کد مطلب: 171009
کودکانتان را در یک روز کتابخوان می‌کنیم!
زهرا مینائی، 29 آبان 91
تاریخ انتشار : دوشنبه ۲۹ آبان ۱۳۹۱ ساعت ۰۰:۰۶
هر سال در هفتۀ کتابخوانی، رسانه‌ها؛ رادیو و تلویزیون پر می‌شود از حرف‌های کلیشه‌ای که باید فرهنگ کتابخوانی را گسترش داد و باید سرانۀ مطالعه را بالا برد و لازم است فرهنگ اهدای کتاب ایجاد شود و الخ. بعد هم وزارت‌خانه‌های مربوط و نامربوط، سعی می‌کنند دست به اعمالی بزنند که مثلا در جهت تقویت فرهنگ کتابخوانی است.
امسال هم آقایان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سعی کرده‌اند در یک روز، رکورد ارتقاء فرهنگ کتابخوانی را بزنند و در یک حرکت سرخوشانه، چهارصد و پنجاه هزار جلد کتاب را سر چهارراه‌ها و در دانشگاه‌ها و حوزه‌های علمیه به مردم اهدا کرده‌اند و قصدشان هم این بوده است که فرهنگ اهدای کتاب ایجاد کنند. البته این کار نزدیک به سیصد میلیون تومانی برای آقای وزیر خرج برداشته است.
کتاب‌نخوانی مردم، سال‌هاست که مسئله مغفول دولتمردان است. اما جز شعار و برنامه‌های کوتاه مدت هفتگی و یک روزه؛ برای آن چه کار اساسی انجام شده است؟
در بحث از کتابخوانی می‌توان از سه چیز صحبت کرد. اول عادت به کتاب خواندن. دوم دانستن اینکه چه بخوانم. سوم دسترسی به کتاب. اینکه مردم ما کتابخوان نیستند به این دلیل است که از کودکی عادت به کتاب‌خواندن نکرده‌اند. در واقع کتابخوانی یک عادت است که می‌باید از کودکی در افراد شکل گیرد. این کار نیز باید از طریق نهاد تعلیم و تربیت در مفهوم عام آن نه وزارت آموزش و پرورش، در میان مردم ایجاد شود. مدرسه، رسانه، فرهنگسراها، مهدکودک‌ها، مساجد، بسیج و سازمان‌های بسیار دیگر، وظیفه دارند این مسئله را در میان افراد جامعه نهادینه سازند. نهادینه ساختن یک مسئله یعنی فرد نسبت به موضوع احساس نیاز کرده خلاء کتاب نخواندن را احساس کند. وقتی افرادی کتابخوان خواهیم داشت، که در جامعه نیاز به کتاب‌خواندن ایجاد و خریدن کتاب یا داشتن کتابی جدید تبدیل به یک لذت شود. وقتی افراد بعد از مدتی کتاب نخواندن، کمبود آن را در خود احساس کنند؛ یعنی کتابخوانی در میان افراد جامعه نهادینه شده است.
مسئلۀ بعدی این است که افراد جامعه بدانند چه کتابی بخوانند. در بعضی موارد خواندن کتاب‌های سطح پایین، کودکان و بیشتر، نوجوانان را از کتاب دلزده می‌کند و این آغازی برای کنار گذاشتن کتاب است. همچنین بحث مشخص کردن رده‌بندی سنی برای کتاب‌ها نیز بسیار مهم است. اگر نوجوانی کتابی را بخواند که کتاب بزرگسال است، ارتباطی با کتاب برقرار نمی کند. این نکته بسیار مهم است که خانواده هر کتابی را در اختیار کودک و نوجوان نگذارد و کتاب‌ها را سازماندهی شده انتخاب کند. حتی اینکه کودک یا نوجوان پیش از این چه کتاب‌هایی خوانده است، در انتخاب کتاب برای او موثر است. کسی‌که قرار است برای فرد کتاب انتخاب کند، خود باید آگاهی نسبتا جامعی از کتاب‌ها و رده‌بندی آنها و کودک و نوجوان مورد نظر داشته باشد. کاری که در کتابخانه وظیفۀ آن را کتاب‌دار باید به عهده گیرد و افراد را در انتخاب کتاب کمک کند. امری که در حال حاضر از وظایف کتاب‌دار چه در کتابخانههای عمومی و چه در کتابخانههای مدرسه، محسوب نمی‌شود.
