کد مطلب: 208537
خشت اول گر نهد معمار کج تا ثریا می رود دیوار کج
بخش تعاملی الف - احمد حج فروش
اشاره: مطلبی که می خوانید از سری یادداشت های بینندگان الف است و انتشار آن الزاما به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست. بینندگان الف می توانند با ارسال یادداشت خود، مطلب ذیل را تایید یا نقد کنند.
تاریخ انتشار : يکشنبه ۲۴ آذر ۱۳۹۲ ساعت ۱۰:۴۴
شاید بتوان گفت این پایگاه خبری در چهار سال گذشته، تا حدودی به موضوع تحول بنیادین آموزش و پرورش و تحلیل انتقادی اجرای شتابزده سند تحول پرداخته است. همچنین، در دو سال گذشته هشدارهایی از سوی مطبوعات به نمایندگان محترم مجلس، شورای عالی انقلاب فرهنگی، شورای عالی آموزش و پرورش و رئیس جمهور وقت داده شد و بارها براصلاح خطاهای تصمیم گیری راهبردی وزارت آموزش و پرورش و عدم توجه به توصیه های مکرر مقام معظم رهبری مبنی بر: " برنامه ریزی دقیق و تهیه نقشه راه قبل از اجرای سند تحول بنیادین آموزش وپرورش" تأکید گردید ولی متأسفانه در دولت دهم به این تأکیدات توجه نشد. امید است دولت یازدهم عبرت بگیرد.
از آنجا که اجرای شتابزده و انحرافی این سند از دولت دهم به دولت یازدهم به ارث رسیده و پایه های اصلی دیوار نظام جدید آموزش و پرورش (درساختار دوره های تحصیلی ۳-۳-۳-۳) سست و کج بنیان گذاری شده است، هرسال که می گذرد ( وارتفاع پایه ها بالاتر می رود ) کژی و کاستی ها بیشترخود نمایی می کند. در چنین شرایطی آموزش و پرورش به دلایلی که در ادامه این یادداشت خواهد آمد برای اینکه از خسارت های زیاد و لوث شدن ارزش های سند تحول جلوگیری کند و مانع دامن زدن به بحران کیفیت در آموزش و تربیت کودکان و نوجوانان شود، لازم است بهترین و کم خسارت ترین راه اصلاحی که آرامش و اطمینان در این دستگاه را در پی دارد انتخاب نماید.
مهم ترین انحراف از سند تحول بنیادین آموزش و پرورش نادیده گرفتن بیش از ۷۰ راهکار پیش نیاز و حدود ۲۰ راهکار هم نیاز با ساختار دوره های تحصیلی در این سند بوده است که انتظار می رفت بنیان ساختار دوره های تحصیلی را تشکیل دهد، در حالی که با اجرای زود هنگام ساختار دوره های تحصیلی ارزش های بنیادین سند تحول مغفول ماند. به عبارت دیگر اجرای ساختار دوره های تحصیلی جزو آخرین اقداماتی بود که می بایست بر اساس سند تحول انجام شود نه نخستین اقدام! بنابراین مسئولان جدید آموزش و پرورش در دولت یازدهم بایستی شهامت بیان حقیقت تلخ ناشی از خسارت های آتی و عواقب وخیم ادامه نظام جدید را که با هیچ نوع مدارا و مرمت جز مسامحه و عبور از ارزش ها و سرهم بندی کردن اصلاح پذیر نیست؛ داشته باشند.
تردیدی وجود ندارد که نمی توان دیوار سستی را که پی ندارد نگه داشت. چرا باید با صرف هزینه بسیار و استفاده از شمع و سرانداز و انواع ستون های حایل می خواهیم این دیوار سست بنیان را نگه داریم؟! بنابراین لازم است وزیر محترم آموزش و پرورش پیشنهاد زیر را بررسی نمایند:
نظام جدید از سال تحصیلی آینده در پایه پنجم متوقف شود و امکان ادامه تحصیل دانش آموزان این پایه در پایه اول دوره راهنمایی فراهم گردد. همچنین، دانش آموزان پایه های ششم و هفتم نظام جدید نیز پس از تطبیق مواد درسی، در پایه های دوم و سوم دوره راهنمایی که بنای مستحکم ۴۷ ساله نظام قبلی (۴-۳-۵) است استقرار یابند.
