کد مطلب: 358692
گوانتاناموی لوکس آل‌سعود
تاریخ انتشار : پنجشنبه ۱۳ خرداد ۱۳۹۵ ساعت ۱۵:۲۱
میهمانان «کلید کارت» اتاق‌شان را در دست گرفته و هر روز به هر کدامشان رسید سه وعده غذایی داده می‌شود. اتاقهای لوکس با تخت‌های بزرگ، تلویزیون‌های چند ده اینچی و کاغذ دیواری‌های درخشان از ویژگی‌های قابل‌توجه این اتاق‌ها هستند. آنها به این اتاق‌ها، «خانه‌ای برای خانواده» می‌گویند و احساس می‌کنند که در یکی از «بوتیک هتل‌ها» استقرار یافته‌اند. اگر به این اتاق‌ها از درون نگاه کنی فاقد پنجره هستند و دیوارهایی بلند دورتا دور این اتاق‌ها را که در وسط یک محوطه هستند فرا گرفته‌اند. این اتاق‌ها، امنیتی‌ترین زندان موجود در عربستان سعودی است.
این اتاق‌ها برای افراطیونی ساخته شده که در زندگی دوران حبس خود رفتار خوبی داشته‌اند و در مقابل به آنها امتیازاتی از قبیل این اتاق‌ها، دیدار با همسر و فرزندانشان داده شده است.
تقویت مثبت، حاکی از رویکرد سعودی‌ها به جهادگران وطنی است اما سعودی‌ها مدعی‌اند که این تلاش‌ها برای غربی‌ها به خوبی ترجمه نشده است. اینها کسانی هستند که اعمال بد خود را در خارج از کشور انجام داده‌اند اما در داخل کشور در هیچ اقدام خرابکارانه و تروریستی شرکت نکرده‌اند، از این‌رو نیاز است که رفتار این افراد اصلاح شود و به‌عنوان یک شهروند خوب و مطیع به جامعه باز گردند. فلسفه زندان الحائر در جنوب ریاض کاملا واضح است، یکی از زندان‌های آل‌سعود است که بیش از ۵ هزار زندانی را که با اتهام‌های تروریستی روبه‌رو هستند در این اتاق‌ها نگهداری می‌کند. در این تور یک راهنمای چاق با سبیل‌های پر پشت که بریده بریده حرف می‌زد خود را دستیار زندان معرفی کردو گفت: «نام من نواف است.» البته او به دلایل امنیتی نام مستعار خود را گفت و تصریح کرد: در پادشاهی عربستان سعودی انواع و اقسام تروریست‌ها وجود دارند.
او تاکید دارد که زندان جایی نیست که فردی را تنبیه و سپس او را آزاد کنید. او گفت: این رویه برای فرد و جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کند خطرناک است. اگر او با خوی نیکو بیرون رفت این هم برای جامعه خوب است و هم برای خانواده‌اش. اثربخشی این رویکرد- که البته به شدت در میان خود سعودی‌ها هم جای بحث دارد- در برابر زندان‌هایی مانند گوانتانامو است. البته برخی اوقات این بحث مطرح می‌شود که برخی از زندانی‌ها بهتر است به زندان گوانتانامو تحویل داده شوند. مقامات سعودی می‌گویند که در این کشور میزان جرم کم است اما ابو نواف حاضر نشد از میزان جرایم سعودی‌ها سخن بگوید. کمیته بین‌المللی صلیب سرخ در عربستان سعودی حضور ندارد، از این‌رو برای صلیب سرخ امکان رصد کردن زندان‌های این کشور موجود نیست.
