کد مطلب: 194034
نقد نظریه فقهی جواز آب نوشیدن روزه دار در عطش شدید
حجت الاسلام محمدحسن حائری، 5 مرداد 92
تاریخ انتشار : جمعه ۱۱ مرداد ۱۳۹۲ ساعت ۰۸:۰۰
اخیراً یک نظریه فقهی بی سابقه و خلاف اجماع فقهاء مبنی بر جواز آب خوردن روزه داری که به عطش شدید و غیر قابل تحمل مواجه شده است و در عین حال صحیح بودن روزه اش، موجب طرح نظرات موافق ومخالف گردید. نگارنده ضمن احترام به تمامی صاحب نظران با توجه به فوایدی که مترتب بر اطلاع مردم و نخبگان از ریزه کاری های فتاوی فقها است نقد ذیل را بر نظریه فوق الذکر تقدیم می نماید. طبعاً جهت مراعات حوصله مخاطب عام از ورود به جزییات و کاربرد اصطلاحات بحث حتی الامکان خودداری می شود.
مقدمه
در علم اصول ثابت شده ومورد اتفاق تمامی فقهاست که خداوند در بیان احکام خویش از همان قواعد رائج در سخن گفتن که بین عقلاء دائر و جاریست تبعیت نموده است.از جمله این قواعد که در روشن شدن بحث فوق مفید فایده است قاعده لزوم حمل مطلق بر مقید است.یعنی اگر طبیب به بیمار گفت:در فلان ساعت آب بخور سپس در وقت وکلام دیگر گفت: آب که خوردی قدری راه برو ،عقلاء می گویند:پس از وارد شدن تقیید،دیگر کلام مطلق اول قابل استناد نیست.به عبارت د یگر منظوراز کلام مطلق اول، همان مقید بوده است که به دلیلی در ان مقطع از بیان قید خودداری شده است .طبعا بیمار نمی تواند به استناد اطلاق کلام اول طبیب آب بخورد ولی راه نرود و تصور کند که از طبیب اطاعت کرده است.
در موضوع بحث نیز دو روایت(1) که در باب ۱۶ از ابواب "من یصح عنه الصوم" کتاب وسائل الشیعه ذکر شده مطلق است. اما حداقل ۴ روایت با اسناد معتبر و متعدد در باب ۱۵ همان ابواب ذکر شده که مقیدکننده روایت مطلق باب۱۶ است. لذا جهت روشن شدن موضوع به یک روایت از هر دو باب اشاره می شود.
تفصیل مطلب
در باب ۱۶روایتی که مبنای آن فتوای خلاف اجماع قرار گرفته امده است:عمار عن ابی عبدالله(ع)فی الرجل یصیبه العطاش حتی یخاف علی نفسه قال یشرب بقدر ما یمسک رمقه و لا یشرب حتی یروی .عمار می گوید :امام صادق(ع) فرمودنددر مورد کسی که در حال روزه داری به عطش شدید مواجه می شودبه حدی که بر جان خودش می ترسد به اندازه حفظ جانش آب بنوشداما نباید به قدر سیراب شدن بنوشد.
حال با توجه به اینکه امام علیه السلام در مقام بیان وظیفه مکلف سخنی از به هم خوردن روزه و یا قضای ان نفرموده اند به اصطلاح به اطلاق مقامی کلام معصوم استناد شده و نتیجه گرفته اند روزه شخص فوق پس از نوشیدن آب صحیح است و قضا ندارد.
حال روایت باب ۱۵ را کنار روایت فوق می گذاریم.
محمد ابن مسلم نقل می نماید امام فرمودند:الشیخ الکبیروالذی یصیبه العطاش لا حرج علیهما ان یفطرا فی شهر رمضان ویتصدق کل واحد منهما فی کل یوم بمد طعام.
محمد ابن مسلم می گوید امام فرمودند:پیر کهنسال و کسی که دچار عطش غیر قابل تحملی شود حرجی بر او نیست که روزه خود را بخورد و برای هر روز یک مد طعام(۷۵۰ گرم گندم)فدیه دهد.
کسی است که دچار عطش غیر قابل تحمل می شودموضوع هر دو روایت است، اما در روایت اول از این منظر به موضوع توجه شده که وظیفه اش در قبال میزان آبی که می تواند بخورد چیست ودر روایت دوم به وظیفه دیگر همین فرد اشاره شده که اولا روزه دار نیست و با خوردن آب افطار کرده پس اگر می تواند باید قضای روزه را بگیرد(2). ثانیاً اگر عطش در تمامی ایام سال مانع روزه می شود پس فدیه دهد.
بیان احکام متعدد موضوع واحد در زمانهای مختلف و حسب نیاز شنونده امری طبیعی است. وچنانکه گذشت اقتضای قوانین عقلاء در سخن گفتن ان است که پس از وارد شدن قید دیگر اطلاق کلام اول که فاقد قید بوده راه کشف مراد گوینده و حجت نیست و کلام مقید را نتیجه و ماحصل مراد متکلم تلقی می کنند.(3) لذا روایت باب ۱۶ مطلق است از جهت بیان وظیفه مکلف پس از خوردن آب و اینکه آیا روزه اش همچنان باقی است یا خیر که تقیید می شود به روایت باب ۱۵ که می فرمود این شخص روزه دار نیست و باید فدیه دهد چنانچه روایت باب ۱۵ نسبت به میزان خوردن آب مطلق است وبه روایت باب ۱۶ مقید می شود که نباید بیش از ضرورت آب بخورد (جهت مراعات ادب ماه مبارک رمضان)
نتیجه:
علت اینکه به رغم وارد شدن دو روایت باب۱۶ هیچ کدام از فقها برداشت نوشیدن آب و باقی ماندن برروزه را نکرده اند جمع عرفی این دو روایت با روایات باب ۱۵ است که منجر می شود به فتوای مورد اجماع "کسی که در ماه مبارک رمضان به عطش شدید و غیر قابل تحمل دچار شود روزه اش را افطار نماید و به مقدار ضرورت آب بخورد پس اگر توانست قضا روزه را به جا اورد والا فدیه دهد" (4)
1- تنها مستند فتوای فوق در متن منتشر شده، این دو روایت دانسته شده است.
2- حسب دلالت عموم آیه «فمن کان منکم مریضاً او علی سفر، فعدة من ایام اُخر» و اطلاقات قضای روزه
3- «محاضرات در اصول فقه» (آیت الله خویی) جلد 5 صفحه 367
4- «مستمسک عروة الوثقی» (آیت الله حکیم) جلد 8 صفحه 447
مقدمه
در علم اصول ثابت شده ومورد اتفاق تمامی فقهاست که خداوند در بیان احکام خویش از همان قواعد رائج در سخن گفتن که بین عقلاء دائر و جاریست تبعیت نموده است.از جمله این قواعد که در روشن شدن بحث فوق مفید فایده است قاعده لزوم حمل مطلق بر مقید است.یعنی اگر طبیب به بیمار گفت:در فلان ساعت آب بخور سپس در وقت وکلام دیگر گفت: آب که خوردی قدری راه برو ،عقلاء می گویند:پس از وارد شدن تقیید،دیگر کلام مطلق اول قابل استناد نیست.به عبارت د یگر منظوراز کلام مطلق اول، همان مقید بوده است که به دلیلی در ان مقطع از بیان قید خودداری شده است .طبعا بیمار نمی تواند به استناد اطلاق کلام اول طبیب آب بخورد ولی راه نرود و تصور کند که از طبیب اطاعت کرده است.
در موضوع بحث نیز دو روایت(1) که در باب ۱۶ از ابواب "من یصح عنه الصوم" کتاب وسائل الشیعه ذکر شده مطلق است. اما حداقل ۴ روایت با اسناد معتبر و متعدد در باب ۱۵ همان ابواب ذکر شده که مقیدکننده روایت مطلق باب۱۶ است. لذا جهت روشن شدن موضوع به یک روایت از هر دو باب اشاره می شود.
تفصیل مطلب
در باب ۱۶روایتی که مبنای آن فتوای خلاف اجماع قرار گرفته امده است:عمار عن ابی عبدالله(ع)فی الرجل یصیبه العطاش حتی یخاف علی نفسه قال یشرب بقدر ما یمسک رمقه و لا یشرب حتی یروی .عمار می گوید :امام صادق(ع) فرمودنددر مورد کسی که در حال روزه داری به عطش شدید مواجه می شودبه حدی که بر جان خودش می ترسد به اندازه حفظ جانش آب بنوشداما نباید به قدر سیراب شدن بنوشد.
حال با توجه به اینکه امام علیه السلام در مقام بیان وظیفه مکلف سخنی از به هم خوردن روزه و یا قضای ان نفرموده اند به اصطلاح به اطلاق مقامی کلام معصوم استناد شده و نتیجه گرفته اند روزه شخص فوق پس از نوشیدن آب صحیح است و قضا ندارد.
حال روایت باب ۱۵ را کنار روایت فوق می گذاریم.
محمد ابن مسلم نقل می نماید امام فرمودند:الشیخ الکبیروالذی یصیبه العطاش لا حرج علیهما ان یفطرا فی شهر رمضان ویتصدق کل واحد منهما فی کل یوم بمد طعام.
محمد ابن مسلم می گوید امام فرمودند:پیر کهنسال و کسی که دچار عطش غیر قابل تحملی شود حرجی بر او نیست که روزه خود را بخورد و برای هر روز یک مد طعام(۷۵۰ گرم گندم)فدیه دهد.
