سنای آمریکا با اکثریت مطلق (۹۹ رأی موافق-صفر رأی مخالف) تمدید قانون تحریمها علیه ایران را برای یک دوره ۱۰ ساله دیگر تصویب کرد.
کنگره اعلام کرد این طرح را تصویب کرده است تا به ایران اعلام کند که رییسجمهوری آینده آمریکا توانایی آن را دارد که در صورت نقض برجام از سوی تهران، تحریمها را به سرعت اعمال کند. این در حالی است که مقامات ایران طی روزهای اخیر تأکید کردهاند که تصویب این طرح به معنای نقض برجام از سوی آمریکا است.
پیشتر خبرگزاری رویترز گزارش داده بود، در صورتی که مجلس سنا طرح تمدید تحریم های ایران را تصویب کند، انتظار می رود باراک اوباما نیز با امضای این طرح آن را به قانون تبدیل نماید.
این اقدام واکنشهایی را در پی داشت که در ادامه به آنها اشاره شده است.
واکنش وزارت امور خارجه
سخنگو و رئیس مرکز دیپلماسی عمومی و رسانهای وزارت امور خارجه کشورمان در واکنش به تصویب طرح تمدید تحریمهای یکجانبه آمریکا علیه کشورمان در سنای آن کشور اظهار کرد: مصوبه اخیر مجلس نمایندگان و سنای آمریکا برای تمدید تحریمها علیه ایران مخالف برجام است.
بهرام قاسمی تصریح کرد: همانگونه که مکررا توسط مقامات عالی رتبه کشور اعلام شده است، مصوبه اخیر مجلس نمایندگان و سنای آمریکا برای تمدید تحریمها علیه ایران مخالف برجام و تعهدات آمریکا در حقوق بینالملل مبنی بر عدم مداخله در روابط داخلی و بین المللی سایر کشورها است. بر اساس اصول اولیه حاکم بر روابط بین الملل، دولت آمریکا مسئول اجرای تعهدات بین المللی آن کشور است و تحولات سیاسی داخل آمریکا و ارتباطات میان قوای مقننه و مجریه آن کشور نمی تواند توجیهی برای اهمال و یا استنکاف از اجرای تعهدات بین المللی آن کشور محسوب شود.
قاسمی ادامه داد : رئیس جمهور ایالات متحده در برجام پذیرفته است که با استفاده از کلیه اختیارات خود، از قانونی و اجرایی شدن موارد مخالف برجام، منجمله مصوبه اخیر کنگره، جلوگیری نماید.
سخنگوی وزارت امور خارجه همچنین تاکید کرد: جمهوری اسلامی ایران نشان داده است که به توافقات بین المللی خود پایبند است ولی برای کلیه شرایط پیش بینی های متناسب را به عمل آورده و آمادگی لازم برای پاسداری مؤثر، قوی و مدبرانه از حقوق مردم ایران در هر شرایطی را ایجاد کرده است. قاسمی در پایان افزود: وزارت امور خارجه، رفتار دولت آمریکا در این زمینه را به صورت دقیق رصد نموده و گزارشی کامل به هیئت نظارت بر اجرای برجام به منظور تصمیم گیری و اقدام مقتضی ارائه خواهد کرد.
واکنش سناتورها و نمایندگان کنگره
تعدادی از نمایندگان وسناتورهای آمریکایی درپی تصویب این طرح که با اجماع تقریبا 100 درصدی کنگره همراه بود، اظهارات خصمانهای را ضد ایران مطرح کردند که برخی از آنها به شرح ذیل است:
سناتور «باب کورکر» رئیس کمیته روابط خارجی مجلس سنای آمریکا ضمن تقدیر از تصمیم کنگره برای تمدید تحریمهای ایران، گفت: «تمدید قانون تحریمهای ایران به ما این توانایی را میدهد تا محدودیتهایی را که دولت اوباما برای اجرای توافق هستهای ایران برداشته بود، دوباره اعمال کنیم و به (دونالد) ترامپ رئیس جمهور منتخب و دولت او ابزار لازم برای عقب راندن اقدامات خصمانه نظام ایران را میدهد.»
کورکر طی بیانیهای نوشت که مجلس نمایندگان و سنا با یکدیگر همکاری میکنند تا تهران را به خاطر اقداماتش جوابگو نگه دارند.
«اِد رویس» رئیس کمیته امور خارجی مجلس نمایندگان آمریکا نیز با استقبال از تصویب این طرح در سنا، آن را مایه حفظ امنیت ملی ایالات متحده توصیف کرده و نوشت که اکنون نوبت رئیس جمهور آمریکاست تا آن را امضا کند.
«پال رایان» رئیس مجلس نمایندگان ضمن ابراز خوشحالی از رای قاطع 99 به 0 سنا در حمایت از تمدید تحریمهای ایران، اظهار داشت که منتظر تصویب شدن این طرح، ارسال آن به ریاست جمهوری و در نهایت تبدیل شدن آن به قانون است.
سناتور «ریچارد بِر» رئیس کمیته اطلاعاتی سنا، با بیان اینکه امروز (پنجشنبه) تحریمها علیه ایران تا سال 2026 یک قدم به تصویب شدن نزدیکتر شد، ادعا کرد: «ایران هنوز بزرگترین دولت حامی تروریسم است و ما نمیتوانیم اجازه دهیم نظام این کشور تحت ریاست جمهوری اوباما، قویتر شود.»
وی ادامه داد: «ما باید به پاسخگو نگه داشتن ایران بخاطر تهدیداتش علیه آمریکا و متحدانش ادامه دهیم.»
