کد مطلب: 419447
روسیه و ترکیه دوباره به سوی تقابل پیش می‌روند؟
تاریخ انتشار : پنجشنبه ۱۱ آذر ۱۳۹۵ ساعت ۱۰:۲۹
در شرایطی که روسیه و ترکیه پس از یک بحران بی‌سابقه در روابط، مدتی است، روندی از بهبود روابط را در حوزه‌های مختلف آغاز کرده‌اند، اظهارات اخیر رئیس جمهور ترکیه درباره سوریه، بار دیگر احتمال بروز تنش‌هایی را در روابط مسکو ـ آنکارا به وجود آورده است
به گزارش تابناک،پس از آنکه روز سه شنبه رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه علناً اعلام کرد که مداخله نیروهای نظامی کشورش در سوریه، صرفاً با هدف براندازی بشار اسد، رئیس جمهور این کشور بوده، دولت روسیه خواستار توضیح در این زمینه شد. این در حالی است که عملیات نظامی ترکیه در سوریه که از سه ماه پیش آغاز شده، همچنان ادامه دارد.
اردوغان در موضع گیری اخیر خود درباره سوریه گفته بود: «ما به آنجا (سوریه) وارد شدیم تا به حکومت اسدِ ظالم که مرتکب تروریسم دولتی می‌شود، پایان دهیم، نه چیز دیگر». این اظهارات در شرایطی بیان می‌شود که سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه، روز گذشته در آلانیای ترکیه با مولود چاووش اوغلو، همتای ترکیه‌ای خود دیدار و گفت‌و‌گو کرد. بینالی ییلدریم، نخست وزیر ترکیه نیز هفته آینده به دعوت دیمیتری مدودف نخست وزیر فدراسیون روسیه به مسکو سفر کند.
دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین در گفت‌و‌گو با خبرنگاران در واکنش به موضع اخیر اردوغان گفت که امیدوار است، دولت ترکیه به سرعت در این زمینه شفاف سازی و ابهام زدایی کند. وی همچنین اشاره کرد که اظهارات اردوغان «متناسب با مواضع پیشین و نیز متناسب با درک ما از موقعیت نیست».
موضع رسمی دولت سوریه
بر خلاف روسیه، دولت سوریه واکنش تندی به اظهارات اخیر رئیس جمهور ترکیه نشان داد. وزارت خارجه سوریه در بیانیه‌ای اعلام کرد: «اظهارات اردوغان آشکارا نشان می‌دهد که تجاوز وقیحانه ترکیه علیه سرزمین سوریه، فقط نتیجه بلندپروازی‌ها و توهمات یک حاکم ستمگر و افراط گراست».
در ادامه این بیانیه آمده است: «رهبران، ارتش و مردم سوریه، به این ستمگر متکبر اجازه نخواهند داد در امورشان مداخله کند».
هدف از عملیات نظامی ترکیه در خاک سوریه ـ که از ماه اوت آغاز شده ـ در ابتدا مبارزه با تروریست‌های داعش و همچنین جلوگیری از دردسرسازی گروه‌های مسلح کرد برای ترکیه عنوان شده بود و تاکنون نیز نشانه‌ای از درگیری مستقیم میان نیروهای ارتش ترکیه و ارتش سوریه و یا برنامه ترکیه برای حمله به مناطق تحت کنترل دولت سوریه به چشم نمی‌خورد.
با این حال، هفته گذشته بود که ترکیه مدعی شد ارتش سوریه با انجام یک حمله هوایی، چهار سرباز ترک را کشته است. این نخستین بار از زمان آغاز عملیات در خاک سوریه بود که چنین ادعایی از سوی ترکیه مطرح می‌شد.
از سوی دیگر، باید خاطرنشان کرد که اردوغان همواره و مکرر، براندازی بشار اسد را تنها راه حل برای پایان دادن به جنگ داخلی سوریه عنوان کرده و تا همین اواخر، روسیه را نیز به سبب حمایت از دولت سوریه به ارتکاب جنایات جنگی متهم می‌کرد. با این حال، از زمان آغاز روند عادی سازی روابط آنکارا ـ مسکو، دولت ترکیه انتقادات خود را اقدامات مسکو در سوریه را متوقف کرد.
در همین راستا، پسکوف در ادامه اظهارات روز گذشته خود اشاره کرد، «ترکیه شریک ماست» و همچنین گفت، رؤسای جمهور دو کشور، «به شدت و محرمانه» با یکدیگر در تماس هستند. در همین راستا، اعلام شده که پوتین و اردوغان روز شنبه گذشته برای دومین بار طی مدت 24 ساعت، درباره بحران سوریه با یکدیگر گفت‌و‌گو کردند. با وجود این، به گفته پسکوف، اردوغان در جریان گفت‌و‌گو‌هایش با پوتین تاکنون هیچ‌گاه اظهارنظری مشابه موضع اخیر را بیان نکرده است.
