توصيه به ديگران
 
کد مطلب: 429003
لابی نهادهای قدرت در مجلس / رفت‌وآمدها مشکوک می‌شوند
تاریخ انتشار : چهارشنبه ۸ دی ۱۳۹۵ ساعت ۰۸:۰۴
برنامه ششم توسعه با همه حواشی‌ که بر سر نحوه تنظمیم آن بین دولت و مجلس بوجود آمد، اکنون در دستورکار پارلمان نشینان قرار دارد. همین برنامه هم سبب شده که این روزها پای لابی‌های قدرت به مجلس باز شود.

به گزارش خبرآنلاین، «لابی» کردن با مردان و زنان پارلمانی همزاد و همراه شده است. امری که شاید بتوان برای آن، طیفی از کم تا زیاد قائل شد، آنچنان که یک نماینده در وادی لابی کردن تبدیل به محمدرضا باهنر، مرد اول لابی های مجلس شود یا سطح آن به مباحث خرد و منطقه ای کاهش یابد. لابی‌هایی که گاه پنهان هستند و گاه در همین مراودات روزمره درون صحن عیان هستند و آشکار.

اما داستان لابی های پارلمان نشینان فقط محدود به خود آنها نمی شود، هستند لابی گری های برون پارلمانی که گه گاه پایشان به بهارستان هم باز می شود، روزهایی مثل همین روزهای بررسی برنامه ششم در صحن و برنامه بودجه در کمیسیون ها که باعث شده عبور و مرور برخی چهره ها آنقدر در لابی پارلمان زیاد شود که حتی خبرنگاران هم آنها را پابه پای نمایندگان در لابی مشاهده کنند.

این روزها افراد پرقدرتی از آنها در پارلمان مشغول رایزنی و لابی هستند. کسانی که حضورشان نگرانی برخی نمایندگان را علنی کرده است. درست است که برنامه توسعه قانون دائم نیست اما اولویت‌های کشور را برای پنج سال آینده مشخص می‌کند و بودجه‌های سالانه برمبنای اولویت‌های آن بسته می‌شود. بنابراین دعواهای قدرت درباره آن دور از انتظار نیست. در این بین هستند نمایندگانی که سهم خود را برمی‌دارند و دست‌کم کاری می‌کنند که رای‌آوری‌شان در دوره بعد به خطر نیفتد، البته اگر رانت‌هایی که گاها ردپای آنها تا مرکز قدرتی به اسم مجلس هم می رسد را جدی ندانیم. شاهد این ادعا، در یکی از پیشنهادات نمایندگان در زمان بررسی لایحه برنامه توسعه علنی شد. وقتی اکثریت آنها به حذف بندی از برنامه رای دادند که به گفته نادر قاضی‌پور ارومیه در آرای انتخاباتی آنها تاثیر منفی داشت.

ماجرا آنجا اتفاق افتاد که در بند 5 ماده 7 گزارش تلفیق درباره لایحه برنامه ششم توسعه که  به بازنگري و غربالگري طرح‌هاي تملك دارايي‌هاي سرمايه‌اي موجود مربوط بود نماینده ارومیه پیشنهاد حذف آن را مطرح کرد و خطاب به نمایندگان گفت: این بند یقینا در انتخابات برای شما تبدیل به یک معضل می‌شود. شما بعد از انتخابات ریاست جمهوری، انتخابات مجلس را پیش‌رو دارید و این ماجرا برای همه شما مشکل ایجاد می‌کند... همکاران عزیز اجازه ندهید با دست خودتان علیه خودتان کاری شود. این طرح‌ها باید به قوت خود باقی بماند.

قاضی‌پور در بیان دلیل انتخاباتی این بند بسیار صریح بود و حتی دست آخر نمایندگان را تهدید کرد: به حذف بند رای بدهید تا با مشکل جدی در حوزه انتخابیه‌تان مواجه نشوید. مخالفان با حذف این بند بدانند که اسامی ‌آنها باقی می‌ماند و روزی که قرار است انتخابات مجلس برگزار شود رقیبان آنها خواهند گفت شما باعث شدید این طرح‌ها تعطیل شوند.

البته مخالفان چندان زیاد نبودند و پیشنهاد قاضی‌پور از معدود پیشنهادهای نمایندگان است که در طی بررسی برنامه ششم توسعه تاکنون رای آورده است.

