فاجعه بزرگ زیست محیطی برای ایران در راه است/ در صورت بهره برداری از سد ایلیسو کل کشور درگیر ریزگرد خواهد شد
بخش اجتماعی الف، 15 خرداد 96
15 خرداد 1396 ساعت 11:39
گفته می شود سد ایلیسو ترکیه که از سال 2006 روند ساخت آن آغاز شده در صورت بهره برداری در سال 2019 کل کشور ایران را درگیر ریزگرد خواهد کرد.
به گزارش خبرگزاری ها، در سال 1992 دولت ترکیه با افتتاح سد بزرگ آتاتورک بر رود فرات که ظرفیت آن معادل 650 سد ایرانی بود، عملاً آغاز شکل‌گیری ریزگردها در غرب ایران و تشدید بیابان‌زایی در عراق را سبب شد.
هم‌اینک نیز خبرهایی به گوش می‌رسد که نشان می‌دهد دولت ترکیه ساخت سد 10.4 میلیارد مترمکعبی ایلیسو را از از 2006 روی سرشاخه‌های دجله آغاز کرده و عملیات احداث آن همچنان ادامه دارد.
سد ایلیسو، یکی از سدهای بزرگ در حال احداث در کشور ترکیه است. با توجه به مرزی بودن این سد در جنوب شرق ترکیه و احداث آن بر روی رود دجله که به خاک عراق سرازیر می شود و محیط زیست کشور ایران را نیز به خود وابسته کرده است، این سد نیازمند مجوزهای قانونی بین المللی و جلب رضایت کشورهای ایران و عراق است که دولت ترکیه بدون اخذ مجوزهای قانونی از مجامع بین المللی در حال ساخت آن است.
ساخت سد ایلیسو بر روی رود دجله گرچه برای ترکیه آبادانی و توسعه به دنبال دارد اما بسیاری‌ها را مستقیم و غیر مستقیم با ضرر روبرو می‌کند. اولین متضرر، کشور عراق است که به صورت مستقیم تحت تاثیر این ساخت و ساز غول آسا قرار می‌گیرد. سد ایلیسو از ورود 56 درصد منابع آب دجله به خاک عراق جلوگیری کرده و همین باعث شده که بیش از 6 و نیم میلیون هکتار از اراضی کشاورزی این کشور نابود شود و کانون‌های فرسایش بادی و تولید گرد و خاک را در عراق افزایش دهد.
نگران کننده تر آنکه با ممانعت دولت ترکیه از ورود آب فرات به عراق و در نهایت تالاب هورالعظیم یک فاجعه زیست‌محیطی در جنوب غرب ایران شکل گرفت و تالابی که روزگاری محل صید و صیادی اهالی و سیستم طبیعی خنک کننده هوا بود، رفته رفته کارکردهای انسانی خود را از دست داد. در اوضاع کنونی هم نهایی شدن سد ایلیسو بر روی رود دجله، دیگر منبع آبی تالاب هورالعظیم باید منتظر مرگ قریب الوقوع این تالاب و یک فاجعه بزرگ زیست محیطی در ایران ماند.
اگر ساخت سد ایلیسو به پایان برسد کار همه تمام است
محمد درویش، مدیرکل دفتر مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط‌زیست اظهار داشت: دولت ترکیه که در دو دهه گذشته با ساخت سدهای بسیاری در حوضه آناتولی جنوبی و سرچشمه‌های اصلی و فرات، از ورود آب به کشور سوریه و عراق جلوگیری کرده است، در حال ساخت سد ایلسیو با گنجایش 43میلیارد متر مکعب و ظرفیتی معادل 3برابر، بزرگترین سد ایران یعنی کرخه است.
به گفته درویش، ایران یکی از متضرران اصلی مهار حق آبه رودخانه‌های دجله و فرات در منطقه است و خشک شدن تالابهای مرکزی عراق و سوریه، تبدیل تالاب هورالعظیم به بزرگ ترین کانون بحرانی ریزگرد در منطقه، درگیری 25 استان غربی و مرکزی کشور با معضل ریزگردها و افزایش چشمگیر این مساله نمونه‌ای از ارمغان حذف حقآبه دجله و فرات است.
