کد مطلب: 241122
راهنمای کتاب/ «فرهنگ فیلم‌های جنگی جهان»؛ رابرت داونپورت؛ ترجمه مسعود فراستی؛ نشر ساقی
سینمای همیشه محبوبِ جنگ
نیره رحمانی، 19 شهریور 93
تاریخ انتشار : چهارشنبه ۱۹ شهريور ۱۳۹۳ ساعت ۰۹:۵۲
فرهنگ فیلم‌های جنگی جهان (قرن بیستم)
نوشته: رابرت داونپورت
به کوشش: مسعود فراستی
نشر ساقی، چاپ اول ۱۳۹۱
شمارگان ۲۲۰۰ نسخه
۵۵۶ صفحه، ۴۸۰۰۰ تومان
فروشگاه اینترنتی شهر کتاب، این کتاب را تا یک هفته پس از معرفی، با ۱۰% تخفیف ویژه عرضه می‌کند، در صورت تمایل اینجا کلیک کنید.
****
ژانر جنگی در سینما، قدمتی نزدیک به خود سینما دارد، هرچند بعد از جنگ جهانی اول بود که به‌عنوان یک گونه، با عناصر و شاخصه‌های سبکی معین، هویت مستقل پیدا کرد. جوایزی که فیلم‌های این ژانر به خود اختصاص داده‌اند و همچنین استقبالی که مخاطبان سینما از آن به عمل آورده‌اند، نشان می‌دهد که گونه جنگی از ژانرهای همیشه محبوب سینما بوده که آثار ارزشمند بسیاری نیز در این‌گونه ساخته شده است.
هر بار که جنگی در جهان رخ‌داده، ساخت آثاری درباره آن‌ها و تماشای چنین فیلم‌هایی، معمولاً مقبول طبع فیلم‌سازان و تماشاگران سینما بوده است. متأسفانه در قرن گذشته و قرن حاضر نیز همواره جنگ‌هایی رخ‌داده، از این منظر سینماگران در ساخت فیلم جنگی دست پری داشته‌اند.
«فرهنگ فیلم‌های جنگی جهان» فیلمشناخت تولیدات سینمای جهان در چنین ژانری در طول قرن بیستم است. دایرة‌المعارفی سینمایی که بيش از ۸۰۰ فيلم جنگی خارجی را پوشش می‌دهد. رابرت داونپورت که تألیف کتاب را بر عهده داشته بر این باور است که ژانر جنگی یکی از کامل‌ترین ژانرها در سینماست زیرا چنین ژانری برخوردار از مهم‌ترین ویژگی سینما یعنی کشمکش در ابعاد گوناگون است. فیلم جنگی یکی از جذاب‌ترین و محبوب‌ترین ژانرهای سینماست، چرا که اساس آن بر انواع مختلف کشمکش، چون کشمکش‌های انسان، کشمکش و جدال زندگی و مرگ، كشمكش بين خود و دشمن، كشمكش بين خودی‌ها، كشمكش برای زنده ماندن با ذلت يا برای دفاع از خانه و ميهن، دفاع از شرف، دفاع از آرمان‌ها، مقابل ظلم و تجاوز قد علم كردن، استوار است.
در بخشی از مقدمه این کتاب آمده است: «فيلم جنگی می‌تواند به تاريخ وفادار باشد و آن را به‌گونه‌ای روايت كند كه بشود از آن درس‌ها آموخت و به كار امروز بست. همچنین فيلم جنگی می‌تواند به‌راحتی تاريخ را مخدوش كرده و وارونه سازد، حق را باطل و باطل را حق بنمايد؛ همچون كاری كه بسياری از فيلم‌های آمريكایی درباره جنگ ويتنام كردند.»
فیلم‌های جنگی تاکنون شکل‌های مختلفی داشته‌اند، گاه ضد جنگ بوده‌اند، گاه به ستایش آن پرداخته‌اند، گاه حماسه‌سرایانه و قهرمان‌پرورانه بوده و گاه واقع‌گرایانه و مبتنی بر حقیقت از آن گفته‌اند و... . اما نویسنده کتاب حاضر باور دارد که بهترین فیلم‌های جنگی آن‌ها هستند که بر اساس واقعیت ساخته شده‌اند و یا حداقل رنگ و بویی از حقیقت جنگ دارند و واقعیات آن را مخدوش نکرده‌اند. با چنین دیدگاهی، رابرت داونپورت به فیلم‌هایی که از داستان‌های واقعی برخوردار بوده‌اند، جدی‌تر پرداخته و با افزودن اطلاعاتی کوشیده تصویری کلی از چگونگی آن نبرد ارائه و در کنار آن نیز اگر این فیلم‌ها انحرافی از واقعیت داشته‌اند مورد اشاره قرار داده است. او با توجه به رویکردی که در پیش گرفته معتقد است کتابش می‌تواند راهنمای مناسبی برای ديدن و یا دوباره ديدن فيلم‌ها و همچنین تأمل و تفکر درباره آن‌ها باشد.
