داخلی صفحه یادداشت بینندگان آرشيو يادداشت

۱۷۱

چرا آرزوی همه بچه ها، پزشکی است؟!

بخش تعاملی الف - مهدی نورمحمدزاده - تبریز

مقدمه: علی رغم همه خطاها و نواقصی که در حوزه پزشکی و سلامت جامعه رخ می دهد، بازهم هر ساله تب گرایش به رشته های پزشکی و دندانپزشکی در جامعه بالا می رود و داوطلبان کنکور له له می زنند برای رسیدن به قله های پزشکی!

اما همه ما به خوبی می دانیم، باوجود همه پیشرفت های صورت گرفته، هنوز در حوزه سلامت و درمان کاستی های مهمی وجود دارد که باید برای رفع آنها فکری کرد و چاره ای اندیشید.علی رغم تحلیل های جامع،سازمانی و سیستمی که در خصوص نواقص و کاستی های درمان و خطاهای پزشکی در کشور انجام و ارائه شده است، این قلم در موضوع مهم «کاستی های سیستم درمانی کشور» معتقد به تاثیر علل فرهنگی،اجتماعی و فردی نیز بوده و اشارات زیر را در این خصوص به عنوان تلنگرهای فرهنگی قابل طرح و بحث می داند:

حکما حکمتی داشته که پیشینیان ما برای درمان دردهایشان پیش «حکیم» می رفتند.از پزشک تا طبیب فاصله بسیار است و از طبیب تا حکیم، بسیارتر! در فرهنگ قدیم ما، پزشک کسی بود که حکمت می دانست و آنکه حکمت بداند بی شک ادب دارد و آداب هم می فهمد.حکیم نمی تواند دنبال پول و شهرت باشد و بخاطر پول نداشتن، بخیه از صورت بیمار بیرون کشد!

متاسفانه بخشی از پزشکان امروز، از فرهیختگی فرهنگی پیشینیان خود فاصله گرفته اند! سقف آرزوهایشان و افق خواسته هایشان کوتاه و دنیایی است و در این باب فرق چندانی با دیگر اقشار جامعه ندارند.می شناسم جراحی را که هفت ماشین داخل پارکینگش دارد و هر روز هفته سوار یکی می شود! از چنین جراحی می توان انتظار حکمت داشت؟!
 
بزرگی می گفت:«آخوند و معلم و دکتر شدن فقط به سواد و علم نیست! باید در ذات طرف عشق به انسان موج بزند!». کم لطفی بزرگی است که مبلغان و معلمان و طبیبان جامعه را صرفا بر اساس نمره و تراز علمی انتخاب کنیم و سلامت جسم و روح انسان ها را بدان ها بسپاریم!

کسی که علاقه ای به صحبت و بازی با بچه ها ندارد، چطور می تواند معلم خوبی شود؟! آیا صرف قبولی در رشته دبیری و چند سال درس خواندن برای احراز شرایط معلمی کافیست؟

یا جوانی که با دیدن خون دلش ضعف می رود و تاب استشمام بوی عرق بیمار را ندارد، چطور می تواند پزشک و جراحی خوب و قابل اطمینان شود؟!

شکی نیست که برای رسیدن به مشاغل حساسی چون پزشکی، صلاحیت های علمی و درسی هم لازم است، اما تکلیف صلاحیت های روانی، اخلاقی و حتی اعتقادی چه می شود؟! جالب اینکه بین رتبه صد و دویست کنکور فقط یکی دو سئوال و تست فاصله است. رتبه پانصد کنکور که مثلا امدادگر شجاع هلال احمر بوده و اهل خدمت به مردم و عاشق کوه و سفر به روستا، بیشتر به درد پزشکی می خورد یا رتبه صد کنکور که از دیدن مرده وحشت دارد و بزرگترین دردش در زندگی دندان درد بوده و صرفا به مدد صدها ساعت کلاس و تست تقویتی توانسته یکی دو تست بیشتر بزند!؟

شاید وقت آن رسیده که در کنار تراز و نمره علمی، تراز و نمره صلاحیت های اخلاقی ، روانی و حتی میزان استعداد و علاقه واقعی را هم در گزینش نهایی رشته های پر متقاضی پزشکی دخالت دهیم.یکی از دانشجوهای پزشکی تعریف می کرد از همکلاسی اش که در سالن تشریح دانشگاه، در اولین سکانس تماشای جسد هندی غش کرده بود و تلپ افتاده بود روی زمین...خدا به داد بیمارانش برسد!