اتفاقات نگران کننده در کمیسیون تلفیق

اما ششمین لایحه برنامه توسعه پیش از ورود به صحن هم پرحاشیه بود. چه آنکه لایحه دولت 34 ماده داشت اما گزارشی که از کمیسیون تلفیق برنامه ششم توسعه به صحن علنی آمد 144ماده شده بود. این تغییرات گسترده و اتفاقات پشت پرده آنقدر نگران کننده بود که صبح روز اول بررسی کلیات، نوبخت به فراکسیون امید رفت و از نمایندگان خواست به کلیات رای ندهند تا اصلاحاتی در کمیسیون تلفیق صورت بگیرد. اما بنابر تفسیر لاریجانی از آیین نامه داخلی مجلس، اگر کلیات این لایحه رد می‌شد، به کمیسیون برنمی‌گشت بلکه دولت باید از ابتدا لایحه دیگری تقدیم مجلس می‌کرد و کمیسیون تلفیق جدیدی شکل می‌گرفت. روندی که شاید نزدیک به یک سال طول می‌کشید. از همین رو رئیس مجلس از نمایندگان خواست تا اصلاحات خود را در بررسی جزئیات اعمال کنند. در آن روز در حدی فشارها به کار کمیسیون تلفیق زیاد شد که وقتی حمیدرضا حاجی بابایی،‌ رئیس کمیسیون تلفیق برای دفاع از گزارش به پشت تریبون رفت، صدایش می‌لرزید.

اما در این کمیسیون چه اتفاقاتی افتاده بود که فراکسیون امید می‌خواست به آن رای ندهد. سخنگوی فراکسیون نگرانی را اینگونه به ایلنا توضیح داده است: متاسفانه احتمال این وجود دارد که دستگاه‌ها و ارگان‌هایی که منبع قدرت هستند، بودجه مدنظرشان را از دولت بگیرند اما بخش‌های نیازمند مورد بی‌مهری قرار گیرند.

بهرام پارسایی با ابراز نگرانی از اعمال نفوذ دستگاه‌ها و ارگان‌های صاحب قدرت در دریافت بودجه و ناتوانی بخش‌های خدماتی در این راستا، اعلام کرد: درحالی که انتظار داریم مشکلات فرهنگیان، کارمندان، بازنشستگان و افراد تحت‌پوشش بهزیستی در برنامه ششم توسعه حل شود، این بخش‌ها با کمبود بودجه مواجه شده و قادر به عملیاتی کردن انتظارات جوامع هدف‌شان نیستند اما ارگان‌های قدرتمند مشکل خود را حل می‌کنند و به این دلیل اعمال چنین تغییراتی که در پی لابی‌های پشت پرده صورت می‌گیرد، صرفاً به نفع ارگان‌های قدرتمند است.

سخنگوی فراکسیون امید درباره لابی‌های پشت پرده دستگاه‌های صاحب‌نفوذ در جریان تصویب برنامه‌های بودجه و برنامه‌های پنج‌ساله توسعه اعلام کرد: اساساً دستگاه‌های پرقدرت بدون اتکا به لابی‌های پشت پرده نمی‌توانند بودجه خود را محقق کنند بنابراین لابی‌های گسترده‌ای وجود دارد. به‌عنوان نمونه در همین برنامه ششم توسعه که هم‌اکنون در صحن مجلس درحال تصویب است، در یک جلسه کمیسیون تلفیق، حدود ۱۵ ماده به بودجه قوه قضاییه اضافه شده است.

پیش از پارسایی،‌ یکی از اعضای کمیسیون تلفیق نیز درباره اتفاقاتی که در جریان بود،‌ ابراز نگرانی کرده بود. محمد حسینی،‌ نماینده تفرش به مهر از لابی‌گری‌ها گفته بود: «دستگاه‌های اجرایی با مراجعه به نمایندگان مجلس، موادی را برای گنجاندن در لایحه برنامه به آنها ارائه می‌دهند تا در کمیسیون به تصویب برسد و این امر سبب شده لابی‌های دستگاه‌های اجرایی برای گنجاندن موادی در لایحه برنامه افزایش یابد.»

حسینی اما مانند پارسایی از قوه قضائیه مثال نمی‌زند. انگشت اتهام او به سمت دولت است:‌ دولت با جمع آوری اطلاعات کلان بدنبال این است که در شش ماهه آخر عمر دولت یازدهم عملکردها را نسبت به گذشته بهبود ببخشد تا از طریق این اقدام سیاسی بتواند دور آینده ریاست جمهوری را از آن خود کند.

بروز نگرانی همگانی نیست

اما وقتی به سراغ بهارستان نشینان می رویم که از آنها درباره این پدیده بپرسیم، بیشترشان از حرف زدن درباره لابی‌های پشت پرده استقبال نمی‌کنند. آنها یا مثل پروانه مافی با عبارت من نمی‌دانم، به راهشان ادامه می‌دهند و می روند. یا مانند علیرضا رحیمی‌به بیان اینکه «لابی‌ها غیررسمی‌است و خبرش به ما نمی‌رسد» منتظر سوال بعدی می‌شوند یا زهرا سعیدی می‌گوید چون همه چیز به کمیسیون تلفیق محدود نمی‌شود و برنامه در صحن بررسی می‌شود، نباید نگران مشکلات بود. آنها در صحن حل می‌شوند. در این بین،‌ مهرداد بائوج لاهوتی معتقد است: «لابی بد نیست؛ لابی یعنی مذاکره. الان زمان خوبی است که دستگاه‌ها نگاه‌های خود را به مجلس منتقل کنند. همه دستگاه‌ها کم و بیش برای بخش خودشان با نمایندگان مذاکره می‌کنند».