کسی است که دچار عطش غیر قابل تحمل می شودموضوع هر دو روایت است، اما در روایت اول از این منظر به موضوع توجه شده که وظیفه اش در قبال میزان آبی که می تواند بخورد چیست ودر روایت دوم به وظیفه دیگر همین فرد اشاره شده که اولا روزه دار نیست و با خوردن آب افطار کرده پس اگر می تواند باید قضای روزه را بگیرد(2). ثانیاً اگر عطش در تمامی ایام سال مانع روزه می شود پس فدیه دهد.
بیان احکام متعدد موضوع واحد در زمانهای مختلف و حسب نیاز شنونده امری طبیعی است. وچنانکه گذشت اقتضای قوانین عقلاء در سخن گفتن ان است که پس از وارد شدن قید دیگر اطلاق کلام اول که فاقد قید بوده راه کشف مراد گوینده و حجت نیست و کلام مقید را نتیجه و ماحصل مراد متکلم تلقی می کنند.(3) لذا روایت باب ۱۶ مطلق است از جهت بیان وظیفه مکلف پس از خوردن آب و اینکه آیا روزه اش همچنان باقی است یا خیر که تقیید می شود به روایت باب ۱۵ که می فرمود این شخص روزه دار نیست و باید فدیه دهد چنانچه روایت باب ۱۵ نسبت به میزان خوردن آب مطلق است وبه روایت باب ۱۶ مقید می شود که نباید بیش از ضرورت آب بخورد (جهت مراعات ادب ماه مبارک رمضان)
نتیجه:
علت اینکه به رغم وارد شدن دو روایت باب۱۶ هیچ کدام از فقها برداشت نوشیدن آب و باقی ماندن برروزه را نکرده اند جمع عرفی این دو روایت با روایات باب ۱۵ است که منجر می شود به فتوای مورد اجماع "کسی که در ماه مبارک رمضان به عطش شدید و غیر قابل تحمل دچار شود روزه اش را افطار نماید و به مقدار ضرورت آب بخورد پس اگر توانست قضا روزه را به جا اورد والا فدیه دهد" (4)
1- تنها مستند فتوای فوق در متن منتشر شده، این دو روایت دانسته شده است.
2- حسب دلالت عموم آیه «فمن کان منکم مریضاً او علی سفر، فعدة من ایام اُخر» و اطلاقات قضای روزه
3- «محاضرات در اصول فقه» (آیت الله خویی) جلد 5 صفحه 367
4- «مستمسک عروة الوثقی» (آیت الله حکیم) جلد 8 صفحه 447
۱۳۹۲-۰۵-۰۵ ۱۱:۲۱:۵۱
نقد بیخودی است. همه فقها نوشیدن در اضطرار را جایز دانسته اند. تفاوت در کلمه به کار رفته توسط آنها است و برداشت متفاوت ما از این کلمه ها است. همه یک نظر را دارند و اقای بیات هم مانند دیگران است. (1532930) (alef-10)
۱۳۹۲-۰۵-۰۵ ۱۵:۱۰:۳۱
همه فقها جایز دانسته اند ولی بحث بر سر این هست که بعد از نوشیدن آیا روزه همچنان پا برجا هست یا نه که تا کنون قریب به اتفاق علما حکم دادند که روزه باطل هست و باید بعدا دوباره گرفته شود (1533561) (alef-10)
محمد حسن
۱۳۹۲-۰۵-۰۵ ۱۵:۵۷:۴۹
فرقش اینه که بیات گفته آب خوردی روزه باطل نمیشه و قضا هم نداره ولی دیگران گفتن با این کار روزه باطل میشه و باید بعدا قضا کنیم. (1533685) (alef-10)
مهديار
۱۳۹۲-۰۵-۰۵ ۱۶:۰۴:۰۵
جسارتا پاسخ شما به اين نقد بيخود است. (از لفظ خودتان استفاده كردم پس نبايد ناراحت شويد!)
همه فقها نوشيدن در شرايط اضطرار را جايز مي دانند اما همه (بجز جناب آقاي زنجاني) روزه را به واسطه اين نوشيدن باطل و قضاي آن را واجب مي دانند (1533698) (alef-10)
همه فقها نوشيدن در شرايط اضطرار را جايز مي دانند اما همه (بجز جناب آقاي زنجاني) روزه را به واسطه اين نوشيدن باطل و قضاي آن را واجب مي دانند (1533698) (alef-10)
سعید
۱۳۹۲-۰۵-۰۶ ۰۵:۵۰:۱۵
والله من استدلال نویسنده را نمی تونم بهمم که چرا در روایت اول، نمی تواند باطل نشدن روزه را قبول کند و حتما حتما باید به روایت بعدی متصلش کند؟
این خواست من و شماست یا ترس ما که حتما باید روزه مسلمان گرفتار سختی را باطل بفهمیم؟
دین ساده است ما داریم پیچیده اش می کنیم. (1534869) (alef-13)
این خواست من و شماست یا ترس ما که حتما باید روزه مسلمان گرفتار سختی را باطل بفهمیم؟
دین ساده است ما داریم پیچیده اش می کنیم. (1534869) (alef-13)
۱۳۹۲-۰۵-۰۵ ۱۶:۵۴:۰۱
وقتی مطلبی رو کانل نگرفتی اظهار نظر نکن - تفاوتش به اینه که به نظر مشهور می تونه اب بخوره ولی دیگه روزه نیست و باید بعدا قضایش رو به جا بیاره (1533789) (alef-10)
۱۳۹۲-۰۵-۰۷ ۱۵:۲۲:۲۹
دوست عزیز، چرا نقد بی خودی است؟
بحث بر سر این نیست که تمام فقها نوشیدن آب را در حالت خطر و خوف جانی داده اند یا نه. بحث بر سر این است که بر خلاف اجماع فقهاء پس از نوشیدن آب، روزه آن شخص همچنان باقی می ماند و آن آب نوشیدن افطار محسوب نمی شود.
کمی مقاله را با دقت بیشتر مطالعه می کردید، چنین برداشتی برایتان پیش نمی آمد. (1538023) (alef-6)
بحث بر سر این نیست که تمام فقها نوشیدن آب را در حالت خطر و خوف جانی داده اند یا نه. بحث بر سر این است که بر خلاف اجماع فقهاء پس از نوشیدن آب، روزه آن شخص همچنان باقی می ماند و آن آب نوشیدن افطار محسوب نمی شود.
کمی مقاله را با دقت بیشتر مطالعه می کردید، چنین برداشتی برایتان پیش نمی آمد. (1538023) (alef-6)
۱۳۹۲-۰۵-۰۵ ۱۱:۲۶:۳۸
سلام
با تشکر از درج نظرات معقول،مطلب قبلی خیلی خنده دار بود که نویسنده به آیه ای از قران استناد میکند که حکایت قوم موسی است و نوشیدن یک کف دست آب ایشان ربطی به احکام روزه که بر مسلمانان وارد شده ندارد.
خدا عقل داده ،اگه کسی میتواند روزه بگیرد،باید بگیرد و اگر نمی تواند ویا برایش مضر است که نباید روزه بگیرد ،حال اگه نمی توانی چه اصراریه که روزه بگیری و یک کف آب بخوری تا نمیری.
عقل هم چیز خوبی ها. (1532938) (alef-1)
با تشکر از درج نظرات معقول،مطلب قبلی خیلی خنده دار بود که نویسنده به آیه ای از قران استناد میکند که حکایت قوم موسی است و نوشیدن یک کف دست آب ایشان ربطی به احکام روزه که بر مسلمانان وارد شده ندارد.
خدا عقل داده ،اگه کسی میتواند روزه بگیرد،باید بگیرد و اگر نمی تواند ویا برایش مضر است که نباید روزه بگیرد ،حال اگه نمی توانی چه اصراریه که روزه بگیری و یک کف آب بخوری تا نمیری.
عقل هم چیز خوبی ها. (1532938) (alef-1)
سهیل
۱۳۹۲-۰۵-۰۵ ۱۶:۳۷:۱۵
منظور شخصی است که نزدیک غروب از عطش جانش در خطر باشد نه شخصی که نمیتواند روزه بگیرد (1533751) (alef-10)
عباس
۱۳۹۲-۰۵-۰۵ ۱۱:۳۵:۵۱
بنظر بنده نگارنده نتیجه گیری صحیحی انجام ندادند، در روایت اول بحث از خوردن آب به مقداری است که سیراب نشود، در حالیکه روایت دوم بحث از این است که فرد روزه اش را افطار بشکند. بین این دو فرق است. روایت اول همین که فرموده به مقداری بخورد که سیراب نشود نشان دهنده آن است که احتمالا روزه اش صحیح است و گرنه لزومی ندارد انسان روزه نباشد و آب را به حد سیراب شدن نیاشامد.انسانی که روز نیست برای میزان نوشیدن آب مخیر است و حال آنکه قید وارده نشان دهنده این است که فرد احتمالا روزه اش صحیح است. (1532970) (alef-10)
میثم
۱۳۹۲-۰۵-۰۸ ۱۰:۵۶:۰۷
"لزومی ندارد انسان روزه نباشد و آب را به حد سیراب شدن نیاشامد."