البته این پیشنهاد به این معنی نیست که سند تحول نادیده گرفته شود، بلکه آموزش و پرورش بایستی سند تحول را با طراحی نقشه راه و برنامه ریزی دقیق اجرا کند و این مهم نیازمند فرصت زمانی کافی است.
اگر آموزش و پرورش خود را از کسانی که بانی انحراف و خطاهای فاحش استراتژیک از سند تحول بودند و اکنون نیز توجیه گر نابسامانی های آموزش و پرورش هستند، رها سازد و از توانایی های افراد خبره و آگاه نسبت به مفاهیم سند تحول که دست در اجرای نا بهنگام ساختار دوره های تحصیلی (به ویژه راه اندازی شتابزده پایه ششم) نداشته اند استفاده بهینه به عمل آورد، می تواند طی حدود دو سال آینده نقشه راه، زیرنظام های ۷ گانه و سازو کارهای رسیدن به هدف های عملیاتی سند تحول در دوره ۶ ساله ابتدایی نظام جدید (۳+۳) به ویژه برنامه های درسی این دوره را طراحی و تدوین نماید؛ در این صورت پایه اول نظام جدید درمهرماه ۱۳۹۴ آغازخواهد شد و هرسال یک پایه بالاتراز نظام جدید تحت پوشش قرارخواهدگرفت.
در مدت ۶ سالی که دوره ابتدایی نظام جدید به مرور برنامه ریزی و جایگزین دوره ۵ ساله می شود، آموزش و پرورش فرصت دارد زیرنظام های ۷ گانه و سازو کارهای رسیدن به هدف های عملیاتی سند تحول در دوره ۶ ساله متوسطه نظام جدید ( پایه های هفتم تا دوازدهم ) به ویژه برنامه های درسی این دوره را طراحی و تدوین نماید؛ نیروی انسانی مورد نیاز را تربیت کند، فضا و تجهیزات لازم را فراهم نماید و با اطمینان کافی پایه هفتم نظام جدید را در مهرماه ۱۴۰۰ آغاز نموده و هر سال یک پایه بالاتر دوره متوسطه نظام جدید را اجرا نماید.
اما منظور از« بحران کیفیت » که ( با ادامه اجرای نظام جدید بر پایه های سست پی ریزی شده از سال ۱۳۸۹ و به ویژه اجرای نابهنگام پایه ششم دبستان از مهرماه سال ۱۳۹۱ قبل از برنامه ریزی و اجرای پایه های قبلی پدید آمده و ) هر سال تشدید می شود ؛ چیست؟
شتابزدگی در اجرای زودهنگام ساختارنظام جدید ( قبل از طراحی و اجرای نقشه راه و برنامه ریزی زیر نظام ها ) ضمن اینکه کیفیت سواد علمی و مهارت های پایه میلیون ها دانش آموز را نادیده گرفت، سبب شد:
• بیش از ۹۰ راهکار زیر بنایی در اجرای ساختار دوره های تحصیلی نادیده گرفته شود و بر اجرای همزمان دو پایه نظام جدید در هرسال و عبور از ۵ پایه و اجرای پایه ششم ( که تا کنون هیچ کشوری دردنیا چنین خطای فاحش استراتژیک را مرتکب نشده است ) در آخرین مهرماه مسئولیت وزیرسابق آموزش و پرورش ( مهرماه ۱۳۹۱ ) بسیار اصرار ورزیده شود.
• سبب شد فرصت برای تربیت معلمِ نظام جدید فراهم نشود و ازمعلم غیرحرفه ای در دوره راهنمایی، دفتردار و حتی نظافتچی برای تدریس درپایه ششم دبستان استفاده شود، درحالی که همزمان بیش از ۳۰ هزارمعلم در دوره راهنمایی بیکاربمانند. ضمن این که برای تأمین معلم تراکم دانش آموزان در دوره ابتدایی از۲۱به ۳۸ نفرافزایش یابد.
