شصت و نهمین دوره جشنواره فیلم «کن» شامگاه یکشنبه به کار خود پایان داد و شهاب حسینی و اصغر فرهادی موفق شدند جایزه بهترین بازیگر مرد و بهترین فیلمنامه را برای فیلم «فروشنده» تصاحب کنند.
به گزارس الف، از زمان نمایش فیلم برای منتقدان- که یک روز زودتر از نمایش عمومی آن انجام شد- سیل نظرات و نقدها دربارۀ فیلم در رسانههای اجتماعی سرازیر شده است.
واکنشها در مجموع مثبت بوده اما تقریباً بیشتر نقدها و نظرات به این نکته اشاره کردهاند که 'فروشنده' به نسبت آثار قبلی اصغر فرهادی در رده پایینتری قرار میگیرد یا نکته تازهای به سینمای او نمیافزاید.
'فروشنده' به رابطه زن و شوهری به نام رعنا و عماد (با بازی شهاب حسینی و ترانه علیدوستی) میپردازد که در حال بازی در نمایش 'مرگ فروشنده' آرتور میلر هستند.
در آستانۀ شب افتتاح نمایش، ضعف زیربنای ساختمان مسکونی که در آن زندگی میکنند، مسألهساز شده و آنها مجبور به تخلیه آن میشوند و موقتاً به ساختمان دیگری که همبازیشان در نمایش، بابک (با بازی بابک کریمی) مالک آن است، نقل مکان میکنند. در خانه جدید برای رعنا حادثهای رخ میدهد که رابطه زوج را ناخواسته درگیر تنش و التهاب میکند.
این منبع خبری افزود: 'فروشنده' که در ابتدا 'برسد به دست آهو' نام داشت از مرحله تولید شاهد چند نوآوری تازه از سوی فرهادی بود. او که معمولاً فیلمهایش را در سکوت خبری میساخت، اینبار با ارسال فراخوانی از علاقهمندان بازیگری دعوت کرد که در صورت تمایل برای بازی در فیلمش یک ویدئوی کوتاه و اطلاعات اولیه راجع به خودشان را به یک کانال تلگرام که برای انتخاب بازیگران فیلم راه اندازی شده بود ارسال کنند. برخی بازیگران نقشهای فرعی به این روش انتخاب شدهاند.
به علاوه با توجه به سابقه فرهادی در تئاتر، تولید فیلم از همان ابتدا با کنجکاوی رسانهها و علاقهمندان سینمای او روبرو شد. فیلمبرداری فیلم به مدیریت حسین جعفریان (که قبلاً 'دربارۀ الی' و 'چهارشنبه سوری' را با فرهادی کار کرده بود) ظرف مدت ۷۳ جلسه در تهران انجام شد و فیلم سرانجام در آخرین دقایق به بخش مسابقه کن پیوست.
موفقیت سینمای ایران با فیلم "فروشنده" و کسب جوایزه بهترین فیلمنامه و بهترین بازیگر مرد جشنواره «کن» فرانسه واکنشهای بین المللی زیادی را به همراه داشت .
*******
وزارت امور خارجه آمریکا با انتشار یک پیام فارسی در صفحه توییتر خود کسب دو جایزه مهم جشنواره توسط فیلم فروشنده را تبریک گفت. در این پیام آمده است: کسب جایزه بهترین فیلنامه و بهترین هنرپیشه مرد را به اصغر فرهادی و شهاب حسینی و دستاندرکاران فروشنده تبریک میگوئیم.
***********
باربارا شارِس، منتقدی فیلمی که برای سالها در شیکاگو برنامه نمایش فیلمهای ایرانی ترتیب داده و بارها به تهران سفر کرده است در سایت راجر ایبرت مینویسد: "مثل جدایی نادر از سیمین، داستان فیلم یک پازل اخلاقی از مجموعه روایتهای میشود که با هم تضاد دارند. اما برخلاف «جدایی»، پیچیدگی داستان باورپذیر نیست و لایههای متعددی که از روایت خلق کرده چیزی به داستان اضافه نمیکنند."
**********
منتقد ارشد روزنامه اسپانیایی "ال پاییس"، کشوری که تهیه کننده فیلم آینده فرهادی خواهد بود، نقدی ستایشآمیز بر "فروشنده" نوشته است.
***********
دیوید جنکینز، منتقد ارشد مجلۀ Little White Lies به بیبیسی میگوید: من از جدایی نادر و سیمین و گذشته، تقریباً به یک اندازه لذت بردم و از این فیلم تازه، کمتر. فرهادی بدون شک دارد در همان فضا کار میکند و همان حرکتها و تاکتیکهای دراماتیک را در قصهسازی به کار میبرد. مخالف این نظر هستم که فیلم را اثر ضعیف کارنامه فرهادی بدانیم. ترجیح میدهم بگویم فرهادی از موفقیتهای پیشینش استفاده کرده و از آنها فراتر نرفته است.