در همین راستا، فیودور لوکیانف، رئیس شورای سیاست خارجی و دفاعی روسیه به خبرگزاری «اینترفاکس» گفت که اتخاذ یک موضع سفت و سخت در قبال اسد، به نفع ترکیه نیست. وی اظهار داشت: «با توجه به اینکه آنکارا به شدت علاقه مند به همکاری با مسکو است (آن گونه که طرف ترکیه‌ای به طور مستمر و در سطوح مختلف اعلام می‌کند) چنین موضعی بر خلاف این رویه است».
لوکیانف در ادامه گفت: «بازیگران مختلف، اقدامات مسکو در سوریه را به اشکال متفاوت و گوناگون می‌بینند، اما در نتیجه همین اقدامات، موضع اسد به شدت تقویت شده است».
وضعیت حساس در روابط ترکیه و روسیه
در چارچوب بحث‌های مذکور درباره تحولات اخیر روابط آنکارا- مسکو با محوریت سوریه، روزنامه «کامرسانت» روسیه گزارشی درباره کشته شدن نظامیان ترکیه بر اثر حمله هوایی ارتش سوریه به حومه شهر الباب منتشر کرد و نوشت: «پاسخ ترکیه به این حادثه، روسیه را به درگیری سوق خواهد داد».
ولادیمیر ستونکف مدیر مرکز «روسیه – شرق – غرب» این حادثه را حتی برای کشورش بسیار خطرناک خواند و گفت: «اردوغان سیاستمداری مغرور است که احساس بر رفتارش غلبه دارد. البته این حادثه تصادفی یا اشتباهی نیست، بلکه از سوی فرماندهی ارتش سوریه به شکل عمدی اجرا شده است».
وی افزود: «اگر اردوغان با جنگنده به این موضوع پاسخ دهد، ترکیه را به درگیری با روسیه سوق می‌دهد که بر آسمان سوریه مسلط است، چون پدافند موشکی اس 300 و اس 400 استقرار یافته در سوریه می‌تواند هر هواپیمای مهاجم به مواضع ارتش سوریه را سرنگون کند».
این کار‌شناس روس ادامه داد: «چنین پاسخی به طور حتم پیامدهای نامشخصی دارد که به نفع مسکو یا آنکارا نیست؛ بنابراین، رایزنی میان سیاستمداران و نظامیان دو طرف برای تحقق توافقی که آبروی آنان را حفظ کرده و به کاهش تنش منتهی شود، منطقی‌ترین اقدام است».
به گزارش تابناک،پس از آنکه روز سه شنبه رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه علناً اعلام کرد که مداخله نیروهای نظامی کشورش در سوریه، صرفاً با هدف براندازی بشار اسد، رئیس جمهور این کشور بوده، دولت روسیه خواستار توضیح در این زمینه شد. این در حالی است که عملیات نظامی ترکیه در سوریه که از سه ماه پیش آغاز شده، همچنان ادامه دارد.
اردوغان در موضع گیری اخیر خود درباره سوریه گفته بود: «ما به آنجا (سوریه) وارد شدیم تا به حکومت اسدِ ظالم که مرتکب تروریسم دولتی می‌شود، پایان دهیم، نه چیز دیگر». این اظهارات در شرایطی بیان می‌شود که سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه، روز گذشته در آلانیای ترکیه با مولود چاووش اوغلو، همتای ترکیه‌ای خود دیدار و گفت‌و‌گو کرد. بینالی ییلدریم، نخست وزیر ترکیه نیز هفته آینده به دعوت دیمیتری مدودف نخست وزیر فدراسیون روسیه به مسکو سفر کند.
دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین در گفت‌و‌گو با خبرنگاران در واکنش به موضع اخیر اردوغان گفت که امیدوار است، دولت ترکیه به سرعت در این زمینه شفاف سازی و ابهام زدایی کند. وی همچنین اشاره کرد که اظهارات اردوغان «متناسب با مواضع پیشین و نیز متناسب با درک ما از موقعیت نیست».
موضع رسمی دولت سوریه
بر خلاف روسیه، دولت سوریه واکنش تندی به اظهارات اخیر رئیس جمهور ترکیه نشان داد. وزارت خارجه سوریه در بیانیه‌ای اعلام کرد: «اظهارات اردوغان آشکارا نشان می‌دهد که تجاوز وقیحانه ترکیه علیه سرزمین سوریه، فقط نتیجه بلندپروازی‌ها و توهمات یک حاکم ستمگر و افراط گراست».
در ادامه این بیانیه آمده است: «رهبران، ارتش و مردم سوریه، به این ستمگر متکبر اجازه نخواهند داد در امورشان مداخله کند».