• سبب شد کلاس های پایه ششم دبستان در انبار، انتهای راهرو، گوشه حیاط و زیر پله های دبستان ها تشکیل شود، در حالی که همزمان حدود ۵۰ هزار کلاس در دوره راهنمایی خالی و بلا استفاده باقی بماند.
• سبب شد سرانه آموزشی مدارس دولتی به مدت دو سال پرداخت نشود و مدیران مدارس برای تأمین حد اقل نیازهای ضروری آموزشگاه، برخی با فشار و تهدید و برخی با التماس و خواهش و تمنا از اولیای دانش آموزان پول دریافت کنند. هرچند که این کمک ها درحدی نبوده و نیست که بتواند مدارس را از آشفتگی و نابسامانی نجات دهد.
• نه تنها راهکارهای سند تحول اجرا نشد بلکه اصول علمی طراحی برنامه های درسی و نقشه راه (نظام برنامه ریزی درسی) مورد عمل مصوب شورای هماهنگی علمی سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی نادیده گرفته شد.
• سبب شد بجای طراحی و تدوین برنامه درسی ( که دارای ۷ تا ۹ رکن است )، تنها یک رکن آن ( هدف ها ) آنهم غیر مربوط و نارسا همراه جدول ساعات دروسی که معلوم نیست از کجا منشأ یافته ( زیرا در آن زمان هنوز برنامه درسی ملی تصویب نشده بود )، باشتابزدگی بسیار زیاد آماده شود و سبب شود تنها همین یک رکن ( بجای برنامه درسی حد اقل ۷ رکنی ) ناباورانه به تصویب شورای عالی آموزش و پرورش هم برسد.
• سبب گردید کتاب های درسی نیز با شتاب زاید الوصفی بر مبنای سست اهداف نا مناسب تألیف شود و بدون طی مرحله اجرای آزمایشی در سراسر کشور توزیع شود، در حالی که بر اساس نظر معلمان مجرب ( در بررسی مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی ) کتاب های جدید التألیف بهره ای از مفاهیم سند تحول و برنامه درسی ملی نبرده است.
• آموزش محتوای کتاب های درسی به معلمان نیز با شتابزدگی، نارسا و بی نظم انجام شود و معلمان آموزش دیده با ابهامات زیاد و سئوالات پاسخ داده نشده به تدریس مطالبی پرداختند که پر از اشکالات شکلی و محتوایی بود. نمونه اشکالات به طور دقیق در گزارش مرکز پژوهش ها به کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس ارائه شده و مواردی نیز چندی پیش در گفتگوی سیمای جمهوری اسلامی با چند تن از معلمان در کلاس های درس پخش شد.
• همه ساله بین ۵ تا ۱۰ درصد دانش آموزان دوره راهنمایی مردود می شدند و می بایست پایه مربوط را تکرار می کردند ، شورای عالی آموزش و پرورش بر اساس سفارش وزیر پیشین و دبیر شورا مصوبه ای را صادر کرد که به موجب آن همه مردودین پایه های سه گانه دوره راهنمایی قبول اعلام می شوند. در نتیجه هیچ دانش آموزی از نظام قدیم باقی نخواهد ماند!
• با اینکه هنرستانهای فنی و حرفه ای با محدودیت آماری که داشتند از کمبود هنرآموز متخصص و تجهیزات فنی بسیار رنج می بردند، بجای ارتقاء شاخص های کیفی، شمار کمی هنرجویان هنرستان ها در چهار سال گذشته بی رویه بیش از ۲۰ درصد افزایش یافت در حالی که شاخص های کیفی به نزول خود ادامه دادند.
اگر نظام جدید به همین ترتیب ادامه یابد، بایستی به نشانه های بحران کیفیت که در بالا گفته شد، موارد زیر را که در هرسال به طور تصاعدی ( آنهم تصاعد هندسی نه عددی ) اضافه می شود ، افزود:
• تا کنون هیچیک از زیرنظام های چهار دوره تحصیلی ( ۳+۳+۳+۳ ) طراحی و تدوین نشده است، در حالی که هرسال دو پایه جدید شتابان در حال گسترش است. سال تحصیلی ۹۲-۹۱ پایه های دوم و ششم، سال تحصیلی ۹۳-۹۲ ( امسال ) پایه های سوم و هفتم، سال تحصیلی آینده ( ۹۴-۹۳ ) پایه های چهارم و هشتم، دو سال تحصیلی آینده ( ۹۵-۹۴ ) پایه های پنجم و نهم و الی آخر . . . و هرسال فرصت های اجرای راهکارهای سند تحول برای دانش آموزان پایه های قبل به تهدید نزول کیفیت های ناشی از کمبود زمان تغییرات اصولی تبدیل می شود.
