت منطقهاي است كه در معادله قدرت در خاورميانه حتي از برخي كشورها و دولتهاي داراي ارتش هم موفقتر عمل كرده و ديگر نميتوان به وجود چنين قدرتي در منطقه معترف نبود. در حالي كه امروز حزبالله در حال بيرون راندن تروريستها از خاك لبنان و پاكسازي مناطق مرزي اين كشور از وجود گروهكهاي تروريستي است، اتهامات مشابهي از سوي دونالد ترامپ، رييسجمهور امريكا به حزبالله در حضور همان نخستوزير وارد شده است.
ترامپ در نشست خبري مشترك با حريري، لبنان را در خط مقدم مبارزه با داعش، القاعده و حزبالله توصيف ميكند. اين اشتباه آشكار از رييسجمهور امريكا احتمالا ناشي از اين است كه ساكنان جديد كاخ سفيد به عمد يا از روي ناداني دركي از ساختار دولت لبنان و قدرت در اين كشور ندارند. يا اينكه ترامپ با اين اظهارنظر عجيب فقط بنا دارد بخشي از دولت لبنان را به رسميت بشناسد و در حضور نخستوزير اين كشور بخشي از دولت، وزرا، مرجع قانونگذاري و حتي شركاي سياسي رييسجمهور لبنان را تروريست توصيف كند. نكته عجيب در اين ماجرا اين است كه ظاهرا ترامپ يا تيم او در كاخ سفيد مطلع نيستند كه در دولت سعد حريري دو وزير از حزبالله و دست كم 15 وزير از جريان حامي حزبالله و شركاي سياسي حزب حضور دارند.
ترامپ در نشست خبري با حريري همچنين حزبالله را تهديدي براي دولت و مردم لبنان و خاورميانه توصيف و تاكيد كرد كه به زودي در خصوص تحريم حزبالله تصميمگيري خواهد كرد و افزود: تقويت توان نظامي حزبالله خطر درگيري با اسراييل را افزايش داده و درحالي كه ادعا ميكند از منافع ملي حمايت ميكند، اين گروه در حال دفاع از منافع خود و ايران در منطقه است و يك فاجعه انساني را در سوريه رقم زده است. روزنامه اسراييلي جروزالم پست با اشاره به اين اظهارنظر رييسجمهور امريكا تاكيد كرده كه ترامپ دركي از حزبالله ندارد و نميداند كه اين حزب بخشي از دولت لبنان و شريك قدرت در اين كشور است. جروزالم پست نوشته: حزبالله قدرت واقعي پشت پرده در لبنان است، نبرد عرسال در روزهاي اخير اين موضوع را كاملا اثبات كرده است.
اتحاد در جبهه ترامپ و المستقبل
اختلاف سعد حريري و جريان المستقبل با حزبالله بر كسي پوشيده نيست، به همين دليل ميتوان سكوت حريري در نشست خبري با ترامپ را در ادامه بيانيه جريان المستقبل دانست كه چند روز پيش در واكنش به عمليات نظامي حزبالله براي پاكسازي دشتهاي عرسال صادر كرده بود. المستقبل جريان متبوع سعد حريري در بيانيهاي اعلام كرده كه با پيگيري اخبار و تحولات نظامي در دشتهاي عرسال در حدفاصل مرزهاي لبنان و سوريه به اين نتيجه رسيده كه اين جنگ نيز بخشي از جنگ سوريه است كه حزبالله در آن مشاركت دارد به همين دليل المستقبل با هر تلاشي براي درگير كردن لبنان در جنگ سوريه مخالف است و حضور حزبالله در اين نبرد، نقض توافقهاي صورت گرفته در اجماع ملي و آشتي ميهني است.
امين وهبي، نماينده جريان المستقبل در پارلمان لبنان به اسپوتنيك گفته كه موضع المستقبل درباره مشاركت حزبالله در عمليات عرسال هيچ تفاوتي با مواضع ما در خصوص مشاركت حزبالله در بحران سوريه ندارد زيرا معتقديم كه وارد شدن حزبالله در بحران سوريه نه به سود مردم سوريه بود نه به سود لبنانيها، روابط دو ملت را هم تحت تاثير قرار داده است. در اظهارنظري شبيه به حرفهاي ترامپ درباره اينكه ارتش لبنان بايد تنها نيروي نظامي باشد كه از مرزهاي لبنان حمايت ميكند، وهبي تاكيد كرد كه المستقبل از ارتش لبنان ميخواهد كه چشم بيدار نظامي در مرزهاي لبنان باشد. بيانيه المستقبل و نمايندگان اين جريان نشان ميدهد كه مسافت گرچه ميان بيروت و واشنگتن زياد است اما سياستي كه در اين دو روز عليه حزبالله اتخاذ شده متحد و يكسان بوده است.