گروه‌های حقوق بشری غربی که به ندرت اجازه پیدا می‌کنند به عربستان سعودی ورود پیدا کنند می‌گویند: «فکر می‌کنیم شرایط زندانیان امنیتی به مراتب بهتر از مجرمان و زندانیان عادی است. شایعاتی وجود دارد که عربستانی‌ها با زندانیان سیاسی و عادی بد رفتاری می‌کنند.» این مرکز با ابهت اما بی‌نام در دل کویر قرار دارد که با دیوارهایی بلند محاصره شده است. در این مرکز بیش از ۱۷۰۰ زندانی حضور دارند که این سلول‌ها به‌وسیله کریدورهایی سفید‌رنگ با یکدیگر در ارتباط هستند. در خروجی هر کریدوری یک در آهنی وجود دارد و درها و نگهبان هر دو همرنگ و بنفش هستند.«ابو نواف» می‌گوید: همه زندانیان این مرکز مزایایی را از حکومت دریافت می‌کنند، مانند حقوق ماهانه ۴۰۰ دلار و در مواقعی که حکم آزادی موقت هم دریافت می‌کنند این رقم افزایش پیدا می‌کند، به‌ویژه اینکه این زندانی‌ها دارای خانواده هم باشند. نواف می‌افزاید: اگر یکی از اقوام زندانی عروسی داشته باشد او می‌تواند تا ۲۶۶۶ دلار برای قوم و خویش خود کادو خریداری و ارسال کند. برای ملاقات‌های خانوادگی اتاقهای بزرگ مبله در نظر گرفته شده است و اگر مسائل امنیتی در میان نباشد، زندانیان می‌توانند با همسران خود ملاقات شرعی داشته باشند. معمولا دیدار این زندانیان با همسران خود در اتاق‌هایی رخ می‌دهد که رنگی صورتی به دیوار دارند و تخت‌ها، مینی‌بار (البته نوشیدنی‌های غیر الکلی در آن ارائه می‌شود) و حتی حمام و توالت آن نیز به رنگ صورتی تزئین شده‌اند.
هر زنی می‌تواند در ماه یک‌بار همسر خود را ملاقات کند، البته مشخص است که مردان چند همسری می‌توانند در ماه بیش از یک‌بار از اتاقهای ملاقات شرعی استفاده کنند. ابو نواف می‌گوید: آنهایی که ۴ همسر دارند، هفته‌ای یک‌بار می‌توانند جداگانه با زنان خود ملاقات داشته باشند. وی تاکید می‌کند: حتی اگر یک زندانی منتظر زمان اعدام خود باشد می‌تواند از این مزایا بهره‌مند شود و با همسر یا همسران خود تا زمان مرگ ملاقات داشته باشد. البته نواف تصریح می‌کند: این نه تنها حق زندانی است، بلکه حق همسر او نیز هست.
نزدیک محل مرکز شاهزاده بن نایف که برای مشاوره و مراقبت تاسیس شده است، یکسری از برنامه‌ها توسط روانشناسان و مشاوران و مقامات مذهبی مورد اصلاح قرار گرفته‌اند تا افکار رادیکالی افراد تندرو با آموزش اصلاح و تعدیل شود. آن‌گونه که ناصر العجمی یکی از مشاوران روانشناسی این مرکز می‌گوید: «قرار است به آنها تفکر درست در باب شریعت داده شود.»
«العجمی» می‌افزاید: زندانیان تازه‌وارد توسط روانشناسان واکاوی می‌شوند تا عامل انحراف اجتماعی آنها را مورد بررسی قرار دهند. آیا این زندانی توسط مواد مخدر منحرف شده، الکلی است یا مشکل خانوادگی دارد، یا اینکه با افراد بدی دمخور بوده است.
در این سناریو، زندانی‌ها با روحانیون نیز دیدار دارند و در مورد ایدئولوژی خود صحبت می‌کنند. یک روحانی به نام «خالد العبدان» گفت: کار او این است که سوءبرداشت‌های زندانیان را در مورد جهاد اصلاح کند. او افزود: ما به آنها می‌گوییم که حضور آنها در عراق و سوریه به تجزیه‌طلبی در این دو کشور منجر می‌شود و حضور آنها ارتباطی با دیدگاه‌های شرعی ندارد.این روحانی همچنین تصریح کرد: ما این فکر را در آنها تقویت می‌کنیم که بر اساس تفسیرهای شخصی دست به جهاد نزنند و از حاکمان و قوانین خویش تبعیت کنند.
البته زمانی که از او پرسیدیم بیشتر روحانیون سنی در عربستان سعودی شیعیان را کافر می‌خوانند و دولت (خودخوانده) اسلامی نیز آنها را سر می‌برد در این خصوص به زندانی‌ها چه توصیه‌ای دارید، گفت: آنها می‌توانند هر عقیده‌ای داشته باشند تا زمانی که دست به خشونت نزنند. او افزود: اگر کسی شیعیان را کافر خطاب کند، این عقیده او است و مشکل ما هم نیست. اما اگر خواست آنها را بکشد این مشکل ماست. در این بخش یک بنر نصب شده و از موفقیت‌های این سازمان نوشته است اما کسی یوسف السلیمان را که از این طریق قرار بود اصلاح شود، نشناخت. او دو سال در این مرکز نگهداری می‌شد و با تاییدیه این سازمان آزاد شد.