• بجای تولید برنامه های درسی در هر دوره و پایه تحصیلی به روند شتابزده تألیف کتاب های درسی مبادرت می شود و چون کتاب های درسی در دوره متوسطه دوم ( پایه های دهم تا دوازدهم ) در سه رشته نظری و ده ها رشته فنی و حرفه ای و کاردانش هر سال بطور تصادفی افزایش می یابد، آموزش و پرورش ناچار است برای پاسخ گویی به نیازهای کمی همه ساله از درجه کیفیت محتوا ( که مستلزم تحقیق و بررسی و مداقه در زمان مورد نیاز است ) بکاهد و از رعایت مفاهیم تحولی در سند تحول عدول نماید.
• برای بیشتر روشن شدن موضوع و درک حجم وسیع تولید محتوای آموزشی جدید می توان گفت: با در نظر گرفتن تغییرات و اصلاحات ضروری کتاب های تألیف شده هرسال قبل در چهار دوره تحصیلی، زمانی می رسد که سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی بایستی بیش از ۱۵۰۰ عنوان کتاب جدید تألیف نماید در حالی که اگر آن سازمان تعداد کارشناسان و مؤلفان و توانایی آنها را به بالاترین سطح برساند بازهم نمی تواند بیش از ۵۰ عنوان کتاب جدید با کیفیت تألیف نماید. اکنون این سئوال مطرح است که چگونه می توان ظرفیت تولید محتوای آموزشی با کیفیت این سازمان را به ۳۰ برابر افزایش داد؟!
• حتی اگر فرض کنیم کتاب از برنامه شاخه کاردانش حذف شود و کتاب های درسی رشته های مرتبط شاخه فنی و حرفه ای را در یکدیگر ادغام نماییم ( که همه این کارها مستلزم زمانی فراتر از زمان پرشتاب فرارسیدن پایه های تحصیلی جدید است )؛ بازهم بیشترین و قوی ترین کارشناساسان و مؤلفان قادر نیستند به گَرد سرعت قطار معیوب فرار کرده بدون ترمز نظام جدید برسند و چاره ای ندارند مگر آنکه همواره ازکیفیت بکاهند.
• علاوه بر آنچه گفته شد سند تحول حاوی مفاهیم بسیاری است که با یستی برای آنها ده ها طرح و برنامه عمل و سازوکار اجرایی طراحی و تدوین کرد و به مرحله اجرا گذاشت که صرفنظر از معدود مواردی که تا سال ۱۴۰۴ فرصت برای آنها پیش بینی شده، نمی توان دانش آموزانی که طی این مدت در این نظام آموزشی ( به اصطلاح تحولی ) تحصیل می کنند، از ارزشهای ضروری این نظام محروم ساخت و همه ساله به مسامحه و سر هم بندی ادامه داد.
بنابراین، توقف اجرای نظام جدید در پایه پنجم دوره ابتدایی و ادامه تحصیل آنها در پایه اول دوره راهنمایی اجتناب ناپذیر است، ضمن آنکه دانش آموزان پایه ششم با تطبیق دروسشان در پایه دوم راهنمایی و دانش آموزان پایه هفتم با تطبیق دروسشان در پایه سوم راهنمایی ادامه تحصیل خواهند داد.
البته درست است که بخشی از برنامه های درسی دوره راهنمایی و فیلم و زینگ کتاب های این دوره تحصیلی موجود و آماده است، با این حال تا دیر نشده، برای اتخاذ این تصمیم مهم و یا هر تصمیم اصلاحی مشابه و تطبیق محتوای آموزشی پایه های ششم و هفتم نظام جدید با محتوای آموزشی پایه های دوم و سوم دوره راهنمایی، لازم است هرچه زودتر تمهیدات لازم اندیشیده و به مرحله اجرا گذاشته شود.