اما نکته کلیدی این است که اتخاذ چنین رویکردی، شاید برای نویسنده (به دلیل نوع سلیقه‌اش) جذابیت بسیار داشته باشد، اما در مورد دیگر مخاطبان نمی‌توان اطمینان داشت. نکته اینجاست که همه تماشاگران حرفه‌ای سینما (که مخاطب چنین کتابی هستند) هنگام روبه‌رو شدن با فیلم‌های جنگی، با معیار وفاداری آن‌ها به واقعیت‌های تاریخی ارزیابی‌شان نمی‌کنند.
اتخاذ چنین رویکردی برخی از وجوه کتاب را غیرمستقیم تحت‌الشعاع خود قرار می‌دهد که خود ناشر نیز در مقدمه کتاب آن را پذیرفته است. ناشر کتاب نیز معتقد است که بهتر بود نویسنده به‌جای آنکه نگاهی از درون به فیلم‌ها داشته باشد، از بیرون به آن‌ها نگاه می‌کرد و توضیحاتی در نقد و معرفی این آثار بدان می‌افزود.
بااین‌حال، فارغ از موافقت یا مخالفت با زاویه دید نویسنده، نمی‌توان منکر ارزش‌های این کتاب شد و جذابیت نکاتی که درباره برخی فیلم‌ها اشاره شده را ندیده گرفت. حداقل اینکه فرهنگ جامعی در اختیار ما قرار گرفته که می‌تواند راهنمای آشنایی با فیلم‌های جنگی قرن بیستم باشد.
«فرهنگ فیلم‌های جنگی جهان» را مسعود فراستی ترجمه کرده، منتقد نام آشنایی که کارشناسی ارشد اقتصاد سیاسی و جامعه‌شناسی از فرانسه، دارد. او در دانشکده‌های مختلفی چون دانشکده سینما و تئاتر و دانشکده سوره نقد و تحلیل فیلم تدریس می‌کند.
پیش از این کتاب‌های «دیالکتیک نقد»، «۱۰ فیلم ۱۰ نقد»، «سینمای کمدی و بیان فردی»، «فانوس خیال» (خاطرات اینگمار برگمان)، «هیچکاک همیشه استاد»، «اسطوره جان فورد»، «هزارتوی رؤیا»، «کارناوال فلینی»، «افسانه چاپلین» و «دیالکتیک نقد» به قلم مسعود فراستی، ترجمه و یا تألیف و منتشر شده است.
نوشته: رابرت داونپورت
به کوشش: مسعود فراستی
نشر ساقی، چاپ اول ۱۳۹۱
شمارگان ۲۲۰۰ نسخه
۵۵۶ صفحه، ۴۸۰۰۰ تومان
فروشگاه اینترنتی شهر کتاب، این کتاب را تا یک هفته پس از معرفی، با ۱۰% تخفیف ویژه عرضه می‌کند، در صورت تمایل اینجا کلیک کنید.
****
ژانر جنگی در سینما، قدمتی نزدیک به خود سینما دارد، هرچند بعد از جنگ جهانی اول بود که به‌عنوان یک گونه، با عناصر و شاخصه‌های سبکی معین، هویت مستقل پیدا کرد. جوایزی که فیلم‌های این ژانر به خود اختصاص داده‌اند و همچنین استقبالی که مخاطبان سینما از آن به عمل آورده‌اند، نشان می‌دهد که گونه جنگی از ژانرهای همیشه محبوب سینما بوده که آثار ارزشمند بسیاری نیز در این‌گونه ساخته شده است.
هر بار که جنگی در جهان رخ‌داده، ساخت آثاری درباره آن‌ها و تماشای چنین فیلم‌هایی، معمولاً مقبول طبع فیلم‌سازان و تماشاگران سینما بوده است. متأسفانه در قرن گذشته و قرن حاضر نیز همواره جنگ‌هایی رخ‌داده، از این منظر سینماگران در ساخت فیلم جنگی دست پری داشته‌اند.
«فرهنگ فیلم‌های جنگی جهان» فیلمشناخت تولیدات سینمای جهان در چنین ژانری در طول قرن بیستم است. دایرة‌المعارفی سینمایی که بيش از ۸۰۰ فيلم جنگی خارجی را پوشش می‌دهد. رابرت داونپورت که تألیف کتاب را بر عهده داشته بر این باور است که ژانر جنگی یکی از کامل‌ترین ژانرها در سینماست زیرا چنین ژانری برخوردار از مهم‌ترین ویژگی سینما یعنی کشمکش در ابعاد گوناگون است. فیلم جنگی یکی از جذاب‌ترین و محبوب‌ترین ژانرهای سینماست، چرا که اساس آن بر انواع مختلف کشمکش، چون کشمکش‌های انسان، کشمکش و جدال زندگی و مرگ، كشمكش بين خود و دشمن، كشمكش بين خودی‌ها، كشمكش برای زنده ماندن با ذلت يا برای دفاع از خانه و ميهن، دفاع از شرف، دفاع از آرمان‌ها، مقابل ظلم و تجاوز قد علم كردن، استوار است.