مسئلۀ سوم دسترسی به کتاب است. در حال حاضر در بسیاری از شهرستان‌ها یک کتابفروشی یا کتابخانۀ جامع وجود ندارد. افراد شهر یا روستا اگر کتابی هم بخواهند، نمی‌توانند به راحتی آن کتاب را به دست آورند. البته وجود کتابخانههای مجازی در فضای مجازی، می‌تواند راه‌حلی برای دسترسی افراد بیشتر جامعه به کتاب‌ها باشد. اما ایجاد این موسسات نیازمند زیرساخت‌هایی است.
«کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان» از جمله سازمان‌های دولتی است که وظیفۀ ارتقاء فرهنگ کتابخوانی را به عهده دارند. سازمانی که با محوریت کتاب و کتابخوانی قبل از انقلاب شکل گرفت و بعد از انقلاب در شهرستان‌های دورافتاده و مختلف، گسترش کمی پیدا کرد.
همچنین سیاست‌هایی در جهت ارتقاء کیفی این مجموعه نیز صورت گرفته است. شاید بتوان گفت این سازمان یکی از نمونه‌های موفق از سیاست‌هایی است که با هدف ارتقاء کتابخوانی در کشور اجرا شده است. کودکان شش یا هفت ساله عضو کتابخانههای کانون می‌شوند. مربی فرهنگی، کودکان و نوجوانان را در انتخاب کتاب راهنمایی می‌کند. کتابخانه، مجهز به کتاب‌های با کیفیت است. مربی در جریان فعالیت‌های مختلف گرایش به کتابخوانی را در میان کودکان و نوجوانان ایجاد می‌کند. بدین ترتیب سه مورد ذکر شده در کانون اجرا می‌شود و در پایان خروجی کانون، عضوی است که عادت به کتابخوانی دارد، می‌داند چه کتابی بخواند و می‌داند کتاب را از کجا تهیه کند.
وظیفۀ یک وزارت‌خانه ایجاد بسترهای مناسب برای ارتقاء فرهنگ کتابخوانی و تاسیس مراکزی شبیه به کانون است. وزارت‌خانه‌ها موظف‌اند با برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری، هزاران مرکز مانند کانون فراهم کنند. کاری بلندمدت و ماندگار. نه انجام فعالیت‌های یک روزه و یک هفته‌ای. فرهنگ امری پیچیده است که با انجام یک یا دو کار نمی‌توان آن را تغییر داد و بر آن اثر گذاشت. برای تاثیرگذاری بر فرهنگ باید برنامه‌ریزی‌های بلند مدت و چندین ساله صورت گیرد. این‌گونه سیاست‌های کوتاه مدت، تاثیری در فرهنگ یک جامعه ندارد و فقط پول بیت‌المال را بیهوده اسراف می‌کند. سوالی که می‌توان از مبتکر طرح اهدای کتاب بر سر چهارراه‌ها پرسید، این است که آیا با اهدای کتاب توسط یک وزارت‌خانه چیزی حل می‌شود؟ آیا یک وزارت‌خانه به جای برنامه‌ریزی برای ایجاد فرهنگ اهدای کتاب، خود باید به اهدای کتاب دست بزند؟ و سوال مهم‌تر اینکه اهدای کدام کتاب؟؟؟
امسال هم آقایان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سعی کرده‌اند در یک روز، رکورد ارتقاء فرهنگ کتابخوانی را بزنند و در یک حرکت سرخوشانه، چهارصد و پنجاه هزار جلد کتاب را سر چهارراه‌ها و در دانشگاه‌ها و حوزه‌های علمیه به مردم اهدا کرده‌اند و قصدشان هم این بوده است که فرهنگ اهدای کتاب ایجاد کنند. البته این کار نزدیک به سیصد میلیون تومانی برای آقای وزیر خرج برداشته است.