بدیهی است ادامه نظام جدید با بنیان سستی که دارد با هر تمهیدی که بنام مصلحت منجر به مسامحه، سرهم بندی و نادیده گرفتن ارزش های سند تحول و اصول و معیارهای علمی باشد، خسارت های جبران ناپذیری را به تعلیم وتربیت کشور و دانایی و مهارت های پایه دانش آموزان وارد خواهد ساخت.
از آنجا که اجرای شتابزده و انحرافی این سند از دولت دهم به دولت یازدهم به ارث رسیده و پایه های اصلی دیوار نظام جدید آموزش و پرورش (درساختار دوره های تحصیلی ۳-۳-۳-۳) سست و کج بنیان گذاری شده است، هرسال که می گذرد ( وارتفاع پایه ها بالاتر می رود ) کژی و کاستی ها بیشترخود نمایی می کند. در چنین شرایطی آموزش و پرورش به دلایلی که در ادامه این یادداشت خواهد آمد برای اینکه از خسارت های زیاد و لوث شدن ارزش های سند تحول جلوگیری کند و مانع دامن زدن به بحران کیفیت در آموزش و تربیت کودکان و نوجوانان شود، لازم است بهترین و کم خسارت ترین راه اصلاحی که آرامش و اطمینان در این دستگاه را در پی دارد انتخاب نماید.
مهم ترین انحراف از سند تحول بنیادین آموزش و پرورش نادیده گرفتن بیش از ۷۰ راهکار پیش نیاز و حدود ۲۰ راهکار هم نیاز با ساختار دوره های تحصیلی در این سند بوده است که انتظار می رفت بنیان ساختار دوره های تحصیلی را تشکیل دهد، در حالی که با اجرای زود هنگام ساختار دوره های تحصیلی ارزش های بنیادین سند تحول مغفول ماند. به عبارت دیگر اجرای ساختار دوره های تحصیلی جزو آخرین اقداماتی بود که می بایست بر اساس سند تحول انجام شود نه نخستین اقدام! بنابراین مسئولان جدید آموزش و پرورش در دولت یازدهم بایستی شهامت بیان حقیقت تلخ ناشی از خسارت های آتی و عواقب وخیم ادامه نظام جدید را که با هیچ نوع مدارا و مرمت جز مسامحه و عبور از ارزش ها و سرهم بندی کردن اصلاح پذیر نیست؛ داشته باشند.
تردیدی وجود ندارد که نمی توان دیوار سستی را که پی ندارد نگه داشت. چرا باید با صرف هزینه بسیار و استفاده از شمع و سرانداز و انواع ستون های حایل می خواهیم این دیوار سست بنیان را نگه داریم؟! بنابراین لازم است وزیر محترم آموزش و پرورش پیشنهاد زیر را بررسی نمایند:
نظام جدید از سال تحصیلی آینده در پایه پنجم متوقف شود و امکان ادامه تحصیل دانش آموزان این پایه در پایه اول دوره راهنمایی فراهم گردد. همچنین، دانش آموزان پایه های ششم و هفتم نظام جدید نیز پس از تطبیق مواد درسی، در پایه های دوم و سوم دوره راهنمایی که بنای مستحکم ۴۷ ساله نظام قبلی (۴-۳-۵) است استقرار یابند.
البته این پیشنهاد به این معنی نیست که سند تحول نادیده گرفته شود، بلکه آموزش و پرورش بایستی سند تحول را با طراحی نقشه راه و برنامه ریزی دقیق اجرا کند و این مهم نیازمند فرصت زمانی کافی است.
