الف - سربازی «عصر طلایی» زندگی می شود اگر ...

پوشیدن لباس سربازی و به کسوت سرباز قرآن و وطن در آمدن افتخاری بس بزرگ و نعمتی قابل شکر فراوان است. این که یک جوان در اوج سنین آمادگی جسمی و روحی و شادابی بتواند با پوشیدن لباس سربازی نقش موثری در حفظ، تداوم و تأمین امنیت کشور و آمادگی برای دفاع در مقابل هرگونه تجاوز احتمالی ایفا کند، نه تنها موجب ارضای حس وطن دوستی و ادای دین به اسلام و میهن می شود بلکه موجب احساس خودباوری و توانمندی، مفید و موثر بودن و افزایش اعتماد به نفس می شود، علاوه بر این‌ها خدمت سربازی می تواند در ایجاد و تقویت روحیه نظم و انضباط فردی و اجتماعی و همچنین خوداتکایی و افزایش آمادگی های جسمانی و روانی، تقویت قدرت تفکر و اراده و تصمیم گیری، آمادگی برای مواجهه با شرایط خاص، سخت، پرخطر و تحکیم و تقویت بسیاری از ویژگی های خوب شخصیتی و ارتقاء روحیه فداکاری و شهامت و جوانمردی نقش بسیار موثری داشته باشد.

به هر صورت کمتر کسی است که این واقعیت را نپذیرد که خدمت سربازی با برنامه ریزی و طراحی های دقیق و علمی علاوه بر خصوصیاتی که ذکر شد، می تواند در آبدیدگی و پختگی و بایستگی های یک جوان تأثیر به سزایی داشته باشد و دوره خدمت سربازی با نظارت های لازم، علاوه بر مهارت های مختلف موجب کسب معرفت بیشتر و ارتقای سطح دانش و معلومات جوانان نیز بشود.

آن چه مسلم است پس از انقلاب اسلامی برای استفاده هرچه بهتر از جوانان در مدت سربازی برای خدمت به کشور کارهای خوب و رو به جلویی انجام شده است. بسیاری از ما هنوز فراموش نکرده ایم آن روزهایی را که خدمت سربازی در نظام طاغوتی و شاهنشاهی بعضا چه مشکلات و حتی چه تحقیرهایی به دنبال داشت. از بی توجهی به امور دینی حتی واجبات و گاه به سخره گرفتن برخی ارزش های دینی در پادگان ها و مراکز نظامی تا گاه بدزبانی ها و حتی فحاشی های یک افسر جزء یا درجه دار به سربازان و گاه متأسفانه به خدمت گرفتن برخی سربازان به عنوان «سرباز گماشته» برای انجام کارهای شخصی و کارهای منزل برخی از افسران. اما امروز خوشبختانه ارزش های دینی و رعایت مبانی و احکام شرع جزو اولویت های اساسی خدمت سربازی در تمامی محیط های نظامی و انتظامی محسوب می شود و تلاش قابل توجهی نیز برای رعایت شأن جوانان و فرزندان این سرزمین در طول مدت خدمت سربازی انجام می شود و کلاس ها و دوره هایی نیز برای ارتقای سطح دانش، معارف دینی و ... برگزار می شود.

شأن سرباز در قانون اساسی
و مهم تر این که برای رعایت شأن و حرمت فرزندان میهن که به کسوت سربازی در می آیند، به طور جداگانه اصلی از اصول قانون اساسی جمهوری اسلامی که مهم ترین سند نظام اسلامی است و اصول و مبانی نظام در آن تبیین شده به این امر اختصاص داده شده است.در اصل ۱۴۸ قانون اساسی به صراحت هر نوع بهره برداری از امکانات و استفاده شخصی از افراد و سربازان به صورت گماشته، راننده شخصی و نظایر آن ممنوع شده است که این امر به روشنی از توجه ویژه به موضوع حرمت سربازی و سربازان و کرامت انسان در نظام اسلامی حکایت می کند.اما با این همه به نظر می رسد برای استفاده بهتر و موثرتر از دوره خدمت سربازی و علاقه مند کردن جوانان به پوشیدن لباس مقدس سربازی و تبدیل این دوره به دوره و عصری طلایی برای زندگی جوانان، راه های نرفته بسیار و کارهای بر زمین مانده فراوانی داریم.