او در ماه اوت سال گذشته خود را در داخل مسجدی که از سوی نیروهای امنیتی محافظت می‌شد منفجر کرد و دست‌کم نزدیک به ۱۵ نفردر این حمله کشته شدند. بقیه کسانی که قرار بود در این مکتبخانه اصلاح شوند به شبه‌نظامی‌گری روی آوردند و حتی سال گذشته یکی از آنها با منفجر کردن خود در مسجد شیعیان موجب کشته شدن حدود ۷۷ نفر از آنها شد. العجمی درخصوص این شکست‌ها می‌گوید: ما اینجا بیمارهای ایدئولوژیک را درمان می‌کنیم. مثل این می‌ماند که کودکی را درمان کنید تا بهتر شود اما هر آن ممکن است دوباره این بیماری بازگردد. در انتهای یک کریدور سفید که سلول‌ها پایان می‌پذیرند یک حیاط با چمن مصنوعی وجود دارد که بادر آهنی از ساختمان جدا شده است. اینجا جایی است که زندانیان اجازه پیدا می‌کنند هوای تازه‌ای استنشاق کنند، سیگاری بکشند و با دوستان خود گپ بزنند.
در این محوطه فروشگاه کوچکی وجود دارد که نوشیدنی‌های غیرالکلی و اسنک می‌فروشد. همچنین تلفن‌هایی وجود دارد که زندانیان می‌توانند از آن استفاده کنند، البته این تلفن‌ها رصد می‌شوند. البته در گوشه این محوطه دری وجود دارد که می‌توانی از طریق آن قدم در کتابخانه کوچک این زندان بگذاری. در قفسه‌های این کتابخانه روزنامه و کتاب‌هایی در باب آموزش و پرورش، مذهب و کتاب‌های انگلیسی برای مبتدیان وجود دارد. همچنین می‌توانید کتاب «۸ عادت» را که به عربی ترجمه شده است در این کتابخانه پیدا کنید. برخی سلول‌ها ۵ زندانی مجرد را در یک اتاق بزرگ نگهداری می‌کنند. برای هر کدام از آنها یک تختخواب مجردی در نظر گرفته‌اند و در داخل هر سلولی نیز قفسه‌های کتاب دیده می‌شود. همچنین برای هر زندانی یک عطر وجود دارد و یک صفحه شطرنج هم برای هر سلولی کنار گذاشته شده است.
یک زندانی به نام عبدالله محمد، ۲۹ ساله گفت: در دانشگاه دولتی ریاض شریعت می‌خوانده است و با تصور اینکه در سوریه خشونت شدیدی وجود دارد در سال ۲۰۱۴ به این کشور سفر می‌کند و به جبهه النصره، گروهی که زیرشاخه القاعده است، می‌پیوندد. او افزود: من مردمی را دیدم که بی‌خانه و مکان شده‌اند، می‌خواستم آنها را نجات دهم، اما خیلی زود ناامید شدم.
او تصریح کرد: زمانی که به آنجا رفتم و هرج و مرج را دیدم، متوجه شدم همه همدیگر را می‌کشند و اصلا نمی‌دانستی دوست و دشمن کیست. او تصمیم می‌گیرد به ترکیه سفر کند و با کمک سفارت عربستان در آن کشور به موطن باز می‌گردد. حکومت در آن زمان برای جنگجویان خارجی عفو اعلام کرده بود، برای همین وی به‌طور مستقیم وارد زندان نشد. او چندی بعد به دلیل همکلام شدن با برخی افراد ناباب و با انجام اقدامات شرارت‌آمیز و مجرمانه به پشت میله‌های زندان رسید. او در مورد جرم خود گفت: من با چند نفر که در لیست سیاه بودند تماس تلفنی داشتم. او مشکل را در تصمیم بد یا نادرست خود نمی‌داند و در این‌باره رسانه‌های آمریکایی را مقصر می‌داند. او تصریح می‌کند: من قربانی حکومت و رسانه‌های آمریکا هستم. او در حالی این سخنان را ابراز می‌کرد که حتی قادر نبود به خوبی انگلیسی صحبت کند.
