کد مطلب: 418491
پیشنهاد کتاب/ «تاریخِ تمام و کمالِ جهان»؛ سارا بارتن؛ ترجمه رضی هیرمندی؛ چشمه
حالِ خوب تاریخ
بخش فرهنگی الف؛ 7 آذر 1395
تاریخ انتشار : يکشنبه ۷ آذر ۱۳۹۵ ساعت ۲۳:۳۴
« تاریخِ تمام و کمالِ جهان»
نوشته: سارا بارتن
ترجمه: رضی هیرمندی
ناشر: چشمه، چاپ اول 1395
150 صفحه، 12000 تومان
شما می‌توانید کتاب «تاریخِ تمام و کمالِ جهان»را تا یک هفته پس از معرفی با ۱۰ درصد تخفیف از فروشگاه اینترنتی شهر کتاب خرید کنید.
*****
گاهی محض تنوع هم که شده، خوب است از اشکال متعارف فاصله گرفته و کاری متفاوت انجام بدهیم، کتابی متفاوت بخوانیم، فیلمی متفاوت ببینیم و.... این تفاوت و تازگی، به زندگی و نگاه ما طراوت و تنوع می دهد و روحی تازه در آن می دمد؛ درست مثل سفر به جایی که تاکنون بدان قدم نگذاشته‌ایم و معمولا هم به جاهای مشابه آن سفر نمی کنیم.
خواندن کتاب «تاریخ تمام و کمال جهان» حکم چنین تجربه هایی را دارد؛ سفری به اعماق تاریخ آن هم در حال هوایی شاد و توام با سرخوشی و بازی گوشی های کودکانه. این مهم نیست که اهل خواندن کتابهایی تاریخی باشید یا نه؛ این کتاب به سبکی نوشته شده که می تواند شما را جذب خود کند. در واقع کتاب «تاریخ تمام و کمال جهان» که به تازگی با ترجمه رضی هیرمندی توسط نشر چشمه به بازار آمده هم یک اثر مفرح سرگرم کننده برای بزرگترهاست و هم یک کتاب جذاب برای کودکان و نوجوانان که به زبانی ساده و خودمانی برای آنها درباره تاریخ حرف می زند و اصلاعات تاریخی خوبی درباره دوره های مختلف تاریخی می دهد. هر چند که نباید از این نکته غافل شد که تبار بریتانیایی نویسنده باعث شده وزن بیشتری این کشور بدهد. چنان که شاید اگر یک ایرانی آن را نوشته بود به تاریخ ایران بیشتر توجه می کرد.
اما ماجرای این کتاب چیست؟ «تاریخ تمام و کمال جهان» در واقع نشان دهنده تلاش یک کودک نه ساله است برای روایت تاریخ جهان؛ همین نکته نیز آن را جذاب و منحصر به فرد کرده. ما پیشتر با کتابهای تاریخی گوناگونی روبه رو بوده ایم که نویسندگان با زبانی ساده و نگاهی کلی نگرانه کوشیده بودند تاریخ را به شکلی روایت کنند که برای خوانندگان کم سن و سال قابل فهم باشد؛ اما این بار چنین تاریخی زاویه دید یک کودک روایت شده است. سیموئل استیوارت دانش آموز نه ساله ای که در رقابتی به عنوان تاریخ بچه های زیر ده سال بعنوان یک پروژه جنبی در مدرسه ارائه کرده است. البته این صورت ماجراست و درواقع پشت این اثر سارا بارتن حضور دارد که نویسنده‌ای دانشگاه گذرانده است.
به هر روی کل کتاب از زبان سیموئل استیوارت روایت می شود و حاصل تلقی او از وقایع تاریخی است. کلیت اثر هم به شکلی تدارک دیده شده است که این ذهنیت کودکانه و نگاه بازیگوشی که می تواند به تاریخ داشته باشد در آن تداعی شود. بنابراین حتی در بخشهایی از کتاب شاهد غلط های املایی نویسنده هستیم. (البته بکارگرفته شدن چنین تمهیدی بدان معنا نیست که لغزش ها یا خطاهای تاریخی نیز در آن گذاشته شده است!) به عنوان روایتی که توسط یک کودک نه ساله نوشته شده، غلط های املایی شکل طبیعی تری به حال و هوای آن می دهد. بنابراین باوجود سادگی ظاهری متن مترجم تجربه چندان ساده ای را پیش رو نداشته، چراکه مجموعه این ویژگی ها که ساختار زبانی کتاب را تشکیل می دهند نیازمند ظرایفی بوده در برگردان فارسی از لطف جذابیت اثر کاسته نشود. با توجه به همین ضرورت مترجم حتی برای غلط املایی های متن اصلی نیز سعی کرده معادل های فارسی مناسبی را پیدا کند که همان کارکرد را داشته باند. البته برای اینکه مبادا خواننده به اشتباه تصور کند آنها غلط های چاپی اند، غلط های املایی راوی کم سن و سال متن را داخل گیومه گذاشته است. به این ترتیب رضی هیرمندی با درک درستی از این اثر، زبان روایی متن و نثر آن را به فارسی در آورده است که باعث شده جذابیت های متن اصلی در ترجمه فارسی حفظ شود.
