داخلی صفحه اقتصادی آرشيو يادداشت

صادرات غیر نفتی، پیشران اقتصاد ملی

بخش تعاملی الف - احسان قمری

اشاره: مطلبی که می خوانید از سری یادداشت های بینندگان الف است و انتشار آن الزاما به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست. بینندگان الف می توانند با ارسال یادداشت خود، مطلب ذیل را تایید یا نقد کنند.

صادرات غیر نفتی، پیشران اقتصاد ملی، شعاری است که از سوی مسوولان امر برای روز صادرات امسال انتخاب شده است. انتخاب روزی جهت تشویق و ترغیب صادرکنندگان کشور، امری ستودنی و قابل بیان است و لازم است در این خصوص تمهیداتی نیز اندیشیده شود. اما این سوال مطرح است که صادرات غیر نفتی، به چه میزان می تواند اقتصاد کشور را به جلو هدایت کند و یا سرعت حرکت آن را افزایش دهد؟ آیا فقط صادرات غیر نفتی می تواند اقتصاد ملی را به جلو براند و سایر متغیرها اثر چندانی ندارند؟

به نظر می رسد طراحان شعار روز ملی صادرات باید به این سوال ها و سوال هایی از این دست پاسخ گویند و مهمتر اینکه گزارشی از اقدامات انجام شده در جهت عملی کردن این شعار را بیان کنند. همه کارشناسان اقتصادی اذعان دارند که خالص صادرات، یکی از ارکان تولید ناخالص ملی بوده و با افزایش ان می تواند رشد اقتصادی را نیز افزایش داد ولی نباید این نکته را فراموش کرد که صادرات یکی از متغیرهای تاثیر گذار بر خالص صادرات و یا تزار تجاری بوده و صرف افزایش صادرات آن هم به صورت کمی نمی تواند مدعایی جهت پیشبرد اقتصاد ملی باشد.

دیدگاه های مقام معظم رهبری در خصوص اقتصاد مقاومتی و درون نگر بودن و برونزا بودن این اقتصاد و سیاست های ابلاغی اقتصاد مقاومتی در بخش صادرات می تواند راهگشای مسوولان امر بوده و ضمن فراهم کردن امکانات تولید رقابتی در کشور شرایطی را فراهم نمایند که کشور از خام فروشی و یا احیانا صادرات صرف محصولات سنتی خارج شده و محصولات با ارزش افزوده را صادر نماید. نقدی که از سال های گذشته بر میزان صادرات غیر نفتی وارد است، اختلاط مفهوم صادرات غیر نفتی است که این اختلاط، بعضا با برخورد سلیقه ای مسوولان امر، دچار چالش جدی شده است.

شاید نگاهی به ارقام منتشره از سوی مراجع ذیصلاح در خصوص صادرات غیر نفتی، این نکته را روشن کند که بخش زیادی از این صادرات را محصولات پتروشیمی تشکیل می دهند که پایه نفتی داشته و با توجه به تغییرات نرخ ارز، میزان ان افزایش خواهد یافت و سهم بیشتری در صادرات غیر نفتی کشور خواهد داشت. بنابراین در ابتدا باید ادبیات خود در خصوص صادرات غیر نفتی را اصلاح کرده و اهداف صادراتی خود را با توجه به توانمندی های غیر نفتی ذاتی پایه گذاری نماییم. اینکه برای صادرات غیر نفتی، هدف تعیین نماییم و خود را ملزم بدانیم به آن اهداف دست یابیم به خودی خود حرکتی پسندیده است ولی الغایه تبرر الوسیله مورد تایید نبوده و نمی توان به هر ابزاری برای افزایش صادرات غیر نفتی دست زد.

اینکه مسوولان امر بر افزایش تقاضای خارجی تاکید دارند در شرایطی صحیح خواهد بود که پابه های مناسب تولید صادراتی در کشور نهادینه شود نه اینکه تولید برای داخل با تولید برای خارج و صادرات تفاوتی نداشته باشد و بعضا مابه التفاوت مصرف داخلی، صادر شود. تولید برای صادرات الزامات خود را داشته و توجه به سلیقه، درامد، ترجیحات و صدها متغیر دیگر در جهت صادرات ضروری می باشد در غیر اینصورت در کوتاه مدت وارد بازار خارجی خواهیم شد ولی در بلندمدت جایگاهی در بازار نداشته و بازار را به رقبای خود واگذار خواهیم کرد.