به گواهی اعداد و ارقام، حرفه پزشکی در جامعه ایران نسبت به سایر کشورها پر سودتر است.همین پول زیاد و شغل مطمئن عامل وسوسه بسیاری از افراد و خانواده هاست برای دوپینگ فرزندانشان در ماراتن کنکور.اما درآمد خوب و موقعیت اجتماعی حرفه پزشکی را نمی توان صرفا به استناد نخبه و باهوش بودن جامعه پزشکی توجیه کرد.چرا که همه می دانند باهوش ترین دانش آموزان ایرانی اکثرا دنبال رشته ریاضی می روند و در دانشگاه هم سراغ رشته های مهندسی برق.اما حتی حال و روز مهندسان برق شریف هم با پزشکان(خاصه بخشی از جراحان) قابل قیاس نیست.واصلا برای همین است که خانواده ها تحصیل فرزندشان در دندانپزشکی یک دانشگاه پرت و ضعیف را به تحصیل در رشته برق صنعتی شریف ترجیح می دهند!

باید اذعان کرد که درآمد حرفه پزشکی در ایران، منطقی و مبتنی بر شاخص های استاندارد نیست و همین امر باعث تجمع ثروت و به دنبال آن قدرت و موقعیت اجتماعی ویژه در این صنف ارزشمند شده است.همین تصور «ویژه بودن» است که باعث شد جامعه پزشکی ما تاب نقدهای طنازانه برنامه «در حاشیه» مهران مدیری را نداشته باشد و بر آن بشورد! یا مثلا در موضوع فیش های نجومی، حقوق های چند ده میلیونی برخی جراحان  حق مسلم ایشان شناخته شود و منتقدان به «مخاطره انداختن سلامت عمومی جامعه» متهم شوند! صحنه های «درحاشیه» هر چند طنز بود اما متاسفانه در همین ماههای اخیر به تلخی و به صورت واقعی در برخی بیمارستانها تکرار شدند و فجایعی نظیر بستن کپسول گاز سمی به جای اکسیژن به یک مادر، سوختن ریه های نوزاد بر اثر اکسیژن اضافی و... را به وجود آوردند.

«پزشک سالاری» یکی از ضعف های سیستم درمانی کشور ما است.کسی که ناچار گذارش به مطب ها و بیمارستانهای تخصصی افتاده باشد، خوب می داند که حتی داخل بیمارستان هم، تبعیض های پر رنگ به نفع پزشکان متخصص و جراح وجود دارد.همین کرنش و احترام مبالغه آمیز کادر بیمارستان و بیماران نسبت به پزشکان، باعث رفتارها و برخوردهای بسیار زننده و منافی حقوق اولیه بیمار در طول فرآیند درمان شده است.ویزیت های دسته جمعی در مطب،عدم توجه و فرصت کافی برای معاینه بیماران، عدم احترام به بیمار و همراهش،عدم ارتباط عاطفی و انسانی با بیمار،عدم رعایت حرمت های شرعی،عدم اطلاع رسانی دقیق به بیمار در خصوص روند درمان و ماهیت بیماری،دریافت پول خارج از ضوابط قانونی و بیمارستانی و... از جمله مواردی است که متاسفانه در سیستم درمانی ما تبدیل به عرف رایج شده است.چند سال قبل که سریال «پرستاران» از تلویزیون پخش می شد، یکی از همکاران چند قسمت آن را دیده بود و بعد نامه ای به ریاست سازمان صدا و سیما نوشته بود که لطفا پخش این سریال را متوقف کنید! نوشته بود تماشای این سریال برای مردم ما افسرگی می آورد، وقتی که رفتار حرفه ای و انسانی پرستاران و پزشکان سریال را تماشا می کنند و بعد سری به بیمارستانهای خودمان می زنند...!

شکر خدا کم نیستند پزشکان و جراحان ارزشمندی که علی رغم همه کمبودها و ضعف های سیستمی، صرفا بر اساس اخلاقیات و روحیات والای خود مشغول خدمت عاشقانه به مردم هستند. که اگر چنین نبود معیار و مقیاسی هم برای انتقاد و تلنگر بنده وجود نداشت. وجود و رفتار چنین انسان های بزرگوار و ارزشمندی است که ما را به نقد و تامل در رفتار طیف دیگر جامعه پزشکی وا می دارد و به اصلاح ضعف ها و جبران کاستی ها امیدوار می کند.حسب نمونه در پایان این مقال ادای احترام می کنم به دکتر «بهزاد عبدالله زاده-متخصص کودکان» که در طول این سال ها تنها پزشکی است که دیده ام تمام قد به احترام بیمار و همراهانش می ایستد و دست می دهد! حتما یقین دارد به اینکه مراجعانش هم شخصیت انسانی دارند و شایسته احترام! درود بر چنین پزشکانی...