برکههای باد نویسنده: رضا جولایی
نشر آموت، چاپ اول ۱۳۹۳
شمارگان ۱۱۰۰ نسخه
۲۳۷ صفحه، ۱۱۰۰۰ تومان
فروشگاه اینترنتی شهر کتاب، این کتاب را تا یک هفته پس از معرفی، با
۱۰% تخفیف ویژه عرضه میکند، در صورت تمایل
اینجا کلیک کنید.
****
رضا جولایی به نوشتن داستانهایی با مضمون تاریخی معروف است، اکثریت قریب بهاتفاق آثار او تا به امروز در فضاهای قاجاری نوشتهشده شدهاند. بهتناسب این مسئله، نثر آثار او نیز به سمتوسوی نثرنویسی در این دوره تاریخی متمایل شده است که نشان از تمرکز و غور او روی متون بازمانده از دوره قاجار دارد. جولایی زاده ی تهران است (۱۳۲۹)، تحصیل در دانشگاه را با رشته پزشکی در شیراز آغاز کرد، اما سرانجام ترجیح داد که اقتصاد بخواند و در همین رشته نیز فارغالتحصیل شد. داستاننویسی را از دهه پنجاه با انتشار آثارش در مطبوعات آغاز کرد.
نخستین اثرش مجموعه داستان «حکایت سلسله پشت کمانان» در سال ۱۳۶۰ منتشر شد. مجموعه داستان «تالار طربخانه»، رمان «سوءقصد به ذات همايونی»، مجموعه داستان «جامه به خوناب»، رمان «شب ظلمانی يلدا»، داستان بلند «حديث دردكشان»، مجموعه داستان «نسترنهاي صورتی»، مجموعه داستان «بارانهاي سبز»، رمان «سيماب و كيميايی جان» و ... از دیگر کتاب های او هستند.
آثار جولایی جوایز مهمی را نیز به خود اختصاص داده: «جامه به خوناب» لوح زرين و گواهی افتخار بهترين مجموعه داستان بعد از انقلاب را دریافت کرده؛ «باران سبز» برنده تنديس جايزه ادبي يلدا شده؛ «سيماب و كيميای جان» تنديس جشنواره ادبي اصفهان را به خود اختصاص داده و «سيماب و کيميای جان» نیز به مرحله نهايی چهارمين دوره انتخاب کتاب سال منتقدان و نويسندگان مطبوعات سال ۱۳۸۲ راهیافته است.
جولایی از معدود نویسندگانیست که نثر در داستانهایش از اهمیت کلیدی برخوردار است. بنابراین در کنار محتوا، پختگی زبان و غنای نثر همواره موردتوجه او بوده است. جولایی میانه چندانی با بازیهای فرمی ندارد، کمتر به دنبال نوآوری تکنیکی می رود. او در تلاش است داستانش محتوایی غنی داشته و با زبانی فخر و روایتی قدرتمند بیان شود که در این زمینه توفیق های نیز بدست آورده است.
جولایی در برخی از داستانهای خود برای نشان دادن بُعد تیره و تار روح آدمی و شرارتهای ناخودآگاه انسانی، از فضاهای پررمزوراز طبیعت و مکانهای دورافتاده استفاده میکند: «حضور اشباح، همجواری هنر و مرگ، نبرد انسان بازمان و مواجهه دردناك انسان با تيرگيهای درونش» از ویژگیهای مضمونی آشنا و مورد تأکید او هستند که در عمده آثارش به اشکال مختلف نمود پیدا کرده اند.
جولايي در پارهای از آثارش خواننده را بیآنکه احساس کند به سفری درونی میبرد، مکاشفهای در ضمیر ناخودآگاه او ترتیب می دهد، تا درنهایت به شکلی خودآگاهانه به تیرگیهای جنبه درونی خویش آگاه شود. روایت در داستانهای جولايی شکلی هنرمندانه دارد، چراکه او با میدان دادن به تخیل خود برای خلق فضاهای منحصربهفرد، مرز رؤیا با واقعیت را در هم میریزد و در این بین فضای داستانی خاص خود خلق میکند.
تازهترین اثر رضا جولایی «برکههای باد» که به همت نشر آموت منتشرشده، از ۱۴ داستان کوتاه بانامهای: شب هیولا، بعد از ساعت ۱۲:۷، جانور، عمق آیینه، صدای آبهای تاریک، ضیافت شبهای توفانی، انتهای جاده سبز، شام آخر، غروب مسی، پرواز چهلوپنج، ۲۰ فروردین ۳ بعدازظهر، خواب دریایی، نوروز سال بیست و برکههای باد، تشکیلشده است.
تاریخ برای جولایی بستری بوده تا باواسطه قرار دادن آن، از زمان حاضر سخن بگوید. او دغدغهها و مسائل فردی و یا جمعی این روزگار را در پرتوی نوری که به ابعاد پنهان تاریخ و تجربههای پیشینیان می تاباند، پیش روی مخاطب میگذارد.
با این اوصاف، مهمترین شاخصهای که کتاب حاضر را از دیگر نوشتههای جولایی متمایز میکند، این است که او جز در یک داستان (داستانی که نام کتاب را هم از آن گرفته)، تاریخ را وانهاده و به زمان حال آمده است.
این تغییر شاید بهظاهر ساده جلوه کند، اما در مورد نویسندهای همانند رضا جولایی با توجه ویژگیهای سبکی او که در بالا مختصراً اشاره شد، متضمن تغییراتی بنیادین است. نثر آثارجولایی بهعنوان یکی از وجوه شاخص سبک او تابع دوره ای است که اغلب درباره آن نوشته است. اما در مورد برکههای باد جولایی بهناچار نثر متأثر از نثر دوران قاجار را کنار گذاشته و نثری تازه برای روایت داستانهای خود استفاده کرد که صرفنظر از میزان جا افتادن آن در ارتباط با این داستانها نشان از تبحر او در نثر دارد.
البته او کوشیده در پرتو این تغییرات نوع رویکرد و نگاهی که همواره در آثارش غالب بوده حفظ کند. بنابراین در این داستانها نیز تخیل و واقعیت باهم درآمیختهاند؛ از دیگر سو فضای وهمآلود مورد علاقهی جولایی در این داستانها نیز دیده میشود.
اضطراب و وحشت درونی، هویت فردی و اجتماعی انسان و بحران شخصیتی او در زندگی مدرن، تلاش برای بازنمایی وجوه تیره و تاری که در درون آدمی میتواند وجود داشته باشد. کماکان در این داستانها نیز دیده میشود که نشان از بهروز کردن آنها دارد.
دیگر ویژگی این داستانها که باعث شده نهفقط در کارنامه جولایی که در فضای ادبی امروز نیز آثاری متمایز باشند این است که نویسندگان نسل امروز برای بیان اضطرابها و بحران هویتی انسان معاصر داستانهایی در فضای بسته آپارتمانی خلق میکنند. اما جولایی اگر چنین دغدغههایی را مطرح می کند، در بطن داستانهایی که طبیعت و مهمتر از آن عناصر طبیعی در آن حضور دارند، پیش روی مخاطب میگذارد و همین باعث میشود داستانهای این کتاب با وجود ریتم آرامشان متنوع و جذاب باشند.