الف - تفاوت پوپوليسم روحانی با پوپوليسم احمدی‌نژاد

تفاوت پوپوليسم روحانی با پوپوليسم احمدی‌نژاد

اگر در دولت نهم وام هاي ۳ ميليون توماني براي تسهيل ازدواج جوانان به آنها داده مي شد و منتقدان ديروز و مسئولان امروز، دولت را به ايجاد اشتغال پايدار و تامين مسكن را به جاي پرداخت وام توصيه مي كردند و مي گفتند بهتر است به جوانان ماهيگيري ياد دهيم تا به آن ها ماهي دهيم حالا خودشان اين مبلغ را افزايش داده اند بي آنكه خبري از عوامفريبي و سوء مديريت و ... باشد.

به گزارش تراز، فقط چند ماه از آغاز به كار دولت نهم سپري مي شد كه يك واژه جديد به دايرة المعارف سياسي- اقتصادي ايران اضافه شد. يك واژه فرانسوي به نام پوپوليسم (populism) كه همگان زادگاهش را آمريكاي لاتين مي دانند.

اين واژه در سال ۸۴ آنقدر در رسانه هاي مكتوب ومجازي ودر ميتينگ هاي انتخاباتي و اظهارنظرهاي بعد از آن تكرار شده بود كه حالا، همه از بچه هاي دبيرستاني روزنامه خوان تا بازنشسته هاي اهل خبر و خانم هاي خانه دار هم اين واژه براي گوش هايشان آشنا بود. به ياد دارم آن زمان آنقدر اين واژه به عنوان يك مسئله نكوهيده و پليد در جامعه مطرح بود كه كسا‌نيكه اطلاعات چنداني در باب مسائل جاري نداشتند يا خود را به ندانستن زده بودند وقتي مي خواستند در نقد دولت نهم سخن برانند با صداي بلند و سينه ستبر مي گفتند: اين دولت پوپوليسم است!

كلمه peuple در زبان فرانسه و كلمه people در زبان انگليسي به معناي مردم مي باشد. ريشه واژه پوپوليسم نيز از همين كلمه و مبني بر تفكراتي است كه بر اين فرض اوليه مبتني است كه عامه مردم افرادي ناآگاه، منفعل و ضعيف هستند. اگر پوپوليسم را مردم گرايي يا حتي عوام گرايي بدانيم به نظر نگارنده مي تواند حتي مثبت قلمداد شود و اگر عوامفريبي بدانيم قطعا بد است! اما در اين مجال كوتاه قصد دارم با مرور كوتاهي بر گذشته دلايل شهره شدن دولت هاي نهم و دهم به پوپوليسم گرايي به خصوص در حوزه اقتصاد و مقايسه آن با حال حاضر را يادآور شوم:

اگربه چند سال پيش برگرديم قطعا يكي از دلايلي كه آن روزها دولت نهم به دولت پوپوليسم معروف شده بود علاوه بر شخصيت ذاتي و حتي طرز لباس پوشيدن و سخن گفتن احمدي نژاد و شعارهاي مطرح شده توسط او در رقابت هاي انتخاباتي، شايد آغاز پرداخت وام ازدواج به جوانان، آغاز ساخت مسكن براي افراد كم درآمد، پرداخت نقدي يارانه ها، سفرهاي استاني و داد و ستد نامه هاي مردمي و.... را مي توان نام برد. آن روزها كساني كه امروز در وزارتخانه هاي دولتي معاون و مشاور و مدير هستند يا به طور مستقيم و يا از طريق رسانه هاي منسوب به اصلاح طلبان، دولت نهم و بعدها دهم را به گسترش عوامفريبي، گداپروري و حيف و ميل كردن ثروت هاي ملي متهم مي كردند. تا آنجا كه يكي از خبرنگاران وابسته به همين جريان فكري كه امروز به فعاليت در رسانه هاي معاند عليه جمهوري اسلامي مشغول است در يادداشتي تحت عنوان آواز دلفين ها مردم استقبال كننده از رئيس جمهور در سفرهاي استاني را به دلفين هاي گرسنه اي تشبيه كرده بود كه براي ربودن لقمه اي از دست مربي خود صف كشيده اند. گرچه مسئولان آن روزنامه ، بدون اخراج فرد مذكور فقط به يك عذرخواهي ساده كفايت كردند اما بسياري از مدعيان امروز سكوت توام با رضايت را انتخاب كرده بودند. نگارنده نه به پوپوليسم بودن دولت هاي نهم و دهم و نه دولت يازدهم اعتقادي نداشته و ندارد بلكه اگر پوپوليسم را در معناي بدش، مترادف با عوامفريبي بدانيم پوپوليسم حقيقي را قدرت هايي مي دانم كه با امپراتوري دروغين رسانه اي خود دست به كتمان حقايق و وارونه جلوه دادن آن مي زنند تا آنجا كه با عوامفريبي توسط رسانه هاي خود، ايران را خطر هسته اي و رژيم صهيونيستي را با داشتن صدها كلاهك هسته اي نماد صلح معرفي كرده و يا از جنبش ۹۹ درصدي وال استريت اقليت يك درصدي متشكل از اوباش مي سازند. با اين حال روي سخنم با كساني است كه ديروزي ها را پوپوليست ميدانستند اما خود امروز گوي سبقت را در پوپوليسم گرايي (طبق تعريف خود) از ديگران ربوده اند!

اگر در دولت نهم وام هاي ۳ ميليون توماني براي تسهيل ازدواج جوانان به آنها داده مي شد و منتقدان ديروز و مسئولان امروز، دولت را به ايجاد اشتغال پايدار و تامين مسكن را به جاي پرداخت وام توصيه مي كردند و مي گفتند بهتر است به جوانان ماهيگيري ياد دهيم تا به آن ها ماهي دهيم حالا خودشان اين مبلغ را افزايش داده اند بي آنكه خبري از عوامفريبي و سوء مديريت و ... باشد.

وقتي محمود احمدي نژاد ازمراكز خيريه و شيرخوارگاه ها ديدن مي كرد و كودكان را در آغوش مي گرفت و با آنان عكس يادگاري مي انداخت، فريادها به هوا بلند مي شد كه اين يعني پوپوليسم و نمايش! و امروز رئيس دولت يازدهم با گذشت ۵ ماه از مسئوليتش به بهزيستي و شيرخوارگاه رفته و با كودكان بي سرپرست عكس يادگاري گرفته است و اين عكس ها هم در رسانه ها منتشر شده است.

اما امروز هيچ كس ايشان را به عوامفريبي متهم نكرده است چنان كه دليلي هم براي اين كار وجود ندارد و در آخر رسانه ها و كارشناسا‌ني! كه آن روزها دولت نهم و دهم را به جمع كردن مردم پشت اتومبيل رئيس جمهور و تصويب مصوبات بدون برنامه در سفرهاي استاني (بدون كوچكترين اطلاعي) متهم مي كردند، امروز به استقبال پرشور مردم از رئيس جمهور و وعده هاي ايشان در سخنراني براي مردم خوزستان افتخار مي كنند. همه چيز شبيه هم است اما همه شاكيان ديروز، مدافعين امروز شده اند. گر چه بنده احمدي نژاد و روحاني را پوپوليست نمي دانم و اصولا به چنين واژه اي معتقد نيستم اما سوال اينجاست: پوپوليسم روحاني چه تفاوت هايي با پوپوليسم احمدي نژاد دارد؟