برای «رعایت ادب در ماه مبارک» این گزاره درسته و فقها هم این رو بیان کرده اند. (1539066) (alef-13)
برای «رعایت ادب در ماه مبارک» این گزاره درسته و فقها هم این رو بیان کرده اند. (1539066) (alef-13)
علی
۱۳۹۲-۰۵-۰۵ ۱۱:۳۷:۵۷
با توجه به اینکه عدالت خداوند از اصول مذهب شیعیان است و امتناع از نوشیدن آب به مدت طولانی و در هوای گرم برای اکثر قریب به اتفاق انسانها مضر بوده و لطمات سخت و گاهی جبران ناپذیر به کلیه ها می زند و خداوند قطعاَ زیان به بنده خود را نمی خواهد نوشیدن کمی آب منطقی بنظر می رسد. (1532978) (alef-10)
۱۳۹۲-۰۵-۰۵ ۱۴:۴۶:۲۰
انشالله رساله عملیه شما کی چاپ میشه ؟ (1533495) (alef-10)
علی
۱۳۹۲-۰۵-۰۶ ۱۰:۲۰:۴۹
دوست عزیز من یک مطلب بدیهی را بیان کردم و قصد فتوا دادن ندارم. (1535055) (alef-6)
۱۳۹۲-۰۵-۱۱ ۱۳:۰۷:۵۳
اگر مقاله را با دقت بيشتري بخوانيد متوجه مي شويد كه هيچ كدام از علما آب خوردن را زماني كه در عسر و حرج افتاده ايد ممنوع نكرده اند، بحث بر سر قضا كردن يا نكردن روزه است. (1543738) (alef-10)
۱۳۹۲-۰۵-۱۱ ۱۷:۵۱:۴۷
حالا قضا می کنیم مگه چه عیبی داره ؟ اصل اینه که از تشنگی نمیریم . (1544187) (alef-10)
صهبا
۱۳۹۲-۰۵-۰۷ ۰۲:۰۱:۵۱
واویلا اگه همه بخوان با قیاس و عقل محدود خودشون حکم خدا رو اعلام کنن ؛ چرا به خدا افترا میزنی؟علم غیب داری ؟ یا بهت وحی میشه که احکام رو بیان میکنی ؟ ... (1537014) (alef-6)
بنده گنهکار
۱۳۹۲-۰۵-۰۸ ۱۴:۴۷:۱۷
پس چرا تو به خودت این اجازه را میدهی که از طرف خدا حکم بکنی.
آخه بنده ی گنهکار خدا، مردم مگه برای تو دارن روزه میگیرن.
آخه چرا هر ننه قمری به خودش اجازه میده از قول خدا حکم بکنه؟!
آیت الله بیات زنجانی مرجع تقلید هستند. قطعا علم ایشان از ماها بیشتر است و البته خداترسی ایشان. (1539273) (alef-13)
آخه بنده ی گنهکار خدا، مردم مگه برای تو دارن روزه میگیرن.
آخه چرا هر ننه قمری به خودش اجازه میده از قول خدا حکم بکنه؟!
آیت الله بیات زنجانی مرجع تقلید هستند. قطعا علم ایشان از ماها بیشتر است و البته خداترسی ایشان. (1539273) (alef-13)
امير حسين سلطان/تهران
۱۳۹۲-۰۵-۱۱ ۱۴:۴۰:۵۱
دوست عزيز اگر قدري ادب را هم نذر مطلب تان بكنيد بد نيست!!! ننه قمر و اينها چيست؟! با رعايت نزاكت هم ميتوانستيد مطلبتان را اظهار نماييد. (1543830) (alef-10)
۱۳۹۲-۰۵-۰۵ ۱۱:۴۸:۳۱
یعنی مجتهد باید تابع نظر حضرت عالی باشد یا به اجتهادش عمل کند ؟؟ اگر باید تابع نظر حضرت عالی باشد که دیگر اجتهاد و مجتهد بی معنی می شود و اگر باید به اجتهادش عمل کند که دیگر فرقی نمیکند نظرش با اجماع نظرات دیگران متفاوت باشد یا نباشد !! (1533013) (alef-10)
۱۳۹۲-۰۵-۰۵ ۱۵:۱۸:۵۱
این یک نقد به یک حکم فقهی بود. یعنی یک متخص دینی اجازه نقد کردن هم ندارد؟! (1533587) (alef-10)
امید
۱۳۹۲-۰۵-۰۵ ۱۷:۲۵:۲۷
چند نفر از کسانی که بر سر نوشیدن یا ننوشیدن آب بحث می کنند و نظر می دهند در ماه رمضان در زیر آفتاب کار کرده اند و عرق ریخته اند ؟؟ (1533847) (alef-10)
حسن
۱۳۹۲-۰۵-۰۶ ۱۱:۳۷:۰۹
من بسياري كارگران را مي شناسم كه در اين هواي گرم اصلا قيد روزه گرفتن را زده اند. از صافكار و تراشكار بگير تا رنگ كار و سرويس كار كولر و ... . (1535248) (alef-6)
ع.س
۱۳۹۲-۰۵-۰۷ ۲۰:۵۳:۳۶
معنی نقدعلمی را هم فهمیدیم.منتقد محترم جنابعالی که ازهمان ابتدای مقاله بااعلام خلاف اجماع تلقی نمودن فتوی نتیجه ونظرخودراالقا نمودید.ولی این فتوی پیش ازاین هم مورد عمل بوده است .دلایل فراونی وجود دارد استدلال اصولی شماهم صحیح بنظرنمیرسد (1538627) (alef-13)
۱۳۹۲-۰۵-۰۵ ۱۲:۰۶:۰۵
نتیجه گیری شما مبتنی بر پیش فرض اثبات نشده ای است.
روایت دوم می تواند ناظر بر این موضوع باشد که مراد شخصی است که به دلیل غلبه عطش یا عسر و حرج بالکل قادر به ادامه روزه داری نیست و مشکلش با جرعه ای آب حل نمیشود که با در نظر گرفتن روایت اول و نیز با توجه به ارجحیت عقلی ادامه روزه داری با عنایت به اینکه احکام فقهی باید تسهیل کننده عمل به واجبان باشند نه مانع آن ، لذا حکمی به نظر صحیح تر می رسد که روزه دار را حتی الامکان در راستای انجام و تکمیل فریضه مورد نظر یاری کند . (1533064) (alef-10)
روایت دوم می تواند ناظر بر این موضوع باشد که مراد شخصی است که به دلیل غلبه عطش یا عسر و حرج بالکل قادر به ادامه روزه داری نیست و مشکلش با جرعه ای آب حل نمیشود که با در نظر گرفتن روایت اول و نیز با توجه به ارجحیت عقلی ادامه روزه داری با عنایت به اینکه احکام فقهی باید تسهیل کننده عمل به واجبان باشند نه مانع آن ، لذا حکمی به نظر صحیح تر می رسد که روزه دار را حتی الامکان در راستای انجام و تکمیل فریضه مورد نظر یاری کند . (1533064) (alef-10)
مهدی
۱۳۹۲-۰۵-۰۵ ۱۲:۰۹:۵۷
این نظریه فقهی بی سابقه نیست.
علاوه بر آیت الله بیات زنجانی آیت الله جعفر سبحانی نیز در رساله خود چنین حکمی دارند:
(مسأله 1256) اگر روزه دار به قدرى تشنه شود كه براى او تحمل تشنگى موجب عُسر و حَرَج است، مىتواند به اندازهاى كه رفع مشقّت كند، آب بياشامد و روزه او باطل نمىشود. http://sobhani.baharsound.ir/26504/1/314
در اینجا هم مفصل راجع به سابقه این حکم تحقیق شده است:
http://www.jamaran.ir/fa/NewsContent-id_28750.aspx (1533073) (alef-1)
علاوه بر آیت الله بیات زنجانی آیت الله جعفر سبحانی نیز در رساله خود چنین حکمی دارند:
(مسأله 1256) اگر روزه دار به قدرى تشنه شود كه براى او تحمل تشنگى موجب عُسر و حَرَج است، مىتواند به اندازهاى كه رفع مشقّت كند، آب بياشامد و روزه او باطل نمىشود. http://sobhani.baharsound.ir/26504/1/314
در اینجا هم مفصل راجع به سابقه این حکم تحقیق شده است:
http://www.jamaran.ir/fa/NewsContent-id_28750.aspx (1533073) (alef-1)
طالب علم
۱۳۹۲-۰۵-۰۵ ۲۳:۰۸:۱۲
فتوای آیت الله جعفر سبحانی مبنی بر اینکه (مسأله 1256) اگر روزه دار به قدرى تشنه شود كه براى او تحمل تشنگى موجب عُسر و حَرَج است، مىتواند به اندازهاى كه رفع مشقّت كند، آب بياشامد و روزه او باطل نمىشود. بی نتیجه و غیر ضروری بودن بحث فوق را اثبات مینماید. (1534517) (alef-6)
احمد
۱۳۹۲-۰۵-۰۵ ۱۲:۱۰:۰۱
لطفا علما ما را درگیر مباحث پیچیده فقهی نکنند من خودم راحتتر از همه اینها تشخیص می دهم که روزه چه زمانی برای من ضرر دارد یا ندارد جوانان را با مباحث غیر ضروری به منابع اسلامی بد بین نکنید (1533074) (alef-10)
۱۳۹۲-۰۵-۰۵ ۱۷:۲۷:۲۳
اینجا بحث ضرر نیست شما مثل این که متن را درست نخوانده اد (1533851) (alef-10)
امین
۱۳۹۲-۰۵-۰۵ ۱۲:۲۵:۱۷
علت این که تا کنون چنین صحبتی نبوده است این بوده که از قرن ها پیش تا به امروز تصور بر این بوده که هر چقدر بیشتر به خود فشار بیاوریم ، از لذت های دنیا دست بشوییم ، غصه و غم بیشتری بخوریم و .... به خدا نزدیک تر میشویم . در نتیجه تفاسیری که مبتنی بر ذات قران که هیچ گاه دعوت به غصه خوردن ، دست کشیدن از تلاش و آّادانی و حتی لذت بردن در همین دنیا باشند طرفدار زیادی نداشته است . در مورد روزه هم قرار نیست از فرط ضعف نتوانیم امورات روزانه را به صورت طبیعی انجام دهیم و اگر روزه گرفتن منجر به این ها شود (مانند آن چه در ایران و بسیاری از کشور های اسلامی اتفاق می افتد و ماه رمضان تبدیل به ماه تنبلی و عدم فعالیت می شود ) قطعا خلاف نظر باریتعالی خواهد بود والله اعلم . (1533124) (alef-1)
۱۳۹۲-۰۵-۰۵ ۱۸:۲۴:۴۸
برای خودت علت در آوردی بر مبنای علتی که درآوردی نتیجه گیری کردی بر مبنای نتیجه گیری فتوا دادی بابا دمت گرم کاش همه مراجع مثل تو بودن دیگه اینجا هم می شد جزایر هاوایی (1533977) (alef-6)
۱۳۹۲-۰۵-۰۶ ۱۲:۵۴:۵۳
شما را ارجاع می دهم به سخنان حجت الاسلام پناهیان در ماه رمضان امسال همه چیز براتون روشن می شه و می فهمید مسلمونی یعنی چی... (1535416) (alef-6)
توفان
۱۳۹۲-۰۵-۰۵ ۱۲:۴۷:۲۰
با سلام ،من سوادفقهی ندارم اما دراین مورد نظری دارم که در دوبند ارائه می دهم انشاءا... مورد فایده قرار گیرد:
1- به نویسنده محترم، اگر دعوی وبحث فقهی بین مراجع باشد شایسته نیست من وشما که به اجتهاد نرسیدیم وارد شویم ونظری را قبول ودیگری را رد کنیم چه بسا اگر چنین بود تقلید وجوب پیدا نمی کرد وهر کس می توانست مثل حضرتعالی بر اساس بداشت خودش از روایات واحادیث نظر دهد وعمل کند.