کتاب‌نخوانی مردم، سال‌هاست که مسئله مغفول دولتمردان است. اما جز شعار و برنامه‌های کوتاه مدت هفتگی و یک روزه؛ برای آن چه کار اساسی انجام شده است؟
در بحث از کتابخوانی می‌توان از سه چیز صحبت کرد. اول عادت به کتاب خواندن. دوم دانستن اینکه چه بخوانم. سوم دسترسی به کتاب. اینکه مردم ما کتابخوان نیستند به این دلیل است که از کودکی عادت به کتاب‌خواندن نکرده‌اند. در واقع کتابخوانی یک عادت است که می‌باید از کودکی در افراد شکل گیرد. این کار نیز باید از طریق نهاد تعلیم و تربیت در مفهوم عام آن نه وزارت آموزش و پرورش، در میان مردم ایجاد شود. مدرسه، رسانه، فرهنگسراها، مهدکودک‌ها، مساجد، بسیج و سازمان‌های بسیار دیگر، وظیفه دارند این مسئله را در میان افراد جامعه نهادینه سازند. نهادینه ساختن یک مسئله یعنی فرد نسبت به موضوع احساس نیاز کرده خلاء کتاب نخواندن را احساس کند. وقتی افرادی کتابخوان خواهیم داشت، که در جامعه نیاز به کتاب‌خواندن ایجاد و خریدن کتاب یا داشتن کتابی جدید تبدیل به یک لذت شود. وقتی افراد بعد از مدتی کتاب نخواندن، کمبود آن را در خود احساس کنند؛ یعنی کتابخوانی در میان افراد جامعه نهادینه شده است.
مسئلۀ بعدی این است که افراد جامعه بدانند چه کتابی بخوانند. در بعضی موارد خواندن کتاب‌های سطح پایین، کودکان و بیشتر، نوجوانان را از کتاب دلزده می‌کند و این آغازی برای کنار گذاشتن کتاب است. همچنین بحث مشخص کردن رده‌بندی سنی برای کتاب‌ها نیز بسیار مهم است. اگر نوجوانی کتابی را بخواند که کتاب بزرگسال است، ارتباطی با کتاب برقرار نمی کند. این نکته بسیار مهم است که خانواده هر کتابی را در اختیار کودک و نوجوان نگذارد و کتاب‌ها را سازماندهی شده انتخاب کند. حتی اینکه کودک یا نوجوان پیش از این چه کتاب‌هایی خوانده است، در انتخاب کتاب برای او موثر است. کسی‌که قرار است برای فرد کتاب انتخاب کند، خود باید آگاهی نسبتا جامعی از کتاب‌ها و رده‌بندی آنها و کودک و نوجوان مورد نظر داشته باشد. کاری که در کتابخانه وظیفۀ آن را کتاب‌دار باید به عهده گیرد و افراد را در انتخاب کتاب کمک کند. امری که در حال حاضر از وظایف کتاب‌دار چه در کتابخانههای عمومی و چه در کتابخانههای مدرسه، محسوب نمی‌شود.
مسئلۀ سوم دسترسی به کتاب است. در حال حاضر در بسیاری از شهرستان‌ها یک کتابفروشی یا کتابخانۀ جامع وجود ندارد. افراد شهر یا روستا اگر کتابی هم بخواهند، نمی‌توانند به راحتی آن کتاب را به دست آورند. البته وجود کتابخانههای مجازی در فضای مجازی، می‌تواند راه‌حلی برای دسترسی افراد بیشتر جامعه به کتاب‌ها باشد. اما ایجاد این موسسات نیازمند زیرساخت‌هایی است.
«کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان» از جمله سازمان‌های دولتی است که وظیفۀ ارتقاء فرهنگ کتابخوانی را به عهده دارند. سازمانی که با محوریت کتاب و کتابخوانی قبل از انقلاب شکل گرفت و بعد از انقلاب در شهرستان‌های دورافتاده و مختلف، گسترش کمی پیدا کرد.
همچنین سیاست‌هایی در جهت ارتقاء کیفی این مجموعه نیز صورت گرفته است. شاید بتوان گفت این سازمان یکی از نمونه‌های موفق از سیاست‌هایی است که با هدف ارتقاء کتابخوانی در کشور اجرا شده است. کودکان شش یا هفت ساله عضو کتابخانههای کانون می‌شوند. مربی فرهنگی، کودکان و نوجوانان را در انتخاب کتاب راهنمایی می‌کند. کتابخانه، مجهز به کتاب‌های با کیفیت است. مربی در جریان فعالیت‌های مختلف گرایش به کتابخوانی را در میان کودکان و نوجوانان ایجاد می‌کند. بدین ترتیب سه مورد ذکر شده در کانون اجرا می‌شود و در پایان خروجی کانون، عضوی است که عادت به کتابخوانی دارد، می‌داند چه کتابی بخواند و می‌داند کتاب را از کجا تهیه کند.
وظیفۀ یک وزارت‌خانه ایجاد بسترهای مناسب برای ارتقاء فرهنگ کتابخوانی و تاسیس مراکزی شبیه به کانون است. وزارت‌خانه‌ها موظف‌اند با برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری، هزاران مرکز مانند کانون فراهم کنند. کاری بلندمدت و ماندگار. نه انجام فعالیت‌های یک روزه و یک هفته‌ای. فرهنگ امری پیچیده است که با انجام یک یا دو کار نمی‌توان آن را تغییر داد و بر آن اثر گذاشت. برای تاثیرگذاری بر فرهنگ باید برنامه‌ریزی‌های بلند مدت و چندین ساله صورت گیرد. این‌گونه سیاست‌های کوتاه مدت، تاثیری در فرهنگ یک جامعه ندارد و فقط پول بیت‌المال را بیهوده اسراف می‌کند. سوالی که می‌توان از مبتکر طرح اهدای کتاب بر سر چهارراه‌ها پرسید، این است که آیا با اهدای کتاب توسط یک وزارت‌خانه چیزی حل می‌شود؟ آیا یک وزارت‌خانه به جای برنامه‌ریزی برای ایجاد فرهنگ اهدای کتاب، خود باید به اهدای کتاب دست بزند؟ و سوال مهم‌تر اینکه اهدای کدام کتاب؟؟؟
۱۳۹۱-۰۸-۲۹ ۰۰:۳۱:۳۴
کتاب خوندن خیلی مهم نیست.مهم کشش فکری.میزان هوش و نوع ساختار مغز انسان است.شما فکر نکن مثلا تو المان خیلی بچه ها کتاب می خونند.رشد جامعه با کتاب خوندن درست نمی شه.اینی که می گم می تونید امتحان کنید.مثلا شما یه نوجوان 14 15 ساله از یک کشور اروپایی پیدا کن بعد ازش راجع به نوع جهان بینی و اصالت ارزشهای اخلاقی و نحوه به وجود امدن جهان و...سوال بپرس بعد بیا ایران از یک علامه یا فیلسوف یا کسی که سالها هم مطالعه کرده سوال بپرس .البته این کار نکنید بهتره.چون یجور احساس تحقیر به ادم دست می ده.این فقط در مورد انسانها نیست حتی در مورد حیوانات هم صدق می کند.تجربه ای که خودم داشتم براتون می گم.من برای مدت یه جایی بودم و یه ابدارچی داشتیم که این دو تا مرغ مینا داشت.