اگر آموزش و پرورش خود را از کسانی که بانی انحراف و خطاهای فاحش استراتژیک از سند تحول بودند و اکنون نیز توجیه گر نابسامانی های آموزش و پرورش هستند، رها سازد و از توانایی های افراد خبره و آگاه نسبت به مفاهیم سند تحول که دست در اجرای نا بهنگام ساختار دوره های تحصیلی (به ویژه راه اندازی شتابزده پایه ششم) نداشته اند استفاده بهینه به عمل آورد، می تواند طی حدود دو سال آینده نقشه راه، زیرنظام های ۷ گانه و سازو کارهای رسیدن به هدف های عملیاتی سند تحول در دوره ۶ ساله ابتدایی نظام جدید (۳+۳) به ویژه برنامه های درسی این دوره را طراحی و تدوین نماید؛ در این صورت پایه اول نظام جدید درمهرماه ۱۳۹۴ آغازخواهد شد و هرسال یک پایه بالاتراز نظام جدید تحت پوشش قرارخواهدگرفت.
در مدت ۶ سالی که دوره ابتدایی نظام جدید به مرور برنامه ریزی و جایگزین دوره ۵ ساله می شود، آموزش و پرورش فرصت دارد زیرنظام های ۷ گانه و سازو کارهای رسیدن به هدف های عملیاتی سند تحول در دوره ۶ ساله متوسطه نظام جدید ( پایه های هفتم تا دوازدهم ) به ویژه برنامه های درسی این دوره را طراحی و تدوین نماید؛ نیروی انسانی مورد نیاز را تربیت کند، فضا و تجهیزات لازم را فراهم نماید و با اطمینان کافی پایه هفتم نظام جدید را در مهرماه ۱۴۰۰ آغاز نموده و هر سال یک پایه بالاتر دوره متوسطه نظام جدید را اجرا نماید.
اما منظور از« بحران کیفیت » که ( با ادامه اجرای نظام جدید بر پایه های سست پی ریزی شده از سال ۱۳۸۹ و به ویژه اجرای نابهنگام پایه ششم دبستان از مهرماه سال ۱۳۹۱ قبل از برنامه ریزی و اجرای پایه های قبلی پدید آمده و ) هر سال تشدید می شود ؛ چیست؟
شتابزدگی در اجرای زودهنگام ساختارنظام جدید ( قبل از طراحی و اجرای نقشه راه و برنامه ریزی زیر نظام ها ) ضمن اینکه کیفیت سواد علمی و مهارت های پایه میلیون ها دانش آموز را نادیده گرفت، سبب شد:
• بیش از ۹۰ راهکار زیر بنایی در اجرای ساختار دوره های تحصیلی نادیده گرفته شود و بر اجرای همزمان دو پایه نظام جدید در هرسال و عبور از ۵ پایه و اجرای پایه ششم ( که تا کنون هیچ کشوری دردنیا چنین خطای فاحش استراتژیک را مرتکب نشده است ) در آخرین مهرماه مسئولیت وزیرسابق آموزش و پرورش ( مهرماه ۱۳۹۱ ) بسیار اصرار ورزیده شود.
• سبب شد فرصت برای تربیت معلمِ نظام جدید فراهم نشود و ازمعلم غیرحرفه ای در دوره راهنمایی، دفتردار و حتی نظافتچی برای تدریس درپایه ششم دبستان استفاده شود، درحالی که همزمان بیش از ۳۰ هزارمعلم در دوره راهنمایی بیکاربمانند. ضمن این که برای تأمین معلم تراکم دانش آموزان در دوره ابتدایی از۲۱به ۳۸ نفرافزایش یابد.
• سبب شد کلاس های پایه ششم دبستان در انبار، انتهای راهرو، گوشه حیاط و زیر پله های دبستان ها تشکیل شود، در حالی که همزمان حدود ۵۰ هزار کلاس در دوره راهنمایی خالی و بلا استفاده باقی بماند.
• سبب شد سرانه آموزشی مدارس دولتی به مدت دو سال پرداخت نشود و مدیران مدارس برای تأمین حد اقل نیازهای ضروری آموزشگاه، برخی با فشار و تهدید و برخی با التماس و خواهش و تمنا از اولیای دانش آموزان پول دریافت کنند. هرچند که این کمک ها درحدی نبوده و نیست که بتواند مدارس را از آشفتگی و نابسامانی نجات دهد.
• نه تنها راهکارهای سند تحول اجرا نشد بلکه اصول علمی طراحی برنامه های درسی و نقشه راه (نظام برنامه ریزی درسی) مورد عمل مصوب شورای هماهنگی علمی سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی نادیده گرفته شد.
