«پول کثیف» استعاره از ورود غیرشفاف باندهای اقتصادی برای کسب یا ارتقای قدرت از طریق مناصب سیاسی است. اولین بار عبدالرضا رحمانی فضلی وزیر دولت تدبیر و امید سخنان هشدارآمیزی نسبت به ورود پولهای کثیف به سپهر سیاست ایران گفت.
با نزدیک شدن فضای سیاسی کشور به کارزار رقابت کرسیهای بهارستان دهم، عبدالرضا رحمانی فضلی در آخرین ماه 1393 در جشنواره آثار مکتوب در حوزه مواد مخدر از خیز جدی باندهای خاص با پول کثیف برای حضور در عرصه قدرت خبر داد و در سخنانی هشدارآمیز اظهار داشت: «با حضور و ورود این پولها به حوزه سیاست نیز روبهرو هستیم. اگر این پولها کنترل نشود به همه حوزهها وارد خواهد شد. قاچاق و تروریست به دنبال کسب قدرت برای ایجاد حاشیه امن است و حتماً برای این موضوع پول خرج میکند. اگر هوشیار نباشیم و مواظبت نکنیم حتماً بخشی از این پول کثیف عزم ورود به حوزه قدرت و سیاست را خواهد کرد.» با افزایش موضعگیریها در قبال این گزاره هشدارآمیز وزیر کشور سخنان خود را در سطح «هشدار» دانست که برخی از رسانهها تحریف کردند و چند ماه بعد در صحن مجلس شورای اسلامی ضریب هشدار پیشین خود را کاهش داد و اظهار داشت: «اگر هوشیار نباشیم امکان دارد تا این افراد از طرق مختلف در حوزه سیاسی منجمله از طریق انتقال قدرت که این امر در قالب انتخابات صورت میگیرد، اعمالنظر و اعمالنفوذ داشته باشند.» پسازاین اظهارات مسالمت جویانه وزیر کشور، سکوت جدی در قبال پولهای کثیف درصحنه سیاست کشور حاکم شد.
پول پیششرط حضور
یک سال بعد از هشدار سربسته وزیر کشور، انتخابات مجلس شورای اسلامی دهم در کشور برگزار شد. لیست امید با اسامی گمنام در تهران همه کرسیها را تصاحب کرد و در شهرستانها با پیروزی نسبی همراه شد.
سرانجام چند ماه بعد، راز چینش لیست امید با اسامی گمنام را الهه کولایی،عضو شورای عالی سیاستگذاری اصلاحطلبان افشا کرد؛ او حضور افراد جویای نام را برآیند خروجی پول و قدرت بدون اثرگذاری شاخصه شایستهسالاری دانست و اظهار داشت: «همیشه پول و قدرت در حوزه سیاست تأثیرگذار هستند. برخی کاندیداها از طریق رانت وارد لیست امید شدند و من این مسأله را تکذیب نمیکنم.» این شرایط نشان میدهد که لیست برای مدیریت بیرون از سوی افراد اثرگذاری جریان اصلاحات در قالب «پارلمان در سایه» با مهر تائید از سوی رئیس دولت اصلاحات تکرار شده است.
شهریاران پولدار
همواره کارگزارانی ها از مهمترین اسپانسرهای لیست اصلاحطلبان در انتخابات محسوب میشوند. این انتخابات با تفاوت الگوی رفتاری آنان همراه شد؛ آنان برای چینش لیست شورای شهر تهران پیششرط گذاشته بودند.
روزنامه آفتاب یزد از ناگفتههای چینش نامزدهای شورای شهر در لیست امید روایت کرد؛ این روزنامه اصلاحطلب از نقشآفرینی یک «کارگزارانی شاخص» خبر داد و در همین راستا نوشت: « یک منبع آگاه توضیحاتی را در مورد ماجرای درخواست 2 میلیارد تومان از برخی کاندیداهای شورای شهر تهران برای حضور در لیست امید ارائه داد. بنا به گفته وی چنین درخواستی از کاندیداهای اصلاحطلب مطرحشده اما نه از سوی اعضای شورای سیاستگذاری اصلاحطلبان. گویا چنین درخواستی از جانب دبیر کل یکی از احزاب سرشناس اصلاحطلب مطرحشده است.