ظاهر کلیشون شبیه هم بود ولی یکیشون خیلی قشنگ تر بود .خیلی هم کارهای جالبی می کرد.کلی هم کلمه بلد بود.صداهای محیط هم کاملا یاد می گرفت.کاملا هم نسبت به انسان واکنشهای جالب و رفتارهای جالبی داشت.ولی اون یکی هیچ فرقی با کلاغ نداشت.یه بار از این ابدارچی پرسیدم چطوریه که این دو تا که با هم بزرگ شدند این یکی اینطوریه و اون اینطوری.گفت اخه اون یکی پاکستانیه هیچی یاد نمی گیره!!!مثلا من صدا ضبط می کنم برای جفتشون میذارم ولی اون یکی هیچی یاد نمی گیره!!!! (1025913) (alef-4)
م.ط
۱۳۹۱-۰۸-۲۹ ۱۲:۲۵:۲۵
در حال حاضر اول باید سطح فرهنگ رو ارتقا داد که اگه با مطالعه درست این کار انجام نشه میتونه همون طور که در جامعه کنونی مشاهده میکنید ،موجب تقلید نادرست از فرهنگهای نادرست بشه که باعث گم شدن و کمرنگی اعتقاد و فرهنگ ایرانی خواهد شد
که البته کاملا و به وضوح قابل مشاهده است
که کشش فکری که شما فرمودید نیز بعداز این مرحله شکل میگیره
پس ارتقای فرهنگ کتابخوانی صحیح و کتب صحیح موجب افزایش سطح فرهنگ و درنتیجه ارتقای کشش فکری و رشد جامعه خواهد شد (1026374) (alef-4)
که البته کاملا و به وضوح قابل مشاهده است
که کشش فکری که شما فرمودید نیز بعداز این مرحله شکل میگیره
پس ارتقای فرهنگ کتابخوانی صحیح و کتب صحیح موجب افزایش سطح فرهنگ و درنتیجه ارتقای کشش فکری و رشد جامعه خواهد شد (1026374) (alef-4)
رضا
۱۳۹۱-۰۸-۲۹ ۱۴:۴۰:۳۹
من نميدانم كي ميخواهيد دست از اين حرفها بداريد
ما ايرانيها عادت كرديم بگيم ما از باهوش ترين ملتها هستيم و به گزاف فخر فرشي كنيم
همه مردم دنيا تقريباً يه جور هستن . تفاوت ملتها در سطح رفاه و علم و دانش از مديريت صحيح منابع (انساني و امكانات) ناشي ميشه
به همين دليله كه وقتي يك متخصص جهان سومي به يك كشور جهان اول ميره ميتونه تبديل بشه به يك دانشمند ولي در كشور خودش در حد يك متخصص معمولي باقي ميمونه
تا وقتي شايسته سالاري در كشوري حاكم نشه وضع همينه (1026508) (alef-4)
ما ايرانيها عادت كرديم بگيم ما از باهوش ترين ملتها هستيم و به گزاف فخر فرشي كنيم
همه مردم دنيا تقريباً يه جور هستن . تفاوت ملتها در سطح رفاه و علم و دانش از مديريت صحيح منابع (انساني و امكانات) ناشي ميشه
به همين دليله كه وقتي يك متخصص جهان سومي به يك كشور جهان اول ميره ميتونه تبديل بشه به يك دانشمند ولي در كشور خودش در حد يك متخصص معمولي باقي ميمونه
تا وقتي شايسته سالاري در كشوري حاكم نشه وضع همينه (1026508) (alef-4)
جانباز
۱۳۹۱-۰۸-۲۹ ۱۱:۲۷:۲۷
اگر مردم به معنایی واقعی کتاب بخوانند که واویلا می شود.گذشته از یادتان رفته است. (1026288) (alef-4)
علی
۱۳۹۱-۰۸-۲۹ ۱۱:۳۸:۴۹
مطلب خوبی بود
فقط یه جا به لذت کتاب خریدن اشاره کرده بودید که نمیدانم چه ضرورتی دارد؟
آنچه مهم است لذت کتاب خواندن است. برای بعضی کتاب خریدن و نخواندن یک لذت بیمارگونه است.
