امروز (یکشنبه) سالگرد حملات تروریستی ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ است. ۱۵ سال بعد از این وقایع تروریستی افکار عمومی آمریکا بیشتر از گذشته به دنبال شناسایی عاملان این حادثه هستند.
اما همچنان دانش مردم جهان از حادثه ۱۱ سپتامبر محدود به قرائتي است كه به صورت رسمي از برخورد ۳ فروند هواپيماي مسافربري بوئينگ به برجهاي شمالي و جنوبي مركز تجارت جهاني آمريكا در شهر نيويورك موسوم به برجهاي دوقلو و ساختمان پنتاگون در واشينگتن در ۱۱ سپتامبر ۲۰۱۱ (۲۰ شهريور ۱۳۸۰) به بيرون مخابره شد؛ اما اينكه اين هواپيماها چگونه، به دست چه كسي و با چه نيتي ربوده شدند، چرا برخي طبقات اين ساختمانها از قبل تخليه شده بود و چرا با وجود برخورد هواپيماها به طبقات بالا تمامي طبقات آنها فرو ريختند، تنها چند مورد از پرسشهاي بيشماري است كه تا به امروز پاسخ قانعكنندهاي به آنها داده نشده است.
در هر حال، اين حادثه با هر نيت پيدا و پنهاني كه صورت گرفت، بهانهاي براي لشكركشي آمريكا به افغانستان شد تا جرج بوش – رئيس جمهور سابق آمريكا – در دومين سال از دوره اول رياست جمهوري خود با همراهي كنگره پاي آمريكا را به بهانه مبارزه با تروريسم و القاعده براي هميشه به منطقه خاورميانه باز كند. اما تحقق هدف آمريكا از حضور نظامي در افغانستان هم باعث نشد جزئيات بيشتري از حادثه ۱۱ سپتامبر در اختيار افكار عمومي جهان قرار گيرد و حال آنكه از نخستين روزهاي وقوع اين حادثه تروريستي، شواهد غيرقابلانكاري درباره نقش برخي از مقامات دولتي عربستان در اين حملات وجود داشت.
۲۸ صفحه محرمانه منتشر شدندکنگره آمریکا در پی فشار افکار عمومی این کشور در ۱۵ جولای ۲۸ صفحه محرمانه را منتشر کرد که از ارتباط بین عربستان سعودی و هواپیماربایان پرده برمیداشت.
در گزارش اعلام شده بود: «برخی از آدمربایان حملات ۱۱ سپتامبر، زمانی که در آمریکا بودند، با افرادی که احتمال دارد با دولت سعودی مرتبط باشند، تماس داشته، و کمک و حمایت دریافت کردند. اطلاعاتی، عمدتا از منابع افبیآی، در اختیار است که نشان میدهد دستکم دو نفر از این افراد، بنا بر ادعاها، مأموران اطلاعاتی سعودی بودند.»
همچنین بر مبنای اسناد ۲۸ صفحه ای که توسط ویکی لیکس منتشر شد٬ از مجموع ۱۹ نفری که در ربودن چهار فروند هواپیما برای حمله به برجهای دو قلوی آمریکا مشارکت داشتند ۱۵ نفر شهروندان عربستانی بودند. افرادی که در آمریکا تحصیل و زندگی می کردند ولی با اعضای القاعده و گروهک های تروریستی در خارج از آمریکا ارتباط داشتند.
امتناع مقامات كنگره و دولت آمريكا از شفافسازي در خصوص نقش عربستان در حملات ۱۱ سپتامبر در حالي صورت ميگيرد كه شواهد مربوط به ارتباط برخي از عاملان اين حادثه با مقاماتي در خاندان پادشاهي عربستان در تحقيقات كنگره و پليس فدرال آمريكا از كشف شماره تلفن يك مقام دولتي سعودي در جيب يكي از عاملان ۱۱ سپتامبر تا ارتباط آشكار «فهد الثميري» امام جماعت مسجد ملك فهد در لسآنجلس با هواپيماربايان به وضوح مورد اشاره قرار گرفتهاند.