2-علی رغم میل باطنیم در پاسخ به نظر حضرتعالی،همانگونه که مشاهده می شود درباب 15قیدگردیده است پیر کهنسال و کسی که دچار عطش غیر قابل تحملی شود حرجی بر او نیست که روزه خود را بخورد و برای هر روز یک مد طعام(۷۵۰ گرم گندم)فدیه دهد.
وبعدازآن درباب 16صرفا قیدشده "به اندازه حفظ جانش آب بنوشداما نباید به قدر سیراب شدن بنوشد."وچون تاکیدگردیده است که به قدرسیراب شدن نخورد این تاکید می تواند دال بر صحیح بودن روزه بعد از نوشیدن آن مقدار کم می باشد.
اعمال همگی مورد قبول حق تعالی-انشاءا... (1533171) (alef-10)
1- به نویسنده محترم، اگر دعوی وبحث فقهی بین مراجع باشد شایسته نیست من وشما که به اجتهاد نرسیدیم وارد شویم ونظری را قبول ودیگری را رد کنیم چه بسا اگر چنین بود تقلید وجوب پیدا نمی کرد وهر کس می توانست مثل حضرتعالی بر اساس بداشت خودش از روایات واحادیث نظر دهد وعمل کند.
2-علی رغم میل باطنیم در پاسخ به نظر حضرتعالی،همانگونه که مشاهده می شود درباب 15قیدگردیده است پیر کهنسال و کسی که دچار عطش غیر قابل تحملی شود حرجی بر او نیست که روزه خود را بخورد و برای هر روز یک مد طعام(۷۵۰ گرم گندم)فدیه دهد.
وبعدازآن درباب 16صرفا قیدشده "به اندازه حفظ جانش آب بنوشداما نباید به قدر سیراب شدن بنوشد."وچون تاکیدگردیده است که به قدرسیراب شدن نخورد این تاکید می تواند دال بر صحیح بودن روزه بعد از نوشیدن آن مقدار کم می باشد.
اعمال همگی مورد قبول حق تعالی-انشاءا... (1533171) (alef-10)
۱۳۹۲-۰۵-۰۵ ۱۲:۴۹:۵۲
مطلب كاملا تخصصي است. به نظر مي رسد،بهتر است مباحث تخصصي در مجامع آن تخصص پرداخته شود. مثل مباحث خمس و ذكات كه ممكن است دو فقيه دو نظر متفاوت نسبت به يك مسئله واحد داشته باشند. آنچه باعث تاسف است،برخوردهاي سياسي و غير اخلاقي از سوي حتي غير متخصصان است.و تنها از باب سياسي ديدن قضيه است. مگر نه اين كه فقيه مجتهد بر شرايط روز اجتهاد مي كند؟ اين هشت سال اخير آنچنان هجمه هايي به ساحت حوزه هاي علميه و فقها شده كه تا بخواهد اين خرابي ها جبران شود،طول دارد. به نظر مي رسد فقيه جامع شرايط به آساني اين منزلت را كسب نكرده كه هر كس بتواند (غيرفقيه)نظر بدهد. (1533186) (alef-10)
مهدی
۱۳۹۲-۰۵-۰۵ ۱۳:۰۴:۵۶
بنام خدا- نقل به مضمون روایت است که به حضرت آیت الله اراکی ( ره) کفتند که نماز شما طولانی است و برای سالخورگان حاضر در جماعت مشکل است که تحمل کنند. ایشان گفته اند : در بین جماعت از من پیرتر و ناتوان تر نیست.
فی الواقع همانطور که نویسنده محترم نیز اشاره داشته اند تعیین حد ناتوانی و بضاعت شخص برای حفظ روزه و مرز تعیین کننده افطار بسیار سخت است ، مخصوصا که ترازوی الهی شاخص و میزان است. مزر تشنگی آیا همان مرز خواستن است یا مرز صدمه به بافتها و اندامها و سلامت انسان یا از دست رفتن جان ؟....و یقین به اینکه ننوشیدن آب موجب صدمه به انسان می شود... (1533219) (alef-1)
فی الواقع همانطور که نویسنده محترم نیز اشاره داشته اند تعیین حد ناتوانی و بضاعت شخص برای حفظ روزه و مرز تعیین کننده افطار بسیار سخت است ، مخصوصا که ترازوی الهی شاخص و میزان است. مزر تشنگی آیا همان مرز خواستن است یا مرز صدمه به بافتها و اندامها و سلامت انسان یا از دست رفتن جان ؟....و یقین به اینکه ننوشیدن آب موجب صدمه به انسان می شود... (1533219) (alef-1)
خیر خواه
۱۳۹۲-۰۵-۰۵ ۱۳:۴۱:۳۳
ایشان متاعش را عرضه ونظریه فقهی و اجتهادی خود را برای مقلدینش بیان کرده . احدی از طلبه های ایشان هم با استناد به یکی از ایات قران کریم از استادش استقبال کرده و به هر حال در صدور فتوای بحث برانگیز در تاریخ فقه تشییع نامش ثبت وصیت شهرتش عالمگیر شده است . (1533325) (alef-1)
عمّار ساباطی
۱۳۹۲-۰۵-۰۵ ۱۴:۲۲:۳۱
با سلام و تشکر.برخی کارشناسان با نظر به دلیل قرآنی ناظر به الحاق "اغتراف"و "اشراب"- کریمه دویست و چهل و نهم سوره مبارکه بقره- و عموم دلیل "لا یکلّف الله نفسا الّا وسعها" ، به اضافه اطلاق قواعد فقهی "لاضرار" و "نفی عسر و حرج" ، فتوای مذکور را تأیید کرده اند. فی المثل ن.ک. به یادداشت "امین میرزائی" در همین سایت الف(حاشیه ای فقهی بر فتوای جنجالی آیت الله بیات زنجانی):
http://alef.ir/vdchkxnzw23nwkd.tft2.html?193449 (1533424) (alef-13)
http://alef.ir/vdchkxnzw23nwkd.tft2.html?193449 (1533424) (alef-13)
۱۳۹۲-۰۵-۰۵ ۱۴:۳۲:۱۴
با سلام
ضمن احترام به نویسنده محترم به عرض ایشان میرسانم جای بحث و نقد یک نظریه علمی در مکانی عمومی همچون سایت خبری و امثالهم نیست.
فرد مورد نظر شما در مکانی علمی این نظریه را مطرح و از آن دفاع نمودند. لطفا شما هم بجای تشویش اذهان ملت، آن نظریه را در مکان علمی مورد نقد قرار دهید. (1533451) (alef-10)
ضمن احترام به نویسنده محترم به عرض ایشان میرسانم جای بحث و نقد یک نظریه علمی در مکانی عمومی همچون سایت خبری و امثالهم نیست.
فرد مورد نظر شما در مکانی علمی این نظریه را مطرح و از آن دفاع نمودند. لطفا شما هم بجای تشویش اذهان ملت، آن نظریه را در مکان علمی مورد نقد قرار دهید. (1533451) (alef-10)
سربداران
۱۳۹۲-۰۵-۰۵ ۱۴:۵۸:۱۵
راستي فلسفه تشنگي در ماه رمضان چيست؟!
همه به اب دسترسي دارند حتي فقيرش!!!
اگر هدف تقويت اراده است راههاي ديگري هم وجود دارد!!! (1533531) (alef-6)
همه به اب دسترسي دارند حتي فقيرش!!!