او گفت: همسر من دو هفته پیش به ملاقات من آمده بود. آنها هنوز بچه ندارند، اما چیزی که نزدیک به یقین است او احتمالا ۷ ماه دیگر از زندان آزاد می‌شود.
منبع: دنیای اقتصاد
این اتاق‌ها برای افراطیونی ساخته شده که در زندگی دوران حبس خود رفتار خوبی داشته‌اند و در مقابل به آنها امتیازاتی از قبیل این اتاق‌ها، دیدار با همسر و فرزندانشان داده شده است.
تقویت مثبت، حاکی از رویکرد سعودی‌ها به جهادگران وطنی است اما سعودی‌ها مدعی‌اند که این تلاش‌ها برای غربی‌ها به خوبی ترجمه نشده است. اینها کسانی هستند که اعمال بد خود را در خارج از کشور انجام داده‌اند اما در داخل کشور در هیچ اقدام خرابکارانه و تروریستی شرکت نکرده‌اند، از این‌رو نیاز است که رفتار این افراد اصلاح شود و به‌عنوان یک شهروند خوب و مطیع به جامعه باز گردند. فلسفه زندان الحائر در جنوب ریاض کاملا واضح است، یکی از زندان‌های آل‌سعود است که بیش از ۵ هزار زندانی را که با اتهام‌های تروریستی روبه‌رو هستند در این اتاق‌ها نگهداری می‌کند. در این تور یک راهنمای چاق با سبیل‌های پر پشت که بریده بریده حرف می‌زد خود را دستیار زندان معرفی کردو گفت: «نام من نواف است.» البته او به دلایل امنیتی نام مستعار خود را گفت و تصریح کرد: در پادشاهی عربستان سعودی انواع و اقسام تروریست‌ها وجود دارند.
او تاکید دارد که زندان جایی نیست که فردی را تنبیه و سپس او را آزاد کنید. او گفت: این رویه برای فرد و جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کند خطرناک است. اگر او با خوی نیکو بیرون رفت این هم برای جامعه خوب است و هم برای خانواده‌اش. اثربخشی این رویکرد- که البته به شدت در میان خود سعودی‌ها هم جای بحث دارد- در برابر زندان‌هایی مانند گوانتانامو است. البته برخی اوقات این بحث مطرح می‌شود که برخی از زندانی‌ها بهتر است به زندان گوانتانامو تحویل داده شوند. مقامات سعودی می‌گویند که در این کشور میزان جرم کم است اما ابو نواف حاضر نشد از میزان جرایم سعودی‌ها سخن بگوید. کمیته بین‌المللی صلیب سرخ در عربستان سعودی حضور ندارد، از این‌رو برای صلیب سرخ امکان رصد کردن زندان‌های این کشور موجود نیست.
گروه‌های حقوق بشری غربی که به ندرت اجازه پیدا می‌کنند به عربستان سعودی ورود پیدا کنند می‌گویند: «فکر می‌کنیم شرایط زندانیان امنیتی به مراتب بهتر از مجرمان و زندانیان عادی است. شایعاتی وجود دارد که عربستانی‌ها با زندانیان سیاسی و عادی بد رفتاری می‌کنند.» این مرکز با ابهت اما بی‌نام در دل کویر قرار دارد که با دیوارهایی بلند محاصره شده است. در این مرکز بیش از ۱۷۰۰ زندانی حضور دارند که این سلول‌ها به‌وسیله کریدورهایی سفید‌رنگ با یکدیگر در ارتباط هستند. در خروجی هر کریدوری یک در آهنی وجود دارد و درها و نگهبان هر دو همرنگ و بنفش هستند.«ابو نواف» می‌گوید: همه زندانیان این مرکز مزایایی را از حکومت دریافت می‌کنند، مانند حقوق ماهانه ۴۰۰ دلار و در مواقعی که حکم آزادی موقت هم دریافت می‌کنند این رقم افزایش پیدا می‌کند، به‌ویژه اینکه این زندانی‌ها دارای خانواده هم باشند. نواف می‌افزاید: اگر یکی از اقوام زندانی عروسی داشته باشد او می‌تواند تا ۲۶۶۶ دلار برای قوم و خویش خود کادو خریداری و ارسال کند. برای ملاقات‌های خانوادگی اتاقهای بزرگ مبله در نظر گرفته شده است و اگر مسائل امنیتی در میان نباشد، زندانیان می‌توانند با همسران خود ملاقات شرعی داشته باشند. معمولا دیدار این زندانیان با همسران خود در اتاق‌هایی رخ می‌دهد که رنگی صورتی به دیوار دارند و تخت‌ها، مینی‌بار (البته نوشیدنی‌های غیر الکلی در آن ارائه می‌شود) و حتی حمام و توالت آن نیز به رنگ صورتی تزئین شده‌اند.
