توصيه به ديگران
 
کد مطلب: 425269
پیشنهاد کتاب/ «موسیقی مجلسی»؛ جیمز جویس؛ ترجمه فرید حسینیان تهرانی، دارا صادقی؛ هرمس
مهندسی با کلمات!
محمدعلی حسنلو؛ 28 آذر 1395
تاریخ انتشار : يکشنبه ۲۸ آذر ۱۳۹۵ ساعت ۱۶:۴۵
«موسیقی مجلسی»
نویسنده: جیمز جویس
مترجم: فرید حسینیان تهرانی، دارا صادقی
ناشر: هرمس، چاپ اول 1394
90 صفحه، 14000 تومان

شما می‌توانید کتاب «موسیقی مجلسی» را تا یک هفته پس از معرفی با ۱۰ درصد تخفیف از فروشگاه اینترنتی شهر کتاب خرید کنید.

*****
               
او را با اولیس می شناسند، رمانی که بسیار درباره اش قلم فرسایی شده و خواهد شد. گفته بود خوراک منتقدان را برای دویست سال آینده تامین می کند. این اظهار نظر به ظاهر خودستایانه ریشه در توانایی های انکار ناپذیری داشت که به واسطه نبوغی مهارنشدنی اوج می گرفت و به همین دلیل بود که صاحب اثری این چنین غظیم شده که هر کسی توان رام کردن و تجربه همراهی با آن را ندارد.

اولیس در ایران چاپ نشده، اما همیشه از معروف ترین هایی بوده که بسیار درباره اش نوشته شده. اما در دیگر کشورهای جهان هم که منتشر شده؛ هر خواننده ای از عهده هضم و تجزیه و تحلیل آن برنمی آید.

صحبت درباره‌­ی نویسنده و شاعری است که خود را از بزرگ­ترین مهندسین زمانه­‌اش می­‌دانست، رمان­‌نویسی که درباره­‌ی کتاب «شب­‌زنده­‌داری فینیگان­ها» به دوستش هریت ویور گفته بود: «من اگر بزرگ‌ترین مهندس جهان نباشم، واقعاً یکی از مهندسان بسیار بزرگم. بماند که آهنگ‌ساز، فلسفه‌دان و چندین کارۀ دیگر هم هستم. من دارم موتوری می‌سازم که تنها یک چرخ دارد. البته پرّه هم ندارد. چرخ این موتور یک مربع کامل است.»

اما چنین نویسنده ای از کجا کار خود را شروع کرده است. با چنین نگاهی «موسیقی مجلسی» به عنوان نخستین اثر او دارای اهمیت بسیار است، به خصوص که در این کتاب نه با جویس داستان نویس که با جویس شاعر روبه رو هستیم. جیمز جویس که با آثاری چون چهره‌­ی مرد هنرمند در جوانی، اولیس (تنها بریده ای از آن به فارسی اجازه انتشار گرفته) و دوبلینی­‌ها میان مخاطبان رمان در ایران جایگاه ویژه‌­ای دارد اما در زمینه‌­ی شعر کمتر مورد توجه قرار گرفته است و این در حالی است که اصول جویس در داستان‌نویسی از شعرسرایی کاملا متمایز است. با این حال به عنوان نویسنده ای که همواره زبان یکی از دغدغه هایش بوده، از همان کتاب نخست خود (موسیقی مجلسی) این توجه و تسلط به زبان را به نمایش می گذارد.
 
برخی از شعرهای جویس درطی سال­های اخیر به فارسی نیز ترجمه شده است. کتاب «موسیقی مجلسی» که به تازگی توسط انتشارات هرمس با ترجمه­‌ی فرید حسینیان تهرانی و دارا صادقی روانه‌­ی بازار کتاب شده است شامل دو کتاب شعر از جویس به نام­های موسیقی مجلسی(۱۹۰۷) و شعر یکی یه شاهی(۱۹۲۷) و نیز قطعه شعری به نام «آنک کودک» که در سال ۱۹۳۲ سروده شده است می­‌باشد. اغلب شعرهای این کتاب را جویس زمانی سرود که سرگرم نوشتن «چهره مرد هنرمند در جوانی»، نمایشنامه «تبعیدی‌ها» و اوایل رمان «اولیس» بود.
 