اگر هدف تقويت اراده است راههاي ديگري هم وجود دارد!!! (1533531) (alef-6)
۱۳۹۲-۰۵-۰۵ ۱۴:۵۸:۳۹
الله تبارک و تعالی عطش را به عنوان نشانه ای از اضطرار ناشی از کمبود آب در جسم مخلوقات خود قرار داد, تا به آن توجه کنند و از آسیب به خود امتناع کنند. (1533532) (alef-6)
كيومرث
۱۳۹۲-۰۵-۰۵ ۱۵:۳۶:۰۲
به نظر من طرح چنين بحث دقيقي در صفحه اجتماعي!!!! سايت و نظر مردم!! را در باره اين بحث عنوان كردن به دور از شان اين بحث و سايت معتبر الف است. به نظر من آن دسته از علمايي هم كه در تاييد يا مخالفت اين موضوع در ميان مردم سخن گفتند خطا كردند. زيرا اين سنت را از خود به جا گذاشتند كه همه احكام شرعي را مي توان به كوچه و خيابان كشيد و با اين كارشان ضربه بدي به باور مردم به احكام الهي زدند. (1533632) (alef-13)
۱۳۹۲-۰۵-۰۵ ۱۵:۴۲:۲۴
از کجای روایت برداشت کرده‌اید که به ادب ماه رمضان فرموده‌اند آب به قدر سیراب شدن نخورید؟ (1533646) (alef-10)
۱۳۹۲-۰۵-۰۵ ۱۵:۵۲:۵۵
با مراجعه به كتب فقهي ملاحظه مي شود كه ادعاي اجماع در اين بحث صحيح نيست. بهتر است از عبارت شهرت استفاده شود (1533672) (alef-10)
۱۳۹۲-۰۵-۰۵ ۱۶:۰۵:۵۷
اصلا نقد خوبی نبود
نذر کردن در ابتدای اسلام کار رایجی نبود و شرط گذاشتن برای خدا به حساب می امد که مثلا اگر خدا فلان کار را بکند من فلان کار را می کنم
اگر بیمارم شفا پیدا کند مثلا به 100 نفر شام می دهم
حال اینکه هیچکدام از مراجع و علما این امر را نهی نمی کنند نه به دلیل درستی ان
زیرا مادامی که چنین شخصی با این کار خیراتی انجام می دهد پس خیرات مورد توجه قرار می گیرد و ایرادی به کار او نمی گیرند
حال در این باب روزه هم اگر از یک دید دیگر به قضیه نگاه کنیم نشاید که کسانی که روزه دار هستند روزه خود را با نوشیدن اب ابطال کنند بلکه شاید کسانی هستند که اصلا روزه نمی گرفته و نمی گیرند حال با این حکم ممکن است به این فکر بیفتند که روزه بگیرند و هر جا احساس سختی کردند قدری اب بنوشند
فرض را برا این بگیرید شخص سال اول را روزه گرفت و اصلا روزه او هم باطل باشد فکر نمی کنید تمرینی است برای سالهای بعد و خود شخص از لحاظ جسمی عادت کرده و من بعد روزه کامل بگیرد؟
لزومی ندارد کسی که به این نظریه اعتقاد ندارد اب بنوشد و روزه خود را کامل بگیرد
در سفر شما می توانید نماز خود را شکسته بخوانید ایا اگر کسی کامل بخواند خطا کرده؟
خیلی ها هستند که در سفر کماکان نماز خود را کامل می خوانند
هستند کسانی که حتی در سفر های طولانی هم روزه خود را افطار نمی کنند حتی با توجه به ایننکه می توانند روزه نباشند
پس این حکم برای این افراد و دسته پایین تر ان نیست
شاید مشوقی باشد برای سایرین که اصلا به این وادی وارد نشده اند
مگر به کودکان روزه کله گنجشکی واجب است؟
واجب نیست برای تمرین است. (1533701) (alef-10)
نذر کردن در ابتدای اسلام کار رایجی نبود و شرط گذاشتن برای خدا به حساب می امد که مثلا اگر خدا فلان کار را بکند من فلان کار را می کنم
اگر بیمارم شفا پیدا کند مثلا به 100 نفر شام می دهم
حال اینکه هیچکدام از مراجع و علما این امر را نهی نمی کنند نه به دلیل درستی ان
زیرا مادامی که چنین شخصی با این کار خیراتی انجام می دهد پس خیرات مورد توجه قرار می گیرد و ایرادی به کار او نمی گیرند
حال در این باب روزه هم اگر از یک دید دیگر به قضیه نگاه کنیم نشاید که کسانی که روزه دار هستند روزه خود را با نوشیدن اب ابطال کنند بلکه شاید کسانی هستند که اصلا روزه نمی گرفته و نمی گیرند حال با این حکم ممکن است به این فکر بیفتند که روزه بگیرند و هر جا احساس سختی کردند قدری اب بنوشند
فرض را برا این بگیرید شخص سال اول را روزه گرفت و اصلا روزه او هم باطل باشد فکر نمی کنید تمرینی است برای سالهای بعد و خود شخص از لحاظ جسمی عادت کرده و من بعد روزه کامل بگیرد؟
لزومی ندارد کسی که به این نظریه اعتقاد ندارد اب بنوشد و روزه خود را کامل بگیرد
در سفر شما می توانید نماز خود را شکسته بخوانید ایا اگر کسی کامل بخواند خطا کرده؟
خیلی ها هستند که در سفر کماکان نماز خود را کامل می خوانند
هستند کسانی که حتی در سفر های طولانی هم روزه خود را افطار نمی کنند حتی با توجه به ایننکه می توانند روزه نباشند
پس این حکم برای این افراد و دسته پایین تر ان نیست
شاید مشوقی باشد برای سایرین که اصلا به این وادی وارد نشده اند
مگر به کودکان روزه کله گنجشکی واجب است؟
واجب نیست برای تمرین است. (1533701) (alef-10)
س
۱۳۹۲-۰۵-۰۶ ۱۵:۴۴:۱۳
نظر فقهی جدید ارائه می فرمایید؟؟ حکم نماز مسافر شکسته است( مگر سفر کاری یا دائم السفر) بعد کسانی هستند که کاتولیکتر از پاپند و نماز شکسته شان را هم کامل می خوانند؟ یا در سفر روزه می گیرند؟؟؟ نمیدانم شاید من متوجه منظور شما نشدم ولی هیچ افتخاری در بدعت گذاری در احکام وجود ندارد. (1535853) (alef-6)
۱۳۹۲-۰۵-۰۵ ۱۶:۲۹:۰۱
فتوی نظریه نیست که بتوان آن را نقد نمود. اگر قبول ندارید به آن عمل نکنید همین و بس. (1533734) (alef-10)
رضا
۱۳۹۲-۰۵-۰۵ ۱۶:۳۱:۲۰
در روایت دوم شرایط محدود به پیرمردی شده است که همیشه وضع او چنین خواهد بود. اما روایت اول عمومی است و ربطی به آن ندارد. مثلا شخصی که یک روز در میان کار میکند و کار او زیر آفتاب است. این شخص در تشنگی شدید میتواند آب بخورد. نظر آقای بیات همین است (1533742) (alef-10)
۱۳۹۲-۰۵-۰۵ ۱۶:۵۱:۰۹
به هرحال چه مرجع تقلید باشی و چه نباشی ، اگر بخواهی اعمال را بجا بیاوری باید عقل داشته باشی.
و عقل تو به تو می گوید اگر در حال مردن هستی و به هیچ وجه نمی توانی روزه بگیری ، باید آب بخوری.
حال اگر قرار بر این بود که روزه باطل شود ، عقل به تو حکم می کند که تا مرحله سیراب شدن بخوری.و معنی ندارد که به اندازه نمردن بخوری و همچنان روزه ات هم باطل شود.
بنابراین تمام بحث بر سر این است که روزه باطل نشود و الا خیلی مسخره است که روزه باطل شود و طرف هم خود را سیراب نکند.
به نظرم ، سخن جناب اقای بیات ، معقول است و این انتقاد وارد نیست. (1533780) (alef-10)
و عقل تو به تو می گوید اگر در حال مردن هستی و به هیچ وجه نمی توانی روزه بگیری ، باید آب بخوری.
حال اگر قرار بر این بود که روزه باطل شود ، عقل به تو حکم می کند که تا مرحله سیراب شدن بخوری.و معنی ندارد که به اندازه نمردن بخوری و همچنان روزه ات هم باطل شود.
بنابراین تمام بحث بر سر این است که روزه باطل نشود و الا خیلی مسخره است که روزه باطل شود و طرف هم خود را سیراب نکند.
به نظرم ، سخن جناب اقای بیات ، معقول است و این انتقاد وارد نیست. (1533780) (alef-10)
۱۳۹۲-۰۵-۰۵ ۱۸:۰۸:۲۹
شما تابع عقل باش ما هم تابع فرمان خدا که فرموده اطیعوالله و اطیعوالرسول و اولی الامر منکم(از خدا و رسول و ائمه پیروی کنید) (1533935) (alef-6)
۱۳۹۲-۰۵-۰۵ ۱۸:۲۸:۲۲
اصلا پیغمبرها هم نمیودن جبرییل هم وحی از طرف خدا نمیاورد بهتر نبود؟
آخه عقل داریم!!!!!!!!!!!!!
خیلی نظرت بامزه بود
دمت گرم (1533981) (alef-6)
آخه عقل داریم!!!!!!!!!!!!!
خیلی نظرت بامزه بود
دمت گرم (1533981) (alef-6)
۱۳۹۲-۰۵-۰۶ ۱۵:۰۹:۱۳
با سلام ... از اینکه باعث ادخال سرور در قلب مخاطبی -که ان شاء الله مؤمن است- شده ام خدا را سپاسگزارم...امیدوارم لبتان همچنان به خنده باز باشد...!... "الف" به ضرورتی کامنتهای ذیل مقاله این حقیر را "حذف" کرد.امیدوارم در ذیل نوشته شخص دیگر، امکان پاسخگویی به شخص شما را یافته باشم.این خودش نوعی "طیّ الارض" است؛ اگرچه با فاصله چند روز و در یک سایت واحد انجام گرفته باشد!!