***********
لورتا گاندولفی، محقق سینما از دانشگاه کمبریج، به بیبیسی میگوید: 'فیلم، ظرایف ویژهای در مقایسه بین دنیای نمایش با دنیای واقعی زوج داستان دارد (وقتی فیلم را دیدید مثلاً به صندلیهای خالی روی صحنه و معادل آن در آپارتمان زوج نگاه کنید). در مجموع به نظر من فیلمی قوی است اما در بعضی جاها مثل بخش میانی فیلم تمرکزش را از دست میدهد. با این وجود، مردم در سالن نمایش به گرمی از آن استقبال کردند.'
***********
جسیکا کیانگ در 'پِلِی لیست' مینویسد: 'چهار فیلم اخیر فرهادی، چهارشنبه سوری، دربارۀ الی، جدایی نادر از سیمین و گذشته، به نوعی مطالعه زوجهایی است که تن به سازش دادهاند و هر چهار فیلم توانایی ستایشبرانگیز اصغر فرهادی را در ترسیم کردن عواقب پیشبینی ناپذیر سادهترین چیزها (جواب ندادن به زنگ در، دروغ مصلحتی، تلفنی فراموش شده) نشان میدهند که ناگهان مثل فنری رها میشود و به اوجهای فوق العادهای میرسد که هم اجتنابناپذیر است و هم پیشبینیناپذیر.'
'فروشنده دقیقاً در همین قالب جا میگیرد، اگرچه فیلمی است که بیشتر از این که دربارۀ جدا شدن باشد دربارۀ جدا افتادن است، یک شکاف کوچک در ازدواج یک مغاک را آشکار میکند که همزمان افشای یک شکاف عمیق در جامعه ایران است. اما با وجود این که اشارات فیلم متراکم و بافتهای متعدد آن غنی است، فرهادی دست به انتخابهایی زده که در نهایت فروشنده را از تبدیل شدن به فیلمی بزرگ و رسیدن به جامعیت بهترین کارهایش واداشته است. فیلم به گیرایی تمام کارهای دیگر فرهادی است، اما به نوعی کوچکتر است.'
*********
نیک جیمز٬ سردبیر مجله سینمایی 'سایت اند ساوند' در گزارش خود از جشنواره کن فیلم را اثری 'مأیوس کننده' خوانده است. اما منتقد ارشد روزنامه اسپانیایی 'ال پاییس'، کشوری که تهیه کننده فیلم آینده فرهادی خواهد بود، نقدی ستایشآمیز بر 'فروشنده' نوشته است.
وی در سایت روزنامه گاردین، نقدی از پیتر بردشاو منتقد اصلی روزنامه منتشر کرده است و به فیلم سه ستاره (از پنج ستاره) داده که در بین فیلمهای اخیر فرهادی که از همه با چهار یا پنج ستاره استقبال شده بود کمترین است.
*********
بردشاو ظرایف کار فرهادی در مقایسههای سینمایی او بین نمایشی که به روی صحنه برده شده و زندگی حقیقی بازیگران را میستاید. او همچنین اشاره کرده است به مضامین مشترکی که تصادفاً چند فیلم اصلی این دوره از جشنواره کن (مانند فیلمهای تازه برادران داردن و کریستین مونجیو) را با 'فروشنده' پیوند میدهد، مضامینی مثل تجاوز و رابطه طبقه متوسط با جرمهای پنهانی که به مرور آشکار میشود.
**********
اوئن گلیبرمن در سایت سینمایی 'ورایتی' بازیها را تحسین میکند: 'شهاب حسینی هم مثل یک شوالیه در درونش برای کنترل مطلق تلاش میکند. ترانه علیدوستی نسخه ایرانی و اندوهزدۀ ماریون کوتیار است. اما بهترین بازی متعلق به بابک کریمی است که در نقش آدم هیچکارهای که تمام مصائب فیلم را به وجود میآورد میدرخشد. اول فیلم یا به او بیاعتنا هستید یا با تحقیر نگاهش میکنید، اما بعد از بیست دقیقه شاید شما را به گریه بیندازد.'
*********
دبرا یانگ، از مدافعان نامآشنا و قدیمی سینمای ایران در 'هالیوود ریپورتر' طراحی صحنه کیوان مقدم را ستوده است و آن را در کاری موفق در حیطه فضاهای آشنای فرهادی خوانده است.
********
محمدرضا عارف منتخب اول مردم تهران در انتخابات مجلس دهم نیز در پیامی به این مناسبت نوشت: هنرمندان میهنم؛ جناب آقایان اصغر فرهادی و شهاب حسینی
افتخار آفرینی برای سرزمین و مردم نجیبمان در هر شکل و هر موقعیت قابل ستایش و تکریم است.
عارف افزود: در شبی که دلهای مردم این سرزمین با نور منجی موعود شاد بود ، دریافت جوایز جشنواره کن این شادی را دوچندان کرد. خداوند بر عزتتان بیافزاید.