در این بین سهیلا جلودارزاده با تاکید بر اینکه نمی‌تواند از لابی‌های قدرت نام ببرد، به خبرآنلاین توضیحاتی می‌دهد. نماینده مردم تهران می‌گوید: بیشتر کسانی که با جناح‌های داخلی ارتباط دارند، سعی می‌کنند اولا حداقل‌های قبل خود را حفظ کنند و دوما تا می‌توانند افزایش دهد. در مجلس معمول است که می‌آیند و با نمایندگان همفکر در جهت حفظ منابع بودجه ای و توسعه فعالیت‌های خود مذاکره می‌کنند. ولی کمیسیون تلفیق و سازمان مدیریت باید به عنوان دو رکن قوی بایستند و تعادل را در برنامه توسعه حفظ کنند.

جلودارزاده البته اساسا اینگونه مذاکرات را بد نمی‌داند. او می‌گوید: اگر حرف کسانی که اعتراض دارند و می‌خواهند بودجه بیشتری بگیرند را نشنویم، ممکن است حقایقی مغفول بماند اما اگر همه را بشنوی و رفیق شوی و تصویب کنی که برنامه نمی‌شود. برنامه باید چارچوب خودش را حفظ کند و آنجاهایی که پیش‌تر از آنها غافل شده‌اند، ترمیم شود.

عضو فراکسیون امید به لایحه دولت اشاره می‌کند و می‌گوید: موضوعات خاص را دولت آورده است ولی وقتی قدرت غلبه کند، موضوعات خاص فقط چند کلمه روی کاغذ می‌شود. مثلا اگر قرار است سواحل مکران ساخته شود باید تا آخر برنامه این خط تعیین کننده باشد، یا اگر قرار است محرومیت زدایی شود باید در برنامه موردتوجه باشد و نه حواشی ای که اثر متناسب با این موضوعات را ندارند. او پیشنهاد می‌دهد: باید بعد از اینکه برنامه تدوین شد، کسی از اول تا آخر برنامه را از این جهت مجدد بررسی کند و اگر چنانچه مواردی خلاف موضوعات خاص مطرح شده، اصلاح کند.

جلودارزاده درباره نگران کننده بودن این لابی‌ها می‌گوید: کسانی که قدرت بیشتری دارند و می‌توانند نماینده‌ها را تحت تاثیر قرار دهند، بخش‌هایی را اضافه می‌کنند اما وقتی به پرداخت بدهی‌های دولت به تامین اجتماعی می‌گویند اینجا که پولی نیست. یعنی معتقدند این بدهی‌ها پنج سال باقی بماند و اضافه تر شود؟ چه بسا که در این سال‌ها کسانی به خاطر کمبود منابع مالی از فقر بمیرند. از فقر آبرویشان برود. چرا ما نباید بدهی‌هایمان را بدهیم؟ در احادیث ما گفته می‌شود که ابتدا باید بدهی خود را بدهیم. نمایندگان دولت باید به این موضوع توجه خاص داشته باشند،‌ اول باید بدهی‌هایشان را بدهند. کارگری که 36 سال چند شیفت کار کرده،‌ تولید داشته و مالیات داده و حتی برای دولتمردان نان‌آوری کرده، نباید نسبت به بدهی او بی توجه بود. این لابی‌ها این ضربات را هم وارد می‌کند.

تغییر مصوبات کمیسیون تلفیق در یک اتاق دربسته

در حالی که به گفته پارسایی، لابی‌ها آنقدر قوی بوده که هر چند نماینده یک الحاقیه در کمیسیون تلفیق تصویب می‌کردند، سخنگوی کمیسیون از لابی در جای دیگری نگران است. محمد خدابخشی در جلسه چند روز پیش مجلس بابت آنچه «تغییر مصوبات کمیسیون در یک اتاق دربسته» می‌خواند به هیات رئیسه مجلس تذکر داد. او گفت: متاسفم از اینکه مصوبات کمیسیون در یک جلسه در بسته تغییر می‌کند. تغییر مصوبات کمیسیون تلفیق باید با نظر خود کمیسیون باشد، وقتی مصوبه‌ای حذف یا اصلاح می‌شود، کمیسیون تلفیق باید نظرش را بیان کند. رئیس مجلس اما تذکر او را وارد ندانست و گفت: بله، اما اینجا بالاتر از کمیسیون تلفیق است.

حالا با این اوصاف باید بابت آنچه که اتفاق افتاده، ‌نگران بود اما نباید نسبت به آینده بررسی برنامه ششم توسعه در مجلس ناامید بود؛ شاید نمایندگان در جریان بررسی‌ها کمی‌ بیشتر به منافع ملی به جای منافع جریانی و محلی توجه کنند.
 
کلمات کلیدی : برنامه ششم توسعه + مجلس
 


نظراتی كه به تعميق و گسترش بحث كمك كنند، پس از مدت كوتاهی در معرض ملاحظه و قضاوت ديگر بينندگان قرار مي گيرد. نظرات حاوی توهين، افترا، تهمت و نيش به ديگران منتشر نمی شود.