موسیقی مجلسی نخستین اثری است که در ماه مه ۱۹۰۷ از جویس چاپ شده است. کتابی که شامل سی و شش قطعه شعر که به لحاظ فرمی و محتوایی بسیار به یکدیگر وابسته اند. در پیشگفتار کتاب موسیقی مجلسی به نقل از مایکل پتریک گیلسپی آمده است که: «موسیقی مجلسی دربرگیرنده‌­ی سی و شش قطعه شعرِ به­‌هم وابسته است که به­‌صورت منظومه­‌ای با لحن غنایی، حسیات برانگیخته از عشق آرمانی را که به ناکامی می­‌کشد، عرضه می­‌کند. فرمِ عمیق این منظومه محتوای عاطفی خود را از حسیاتی برگرفته است که روحیه­‌ی جویس را در سال­های میان ۱۹۰۱ و ۱۹۰۴ – یعنی زمان سروده شدن آن­ها – شکل داده بود.» این نشان می دهد که ما با شعرهایی کاملا شخصی از نابغه ایرلندی روبه‌رو هستیم. که بسیاری از شعرهای این مجموعه را در طی اتفاقات و مناسبت‌های خاصی که در زندگی شخصی‌اش رخ داده، سروده است. به عنوان نمونه شعر «تماشای کرجی‌ها در سن سبا» یادگار جویس از مسابقه قایقرانی است که برادرش استنیسلاس در آن شرکت کرده بود. شعر «گلی پیشکش به دخترم» یادآور محبت زن جوانی به لوسیا جویس و تصویرسازی آرمانی آن است و یا شعر «با ساحل فونتانا» که به مناسبت نهمین سالگرد تولد پسرش سروده است.
 
از ویژگی­های کتاب موسیقی مجلسی دو زبانه بودن آن است که همین به مخاطبین می­‌تواند کمک کند تا قضاوت­هایی در زمینه‌­ی چگونگی ترجمه­‌ی شعرها داشته باشند. نگارنده­‌ی این سطرها معتقد است مترجمین کتاب «موسیقی مجلسی» شاعرانگی و بازآفرینی­‌های بسیاری را در ترجمه­‌ی کتاب انجام داده­‌اند. مترجمین حتی گاهی سعی کرده‌­اند موسیقی موجود در آثار جویس را در ترجمه­‌هایشان لحاظ کنند و تم موسیقایی اشعار را به فضای ترانه‌های کهن، با حال و هوایی تغزلی نزدیک کنند:

قطعه پنجم موسیقی مجلسی
خم شده از پنجره،
گیسو طلا،
آواز تو را شنیدم
نوایی روح­‌افزا.
کتابم بسته شد؛
نخواندم بیش،
خیره در رقص آتش
در اتاق خویش.
کتاب را ترک کرده‌­ام،
اتاق را ترک کرده‌­ام،
چرا که آواز تو را شنیدم
از لابه­‌لای سیاهی تشویش.
می­‌خواندی و می­‌خواندی
ترانه‌­ای روح‌­افزا،
خم شده از پنجره،
گیسو طلا.
 
بخش دوم کتاب شامل مجموعه شعر دیگری از جویس است با نام«شعر یکی یه شاهی» که حاوی سیزده شعر است. در مورد نام این مجموعه در مقدمه کتاب «او بر راهون اشک می­ریزد» که ترجمه­‌ی دیگری از شعرهای جویس است مترجم اشاره می­‌کند که: « عنوان اصلی این کتاب در زبان اصلی pomes penyeach است، که در کلمه­‌ی اول آن با دو واژه‌­ی poem در انگلیسی به معنای «شعر» و pomme در فرانسه به معنای «سیب» بازی شده است و کلمه­‌ی دوم اصطلاحی است در محاورات اهل بازار ایرلندی که در این­جا به همان سیب­ها بازمی­‌گردد!»
 
