الف - جای خالی راه آهن در مهمترین سند توسعه ی کشور

چکیده: علی رغم مزایای فراوان حمل و نقل ریلی در مقایسه با سایر روش های حمل و نقل و تاکید مقام معظم رهبری و مصوبه شورای اقتصاد مبنی بر توجه خاص به این موضوع در برنامه ششم توسعه، سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور در هیچ یک از بندهای پیش نویس این برنامه، اشاره ای به این روش حمل و نقل نکرده است.

***

ویژگی های منحصر به فرد حمل و نقل ریلی سبب شده است تا این روش در مقایسه با سایر روش های حمل و نقل از مزیت نسبی زیادی برخوردار باشد. برخی از این مزایا عبارتند از: ایمنی بالاتر (بین ۱۵ تا ۲۴ برابر جاده ای) ، کاهش مصرف انرژی در حمل بار (حدود یک ششم حمل و نقل جاده ای)، استهلاک بسیار کمتر شبکه و ناوگان (کمتر از نصف استهلاک ترابری جاده‌ای)، کاهش آلودگی های زیست محیطی و جابجایی حجم بالای کالا در یک سیر (۱۵۰۰ تن، معادل ۷۵ کامیون). این امر سبب شده است تا مسئولین نظامدر سطوح مختلف، بارها به ضرورت توجه ویژه به این شیوه حمل و نقل اشاره کنند. به عنوان مثال، در بند ۲۴ سیاست های ابلاغی برنامه ششم توسعه ابلاغی مقام معظم رهبری در نهم تیرماه امسال نیز بر اولویتِ ‌بخشِ ریلی در توسعه‌ی حمل‌ونقل و ایجاد مزیت رقابتی برای آن تاکید شده است. در بند ۲۵ این سیاست ها نیز به توسعه‌ی حمل‌ونقل ریلی باری با اولویت تجهیز شبکه و پایانه‌های باری و اتصال شبکه به مراکز بزرگ اقتصادی اشاره شده است.

با این وجود، آنچه در پیش نویس برنامهی توسعه ی ششم مشاهده شد، عدم توجه مسئولین مربوطه در سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور نسبت به اهمیت توسعه حمل و نقل ریلی و سیاست های ابلاغی رهبر معظم انقلاب در این زمینه است، بطوریکه حتی یک بند در رابطه با این روش حمل و نقل در این پیش نویس که از سوی این سازمان به هیئت دولت ارائه شده است، وجود ندارد. محسن پورسید آقایی، مدیرعامل راه آهن در این زمینه می گوید: «در لایحه تنظیم شده برای برنامه ششم علیرغم بندهای ۲۴ و ۲۵ سیاستهای ابلاغی برنامه ششم از سوی مقام معظم رهبری مبنی بر ایجاد مزیت اقتصادی برای حمل و نقل ریلی و اتصال کلیه خطوط ترانزیت و همچنین مصوبه شورای اقتصاد در خصوص تعیین "ترانزیت و حمل و نقل ریلی" به عنوان یکی از شش موضوع خاص برنامه ششم و تاکیدات رییس جمهور محترم در مورد توسعه حمل و نقل ریلی متاسفانه هیچ بندی برای حمل و نقل ریلی آورده نشده است و تمام پیشنهادها تصویب شده در شورای برنامه ریزی حمل و نقل در ستاد برنامه سازمان مدیریت توسط عده ای خاص حذف گردیده است. اگر حمل و نقل ریلی این فرصت را از دست بدهد هیچگاه قابل جبران نخواهد بود» (تین نیوز، ۲۹ آذر ۹۴).

علیرغم بی مهری سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور به حمل و نقل ریلی ضروری است که اعضای هیئت دولت و نمایندگان مجلس شورای اسلامی در تصویب لایحه برنامه ششم توسعه در درون دولت و تصویب نهایی آن در صحن مجلس به این شیوه حمل و نقل توجه ویژه ای نماید. به همین منظور ضروری است که هیئت دولت و مجلس با تصویب قوانین حمایتی که برخی از آنها می تواند در قالب بندهای برنامه ششم توسعه قرار بگیرد، شرایط لازم برای ترغیب سرمایه گذاری در این بخش را فراهم آورد.