سناتور «جان بوزمن» از ایالت آرکانزاس طی بیانیه نوشت: «رئیس جمهور اوباما با هر درخواستی از ایران طی مذاکرات توافق هستهای موافقت کرد و ایران نیز پاسخ او را با دستیابی به سامانههای جدید تسلیحاتی، ناپایدار کردن خاورمیانه و حمایت از تروریسم داد.»
سناتورهای مختلفی از جمله «راب پورتمن» از ایالت اوهایو، «پَت رابرتز» از ایالت کانزاس، «مایک انزی» از ایالت ویومینگ، «ریچارد شلبی» از ایالت آلاباما، «تاد کوکران» از ایالت میسیسیپی، «جان هووِن» از ایالت داکوتای شمالی، «جان تون» و «مایک راوندز» از ایالت داکوتای جنوبی، «تام تیلیس» از کارولینای شمالی و «ریچارد بلومنتال» از کِنِتیکت ضمن متهم کردن ایران به حمایت از گروههای تروریستی، اعلام کردند تصویب طرح تحریمهای ایران میتواند مانع تقویت نظام ایران شده و آن را بخاطر اقداماتش پاسخگو کند.
واکنش نمایندگان مجلس شورای اسلامی
در پی اقدام سنای آمریکا به تصویب تمدید قانون تحریمها علیه ایران، ایسنا به سراغ برخی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی کشورمان رفت و واکنشهای آنها را در این زمینه جویا شد.
در این راستا، محمدرضا تابش، نائب رئیس فراکسیون امید مجلس شورای اسلامی از تهیه طرح دوفوریتی ممنوعیت خرید کالاهای مصرفی آمریکایی در قبال مصوبه کنگره آمریکا مبنی بر تمدید ١٠ ساله تحریمهای ایران خبر داد. وی افزود: پیشنویس این طرح در کمتر از یک ساعت به امضای ۱۴۵ نفر از نمایندگان گرایشهای مختلف سیاسی خانه ملت رسیده است. تابش ادامه داد: با توجه به اقدام خصمانه ایالات متحده آمریکا یعنی تمدید ۱۰ ساله قانون تحریمهای داماتو، یک طرح دو فوریتی در مورد ممنوعیت خرید کالاهای مصرفی آمریکایی در مجلس شورای اسلامی تهیه شده است.
علیرضا رحیمی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی نیز با اشاره به مصوبه کنگره آمریکا در مورد تمدید تحریمهای ایران اظهار کرد: یکی از نکات مورد توجه رویکرد دولت جدید آمریکا نسبت به برجام و دیگری نگاه بلندمدت به وضعیت توافق برجام است که در مورد رویکرد آمریکا باید منتظر قدم بعدی باشیم و ببینیم که آیا ترامپ از حق وتوی خود استفاده میکند یا خیر. در واقع این مصوبه کنگره آزمونی است که رویکرد ترامپ را به چالش میکشد و باید ببینیم که رییسجمهوری آمریکا مصوبه کنگره را وتو میکند یا آن را تایید خواهد کرد.
در همین حال، ولیالله نانواکناری، دیگر عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: آمریکا یا هر کشور دیگری که بخواهد به عزت و اقتدار نظام خدشه وارد کند، ما باید با اقتدار جلوی آن بایستیم. مسئولین نظام جمهوری اسلامی نیز با حکمت، اقتدار و توجه به منافع ملی که خط قرمز ماست در مورد مصوبه اخیر کنگره آمریکا تصمیمگیری خواهند کرد. وی افزود: مصوبه کنگره آمریکا در مورد تمدید تحریمهای ایران باید به تأیید رییس جمهور این کشور برسد؛ وگرنه وجاهت قانونی لازم را نخواهد داشت. همچنین احتمال وتوی این مصوبه وجود دارد. در واقع اگر آنها عاقل باشند و بخواهند خود را زیر سوال نبرند و به تعهدشان عمل نکنند، باید این موضوع را با وتوی مصوبه کنگره اثبات کنند.
از سوی دیگر، محمدجواد جمالی نوبندگانی، عضو هیأت رییسه کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی کشورمان با اشاره به تصویب تمدید قانون تحریمها علیه ایران برای یک دوره ۱۰ ساله دیگر توسط سنای آمریکا گفت: این قانون مربوط به سال ۱۹۹۶ مصوبه مجلس آمریکا است و تصویب مجدد آن کاملا نقض عهد به شمار میرود و فکر میکنم حاکمیت یعنی دولت و مجلس باید تصمیم مقتضی را در این زمینه بگیرند. این عضو هیأت رییسه کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با تأکید بر این که تصویب تمدید ۱۰ ساله تحریمها علیه ایران روش پسندیدهای نیست، گفت: کشورهایی که داعیهدار صلح و امنیت هستند وقتی چنین کاری میکنند نقض عهد است و در واقع اعتبار خودشان را در سیستم بینالمللی زیر سوال میبرند و ما هم باید با توجه به این اتفاق واکنش مناسب نسبت به این قضیه داشته باشیم.
همچنین، حشمتالله فلاحتپیشه، عضو دیگر کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی تصریح کرد: رأی به تمدید ۱۰ ساله تحریمها علیه ایران در مجلس سنای آمریکا بخشی متأثر از فضای سیاسی است که بعد از روی کار آمدن ترامپ شکل گرفته و بخشی هم اصل این تحریمهاست که حتی اوباما هم به دنبال تمدید آن بود و ارتباطی به ۷ قطعنامه تحریمی علیه ایران ندارد. وی افزود: آرایی که در سنا برای تمدید تحریمها علیه ایران داده شده نشان میدهد که مسابقهای بین جمهوریخواهان و دموکراتها برای کسب نظر لابیهای مخالف جمهوری اسلامی وجود دارد.