یادش بخیر... بچّه که بودیم، قرآن را با "عمّ جزء" آغاز می کردیم؛ نه با تلاوت ترتیل فلان قاری داخلی و خارجی که چند صفحه از اوّل قرآن گذشته ، کودکان نابالغ را در پیشگاه آیات ناظر به نکاح و زواج و حیض و نفاس بنشانند....
...بگذریم....اطراف منزل ما بازار ساخت و ساز گرم است.کارگران روز و شب، تعطیل و غیر تعطیل نمی شناسند.روزهای مناظره هم مشغول کار بودند.
چند روز پیش که رفته بودم تا درباره نخاله های ساختمانی که به خانه مان می ریزند و نوسانی که با جوشکاری در برقمان ایجاد می کنند تذکری بدهم، جمعشان را جمع دیدم.نشسته بودند دور سفره "ناهار" - وسط ظهر ماه رمضان- نیمرو و ماکارونی و نوشابه زردشان را به اندرون شکم روانه می کردند.همین بساط را در نانوایی محلمان هم دیدم.دو روز پیش هم موقع خرید، کارکنان فروشگاه رفاه را دیدم که دور مانیتور رایانه، دنبال فتوای "حد ترخّص" می گشتند.به این امید که بروند و بیایند و در این گرمای طاقت فرسای فصل تمّوز ، لیوان آبی سر بکشند.
اینها بود که چند کلمه ای برای "الف" نوشتم و البته مشمول تیغ تیز سانسور شدم.آن چند کلمه را دوباره نوشتم، شاید گوش شنوایی به کار باشد.گوشی که یا به "همه" احکام فقهی با چشم یکسان بنگرد و "اشراف" و بلندمرتبه سازی و گرفتن نور همسایه و امثال آن را "هم" حرام بداند؛ و یا اگر- بنا به مصلحتی -بر این بلندمرتبه سازی -که "اتبنون بکلّ ریعٍ آیةً تبعثون"- آب حلّیت می پاشد، دستکم به فکر آن کارگر شانزده ساله ترک و لر و افغانی که در مجاورت ما عرق می ریزد باشد.از "بچّه های کار" چیزی نمی گویم.
این چند جمله رد شده از غربال سانسور در این نشانی ثبت است:
http://alef.ir/vdchkxnzw23nwkd.tft2.html?193449
چنانکه می بینید با با نظر به دلیل قرآنی ناظر به الحاق "اغتراف" به "امساک" و تفکیک هردو از "اشراب"- در کریمه دویست و چهل و نهم سوره مبارکه بقره- و عموم دلیل "لا یکلّف الله نفسا الّا وسعها" ، به اضافه اطلاق قواعد فقهی "لاضرار" و "نفی عسر و حرج" ، فتوای مذکور را تأیید کرده ام.ضمنا بد نیست بدانید احکام شرعی ما- اعم از"تکلیفی" و وضعی"- عمدتا "امضایی" و"اقتضایی" و مخرج مشترک احکام موسایی - یا به تعبیر غربیها موزائیک- هستند.پس بحث سمانتیک - معنا شناختی- مذکور در آن نوشته را نه از جهت "اسرائیلی" بودن که از نقطه نظر "ابراهیمی" بودن ارائه داده ام.چنانکه مثلا بحث مهم "خمس" بین ما و بنی اسرائیل مشترک است.ضمن آنکه اصولاً موضوغ بحث از مستقلّات عقلیه است و شواهد روایی صرفاً به کار تنبیه می آیند.اقتضایی بودن احکام یعنی شکسته خواندن نماز در سفر یا اینکه قتل پدر از انتقال قهری ارث جلو می گیرد.بروید و مبحث حاکم و محکوم و وارد و مورود را در علم اصول بینید، فتوای جناب بیات را تصدیق خواهید کرد.
من به دنبال تفسیر موسّع احکام فقهی نیستم و دخل و تصرّف در احکام شرع را جایز نمی دانم و می دانم که حلال و حرام محمّد صلّی الله علیه و آله ، الی یوم القیامه برقرار است.امّا اگر به جایی رسیده ایم که برای استهلال ماه نو از تلسکوپ و هواپیمای در حال پرواز بهره می گیریم -آنچه در زمان نبی اکرم سابقه نداشته است- چرا به آنچه سابقه اش در متون دینی به اثبات رسیده- مثلا استمهال و تخفیف و تدریجی بودن نزول احکام- عمل نمی کنیم؟؟!!!...روزه خوری علنی بهتر است یا روزه داری و نمی آب بر لبی؟؟!!
با تشکّر/ امین میرزائی (1535758) (alef-13)
یادش بخیر... بچّه که بودیم، قرآن را با "عمّ جزء" آغاز می کردیم؛ نه با تلاوت ترتیل فلان قاری داخلی و خارجی که چند صفحه از اوّل قرآن گذشته ، کودکان نابالغ را در پیشگاه آیات ناظر به نکاح و زواج و حیض و نفاس بنشانند....
...بگذریم....اطراف منزل ما بازار ساخت و ساز گرم است.کارگران روز و شب، تعطیل و غیر تعطیل نمی شناسند.روزهای مناظره هم مشغول کار بودند.
چند روز پیش که رفته بودم تا درباره نخاله های ساختمانی که به خانه مان می ریزند و نوسانی که با جوشکاری در برقمان ایجاد می کنند تذکری بدهم، جمعشان را جمع دیدم.نشسته بودند دور سفره "ناهار" - وسط ظهر ماه رمضان- نیمرو و ماکارونی و نوشابه زردشان را به اندرون شکم روانه می کردند.همین بساط را در نانوایی محلمان هم دیدم.دو روز پیش هم موقع خرید، کارکنان فروشگاه رفاه را دیدم که دور مانیتور رایانه، دنبال فتوای "حد ترخّص" می گشتند.به این امید که بروند و بیایند و در این گرمای طاقت فرسای فصل تمّوز ، لیوان آبی سر بکشند.
اینها بود که چند کلمه ای برای "الف" نوشتم و البته مشمول تیغ تیز سانسور شدم.آن چند کلمه را دوباره نوشتم، شاید گوش شنوایی به کار باشد.گوشی که یا به "همه" احکام فقهی با چشم یکسان بنگرد و "اشراف" و بلندمرتبه سازی و گرفتن نور همسایه و امثال آن را "هم" حرام بداند؛ و یا اگر- بنا به مصلحتی -بر این بلندمرتبه سازی -که "اتبنون بکلّ ریعٍ آیةً تبعثون"- آب حلّیت می پاشد، دستکم به فکر آن کارگر شانزده ساله ترک و لر و افغانی که در مجاورت ما عرق می ریزد باشد.از "بچّه های کار" چیزی نمی گویم.
این چند جمله رد شده از غربال سانسور در این نشانی ثبت است:
http://alef.ir/vdchkxnzw23nwkd.tft2.html?193449
چنانکه می بینید با با نظر به دلیل قرآنی ناظر به الحاق "اغتراف" به "امساک" و تفکیک هردو از "اشراب"- در کریمه دویست و چهل و نهم سوره مبارکه بقره- و عموم دلیل "لا یکلّف الله نفسا الّا وسعها" ، به اضافه اطلاق قواعد فقهی "لاضرار" و "نفی عسر و حرج" ، فتوای مذکور را تأیید کرده ام.ضمنا بد نیست بدانید احکام شرعی ما- اعم از"تکلیفی" و وضعی"- عمدتا "امضایی" و"اقتضایی" و مخرج مشترک احکام موسایی - یا به تعبیر غربیها موزائیک- هستند.پس بحث سمانتیک - معنا شناختی- مذکور در آن نوشته را نه از جهت "اسرائیلی" بودن که از نقطه نظر "ابراهیمی" بودن ارائه داده ام.چنانکه مثلا بحث مهم "خمس" بین ما و بنی اسرائیل مشترک است.ضمن آنکه اصولاً موضوغ بحث از مستقلّات عقلیه است و شواهد روایی صرفاً به کار تنبیه می آیند.اقتضایی بودن احکام یعنی شکسته خواندن نماز در سفر یا اینکه قتل پدر از انتقال قهری ارث جلو می گیرد.بروید و مبحث حاکم و محکوم و وارد و مورود را در علم اصول بینید، فتوای جناب بیات را تصدیق خواهید کرد.
من به دنبال تفسیر موسّع احکام فقهی نیستم و دخل و تصرّف در احکام شرع را جایز نمی دانم و می دانم که حلال و حرام محمّد صلّی الله علیه و آله ، الی یوم القیامه برقرار است.امّا اگر به جایی رسیده ایم که برای استهلال ماه نو از تلسکوپ و هواپیمای در حال پرواز بهره می گیریم -آنچه در زمان نبی اکرم سابقه نداشته است- چرا به آنچه سابقه اش در متون دینی به اثبات رسیده- مثلا استمهال و تخفیف و تدریجی بودن نزول احکام- عمل نمی کنیم؟؟!!!...روزه خوری علنی بهتر است یا روزه داری و نمی آب بر لبی؟؟!!