حتي به نوشته نيويورك تايمز، دو عضو كميته حقيقتياب ۱۱ سپتامبر در فوريه ۲۰۰۴ به منظور بازجويي از «فهد الثميري» به رياض رفتند؛ اما او با وجود مكالمات تلفني ضبط شدهاي كه از ارتباطش با هواپيماربايان وجود داشت، در يك بازجويي ۴ ساعته منكر هرگونه ارتباط با آنها شد و مكالمات تلفني ضبط شده را ساختگي خواند. اين در حاليست كه دو تبعه سعودي به نامهاي «نواف الحمزي» و «خالد المنضار» كه در ۱۵ ژانويه ۲۰۰۰ وارد فرودگاه بينالمللي لسآنجلس شدند و حدود يك سال و نيم بعد نام آنها در ميان هواپيماربايان قرار گرفت، پس از ورود به خاك آمريكا در خانهاي كه تحت اجاره مسجد ملك فهد بود پناه داده شدند و طبق اسناد افبيآي، الثميري فردي را نيز مامور مراقبت از آنها كرده بود.
عمر البیومی، فردی که افبیآی بر اساس گزارشهای متعدد معتقد بود یک مأمور اطلاعاتی سعودی است، در این ۲۸ صفحه به صورت گسترده مورد اشاره قرار گرفته است. در گزارش اعلام شده که پروندههای افبیآی نشان میدهند البیومی «کمک بسیاری» به هواپیماربایان ۱۱ سپتامبر، خالد المحضار و نواف الحازمی، دو نفر از پنج تروریستی که پرواز شماره ۷۷ امریکن ایرلاینز را به پنتاگون کوبیدند، ارائه کرده است.
بنا بر گزارش، البیومی در سال ۲۰۰۰ بارها با این هواپیمارباها دیدار داشته است. وی در عین حال با نهادهای دولتی عربستان مستقر در آمریکا «تماسهای گسترده» داشته است. وی بیش از ۱۰۰ تماس تلفنی با این نهادها داشته و بارها از یک شرکت سعودی به نام «ارکان» پول دریافت کرده. این شرکت از حمایت مالی وزارت دفاع عربستان برخوردار بود.
فردی به نام اسامه بسان که از طریق البیومی با المحضار و الحازمی مرتبط شده بود بر اساس گزارشهای افبیآی حامی عقاید اسامه بن لادن و احتمالا یک مأمور اطلاعاتی عربستان سعودی بود.
در گزارش همچنین نوشته شده بود: «بر اساس اسناد سیا، بسان احتمالا از مقامات دولت عربستان پول نقد و گذرنامه جعلی دریافت کرده است. وی و همسرش از سفیر عربستان در آمریکا [بندر بن سلطان] و همسرش کمک مالی دریافت کردهاند.»
گزارش کمیسیون مشترک شامل اطلاعات و جزئیات بیشتری از ارتباط بین عاملین حملات تروریستی ۱۱ سپتامبر با مقامات دولت عربستان سعودی است.
البته اين سند محرمانه ۲۸ صفحهاي ماه گذشته با پيگيري چندين ساله افكار عمومي و تعدادي از نمايندگان كنگره در اواسط تيرماه پس از ۱۴ سال از حالت طبقهبندي شده خارج شد. اما به اذعان رسانههاي آمريكايي از جمله نيويورك تايمز و واشينگتن پست، براي جلوگيري از تنش در روابط رياض – واشينگتن، بازهم سانسورهاي زيادي پيش از انتشار در محتواي آن صورت گرفت تا در حد امكان بر نقش عربستان در اين حادثه سرپوش گذاشته شود.