ضرورت برنامه ریزی برای استفاده بهینه از خدمت
به نظر می رسد برای بهره وری هرچه بیشتر از دوره خدمت سربازی می توان و باید برنامه ریزی های دقیق تری با مشورت و همفکری نظامیان خبره و کار کشته و میدان دیده، روان شناسان و جامعه شناسان کاربلد و آگاه برای هرچه بهینه کردن دوره سربازی، هم برای ارتقای هرچه بیشتر توان، روحیه، اراده و انگیزه سربازان، هم معرفت افزایی و مهارت های گوناگون برای آنان استفاده کرد و هم از این ظرفیت فوق العاده و بس ارزشمند فرزندان ایران زمین در لباس سربازی برای خدمت هرچه بیشتر و موثرتر در عرصه های گوناگون با در نظر گرفتن دانش، مهارت، تخصص، توان، علاقه و تحصیلات سربازان بهره جست، بنابراین قطعا دوره های آموزش خدمت سربازی باید به گونه ای باشد که یک سرباز در هر جایی که این لباس مقدس را به تن دارد، علاوه بر سلاح سازمانی خود آشنایی و توانایی لازم و کافی برای استفاده از چند نوع سلاح و برخی ادوات رزمی و دفاعی را داشته باشد و قطعا باید سیستم آمادگی جسمانی و ورزشی در دوره سربازی آن قدر مناسب و موثر طراحی و اجرا شود که یک سرباز در طول خدمت به اوج آمادگی جسمانی برسد، این در حالی است که برخی از شواهد حکایت از این دارد که در بعضی مراکز نظامی حتی تمرینات ورزشی و آمادگی جسمانی آنچنان که شایسته و بایسته خدمت سربازی است طراحی و اجرا نمی شود و برخی سربازان حتی در پایان دوره خدمت نه تنها توانایی و مهارت لازم در به کارگیری سلاح را ندارند بلکه متأسفانه حتی از آمادگی جسمی رزمی دفاعی لازم نیز برخوردار نیستند.

گماردن در کارهایی که نباید
اگرچه طرح هایی درباره تخصصی شدن سربازی داده شده اما هنوز گویا اجرایی نشده است و همین امر موجب شده در حال حاضر برخی سربازان با وجود برخورداری از توانمندی ها و مهارت های خاص به کارهایی گمارده شوند که نه ارتباطی با معلومات و توانمندی و مهارت آنان دارد و نه علاقه ای به آن کارها دارند و نه در انجام آن کارها موفقیت های لازم را به دست می آورند و گاه برخی سربازان که دارای مدارک عالی تحصیلی و حتی رتبه های قابل توجهی در کنکور هستند به اموری گمارده می شوند که به هیچ عنوان نه با تخصص و تحصیلات آنان سازگاری دارد و نه با روحیات، انگیزه ها و توانمندی آنان و متأسفانه بعضا شنیده و دیده شده است سربازانی با درجات تحصیلات بالا در برخی مراکز به کارهایی مانند پاسخگویی به تلفن که نیازمند تخصص خاص و تحصیلات عالی نیست و یا حتی شست و شوی صندلی و ... گمارده می شوند.