با تشکّر/ امین میرزائی (1535758) (alef-13)
حسین
۱۳۹۲-۰۵-۰۵ ۱۷:۴۰:۵۵
سلام علیکم
فرمودند:
(کسی است که دچار عطش غیر قابل تحمل می شودموضوع هر دو روایت است)
شاهد تعدد موضوع، تعدد حکم نزد تمام فقها است، یخاف علی نفسه، واجب است افطار کند یا بنوشد، اما لا حرج علیهما، جائز است افطار، ونیز اگر بنا بر تقیید است پس پیرمرد و ذوالعطاش هم واجب است اقتصار بر قدر رمق و ضرورت بکنند که احدی چنین فتوی نداده است.
علاوه اینکه این سؤال مطرح است که آیا ما نحن فیه از باب مطلق و مقید است؟ و مهمتر اینکه اگر مطلق و مقید است مثبت و نافی است یا مثبتین هستند؟ و در اصول فقه در دومی اتفاق بر لزوم حمل نیست بلکه راجح حمل بر افضلیت است.
بنده مدافع خروجی بحث نیستم بلکه خواستم بگویم جای این بحثها اینجا نیست. (1533876) (alef-13)
فرمودند:
(کسی است که دچار عطش غیر قابل تحمل می شودموضوع هر دو روایت است)
شاهد تعدد موضوع، تعدد حکم نزد تمام فقها است، یخاف علی نفسه، واجب است افطار کند یا بنوشد، اما لا حرج علیهما، جائز است افطار، ونیز اگر بنا بر تقیید است پس پیرمرد و ذوالعطاش هم واجب است اقتصار بر قدر رمق و ضرورت بکنند که احدی چنین فتوی نداده است.
علاوه اینکه این سؤال مطرح است که آیا ما نحن فیه از باب مطلق و مقید است؟ و مهمتر اینکه اگر مطلق و مقید است مثبت و نافی است یا مثبتین هستند؟ و در اصول فقه در دومی اتفاق بر لزوم حمل نیست بلکه راجح حمل بر افضلیت است.
بنده مدافع خروجی بحث نیستم بلکه خواستم بگویم جای این بحثها اینجا نیست. (1533876) (alef-13)
محمد
۱۳۹۲-۰۵-۰۵ ۱۷:۴۴:۲۳
یکی از منابع افتخار آمیز فقه پویای شیعه عقل می باشد و کل ما حکم به العقل حکم به الشرع. عقل در عرض کتاب سنت و اجماع قرار دارد.
متاسفانه برخی با تمسک به مسبوق به سابقه نبودن یک فتوا و یا بهانه های دیگر باب عقل را بسته اند که خسارات جبران ناپذیری به فقه ال علی (ع) وارد خواهد نمود. (1533882) (alef-13)
متاسفانه برخی با تمسک به مسبوق به سابقه نبودن یک فتوا و یا بهانه های دیگر باب عقل را بسته اند که خسارات جبران ناپذیری به فقه ال علی (ع) وارد خواهد نمود. (1533882) (alef-13)
۱۳۹۲-۰۵-۰۵ ۱۷:۵۱:۴۵
فقط نیت مهمه ولا غیر...نیتت صحیح باشه و خالص روزه و...همه اش درست (1533905) (alef-6)
دانا
۱۳۹۲-۰۵-۰۵ ۱۷:۵۷:۱۷
با سلام
این جمله جنابعالی که در همان آغاز مقدمه آورده اید اشکال دارد: "در علم اصول ثابت شده ومورد اتفاق تمامی فقهاست که خداوند در بیان احکام خویش از همان قواعد رائج در سخن گفتن که بین عقلاء دائر و جاریست تبعیت نموده است"
یعنی چه خداوند "تبعیت" می کند؟ خداوند بانی قوانین است.
گذشته از آن باید عقلا گفت منظور از عبادت خداوند کمال انسان است. کمال با آسیب رسانی به جسم و جان منافات دارد. با شکنجه دادن خود نمی توان مدعی عبادت خداوند شد. آیا وقت آن نرسیده که از صورت ظاهری عبادت خارج شویم و به عمق و هدف نهایی آن بپردازیم؟ (1533918) (alef-13)
این جمله جنابعالی که در همان آغاز مقدمه آورده اید اشکال دارد: "در علم اصول ثابت شده ومورد اتفاق تمامی فقهاست که خداوند در بیان احکام خویش از همان قواعد رائج در سخن گفتن که بین عقلاء دائر و جاریست تبعیت نموده است"
یعنی چه خداوند "تبعیت" می کند؟ خداوند بانی قوانین است.
گذشته از آن باید عقلا گفت منظور از عبادت خداوند کمال انسان است. کمال با آسیب رسانی به جسم و جان منافات دارد. با شکنجه دادن خود نمی توان مدعی عبادت خداوند شد. آیا وقت آن نرسیده که از صورت ظاهری عبادت خارج شویم و به عمق و هدف نهایی آن بپردازیم؟ (1533918) (alef-13)
ناشناس
۱۳۹۲-۰۵-۰۵ ۱۸:۰۴:۵۴
سوال :آیا اگر کسی تقلید کند مسئو لیت صحت و سقم کار به گردن مقلد نیست ؟؟ ایا تقلید رافع مسئولیت مقلد است ؟؟؟
اگر نیست که برای این میئله و مابقی تکلیف مشخص است .اگر هست که بسیار متشکریم از تعطیلی عقل عوام مثل بنده
لطفا از پزشک و دارو فلان مثل نزنید که از بسیاری لحاظ با هم فرق دارند (1533929) (alef-13)
اگر نیست که برای این میئله و مابقی تکلیف مشخص است .اگر هست که بسیار متشکریم از تعطیلی عقل عوام مثل بنده
لطفا از پزشک و دارو فلان مثل نزنید که از بسیاری لحاظ با هم فرق دارند (1533929) (alef-13)
۱۳۹۲-۰۵-۰۵ ۱۸:۴۹:۳۳
دختر جوانی در حدود 25 ساله همین رمضان جاری بدلیل اصرار در ادامه روزه و افطار نکردن علی رغم تذکر به افطار کردن و امتناع ایشان در اصفهان جان به جان آفرین تسلیم کرد. بنظر میرسد علمای محترم با فتاوحی منطقی و شجاعانه گره اینگونه از مشکلاتی که پیش می آید بگشایند. من هم مانند دوستی که گفته بود چه بسا اینگونه فتاوی باعث تشویق بسیاری شود که بدلیل برخی سختی های روزه نمیگیرند بشود و راهی جهت تمسک و قرب به درگاه باریتعالا باشد. (1534013) (alef-13)
امید
۱۳۹۲-۰۵-۰۵ ۲۰:۰۱:۱۹
خیلی خنده داره! ماشالا چقدر کارشناس داریم تو این مملکت
الان از اینایی که کامنت دادن آمار بگیری عمراٌ زیر 10 درصد تخصص فقه دارن
خداییش کی میخوایم یاد بگیریم هر کس تو زمینه خودش نظر بده ؟! (1534204) (alef-6)
الان از اینایی که کامنت دادن آمار بگیری عمراٌ زیر 10 درصد تخصص فقه دارن
خداییش کی میخوایم یاد بگیریم هر کس تو زمینه خودش نظر بده ؟! (1534204) (alef-6)
محمد
۱۳۹۲-۰۵-۰۵ ۲۰:۱۳:۳۲
سلام علت اینکه این فتوی مورد بحث واقع شده به خاطر این است که متاسفانه فقها و مراجع عظام همه یک مطلب رو تا حالا فرموده اند و ذکر مستحدثات امر نادر تلقی می شود و خلاف اجماع کدام مرجع می تواند در طول این روزها ی گرم در خیابان باشد و روزه هم بگیرد (1534231) (alef-13)
۱۳۹۲-۰۵-۰۵ ۲۱:۰۰:۰۱
در روایت اول:
اگر قائل شویم نوشیدن آب روزه را باطل می کند چرا نوشیدن آب مقید به یک کف دست شده؟؟؟ (1534316) (alef-6)
اگر قائل شویم نوشیدن آب روزه را باطل می کند چرا نوشیدن آب مقید به یک کف دست شده؟؟؟ (1534316) (alef-6)
سعید57
۱۳۹۲-۰۵-۰۵ ۲۱:۴۱:۴۴
با سلام
جناب اقای حائری
فکر نمی کنید اینها که شما می فرمایید یا می دانید , صاحب آن فتوا نیز اینها را دیده باشد و بداند؟
پس لطفا اول ادله و بیانات علمی و فقهی صاحب فتوا بشنوید و بعد قضاوت یا انتقاد در منظر عموم نمایید. (1534378) (alef-13)
جناب اقای حائری
فکر نمی کنید اینها که شما می فرمایید یا می دانید , صاحب آن فتوا نیز اینها را دیده باشد و بداند؟
پس لطفا اول ادله و بیانات علمی و فقهی صاحب فتوا بشنوید و بعد قضاوت یا انتقاد در منظر عموم نمایید. (1534378) (alef-13)
نیما
۱۳۹۲-۰۵-۰۵ ۲۲:۲۷:۳۵
برداشت جناب بیات زنجانی صحیح است چون اگر بعد از خوردن آب روزه باطل بود چرا امام صادق(ع) فرمودند : نباید به قدر سیراب شدن بنوشد؟؟؟ اگر روزه باطل است که شما می توانید به هر قدر مایلید آب بنوشید . و تاکید بر مقدار قلیل آب نشان از ادامه روزه داری است . (1534460) (alef-13)
رضا
۱۳۹۲-۰۵-۰۵ ۲۳:۵۵:۲۹
به نظرم متاسفانه در فقه کنونی چیزی بنام عقل گم شده است.و عقل را صرفا در کشف منظور از روایت استفاده میکنند.فارغ از بحث روایی،مثلا حکم کنونی این است که اگر کسی نیاز به مصرف قرص در ظهر داشته باشد،روزه اش باطل میشود.در حالی که همه میدانیم منظور از روزه گرفتن،سختی دادن عمدی به بدن و پاسخ ندادن به درخواستهای نفسانی و جسمانی از جمله گرسنگی و تشنگی است که تمرینی است برای افزایش اراده در برابر انجام گناهان.حال اگر کسی میخواهد با وجودیکه یک عدد قرص تلخ با جرئه ای آب در ظهر طاقت فرسا بخورد که هیچ دردی از تشنگی یا گرسنگی وی کم نمیکند،روزه اش را نیز بگیرد میگوییم روزه اش باطل است و انگیزه مذهبی را از ایشان سلب میکنیم.واقعا این موضوع توجیه عقلایی دارد؟به نظرم ندارد.لذا به نظر بنده لزومی به استناد به روایات نیست.این فتوا کاملا عقلانی است و جای چنین فتاوایی در فقه ما خالیست. (1534599) (alef-13)
سیدعلی
۱۳۹۲-۰۵-۰۶ ۰۰:۱۲:۵۷
آقا با این حساب :
صدسال دیگه: علما فتوا میدن اگر کسی به مقدار رفع گرسنگی و تشنگی آب و غذا بخورد روزه اش صحیح است...