رئیس کمیسیون مشترک تحقیقات درباره نقش عربستان چه گفت؟سناتور گراهام که برای بیش از یک دهه خواهان انتشار گزارش کمیسیون مشترک بود، درباره ۲۸ صفحه محرمانه گفت: «فکر میکنم ارتباط چنان زیاد و قوی است که نمیتوان بعد از خواندن تمام این مطالب احساس نکرد که یک شبکه حمایتی وجود نداشته و این شبکه حمایت از عربستان نشأت نمیگیرد.»
وی گفت مسأله فراتر از این صفحات است: «اینها راهی به سوی دیگر اطلاعات باز خواهند کرد. هزاران صفحه سند وجود دارند که از رابطه بین عربستان سعودی و ۱۹ هواپیماربا سخن میگویند. آیا این ۱۹ نفر میتوانستند بدون نوعی حمایت به مدت بعضا بیش از ۱.۵ سال پنهان مانده و عملیات پیچیده ۱۱ سپتامبر را اجراء کنند؟»
وی در بخش دیگری از مصاحبهاش با یاهونیوز میگوید: «فکر میکنم سعودیها که میدانند چه کار کردهاند و به خوبی آگاه هستند که آمریکا، حداقل در بالاترین سطوح، میدانند آنها چه کار کردهاند و هیچ اتفاقی نیفتاد... آنها این امر را به مثابه مصونیت تعبیر کرده و به حمایت از سازمانهای تروریستی و آموزش نسل بعدی در مساجد و مدرسهها ادامه میدهند.»
تهدید عربستان به تلافیجویی اقتصادیبر اساس یکی از قوانین آمریکا که در سال ۱۹۷۶ تصویب شده دولتهای خارجی از پیگرد قضایی در آمریکا توسط شهروندان این کشور مصون هستند. در سال ۲۰۱۵ برخی اعضای سنای آمریکا سعی کردند حملات تروریستی را از این قانون مستثنی کنند تا خانوادههای قربانیان حملات تروریستی بتوانند کشورهای خارجی را تحت پیگرد قرار دهند.
عادل الجبیر، وزیر خارجه عربستان سعودی، در مارس ۲۰۱۶ دولت اوباما و قانونگذاران آمریکایی را تهدید کرد که اگر این قانون تصویب شود عربستان سعودی مجبور خواهد شد ۷۵۰ میلیارد دلار داراییهای خود در آمریکا را بفروشد تا از ضبط آنها جلوگیری کند. برخی نگرانیها وجود دارد که این امر میتواند دلار آمریکا را دچار بیثباتی کند. اوباما نیز درباره «پیامدهای ناخواسته» چنین اقدامی از جانب کنگره هشدار داده است. البته تحلیلگران معتقدند این اقدام میتواند آسیبی جدی به اقتصاد عربستان سعودی وارد سازد و بنابراین ریاض چنین ریسکی را نخواهد پذیرفت.
برنی ساندرز و هیلاری کلینتون از قانونی که به خانوادههای قربانیان حملات ۱۱ سپتامبر اجازه میدهند عربستان سعودی را برای هر نوع همدستی احتمالی در حملات تحت تعقیب قرار دهند، حمایت میکنند. اما کاخ سفید پیشتر اعلام کرده که در صورت تصویب این طرح آن را وتو خواهد کرد.
این روزها جنگ خاموشی که بین واشنگتن و ریاض در قضیه پرونده حملات ۱۱ سپتامبر در گرفته؛ مجلس نمایندگان آمریکا نیز جمعه گذشته طرح مصوب سنا درباره اجازه به خانوادههای قربانیان حملات ۱۱ سپتامبر برای شکایت علیه عربستان را تصویب کرد.
حالا باید دید آل سعود تهدید خود مبنی بر خروج حدود تیلیاردها دلار از داراییها، املاک و سهام خود از خاک آمریکا را عملی خواهد کرد یا اوباما دست به وتو این مصوبه خواهد زد.
به همین مناسبت، تصاویری از حادثه ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ که در آن دو هواپیما در فاصلههای زمانی گوناگون به برجهای دوقلوی مرکز تجارت جهانی در شهر نیویورک زدند را میبینید.