ترسيم مجدد نقشه سياسي لبنان
روزنامه الاخبار لبنان نوشته كه نميتوان نبرد عرسال را با تحولات نظامي و پيشروي حزبالله لبنان براي بيرون راندن تروريستها از خاك لبنان محدود كرد بلكه بايد در نظر گرفت كه اين نبرد چشمانداز سياسي كشور را در سايه روابط حزبالله با ميشل عون، رييسجمهور و ارتش ترسيم كرده است. بر اساس اين گزارش بعد از نبرد عرسال اين نخستين بار است كه سمير جعجع، رييس القوات و از رهبران ائتلاف 14 مارس در نشست خبري خود حزبالله را مورد هجوم قرار نداده است و اين مساله نشان ميدهد كه عمليات آزادي دشتهاي عرسال با نوعي موافقت ضمني گروهها و جريانهاي سياسي لبناني صورت گرفته است.
با وجود دشمني ديرين جعجع كه از سوي طرفدارانش به حكيم معروف است، اعتراف كرده حتي اگر معتقد باشيم كه آنچه در عرسال رخ ميدهد بخشي از جنگ سوريه است بازه پيشرويهاي حزبالله نتايج مثبتي براي لبنان رقم زده است. الاخبار مينويسد: براي حكيم يا هر عضو ديگري از القوات آسان نيست كه عبارت «حزبالله متشكريم» را بر زبان بياورد، حتي اگر لحن جعجع درباره حزبالله به نوعي دو پهلو بوده باشد اما در مقايسه با مواضع پيشين او يكي از بهترين اظهارنظرها را در خصوص حزبالله داشته است و اين را بايد گام مثبتي از سوي او در نظر گرفت.
جعجع در جمع شماري از خبرنگاران لبناني گفت كه پيروزيها و پيشرويهاي حزبالله در دشتهاي عرسال به سود لبنان است زيرا امنيت را به روستاهاي لبناني باز ميگرداند. براي نخستين بار حكيم موفقيتهاي حزبالله را انكار نكرده اما با اين حال نسبت به قصد و نيت حزب از اين عمليات شك دارد و ميگويد: از لحاظ راهبردي اين نبرد بخشي از جنگ سوريه است كه حزبالله در آن نقش دارد و به سود پروژه دولت سوريه در بحران داخلي اين كشور خواهد بود اما با اين حال لبنان هم از نتايج اين معادله جنگي سود برده است.
گرچه رييس القوات با قرار دادن نبرد حزبالله در عرسال در معادله درگيريهاي منطقهاي تلاش ميكند از ارزش پيروزيهاي نبرد عرسال كم كند اما اختلافهاي راهبردياش با حزب الله باعث نشد تا از جانفشانيهاي نيروهاي صادق حزب چشمپوشي كند و ضمن تقدير از آنها گفت: خدا همه را حفظ كند. القوات هم ميتوانستند مانند المستقبل با صدور بيانيه و برگزاري نشست خبري حزبالله را به مصادره خاك لبنان براي برگزاري عملياتهاي نظامي خود در چارچوب جنگ سوريه متهم كنند، جعجع ميتوانست مثل حريري و نمايندگان پارلماني جريان متبوع او عليه مقاومت لبنان اقدام كند اما جعجع و القوات خود را در برابر افكار عمومي لبنان و اعتمادي كه آنها به حزبالله در اين عمليات دارند، كنترل كردهاند. الاخبار نوشته درست است كه گفتوگوي مستقيمي ميان القوات و حزبالله صورت نگرفته اما در ميدان سياسي ميتوان اين سكوت و اين استراتژي را تلاشي براي باز كردن كانالهاي ارتباطي ميان حزبالله و القوات در ادامه اتفاقنظرهايي كه در كابينه و پارلمان لبنان رخ داده توصيف كرد.
در همين راستا ميتوان سكوت جعجع و عدم انتقاد از سيدحسن نصرالله، دبيركل حزبالله لبنان را در اين چارچوب توجيه كرد. حكيم كه به مخالفت و دشمني با حزبالله معروف است به نظر نميرسد كه از مواضع خود عقبنشيني كرده باشد اما بدون شك به اين درك رسيده كه حزبالله ديگر يك قدرت منطقهاي است كه جهان به وجود و تاثيرگذارياش اعتراف كرده. حكيم با رسيدن به اين سطح از واقعبيني دريافته كه درگير شدن با حزبالله و مخالفت سياسي با اين جريان به صلاح القوات نيست.
منبع: اعتماد