بدینصورت که وی با برگزاری جلسات خصوصی با کاندیداهای مطرح و خواستار حضور در لیست امید به آنان پیشنهاد میداده که 2 میلیارد تومان بپردازد تا بتوانند در لیست حضورداشته باشند. البته مشخص نبوده آقای غ-ک با چه سازوکاری چنین وعدهای به کاندیداها میداده است.» عضوی از خط کرمانیهای کارگزاران به یاری دبیر کل شتافت؛ حسین مرعشی به انتقاد از افشاگری یاران سیاسیاش پرداخت و اظهار داشت: «برای روزنامه آفتاب یزد متأسفم که بر سرشاخه نشستهاند و بن میبرند.»
پسازاین شرایط حاکم در چینش لیست پیروز شورای شهر تهران، خبرهایی نسبت به اعمالنفوذ باندهای ثروت برای اثرگذاری در انتخاب شهردار افزایش یافت. گمانهزنیها محقق شد بهنحویکه نبرد و جدال میان نامزدهای شهرداری تهران به فراتر از برنامههای آنان برای کلانشهر تهران کشیده شد؛ یکی از خبرنگاران نزدیک به دولت از نقشآفرینی پول کثیف در انتخاب شهردار خبر داد و نوشت: «خبرها نگرانکننده است، برای انتخاب شهردار پای پول کثیف به رسانه و شورا بازشده، اعضای شورای شهر مراقب باشند، حواسمان به رأی کثیف هست» و پسازآن افراد نزدیک به حزب منحله مشارکت در فضای رسانهی اجتماعی نوشت: «ما پیشنهادهای سه توییت پنج میلیون از طرف تیم مهرعلیزاده داشتیم!حتی نگاه نمیکردند طرف مقابلشون کیه، پیشنهاد احمقانه میدادند.»
افشاگری به سبک سعید
نازیآبادی است؛ هنوز برای نازیآبادیها نسخه سیاسی میپیچد و بهمانند نازیآبادیهای همسو افشاگری را حرام تشکیلاتی میداند. سعید حجاریان و عباس عبدی را مهمترین تئوریسینهای جریان اصلاحات محسوب میکنند. سعید حجاریان برخلاف عباس عبدی اهل رازداری است؛ او بهجای شمشیر برنده انتقادات عبدی، از زبان رمزگانی و سخنانی در لفافه برای پیشبرد اهداف اصلاحات طرحریزی میکند؛ اما این بار برای مبارزه با «پولکثیف» لکنت ندارد بهصراحت از کالایی شدن مناصب در میان اصلاحطلبان روایت میکند؛قیام به سبک عباس عبدی.
سعید حجاریان یادداشتی با عنوان «قدرت بهمثابه کالا» به «کالایی شدن» قدرت انتقاد کرده است و در همین راستا نوشت: «کالایی شدن قدرت بسیار سختجان است و پیشینهاش به فرماسیونهای ماقبل سرمایهداری در اشکالی همچون تیولداری بازمیگردد. در تیولداری پادشاه ایالتی را به یک فرد تیول میداد و این فرد موظف میشد هرساله مقداری از عواید آن ایالت را به شاه بپردازد و درازایش هرچه میخواست بر سر رعیت میآورد.»
سپس سعید حجاریان در شکوه وضعیت کنونی نوشت: «و اما امروز ماجرا متفاوت شده است و ما شاهد آن هستیم که از طرفی بعضی از پستهای سیاسی مانند وزارت، قضاوت، مدیریت کل، سفارت، ریاست بانک و ... را از پیش میخرند و از طرف دیگر افراد را در جایگاههای مختلف همچون کالا در تملک خود درمیآوردند.» سرانجام در افشاگری به سبک خاص سیاست ورزانه درباره آنچه خرید رأی در انتخاب شهردار تهران میخواند نیز نوشت: «در جریان معرفی گزینههای شهرداری تهران نیز بعضی برای کسب منصب چنین تقلایی میکنند و میخواهند با تعرفه مشخص رأی شورای شهر یا رابطین با اعضا را بخرند.»
فراخوان مبارزه با پول کثیف
شفافیت و مبارزه با فساد از اولین گامها برای پیشبرد دموکراسی محسوب میشود؛ در شرایطی که فساد افسارگسیخته در جامعه تحت پوشش فعالیتهای سیاسی توانایی رشد و نمو پیداکرده است؛ فراخوان مبارزه با فساد در جریان اصلاحات با استقبال افکار عمومی مواجه خواهد شد. هرچند مسلماً اعتراض سعید حجاریان به الگوی رفتاری ترجیح «سکوتقبیلهای» بر «شفافیت اقتصادی- سیاسی» با مخالفتهای جدی از سوی همقطاران سیاسیاش مواجه خواهد شد و شاید سرانجام عباس عبدی برای او رقم بخورد.
منبع:صبح نو