• سبب شد بجای طراحی و تدوین برنامه درسی ( که دارای ۷ تا ۹ رکن است )، تنها یک رکن آن ( هدف ها ) آنهم غیر مربوط و نارسا همراه جدول ساعات دروسی که معلوم نیست از کجا منشأ یافته ( زیرا در آن زمان هنوز برنامه درسی ملی تصویب نشده بود )، باشتابزدگی بسیار زیاد آماده شود و سبب شود تنها همین یک رکن ( بجای برنامه درسی حد اقل ۷ رکنی ) ناباورانه به تصویب شورای عالی آموزش و پرورش هم برسد.
• سبب گردید کتاب های درسی نیز با شتاب زاید الوصفی بر مبنای سست اهداف نا مناسب تألیف شود و بدون طی مرحله اجرای آزمایشی در سراسر کشور توزیع شود، در حالی که بر اساس نظر معلمان مجرب ( در بررسی مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی ) کتاب های جدید التألیف بهره ای از مفاهیم سند تحول و برنامه درسی ملی نبرده است.
• آموزش محتوای کتاب های درسی به معلمان نیز با شتابزدگی، نارسا و بی نظم انجام شود و معلمان آموزش دیده با ابهامات زیاد و سئوالات پاسخ داده نشده به تدریس مطالبی پرداختند که پر از اشکالات شکلی و محتوایی بود. نمونه اشکالات به طور دقیق در گزارش مرکز پژوهش ها به کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس ارائه شده و مواردی نیز چندی پیش در گفتگوی سیمای جمهوری اسلامی با چند تن از معلمان در کلاس های درس پخش شد.
• همه ساله بین ۵ تا ۱۰ درصد دانش آموزان دوره راهنمایی مردود می شدند و می بایست پایه مربوط را تکرار می کردند ، شورای عالی آموزش و پرورش بر اساس سفارش وزیر پیشین و دبیر شورا مصوبه ای را صادر کرد که به موجب آن همه مردودین پایه های سه گانه دوره راهنمایی قبول اعلام می شوند. در نتیجه هیچ دانش آموزی از نظام قدیم باقی نخواهد ماند!
• با اینکه هنرستانهای فنی و حرفه ای با محدودیت آماری که داشتند از کمبود هنرآموز متخصص و تجهیزات فنی بسیار رنج می بردند، بجای ارتقاء شاخص های کیفی، شمار کمی هنرجویان هنرستان ها در چهار سال گذشته بی رویه بیش از ۲۰ درصد افزایش یافت در حالی که شاخص های کیفی به نزول خود ادامه دادند.
اگر نظام جدید به همین ترتیب ادامه یابد، بایستی به نشانه های بحران کیفیت که در بالا گفته شد، موارد زیر را که در هرسال به طور تصاعدی ( آنهم تصاعد هندسی نه عددی ) اضافه می شود ، افزود:
• تا کنون هیچیک از زیرنظام های چهار دوره تحصیلی ( ۳+۳+۳+۳ ) طراحی و تدوین نشده است، در حالی که هرسال دو پایه جدید شتابان در حال گسترش است. سال تحصیلی ۹۲-۹۱ پایه های دوم و ششم، سال تحصیلی ۹۳-۹۲ ( امسال ) پایه های سوم و هفتم، سال تحصیلی آینده ( ۹۴-۹۳ ) پایه های چهارم و هشتم، دو سال تحصیلی آینده ( ۹۵-۹۴ ) پایه های پنجم و نهم و الی آخر . . . و هرسال فرصت های اجرای راهکارهای سند تحول برای دانش آموزان پایه های قبل به تهدید نزول کیفیت های ناشی از کمبود زمان تغییرات اصولی تبدیل می شود.
• بجای تولید برنامه های درسی در هر دوره و پایه تحصیلی به روند شتابزده تألیف کتاب های درسی مبادرت می شود و چون کتاب های درسی در دوره متوسطه دوم ( پایه های دهم تا دوازدهم ) در سه رشته نظری و ده ها رشته فنی و حرفه ای و کاردانش هر سال بطور تصادفی افزایش می یابد، آموزش و پرورش ناچار است برای پاسخ گویی به نیازهای کمی همه ساله از درجه کیفیت محتوا ( که مستلزم تحقیق و بررسی و مداقه در زمان مورد نیاز است ) بکاهد و از رعایت مفاهیم تحولی در سند تحول عدول نماید.