با ساحل فونتانا از شعرهای خوب این بخش است که جویس آن­ را به مناسبت نهمین سالگرد تولد پسرش سروده است. فونتانا نام روستایی است که جورجیو پسر جویس در آن متولده شده است. در این شعر جویس تلاش می­‌کند تا احساسات پدرانه خود را بی­‌مضایقه بروز دهد:

باد زوزه می­‌کشد و توفان زوزه می­‌کشد،
دیرک­های سست اسکله می­‌نالند؛
دریای کهن­سال صخره­‌های لای اندود را
یک به یک می­‌شمارد.
از باد زوزه­‌کش و دریای سرد کبود
پسرم را گرم در پناه می­‌گیرم
و شانه­‌های استخوانی لرزانش را نوازش می­‌کنم
و بازوان کودکانه‌­اش را.
هول و هراس فرود می‌­آید بر گرد ما
تیرگی بر فراز
و در دل من چه ژرف و بی‌­پایان است
درد عشق!
 
بخش سوم کتاب موسیقی مجلسی شامل قطعه شعری است با نام «آنک کودک» که در سال ۱۹۳۲ سروده شده است؛ زمانی که نوه جویس متولد می‌شود و همزمان پدرش از دنیا می‌رود. قطعه شعری که دارای چهار بند است و چون از نظر زمانی از شعرهای متاخر جویس محسوب می‌شود، تغییر و پختگی شاعر را نسبت به اشعار اولیه‌اش به خوبی نشان می‌دهد.
 
در پایان لازم به ذکر است که موسیقی مجلسی در حدود 90 صفحه است، کتابی که می­‌توان این ادعا را در موردش داشت که ترجمه‌­های خوبی است از شعرهای مهندسِ کلمات، نویسنده و شاعرِ بزرگِ ایرلندی جیمز جویس و جدا از لذت‌های شاعرانه و گاه موسیقایی‌ای که برای خواننده به ارمغان دارد، می‌تواند چهره دیگری از این مولف برای مخاطب عرضه کند که فراز و نشیب‌های زندگی شخصی او و تاثیرش بر روح و ادبیات جویس را در طی زمان آشکار سازد.
............................................................
 
منابع و مآخذ:
۱- موسیقی مجلسی/ جیمز جویس/ ترجمه­ی فرید حسینیان تهرانی و دارا صادقی/ انتشارات هرمس/ ۱۳۹۴
۲- او بر راهون اشک می­ریزد/ جیمز جویس/ ترجمه­ی پیام فتوحیه­پور/ انتشارات سرزمین اهورایی/ ۱۳۹۱
۳- سایت ترجمان: http://tarjomaan.com/vdcj.oeafuqeoisfzu.html
 
۱۳۹۶/۰۳/۲۲ ۰۹:۲۴
 
۱۳۹۶/۰۳/۱۳ ۰۹:۲۸
 
۱۳۹۶/۰۳/۰۳ ۱۳:۳۳
 
۱۳۹۵/۱۲/۰۴ ۱۴:۰۶
 
۱۳۹۵/۱۲/۰۱ ۱۱:۵۵
 
۱۳۹۵/۱۱/۲۷ ۱۱:۳۸
 
۱۳۹۵/۱۱/۲۱ ۲۱:۵۶
 
۱۳۹۵/۱۱/۱۸ ۱۶:۰۰
 
۱۳۹۵/۱۱/۱۳ ۱۲:۲۲
 
۱۳۹۵/۱۱/۰۹ ۱۵:۱۷
 
 
کلمات کلیدی : انتشارات هرمس
 


نظراتی كه به تعميق و گسترش بحث كمك كنند، پس از مدت كوتاهی در معرض ملاحظه و قضاوت ديگر بينندگان قرار مي گيرد. نظرات حاوی توهين، افترا، تهمت و نيش به ديگران منتشر نمی شود.
مهندسی با کلمات!