دویست سال دیگه: اگر کسی در ماه رمضان غذاهای چرب و چلی نخورد یا به حدی بخورد که قبل از سیرشدن ، دست از طعام بردارد ، روزه اش صحیح است.
سیصدسال دیگه:یادش بخیر....قدیما تو این ماه مردم چیزی نمیخوردن! (1534625) (alef-6)
صدسال دیگه: علما فتوا میدن اگر کسی به مقدار رفع گرسنگی و تشنگی آب و غذا بخورد روزه اش صحیح است...
دویست سال دیگه: اگر کسی در ماه رمضان غذاهای چرب و چلی نخورد یا به حدی بخورد که قبل از سیرشدن ، دست از طعام بردارد ، روزه اش صحیح است.
سیصدسال دیگه:یادش بخیر....قدیما تو این ماه مردم چیزی نمیخوردن! (1534625) (alef-6)
۱۳۹۲-۰۵-۰۶ ۰۳:۲۳:۰۱
من یه زمانی در هند بودم برای چند هفته. در آنجا بعضی آدم هایی میبینید که روی سنگ داغ پابرهنه راه می روند یا روی میخ دراز می کشند.
حالا یه عده هم می خواهند در دمای بالای 40 درجه روزه بگیرند. اشکالی ندارد اینها همه از یک جنس هستند! (1534812) (alef-13)
حالا یه عده هم می خواهند در دمای بالای 40 درجه روزه بگیرند. اشکالی ندارد اینها همه از یک جنس هستند! (1534812) (alef-13)
مسلمان
۱۳۹۲-۰۵-۰۶ ۰۵:۳۳:۵۶
امیدوارم این نظر منتشر شده و کارشناس محترم جواب این بنده حقیر را نیز بدهند.
1-تا آنجایی که بنده می اطلاع دارم در قرآن مجید صریحا این مطلب ذکر شده که در ماه مبارک رمضان باید از طلوع فجر تا غروب آفتاب روزه گرفت.
2- قرآن مجید کلام خداوند است برای تمام انسان ها در تمام زمان ها.
3- در هنگام نزول قرآن هم کره زمین به صورت کره بوده است.
4- روزه گرفتن برای ساکنان قطب ها ( اسکیموها) که شش ماه سال روز و شش ماه شب است طبق تعریف مناطق نزدیک به خط استوا امکان پذیر نیست.
5- طبق اطلاع بنده برای ساکنین این مناطق احکام جداگانه ای در مورد زمان روزه داری ذکر شده است.
6- این امر را چگونه توجیه می کنید و لطفا پاسخ دهید اگر در مورد بالا که حکم صریح در قرآن مجید وجود دارد به شکل دیگری عمل می شود چرا در موارد دیگر نمی شود؟ (1534857) (alef-13)
1-تا آنجایی که بنده می اطلاع دارم در قرآن مجید صریحا این مطلب ذکر شده که در ماه مبارک رمضان باید از طلوع فجر تا غروب آفتاب روزه گرفت.
2- قرآن مجید کلام خداوند است برای تمام انسان ها در تمام زمان ها.
3- در هنگام نزول قرآن هم کره زمین به صورت کره بوده است.
4- روزه گرفتن برای ساکنان قطب ها ( اسکیموها) که شش ماه سال روز و شش ماه شب است طبق تعریف مناطق نزدیک به خط استوا امکان پذیر نیست.
5- طبق اطلاع بنده برای ساکنین این مناطق احکام جداگانه ای در مورد زمان روزه داری ذکر شده است.
6- این امر را چگونه توجیه می کنید و لطفا پاسخ دهید اگر در مورد بالا که حکم صریح در قرآن مجید وجود دارد به شکل دیگری عمل می شود چرا در موارد دیگر نمی شود؟ (1534857) (alef-13)
علی
۱۳۹۲-۰۵-۰۶ ۰۸:۴۲:۴۷
این نقد درست نیست. چون دو روایت بیان شده با هم متفاوت هستند یکی جنبه عام داشته و دیگری در مورد کهنسالان هست......... سئوال این است اگر در روایات برای حفظ جان و سلامت کهنسالی اهمیت قائل است بطبع باید برای حفظ سلامت دیگر اقشار نیز حساسیت داشته باشد.......... بنظر فتوی اقای زنجانی به حقیقت هر دو روایت نزدیک تر هست (1534927) (alef-6)
۱۳۹۲-۰۵-۰۶ ۱۰:۱۹:۲۵
من فقيه نيستم اما از اين دو روايت ابنگونه برداشت كردم : اگر روزه داري عطش غير قابل تحملي داشت، به شرط انكه به اندازه نجات جان خود بنوشد و نه سيراب شود روزه اش صحيح است اما اگر اين اندازه نوشيدن را رعايت نكند روزه اش باطل و برای هر روز یک مد طعام فدیه دهد. (1535049) (alef-13)
۱۳۹۲-۰۵-۰۶ ۱۱:۳۱:۰۸
به هر حال فهمیدیم که آیت اله بیات مرجع تقلید است که این همه در رابطه با فتوای ایشان بحث میشود . این خود بسیار جالب است و دیگر اینکه با پخش اعلامیه نمی توان یک شبه کسی را مرجع نمود یا از مرجعیت خلع کرد (1535237) (alef-13)
۱۳۹۲-۰۵-۰۶ ۱۳:۳۸:۳۳
از نظر عقلی کاملا نظریه فقهی ایشان صحیح است،بجای گشتن توی روایات که صحت و سقم اون توی تاریخ اثبات نشده،کافیه یه خورده از هیجانی شدن،خود برتر بینی،خودی نشان دادن پرهیز کرده و عقل و شعور را چاشنی تصمیمات خود کنیم. (1535540) (alef-6)
حسن
۱۳۹۲-۰۵-۰۶ ۱۶:۲۵:۲۸
ببینید قرآن مجید چه گفته اینها که آمده اکثرا" نقل قول است......... (1535943) (alef-6)
جلال
۱۳۹۲-۰۵-۰۷ ۱۳:۴۵:۴۰
كسيكه بيمار است وناتوان روزه رمضان بر او واجب نيست وبايد يا قضا نمايد ويا فديه بدهد چه نيازي به اين همه جر وبحث دارد خداوند بندگان خودرا دوست دارد العياذ بالله دكاندار كه نيست (1537798) (alef-6)
سيدعلي موسوي
۱۳۹۲-۰۵-۰۷ ۱۴:۲۹:۴۱
اينكه يك فقيه فتوايي بدهد كه مورداجماع نيست اشكال شرعي ندارد ، امام خميني هم درمورد بلادكبيره فتوايي داشتندكه منحصر به خودشان بود وحتي رهبر فعلي انقلاب هم كه شاگرد امام هستند فتوايشان فرق دارد ، عقل كه يكي از مباني فقه است ميگويدكه اگرقراراست روزه كسي باطل وقضاشود ديگر كم خوردن آب چه توجيهي دارد ، (1537898) (alef-6)
ب. ز
۱۳۹۲-۰۵-۰۸ ۰۹:۲۹:۵۰
من والله نفهمیدم آخرش چی شد بخوریم یا نخوریم؟ (1539032) (alef-13)
فارس
۱۳۹۲-۰۵-۰۹ ۲۲:۴۴:۵۱
اجتهاد ایشان به نظر من واقع گرایانه تر است . یک فردی توانایی روزه گرفتن را دارد ولی انروز به دلایلی به او فشار می اید .خوب برای انکه به بدنش اسیب نرساند وروزه دار بماند قدری اب بخورد . خدا بسیار رحیم است . ضمنا از فتوای شجاعانه ایشان مچکرم (1541845) (alef-13)
۱۳۹۲-۰۵-۱۰ ۰۹:۲۸:۱۶
به نظر من من گرسنگی قابل تحمل اما تشنگی در این هوای گرم غیر قابل تحمل و برا سلامتی هم ضرر داره و حتما همینطوره که فقها آب خوردن را جائز دانستند بدون اینکه روزه باطل شود و خداوند قبول خواهد کرد زیرا نمی‌خواهد به بنده‌هایش آسیبی برسد . (1542103) (alef-13)
نظراتی كه به تعميق و گسترش بحث كمك كنند، پس از مدت كوتاهی در معرض ملاحظه و قضاوت ديگر بينندگان قرار مي گيرد. نظرات حاوی توهين، افترا، تهمت و نيش به ديگران منتشر نمی شود.