هر زنی می‌تواند در ماه یک‌بار همسر خود را ملاقات کند، البته مشخص است که مردان چند همسری می‌توانند در ماه بیش از یک‌بار از اتاقهای ملاقات شرعی استفاده کنند. ابو نواف می‌گوید: آنهایی که ۴ همسر دارند، هفته‌ای یک‌بار می‌توانند جداگانه با زنان خود ملاقات داشته باشند. وی تاکید می‌کند: حتی اگر یک زندانی منتظر زمان اعدام خود باشد می‌تواند از این مزایا بهره‌مند شود و با همسر یا همسران خود تا زمان مرگ ملاقات داشته باشد. البته نواف تصریح می‌کند: این نه تنها حق زندانی است، بلکه حق همسر او نیز هست.
نزدیک محل مرکز شاهزاده بن نایف که برای مشاوره و مراقبت تاسیس شده است، یکسری از برنامه‌ها توسط روانشناسان و مشاوران و مقامات مذهبی مورد اصلاح قرار گرفته‌اند تا افکار رادیکالی افراد تندرو با آموزش اصلاح و تعدیل شود. آن‌گونه که ناصر العجمی یکی از مشاوران روانشناسی این مرکز می‌گوید: «قرار است به آنها تفکر درست در باب شریعت داده شود.»
«العجمی» می‌افزاید: زندانیان تازه‌وارد توسط روانشناسان واکاوی می‌شوند تا عامل انحراف اجتماعی آنها را مورد بررسی قرار دهند. آیا این زندانی توسط مواد مخدر منحرف شده، الکلی است یا مشکل خانوادگی دارد، یا اینکه با افراد بدی دمخور بوده است.
در این سناریو، زندانی‌ها با روحانیون نیز دیدار دارند و در مورد ایدئولوژی خود صحبت می‌کنند. یک روحانی به نام «خالد العبدان» گفت: کار او این است که سوءبرداشت‌های زندانیان را در مورد جهاد اصلاح کند. او افزود: ما به آنها می‌گوییم که حضور آنها در عراق و سوریه به تجزیه‌طلبی در این دو کشور منجر می‌شود و حضور آنها ارتباطی با دیدگاه‌های شرعی ندارد.این روحانی همچنین تصریح کرد: ما این فکر را در آنها تقویت می‌کنیم که بر اساس تفسیرهای شخصی دست به جهاد نزنند و از حاکمان و قوانین خویش تبعیت کنند.
البته زمانی که از او پرسیدیم بیشتر روحانیون سنی در عربستان سعودی شیعیان را کافر می‌خوانند و دولت (خودخوانده) اسلامی نیز آنها را سر می‌برد در این خصوص به زندانی‌ها چه توصیه‌ای دارید، گفت: آنها می‌توانند هر عقیده‌ای داشته باشند تا زمانی که دست به خشونت نزنند. او افزود: اگر کسی شیعیان را کافر خطاب کند، این عقیده او است و مشکل ما هم نیست. اما اگر خواست آنها را بکشد این مشکل ماست. در این بخش یک بنر نصب شده و از موفقیت‌های این سازمان نوشته است اما کسی یوسف السلیمان را که از این طریق قرار بود اصلاح شود، نشناخت. او دو سال در این مرکز نگهداری می‌شد و با تاییدیه این سازمان آزاد شد.