• برای بیشتر روشن شدن موضوع و درک حجم وسیع تولید محتوای آموزشی جدید می توان گفت: با در نظر گرفتن تغییرات و اصلاحات ضروری کتاب های تألیف شده هرسال قبل در چهار دوره تحصیلی، زمانی می رسد که سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی بایستی بیش از ۱۵۰۰ عنوان کتاب جدید تألیف نماید در حالی که اگر آن سازمان تعداد کارشناسان و مؤلفان و توانایی آنها را به بالاترین سطح برساند بازهم نمی تواند بیش از ۵۰ عنوان کتاب جدید با کیفیت تألیف نماید. اکنون این سئوال مطرح است که چگونه می توان ظرفیت تولید محتوای آموزشی با کیفیت این سازمان را به ۳۰ برابر افزایش داد؟!
• حتی اگر فرض کنیم کتاب از برنامه شاخه کاردانش حذف شود و کتاب های درسی رشته های مرتبط شاخه فنی و حرفه ای را در یکدیگر ادغام نماییم ( که همه این کارها مستلزم زمانی فراتر از زمان پرشتاب فرارسیدن پایه های تحصیلی جدید است )؛ بازهم بیشترین و قوی ترین کارشناساسان و مؤلفان قادر نیستند به گَرد سرعت قطار معیوب فرار کرده بدون ترمز نظام جدید برسند و چاره ای ندارند مگر آنکه همواره ازکیفیت بکاهند.
• علاوه بر آنچه گفته شد سند تحول حاوی مفاهیم بسیاری است که با یستی برای آنها ده ها طرح و برنامه عمل و سازوکار اجرایی طراحی و تدوین کرد و به مرحله اجرا گذاشت که صرفنظر از معدود مواردی که تا سال ۱۴۰۴ فرصت برای آنها پیش بینی شده، نمی توان دانش آموزانی که طی این مدت در این نظام آموزشی ( به اصطلاح تحولی ) تحصیل می کنند، از ارزشهای ضروری این نظام محروم ساخت و همه ساله به مسامحه و سر هم بندی ادامه داد.
بنابراین، توقف اجرای نظام جدید در پایه پنجم دوره ابتدایی و ادامه تحصیل آنها در پایه اول دوره راهنمایی اجتناب ناپذیر است، ضمن آنکه دانش آموزان پایه ششم با تطبیق دروسشان در پایه دوم راهنمایی و دانش آموزان پایه هفتم با تطبیق دروسشان در پایه سوم راهنمایی ادامه تحصیل خواهند داد.
البته درست است که بخشی از برنامه های درسی دوره راهنمایی و فیلم و زینگ کتاب های این دوره تحصیلی موجود و آماده است، با این حال تا دیر نشده، برای اتخاذ این تصمیم مهم و یا هر تصمیم اصلاحی مشابه و تطبیق محتوای آموزشی پایه های ششم و هفتم نظام جدید با محتوای آموزشی پایه های دوم و سوم دوره راهنمایی، لازم است هرچه زودتر تمهیدات لازم اندیشیده و به مرحله اجرا گذاشته شود.
بدیهی است ادامه نظام جدید با بنیان سستی که دارد با هر تمهیدی که بنام مصلحت منجر به مسامحه، سرهم بندی و نادیده گرفتن ارزش های سند تحول و اصول و معیارهای علمی باشد، خسارت های جبران ناپذیری را به تعلیم وتربیت کشور و دانایی و مهارت های پایه دانش آموزان وارد خواهد ساخت.
کلمات کلیدی : احمد حج فروش
نظراتی كه به تعميق و گسترش بحث كمك كنند، پس از مدت كوتاهی در معرض ملاحظه و قضاوت ديگر بينندگان قرار مي گيرد. نظرات حاوی توهين، افترا، تهمت و نيش به ديگران منتشر نمی شود.