هدف از عملیات نظامی ترکیه در خاک سوریه ـ که از ماه اوت آغاز شده ـ در ابتدا مبارزه با تروریست‌های داعش و همچنین جلوگیری از دردسرسازی گروه‌های مسلح کرد برای ترکیه عنوان شده بود و تاکنون نیز نشانه‌ای از درگیری مستقیم میان نیروهای ارتش ترکیه و ارتش سوریه و یا برنامه ترکیه برای حمله به مناطق تحت کنترل دولت سوریه به چشم نمی‌خورد.
با این حال، هفته گذشته بود که ترکیه مدعی شد ارتش سوریه با انجام یک حمله هوایی، چهار سرباز ترک را کشته است. این نخستین بار از زمان آغاز عملیات در خاک سوریه بود که چنین ادعایی از سوی ترکیه مطرح می‌شد.
از سوی دیگر، باید خاطرنشان کرد که اردوغان همواره و مکرر، براندازی بشار اسد را تنها راه حل برای پایان دادن به جنگ داخلی سوریه عنوان کرده و تا همین اواخر، روسیه را نیز به سبب حمایت از دولت سوریه به ارتکاب جنایات جنگی متهم می‌کرد. با این حال، از زمان آغاز روند عادی سازی روابط آنکارا ـ مسکو، دولت ترکیه انتقادات خود را اقدامات مسکو در سوریه را متوقف کرد.
در همین راستا، پسکوف در ادامه اظهارات روز گذشته خود اشاره کرد، «ترکیه شریک ماست» و همچنین گفت، رؤسای جمهور دو کشور، «به شدت و محرمانه» با یکدیگر در تماس هستند. در همین راستا، اعلام شده که پوتین و اردوغان روز شنبه گذشته برای دومین بار طی مدت 24 ساعت، درباره بحران سوریه با یکدیگر گفت‌و‌گو کردند. با وجود این، به گفته پسکوف، اردوغان در جریان گفت‌و‌گو‌هایش با پوتین تاکنون هیچ‌گاه اظهارنظری مشابه موضع اخیر را بیان نکرده است.
در همین راستا، فیودور لوکیانف، رئیس شورای سیاست خارجی و دفاعی روسیه به خبرگزاری «اینترفاکس» گفت که اتخاذ یک موضع سفت و سخت در قبال اسد، به نفع ترکیه نیست. وی اظهار داشت: «با توجه به اینکه آنکارا به شدت علاقه مند به همکاری با مسکو است (آن گونه که طرف ترکیه‌ای به طور مستمر و در سطوح مختلف اعلام می‌کند) چنین موضعی بر خلاف این رویه است».
لوکیانف در ادامه گفت: «بازیگران مختلف، اقدامات مسکو در سوریه را به اشکال متفاوت و گوناگون می‌بینند، اما در نتیجه همین اقدامات، موضع اسد به شدت تقویت شده است».
وضعیت حساس در روابط ترکیه و روسیه
در چارچوب بحث‌های مذکور درباره تحولات اخیر روابط آنکارا- مسکو با محوریت سوریه، روزنامه «کامرسانت» روسیه گزارشی درباره کشته شدن نظامیان ترکیه بر اثر حمله هوایی ارتش سوریه به حومه شهر الباب منتشر کرد و نوشت: «پاسخ ترکیه به این حادثه، روسیه را به درگیری سوق خواهد داد».
ولادیمیر ستونکف مدیر مرکز «روسیه – شرق – غرب» این حادثه را حتی برای کشورش بسیار خطرناک خواند و گفت: «اردوغان سیاستمداری مغرور است که احساس بر رفتارش غلبه دارد. البته این حادثه تصادفی یا اشتباهی نیست، بلکه از سوی فرماندهی ارتش سوریه به شکل عمدی اجرا شده است».
وی افزود: «اگر اردوغان با جنگنده به این موضوع پاسخ دهد، ترکیه را به درگیری با روسیه سوق می‌دهد که بر آسمان سوریه مسلط است، چون پدافند موشکی اس 300 و اس 400 استقرار یافته در سوریه می‌تواند هر هواپیمای مهاجم به مواضع ارتش سوریه را سرنگون کند».
این کار‌شناس روس ادامه داد: «چنین پاسخی به طور حتم پیامدهای نامشخصی دارد که به نفع مسکو یا آنکارا نیست؛ بنابراین، رایزنی میان سیاستمداران و نظامیان دو طرف برای تحقق توافقی که آبروی آنان را حفظ کرده و به کاهش تنش منتهی شود، منطقی‌ترین اقدام است».
کلمات کلیدی : روسیه ، ترکیه
نظراتی كه به تعميق و گسترش بحث كمك كنند، پس از مدت كوتاهی در معرض ملاحظه و قضاوت ديگر بينندگان قرار مي گيرد. نظرات حاوی توهين، افترا، تهمت و نيش به ديگران منتشر نمی شود.