«ویکتوریایی ها این چیزها را اختراع کردند؛ زیر دامنی فنردار، فقر، جر و بحث، بخار، رمان، درشکه کرایه‌ای، پیانوی پایه دار، سازه های عجیب و غریب لندنی، شکم‌بند، بچه های بی سرپرست. هشتی ساختمان. یک چیز دیگر اینکه آنها بقیه امپراتوری بریتانیا را که عمدتا در هند و آفریقا بود کشف کردند{!}.» «نکته‌ی مهم دیگری که باید درباره‌ی تاریخ بدانیم این است که تاریخ را برندگان می‌نویسند. بازندگان یا شکست‌خوردگان هیچ‌وقت حق ندارند تاریخ‌نویسی کنند چون ــ حکایت «روباهه دستش به انگور نمی‌رسید» را شنیده‌اید ــ تاریخی که به دست بازنده‌ها نوشته می‌شود به غوره می‌ماند و حالِ آدم را بد می‌کند، عین موقعی که آدم وضع برده‌ها یا شرح بدبختی زن‌ها را از زبان خودشان می‌خواند.» این نمونه ها، به روشنی کیفیت زبان و نوع رویکرد حاکم بر کلیت کتاب را نشان می دهد. نگاهی که طناز است (و گاهی هم از سطح کودک نه ساله فراتر می رود) و زبانی که بازیگوشی می کند کنایه می زند و از سر خوشی کودکانه راوی حکایت دارد. این ویژگی ها از دیگر سو کتاب را برای مخاطب بزرگسال هم جذاب می کند و به دلیل طنز پر رنگی هم که داشته ناشر ترجیح داده آن را در مجموعه کتابهای طنز خود (جهان تازه دم) منتشر می کند.
کتاب با مقدمه کوتاهی از مترجم آغاز می شود که کوشیده با تبیین رویکرد اثر خواننده را آماده‌ی روبه رو شدن با متنی متفاوت کند، اما متن اصلی کتاب با نامه ای که (خانم) معلمِ سمیوئل خطاب به مادر شاگردش نوشته آغاز می شود نامه ای که از شان نزول متن پیش رو حکایت دارد. کتابی که این شاگرد نه ساله نوشته و طی آن تاریخ جهان را از روزگار مصریان باستان تا قرن حاضر یعنی سده بیست و یکم میلادی روایت می کند؛ و چنانچه اشاره شد نگاه نویسنده به تاریح جهان از افق سرگذشت بریتانیا بوده است. در این رهگذر پس از مصر و سپس یونان به سراغ بریتانیای عصر باستان می رود چنان که قابل انتظار است نیمه اول کتاب به تاریخ سده های دور می پردازد و سپس به قرون سطی می رسد و بعد هم تا عصر ویکتوریایی، انقلاب صنعتی و... پیش می آید ریتمی تقریبا پر شتاب دارد اما بعد از جنگ جهانی اول و به خصوص جنگ جهانی دوم نگاه نویسنده قدری متمرکز شده و تاریخ نیمه دوم قرن بیستم را تا دهه اول قرن بیست و یکم به شکلی متمایز و متمرکز، دهه به دهه پیش می آید اگر چه درباره هر دهه نیز به متنی کوتاه در حد یک تا دو صفحه بسنده می کند.
فشردگی و ایجاز یکی از ویژگی ها در خور اعتنای «تاریخ تمام و کمال جهان» است که نقش به سزایی در کامل شدن جذابیت های کتابی دارد که هم خودتان می توانید بخوانید و هم فرزندانتان. تاریخ نویسی در این کتاب مثل غوره نیست که حال آدم را بد کند، بلکه برعکس خواندن آن حالِ خوبی به خواننده می دهد.
نوشته: سارا بارتن
ترجمه: رضی هیرمندی
ناشر: چشمه، چاپ اول 1395
150 صفحه، 12000 تومان
شما می‌توانید کتاب «تاریخِ تمام و کمالِ جهان»را تا یک هفته پس از معرفی با ۱۰ درصد تخفیف از فروشگاه اینترنتی شهر کتاب خرید کنید.
