شاید برای شما هم پیش آمده که بعد از مصرف غذا دچار نفخ شده باشید یا اینکه سکسکه امانتان را بریده باشد. از دیدگاه طب سنتی، نوع مزاج، اهمیت ندادن به نوع تغذیه، مصرف غذاهایی که به اصطلاح با هم نمی سازند و… از جمله مهمترین دلایل بروز مشکلات گوارشی هستند.
علی بهادری متخصص طب سنتی در گفتوگو با ایسنا، در مورد هضم خوراکیها یا حساسیت نسبت به مواد غذایی مختلف، گفت: کمبود آنزیمهای مورد نیاز برای هضم خوراکیها یا حساسیت نسبت به مواد غذایی مختلف مثل پروتئین گندم یا گلوتن، همچنین مصرف خوراکیهای نفاخ مثل حبوبات، بادنجان، بامیه، سیبزمینی، سیر، پیاز و. . . از دلایل مهم افزایش نفخ و گاز بهحساب میآید.
وی اضافه کرد: برای کاهش نفخ و گاز نباید خوراکیهای نفاخ را به کل از رژیم غذاییتان حذف کنید، چراکه این مواد در اختیار باکتریها یا پروبیوتیکها قرار میگیرند و برای سلامت دستگاه گوارش و محافظت از روده بزرگ در مقابل سرطان، همچنین سیستم ایمنی بدن لازم هستند، بنابراین نباید آنها را کنار گذاشت، بلکه باید با راهکارهای خاصی تحمل گوارشیشان را افزایش داد.
بهادری خاطرنشان کرد: خوراکیهای نفاخ مثل سیبزمینی، بادنجان، سیر و پیاز اگر به صورت پختهشده مصرف شوند نفخ کمتری ایجاد میکنند تا اینکه در روغن سرخ شوند، هرچه فیبر ماده غذایی بیشتر شکسته شود، تحمل گوارشی بهتری خواهد داشت.
وی با بیان اینکه حبوبات نیز بهتر است قبل از مصرف ۴۸ ساعت در آب خیس بخورند تا قندشان وارد آب شود، افزود: همچنین افرادی که کمبود آنزیم هضم شیر دارند، میتوانند از شیرهای کم چرب بدون لاکتوز استفاده کنند یا قبل از مصرف شیر قرص لاکتیز بخورند. علاوه بر اینها توصیه میشود شیر را بعدازظهر مصرف کنید زیرا آنزیم لاکتوز به تدریج در طول روز تولید میشود، بنابراین افرادی که کمبود لاکتوز دارند اگر شیر را صبح استفاده کنند ممکن است علائم گوارشی شدیدتری پیدا کنند.
بهادری با بیان اینکه اضافه کردن عسل و موز به شیر نیز تحمل گوارشی آن را بهتر میکند، خاطرنشان کرد: همچنین در مورد افرادی که با مصرف نان دچار نفخ میشوند، باید به بیماری سلیاک یا حساسیت به پروتئینهای گندم شک کرد و آزمایشهای خاص انجام داد تا در صورت لزوم از نانهای بدون گندم و جو استفاده شود.
این متخصص طب سنتی خاطرنشان کرد: میتوان برای درمان نفخ، پاکسازی کل بدن، پاکسازی کبد و در نهایت تمرکز روی دستگاه گوارش مصرف داروهای گیاهی را تجویز کرد، البته در چنین شرایطی میتوانید از نعنا، گشنیز، بادرنجبویه، دارچین و هل چه به صورت عرقیجات گیاهی و چه به صورت انواع دم نوش کمک بگیرید.
وی گفت: یادتان باشد هر یک از این گیاهان دارویی خواص متعددی دارند اما خاصیت مشترک همه آنها ضدنفخ و بادشکن بودنشان است. البته در صورتی که بیشتر مواقع بعد از صرف وعدههای غذایی دچار نفخ یا سوزش سر دل میشوید، بهتر است با یک متخصص طب سنتی مشورت کنید تا بعد از مشخص شدن دلیل اصلی بروز این مشکل، درمان شوید.
این متخصص طب سنتی با اشاره به این که درمان قراقر یا قاروقورشکم آسانتر از نفخ شکم بدون سر و صداست، ادامه داد: با ورود باد از روده کوچک به روده بزرگ قراقر شکم نسبتاً آرام میگیرد و صدای آن بمتر میشود.
وی علل ایجاد قراقر در شکم را مصرف غذاهای نفاخ مانند لوبیا، مصرف غذاهای حجیم، استفاده از غذاهای فاقد کیفیت مناسب هم چون فستفودها و غذاهای کنسرو شده دانست و اظهار کرد: تغییر رژیم غذایی و مصرف گلاب گرم در زمان شدت علایم در درمان آن موثر است.