در بخشی از مقدمه این کتاب آمده است: «فيلم جنگی می‌تواند به تاريخ وفادار باشد و آن را به‌گونه‌ای روايت كند كه بشود از آن درس‌ها آموخت و به كار امروز بست. همچنین فيلم جنگی می‌تواند به‌راحتی تاريخ را مخدوش كرده و وارونه سازد، حق را باطل و باطل را حق بنمايد؛ همچون كاری كه بسياری از فيلم‌های آمريكایی درباره جنگ ويتنام كردند.»
فیلم‌های جنگی تاکنون شکل‌های مختلفی داشته‌اند، گاه ضد جنگ بوده‌اند، گاه به ستایش آن پرداخته‌اند، گاه حماسه‌سرایانه و قهرمان‌پرورانه بوده و گاه واقع‌گرایانه و مبتنی بر حقیقت از آن گفته‌اند و... . اما نویسنده کتاب حاضر باور دارد که بهترین فیلم‌های جنگی آن‌ها هستند که بر اساس واقعیت ساخته شده‌اند و یا حداقل رنگ و بویی از حقیقت جنگ دارند و واقعیات آن را مخدوش نکرده‌اند. با چنین دیدگاهی، رابرت داونپورت به فیلم‌هایی که از داستان‌های واقعی برخوردار بوده‌اند، جدی‌تر پرداخته و با افزودن اطلاعاتی کوشیده تصویری کلی از چگونگی آن نبرد ارائه و در کنار آن نیز اگر این فیلم‌ها انحرافی از واقعیت داشته‌اند مورد اشاره قرار داده است. او با توجه به رویکردی که در پیش گرفته معتقد است کتابش می‌تواند راهنمای مناسبی برای ديدن و یا دوباره ديدن فيلم‌ها و همچنین تأمل و تفکر درباره آن‌ها باشد.
اما نکته کلیدی این است که اتخاذ چنین رویکردی، شاید برای نویسنده (به دلیل نوع سلیقه‌اش) جذابیت بسیار داشته باشد، اما در مورد دیگر مخاطبان نمی‌توان اطمینان داشت. نکته اینجاست که همه تماشاگران حرفه‌ای سینما (که مخاطب چنین کتابی هستند) هنگام روبه‌رو شدن با فیلم‌های جنگی، با معیار وفاداری آن‌ها به واقعیت‌های تاریخی ارزیابی‌شان نمی‌کنند.
اتخاذ چنین رویکردی برخی از وجوه کتاب را غیرمستقیم تحت‌الشعاع خود قرار می‌دهد که خود ناشر نیز در مقدمه کتاب آن را پذیرفته است. ناشر کتاب نیز معتقد است که بهتر بود نویسنده به‌جای آنکه نگاهی از درون به فیلم‌ها داشته باشد، از بیرون به آن‌ها نگاه می‌کرد و توضیحاتی در نقد و معرفی این آثار بدان می‌افزود.
بااین‌حال، فارغ از موافقت یا مخالفت با زاویه دید نویسنده، نمی‌توان منکر ارزش‌های این کتاب شد و جذابیت نکاتی که درباره برخی فیلم‌ها اشاره شده را ندیده گرفت. حداقل اینکه فرهنگ جامعی در اختیار ما قرار گرفته که می‌تواند راهنمای آشنایی با فیلم‌های جنگی قرن بیستم باشد.
«فرهنگ فیلم‌های جنگی جهان» را مسعود فراستی ترجمه کرده، منتقد نام آشنایی که کارشناسی ارشد اقتصاد سیاسی و جامعه‌شناسی از فرانسه، دارد. او در دانشکده‌های مختلفی چون دانشکده سینما و تئاتر و دانشکده سوره نقد و تحلیل فیلم تدریس می‌کند.
پیش از این کتاب‌های «دیالکتیک نقد»، «۱۰ فیلم ۱۰ نقد»، «سینمای کمدی و بیان فردی»، «فانوس خیال» (خاطرات اینگمار برگمان)، «هیچکاک همیشه استاد»، «اسطوره جان فورد»، «هزارتوی رؤیا»، «کارناوال فلینی»، «افسانه چاپلین» و «دیالکتیک نقد» به قلم مسعود فراستی، ترجمه و یا تألیف و منتشر شده است.
۱۳۹۴/۱۱/۲۱ ۱۸:۳۹
۱۳۹۴/۰۸/۱۶ ۱۶:۳۱
۱۳۹۴/۰۸/۱۰ ۱۱:۵۳
کلمات کلیدی : فرهنگ فیلم‌های جنگی جهان + مسعود فراستی + سینما + سینمای جنگ
نظراتی كه به تعميق و گسترش بحث كمك كنند، پس از مدت كوتاهی در معرض ملاحظه و قضاوت ديگر بينندگان قرار مي گيرد. نظرات حاوی توهين، افترا، تهمت و نيش به ديگران منتشر نمی شود.