این مقام مسئول در سازمان حفاظت محیط زیست، با تأکید بر آسیب‌های نگران‌کننده احداث سد ایلیسو در ترکیه افزود: اگر ساخت سد ایلیسو به پایان برسد، کار همه ما تمام است و همه نقاط کشور ما درگیر ریزگرد خواهد شد؛ بنابراین، ایران باید هر چه زودتر از تکمیل این سد که تا سال 2019 افتتاح خواهد شد، جلوگیری کند.
این در حالی است که درویش می‌گوید، وزیر کشور دولت اردوغان گفته که مگر شما منابع نفتی خود را با ما به اشتراک می‌گذارید که انتظار دارید ما منابع آبی خود را به اشتراک بگذاریم. او صراحتا گفته است که چون دجله و فرات از کوه‌های مستقر در مرز سیاسی ترکیه سر چشمه می‌گیرد در نتیجه تمام آبهای این دو رود متعلق به ترکیه است. محمد درویش این جمله را مصداق بارز نسل کشی می‌داند و می‌گوید: آب کالای زیستی است و نباید با کالایی اقتصادی مانند نفت مقایسه شود.
اقدام خاصی برای جلوگیری از احداث سد ایلیسو صورت نگرفته است
ابوالفضل آبشت، مدیر ملی طرح حفاظت از تالابهای ایران نیز درباره بحرانهای زیست محیطی که کشورمان را به واسطه ساخت «سد ایلیسوی» توسط دولت ترکیه بر روی سرشاخه‌های دخله تهدید می‌کند، اظهار کرد: فعلاً اقدام خاصی برای جلوگیری از احداث سد ایلیسو صورت نگرفته اما کمپینهای مردمی برای جلوگیری از احداث آن به سبب بحرانهای زیست محیطی شکل گرفته است.
ظاهراً قرار است برگزاری کنفرانس بین‌المللی گردوغبار که در تیر ماه در تهران برگزار می‌شود اشاره کرد و افزود: قرار است در این کنفرانس بین‌المللی که کشورهای مختلف جهان و منطقه حضور دارند موضوع سد ایلیسو و بحرانهای احتمالی آن بررسی شود.
وی با بیان اینکه باید نسبت به ساخت سد ایلیسو جریان‌سازی و روشنگری صورت گیرد، تصریح کرد: اگر مردم نیز نسبت به این مسائل و موضوعات آگاهی یابند تا حدود زیادی جلوی این اتفاقات ناگوار گرفته خواهد شد.
بزرگترین تهدید محیط زیستی علیه ایران صورت گرفته است
محمدحسین کریمی‌پور، رئیس سابق کمیسیون کشاورزی اتاق ایران می‌گوید: نزدیک ٤ دهه است که ترک‌ها با شروع طرح‌های برنامه‌ریزی شده تصمیم به مهار آبهای سرچشمه کوهستان‌های ترکیه در داخل کشور خودشان گرفته‌اند تا زمین‌های بی‌آب‌شان را نجات دهند. ترکیه با اقداماتی که در پیش گرفته، ٣٠میلیارد از ٨٠ میلیارد متر مکعب آبی که به کشورهای پایین‌دست سرازیر می‌شود را قطع می‌کند.
ترکیه با به پایان رساندن این اقدام، بزرگترین تهدید محیط زیستی علیه ایران را انجام داده و استاندارد زندگی ایرانی‌ها را تا سال ١٤٠٥ تا مرز قابل توجهی کاهش می‌دهد. به گفته او، حاکمیت‌ها در کشورهای مختلف، توان و منابع محدودی دارند و تا مادامی که محیط زیست جزو اولویت عملکردی حاکمیت ایران نباشد، روند پایین آمدن استاندارد زندگی ایرانی‌ها ادامه خواهد داشت.
کد مطلب: 478977
آدرس مطلب: http://alef.ir/vdcjaoexauqeahz.fsfu.html?478977