متأسفانه مراکزی شبیه کانون پرورش فکری بسیار اندک اند
همین کانون هم آنگونه که باید توسعه نمی‌یابد
مند خواهند شد.
والدین نقش اول در کتابخوان شدن بچه‌ها را دارند. برنامه‌ای برای خانواده هم نداریم (1026300) (alef-4)
فقط یه جا به لذت کتاب خریدن اشاره کرده بودید که نمیدانم چه ضرورتی دارد؟
آنچه مهم است لذت کتاب خواندن است. برای بعضی کتاب خریدن و نخواندن یک لذت بیمارگونه است.
متأسفانه مراکزی شبیه کانون پرورش فکری بسیار اندک اند
همین کانون هم آنگونه که باید توسعه نمی‌یابد
مند خواهند شد.
والدین نقش اول در کتابخوان شدن بچه‌ها را دارند. برنامه‌ای برای خانواده هم نداریم (1026300) (alef-4)
میلاد
۱۳۹۱-۰۸-۲۹ ۱۲:۵۹:۲۴
آقایان توجه داشته باشند که دسترسی آزاد به فضای اینترنت تقریبا همه ی این مشکلات را حل می کند.مساله این است که برخی می خواهند همه چیز را کنترل کنند. (1026413) (alef-4)
۱۳۹۱-۰۸-۳۰ ۱۰:۱۳:۵۱
ما فقط به فکر آمارسازی هستیم به جای آنکه واقعا میزان مطالعه مردم را بالا ببرند طریقه محاسبه سرانه مطالعه را تغییر می دهند سرانه مطالعه را که شامل مطالعه کتب غیردرسی بود عوض می کنند و به آن مطالعه روزنامه و مجلات ، اینترنت ، ادعیه و زیارات و قران را هم اضافه کرده و می گویند شاخص های مطالعه و کتابخوانی در دولت نهم و دهم چند برابر رشد داشته است . (1027129) (alef-4)
مهدي
۱۳۹۱-۰۸-۳۰ ۱۵:۲۴:۲۵
به نظر بنده اموزش وپرورش ميتواند از دوران ابتدايي زنگ انشا را به زنگ كتاب خواني تبديل كند .بدين شكل كه معلم مثلا كلاس را به 5گروه تقسيم و 5 كتاب در اختيار انها قرار دهد كه با مطالعه جمعي حاصل برداشت خود را بصورت انشايي ارايه نمايند .هم فرهنگ كتابخواني وهم فرهنگ كار گروهي كردن اموخته ميشود . (1027411) (alef-4)
مهدي
۱۳۹۱-۰۸-۳۰ ۱۵:۲۷:۴۵
از الف گله دارم .گفته ايد نظرات حاوي توهين -افترا-تهمت ونيش را منتشر نميكنيد .بنظر شما نوشته فوق توهين نيست؟ (1027413) (alef-4)
مچيد
۱۳۹۱-۰۹-۰۳ ۱۶:۵۵:۱۹
هم0 نظرات خوبي دادند وهمه انها راهم درست فرض كنيم حال اگر من معلم بازنشسته باسرمايه اندك خودم قسمتي از محل زندگيم را به كتا بخانه تبديل كنم وكتابهاي باموضوعات خوب با مشورت اهالي علم خريداري ودر كتابخانه ام براي فروش در اختيار مردم از كو چك وبزرگ بگذارم ايا فكر مي كنيد اين اداره جات ما اجازه اين كار را مي دهند ودر اين مورد علي رغم شعارهايشان كمك مي كنند يا هزار گونه سنگهاي ريز ودرشت سر راهمان پهن مي كنند پس لطفا الكي شعار نفرماييد (1029663) (alef-1)
نظراتی كه به تعميق و گسترش بحث كمك كنند، پس از مدت كوتاهی در معرض ملاحظه و قضاوت ديگر بينندگان قرار مي گيرد. نظرات حاوی توهين، افترا، تهمت و نيش به ديگران منتشر نمی شود.