***********
پرویز پرستویی: خوشحالیم که پرچم سینمای ایران بالاست
پرویز پرستویی بازیگر نام آشنای سینمای ایران نیز در پیامی اینستاگرامی نوشت: آقای فرهادی عزیز ؛تبریک ، تبریک ، تبریک ؛ خدا را شکر که سینمای ایران شما را دارد.
پرستویی افزود: شهاب عزیز امشب دل اهالی سینمای ایران را شاد کردی. با تمام وجودم به تو تبریک می گویم چرا که این جایزه برازنده تو است. و درود بر اصغر فرهادی عزیز که باعث شکوفایی سینمای ایران است.
پرستویی خطاب به ترانه علیدوستی نیز نوشت: ترانه عزیز ، اگرچه ما در ایران فیلم را ندیدیم اما اخبارها نشان دهنده بازی درخشان شما هم هست . مهم این است که تیمتان برنده شده و ما هم خوشحالیم که سینمای ایران پرچمش بالاست . درود بر همه شما که خوش درخشیدید.
*******
بهرام رادان بازیگر سینما نیز در پیامی نوشت: امشب شب بزرگی برای سینمای ایران است. نمی دانم از شدت خوشحالی و طپش قلب خواب به چشمانم بیاید یا نه ؛ فقط خوشحالم که فرهیختگان سینمای کشورم با طمانینه و گامهایی استوار ، ثابت کردند که سینما زنده است.
رادان افزود: برای کسانی که می خواستند سینما بمیرد و مدام فریاد سینما مرده است سر می دادند از بارگاه خداوند طلب صبر دارم و به قول شهاب عزیز، الهی شکر .
************
حبیب رضایی از سینماگران کشورمان نیز در پیامی خطاب به شهاب حسینی نوشت: شهاب خوش یمن آسمان ما بودی حالا ستاره ای ثابت بر مدار هنر این مرز و بوم شدی . به دورها نگاه کن که هنوز تا رسیدن به افق پر عیار ذات زلالت ، منزلگاه بسیار داری - اگر رسیدن بخواهی که می دانم نمی خواهی. اصل افتخاری ، حسینی.
********
حسن فتحی کارگردان سریال «شهرزاد» نیز نوشت: باز هم شاهکاری دیگر و افتخاری دیگر از اصغر فرهادی موجی از شادی را بین مردم ایران به راه انداخت و نام سینمای ایران را در جهان پر آوازه کرد.
فتحی افزود: این پیروزی تاریخی را به مردم سرزمینم ، اصغر فرهادی عزیز کارگردان خوشفکر سینمای ایران و شهاب حسینی عزیزم بازیگری که همیشه در یادها می ماند تبریک عرض می کنم.
*********
رضامیرکریمی مدیر عامل خانه سینمای ایران در پیامی نوشت: اصغر فرهادی و شهاب حسینی عزیز ؛ به نمایندگی از خود و جامعه اصناف سینمایی ایران موفقیت رشک برانگیزتان را در کسب جوایز پر اعتبار جشنواره کن به شما عزیزان و گروه سازنده فیلم افتخار آفرین «فروشنده» تبریک می گویم و روزگاری پر از سربلندی را از خداوند بزرگ برایتان آرزو دارم.
***********
پژمان بازغی دیگر بازیگر سینمای ایران نیز در صفحه اینستاگرامی خود نوشت: تبریک و شادباش؛ باورم بود که سینمای ایران بر قله های زرین سینمای جهان خواهد درخشید. شهاب عزیزم ، اصغر فرهادی عزیزم ممنونم که به باور من رخت اتفاق افتادن پوشاندید ؛ ملت ایران سپاسگزار شما است.
**********
حسین نوش آبادی سخنگوی وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی درباره انتخاب شهاب حسینی و اصغر فرهادی به عنوان بازیگر و سینما گر برتر در جشنواره کن گفت: از ورود برخی فیلم های ایرانی در جشن کن خوشحال و استقبال می کنیم که محصولات سینمایی ما در جهان می درخشد.خوشحالیم که هنرمندان ایرانی درجهان حرفی برای گفتن دارند و درچرخه بین المللی قرارمی گیرند.
معاون وزیر ارشاد گفت: فیلم های ما باید دارای ارزشهای ایرانی اسلامی باشد. باید با تولید فیلم های بهتر فیلم های خودمان را به جهان عرضه کنیم.
وی افزود: نگاه غربی ها به کشورهای جهان سوم نگاه برتری جویانه است وخودشان را همواره برترجلوه می دهند.
********
علی دایی که در پیام خود نوشت: افتخارى بزرگ براى سینماى ایران ، دل یک ملت را شاد کردید ، خسته نباشید به هنرمندان بى بدیل.
**********
باشگاه استقلال: جامعه طرفداران باشگاه استقلال از موفقیت بزرگ شما در یکی از معتبرترین جشنواره های سینمایی جهان به وجد آمده است. صمیمانه ترین تبریک ها را از طرف همه آبی های ایران پذیرا باشید.