عمر جوانان امانتی گران مقدار
گرچه جوان ایرانی خدمت به قرآن و میهن اسلامی که سرافرازی آن مدیون و مرهون رشادت رزمندگان و خون شهیدان والامقام است را در هر جا و هر مسئولیتی برای خود توفیق می داند اما سزاوار و لازم است که از ظرفیت تک تک جوانان این وطن و خصوصا سربازان به بهترین و اثرگذارترین شکل استفاده شود تا حاصل استفاده از این ظرفیت گرانقدر و ارزشمند هم به افزایش دانش و معرفت و مهارت های هرچه بیشتر سربازان بینجامد و هم مجموعه سیستم نظامی، دفاعی و امنیتی کشور بیش از پیش از ظرفیت های جوانان عزیز وطن در دوره سربازی بهره مند شود و از این فرصت بسیار مهم و ارزشمند یعنی در اختیار داشتن حدود ۲سال از بهترین سنین جوانان این کشور به بهترین شکل استفاده شود.

از آن جا که علایق ، فرصت ها، مهارت، دانش، توانایی ها و از همه مهم تر عمر و جوانی فرزندان ایران در طول خدمت سربازی «امانتی» بس گران مقدار در دست فرماندهان نظامی و انتظامی است که البته بسیاری از آنان امانتداران شایسته ای هستند، می توان و باید سیستم های کارآمدتر و دقیق تری برای بازرسی و ارزیابی نوع تقسیم وظایف و استفاده بهینه از ظرفیت، توان، دانش، تخصص و جوانی تک تک سربازان در همه محیط های نظامی و انتظامی و ... تدارک شود و نتیجه بازرسی های دوره ای در استفاده بهینه از سربازان به فرمانده ارشد و ستاد کل نیروهای مسلح گزارش شود که استفاده از فن آوری های نوین تحقق این مهم را بسیار آسان تر می کند. توجه به این مهم وقتی آشکارتر می شود که فراموش نکنیم همه جوانان ممکن است به دانشگاه نروند اما خدمت سربازی را باید بگذرانند پس باید از این فرصت بسیار ارزشمند در جهت منافع کشور و رشد هرچه بیشتر فکری و معنوی سربازان استفاده بهینه شود.

ارتقاء کیفیت خدمت
بی گمان تزریق بودجه در کنار طراحی و برنامه ریزی علمی و دقیق تر و همچنین گذر از روش های سنتی استفاده از سرمایه های انسانی و روی آوری به روش های خلاقانه و جدید برای تبدیل دوره خدمت به یک دانشگاه امری دست یافتنی است همچنین به نظر می رسد، دولت و مجلس باید نگاه ویژه ای به اختصاص بودجه برای استفاده هرچه بهتر و موثرتر از دوره سربازی به مراکز نظامی و انتظامی داشته باشد و مسئولانی از دولت و نمایندگانی از مجلس با همکاری ستاد کل نیروهای مسلح حداکثر توان خود را برای اختصاص بودجه و صرف آن در مسیر ارتقاء کیفیت خدمت سربازی به کار بندند.

و برگزاری کلاس ها و آموزش های موثر و موردنیاز مانند آموزش قرآن، زبان انگلیسی، مهارت های زندگی، مهارت های رزمی، دفاعی، آمادگی جسمانی، فضای مجازی و سایبری و ... با استفاده از استادان مجرب و بهره گیری از ظرفیت خود سربازان به تحقق این امر کمک شایانی می کند همچنین استفاده از پیشنهادها، ابتکارات و خلاقیت ها علاوه بر این که کمک موثری به فاصله گرفتن از برخی روزمر گی ها می کند، تأثیر به سزایی در افزایش انگیزه خدمتی و استفاده بهینه از این فرصت طلایی دارد.

به هر صورت می توان و باید از انگیزه و توان جوانان غیور این سرزمین در لباس مقدس سربازی بیش از این ها در جهت ارتقا و تأمین هرچه بیشتر منافع کشور بهره برد، ضمن این که می توان با انجام کار دقیق کارشناسی، کاهش مدت و افزایش کیفیت خدمت را که خود می تواند عامل مهمی در ترغیب جوانان به انجام خدمت سربازی باشد مورد مطالعه قرار داد.