بهادری تصریح کرد: اگر غذا از نظر مقدار و کیفیت مناسب باشد بروز ضعف و سردی در رودهها و به دنبال آن ضعف هضم نیز میتواند فرد را دچار قراقر در شکم سازد. بهتر است این افراد غذا را در حجم کم استفاده کرده و برای تقویت و گرم کردن دستگاه گوارش و رودههای خود، دم کرده زیره سبز یا انیسون را بعد از غذا مصرف کنند. هم چنین مراجعه این افراد به پزشک جهت بررسی کاملتر ضروری است.
وی با بیان اینکه در برخی از افراد صداهای شکمی هنگام گرسنگی افزایش مییابد، اظهار کرد: حرارتی که در زمان گرسنگی در دستگاه گوارش ایجاد میشود، رطوبتهای جمع شده در محیط را تبدیل به نفخ شکم میکند این افراد معمولاً دستگاه گوارش سرد و مرطوب دارند.
وی به افرادی که دچار قراقر شکمی هستند، توصیه کرد: از مصرف غذاهای نفاخ، آب و سایر مخلفات مانند سبزی، سالاد، دوغ، ماست و نوشابه همراه غذا بپرهیزند و با مصرف منظم غذاهای کم حجم در زمان معین، افزایش تحمل گرسنگی، دست کشیدن از خوردن پیش از احساس سیری کامل، جویدن کامل لقمههای غذا به افزایش تقویت دستگاه هاضمه خود بپردازند، چرا که رعایت این موارد سبب کاهش نفخ و قراقر شکمی و بهبودی نفخ خفیف خواهد شد.
بهادری با بیان اینکه درمان بیماریهای گوارشی و جلوگیری از بروز آنها برای افراد متفاوت است، خاطرنشان کرد: کسانی که عادت به مصرف برنج دارند، بهتر است که برنج را با زیره، زعفران یا زرشک مصرف کنند؛ به دلیل اینکه زیره، زعفران یا زرشک طبع برنج را اصلاح میکنند.
وی اضافه کرد: مصرف غذاهای سرخ شده خود عامل تشنگی است، زیرا که غذاهای سرخ شده، حرارت و خشکی ایجاد میکنند و عاملی برای تشنه شدن است. همچنین آنهایی که خیلی گرسنه میشوند، بهتر است غذاهایی استفاده کنند که ماندگاری زیادی دارد، مانند خاگینه با شیره انگور که غذای مقوی است.
این متخصص طب سنتی استفاده از خاکشیر با آبگرم را در پاکسازی رودهها، کبد و سیستم گوارش مناسب دانست و عنوان کرد: شکم باید روزی دو بار اجابت مزاج داشته باشد تا از تجمع مواد زائد پیشگیری شود و افرادی که با مشکل تاخیر در اجابت مزاج روبرو هستند میتوانند برای رفع یبوست از انجیر خیس خورده استفاده کنند.
وی آویشن را برای رفع ورم معده و روده و نفخ مفید دانست و گفت: بهتر است که این افراد روزانه از دم نوش آویشن استفاده کنند، البته افرادی که مبتلا به ورم معده و مشکلات گوارشی هستند بهتر است که از مصرف بادنجان، خیار، گوجه و ماست و غذاهای سردی بخش پرهیز کنند.
بهادری اضافه کرد: افراد مبتلا به ورم معده و مشکلات گوارشی بهتر است که اگر میخواهند ماست مصرف کنند، آن را با نمک و آویشن مصرف کنند.
وی با بیان اینکه مصرف سیر و پیاز خام مشکلات گوارشی را افزایش میدهد و بهتر است افراد از سیر و پیاز پخته مصرف کنند، گفت: برای کاهش مشکلات گوارشی باید افراد مبتلا به ورم معده از غذاهای خمیری، آش رشته و انواع ماکارونی پرهیز کنند، همچنین این افراد بهتر است، آب یخ نخورند و از مصرف آب میان غذا نیز اجتناب کنند.
مشکلات گوارشی شامل مشکلات مری، معده و مشکلات روده میشود، این دسته مشکلات به دلیل ورود ماده مسموم و یا نوعی باکتری یا ویروس به داخل بدن ایجاد میشود، استفاده از داروهای طبیعی در درمان بیماریهای گوارشی و جلوگیری از بروز آنها از گذشتههای دور در تمام فرهنگها مرسوم بوده است. از دیدگاه طب سنتی درمان بیماریها ابتدا با غذاست و اگر درمان نشد، درمان با داروهای مفرد را باید پیش گرفت و اگر با داروهای مفرد درمان نشد، باید از داروهای مرکب استفاده کرد.