او در ماه اوت سال گذشته خود را در داخل مسجدی که از سوی نیروهای امنیتی محافظت می‌شد منفجر کرد و دست‌کم نزدیک به ۱۵ نفردر این حمله کشته شدند. بقیه کسانی که قرار بود در این مکتبخانه اصلاح شوند به شبه‌نظامی‌گری روی آوردند و حتی سال گذشته یکی از آنها با منفجر کردن خود در مسجد شیعیان موجب کشته شدن حدود ۷۷ نفر از آنها شد. العجمی درخصوص این شکست‌ها می‌گوید: ما اینجا بیمارهای ایدئولوژیک را درمان می‌کنیم. مثل این می‌ماند که کودکی را درمان کنید تا بهتر شود اما هر آن ممکن است دوباره این بیماری بازگردد. در انتهای یک کریدور سفید که سلول‌ها پایان می‌پذیرند یک حیاط با چمن مصنوعی وجود دارد که بادر آهنی از ساختمان جدا شده است. اینجا جایی است که زندانیان اجازه پیدا می‌کنند هوای تازه‌ای استنشاق کنند، سیگاری بکشند و با دوستان خود گپ بزنند.
در این محوطه فروشگاه کوچکی وجود دارد که نوشیدنی‌های غیرالکلی و اسنک می‌فروشد. همچنین تلفن‌هایی وجود دارد که زندانیان می‌توانند از آن استفاده کنند، البته این تلفن‌ها رصد می‌شوند. البته در گوشه این محوطه دری وجود دارد که می‌توانی از طریق آن قدم در کتابخانه کوچک این زندان بگذاری. در قفسه‌های این کتابخانه روزنامه و کتاب‌هایی در باب آموزش و پرورش، مذهب و کتاب‌های انگلیسی برای مبتدیان وجود دارد. همچنین می‌توانید کتاب «۸ عادت» را که به عربی ترجمه شده است در این کتابخانه پیدا کنید. برخی سلول‌ها ۵ زندانی مجرد را در یک اتاق بزرگ نگهداری می‌کنند. برای هر کدام از آنها یک تختخواب مجردی در نظر گرفته‌اند و در داخل هر سلولی نیز قفسه‌های کتاب دیده می‌شود. همچنین برای هر زندانی یک عطر وجود دارد و یک صفحه شطرنج هم برای هر سلولی کنار گذاشته شده است.
یک زندانی به نام عبدالله محمد، ۲۹ ساله گفت: در دانشگاه دولتی ریاض شریعت می‌خوانده است و با تصور اینکه در سوریه خشونت شدیدی وجود دارد در سال ۲۰۱۴ به این کشور سفر می‌کند و به جبهه النصره، گروهی که زیرشاخه القاعده است، می‌پیوندد. او افزود: من مردمی را دیدم که بی‌خانه و مکان شده‌اند، می‌خواستم آنها را نجات دهم، اما خیلی زود ناامید شدم.
او تصریح کرد: زمانی که به آنجا رفتم و هرج و مرج را دیدم، متوجه شدم همه همدیگر را می‌کشند و اصلا نمی‌دانستی دوست و دشمن کیست. او تصمیم می‌گیرد به ترکیه سفر کند و با کمک سفارت عربستان در آن کشور به موطن باز می‌گردد. حکومت در آن زمان برای جنگجویان خارجی عفو اعلام کرده بود، برای همین وی به‌طور مستقیم وارد زندان نشد. او چندی بعد به دلیل همکلام شدن با برخی افراد ناباب و با انجام اقدامات شرارت‌آمیز و مجرمانه به پشت میله‌های زندان رسید. او در مورد جرم خود گفت: من با چند نفر که در لیست سیاه بودند تماس تلفنی داشتم. او مشکل را در تصمیم بد یا نادرست خود نمی‌داند و در این‌باره رسانه‌های آمریکایی را مقصر می‌داند. او تصریح می‌کند: من قربانی حکومت و رسانه‌های آمریکا هستم. او در حالی این سخنان را ابراز می‌کرد که حتی قادر نبود به خوبی انگلیسی صحبت کند.
او گفت: همسر من دو هفته پیش به ملاقات من آمده بود. آنها هنوز بچه ندارند، اما چیزی که نزدیک به یقین است او احتمالا ۷ ماه دیگر از زندان آزاد می‌شود.
منبع: دنیای اقتصاد
کلمات کلیدی : گوانتانامو، لوکس، آل‌سعود
نظراتی كه به تعميق و گسترش بحث كمك كنند، پس از مدت كوتاهی در معرض ملاحظه و قضاوت ديگر بينندگان قرار مي گيرد. نظرات حاوی توهين، افترا، تهمت و نيش به ديگران منتشر نمی شود.