*****
گاهی محض تنوع هم که شده، خوب است از اشکال متعارف فاصله گرفته و کاری متفاوت انجام بدهیم، کتابی متفاوت بخوانیم، فیلمی متفاوت ببینیم و.... این تفاوت و تازگی، به زندگی و نگاه ما طراوت و تنوع می دهد و روحی تازه در آن می دمد؛ درست مثل سفر به جایی که تاکنون بدان قدم نگذاشته‌ایم و معمولا هم به جاهای مشابه آن سفر نمی کنیم.
خواندن کتاب «تاریخ تمام و کمال جهان» حکم چنین تجربه هایی را دارد؛ سفری به اعماق تاریخ آن هم در حال هوایی شاد و توام با سرخوشی و بازی گوشی های کودکانه. این مهم نیست که اهل خواندن کتابهایی تاریخی باشید یا نه؛ این کتاب به سبکی نوشته شده که می تواند شما را جذب خود کند. در واقع کتاب «تاریخ تمام و کمال جهان» که به تازگی با ترجمه رضی هیرمندی توسط نشر چشمه به بازار آمده هم یک اثر مفرح سرگرم کننده برای بزرگترهاست و هم یک کتاب جذاب برای کودکان و نوجوانان که به زبانی ساده و خودمانی برای آنها درباره تاریخ حرف می زند و اصلاعات تاریخی خوبی درباره دوره های مختلف تاریخی می دهد. هر چند که نباید از این نکته غافل شد که تبار بریتانیایی نویسنده باعث شده وزن بیشتری این کشور بدهد. چنان که شاید اگر یک ایرانی آن را نوشته بود به تاریخ ایران بیشتر توجه می کرد.
اما ماجرای این کتاب چیست؟ «تاریخ تمام و کمال جهان» در واقع نشان دهنده تلاش یک کودک نه ساله است برای روایت تاریخ جهان؛ همین نکته نیز آن را جذاب و منحصر به فرد کرده. ما پیشتر با کتابهای تاریخی گوناگونی روبه رو بوده ایم که نویسندگان با زبانی ساده و نگاهی کلی نگرانه کوشیده بودند تاریخ را به شکلی روایت کنند که برای خوانندگان کم سن و سال قابل فهم باشد؛ اما این بار چنین تاریخی زاویه دید یک کودک روایت شده است. سیموئل استیوارت دانش آموز نه ساله ای که در رقابتی به عنوان تاریخ بچه های زیر ده سال بعنوان یک پروژه جنبی در مدرسه ارائه کرده است. البته این صورت ماجراست و درواقع پشت این اثر سارا بارتن حضور دارد که نویسنده‌ای دانشگاه گذرانده است.
به هر روی کل کتاب از زبان سیموئل استیوارت روایت می شود و حاصل تلقی او از وقایع تاریخی است. کلیت اثر هم به شکلی تدارک دیده شده است که این ذهنیت کودکانه و نگاه بازیگوشی که می تواند به تاریخ داشته باشد در آن تداعی شود. بنابراین حتی در بخشهایی از کتاب شاهد غلط های املایی نویسنده هستیم. (البته بکارگرفته شدن چنین تمهیدی بدان معنا نیست که لغزش ها یا خطاهای تاریخی نیز در آن گذاشته شده است!) به عنوان روایتی که توسط یک کودک نه ساله نوشته شده، غلط های املایی شکل طبیعی تری به حال و هوای آن می دهد. بنابراین باوجود سادگی ظاهری متن مترجم تجربه چندان ساده ای را پیش رو نداشته، چراکه مجموعه این ویژگی ها که ساختار زبانی کتاب را تشکیل می دهند نیازمند ظرایفی بوده در برگردان فارسی از لطف جذابیت اثر کاسته نشود. با توجه به همین ضرورت مترجم حتی برای غلط املایی های متن اصلی نیز سعی کرده معادل های فارسی مناسبی را پیدا کند که همان کارکرد را داشته باند. البته برای اینکه مبادا خواننده به اشتباه تصور کند آنها غلط های چاپی اند، غلط های املایی راوی کم سن و سال متن را داخل گیومه گذاشته است. به این ترتیب رضی هیرمندی با درک درستی از این اثر، زبان روایی متن و نثر آن را به فارسی در آورده است که باعث شده جذابیت های متن اصلی در ترجمه فارسی حفظ شود.
«ویکتوریایی ها این چیزها را اختراع کردند؛ زیر دامنی فنردار، فقر، جر و بحث، بخار، رمان، درشکه کرایه‌ای، پیانوی پایه دار، سازه های عجیب و غریب لندنی، شکم‌بند، بچه های بی سرپرست. هشتی ساختمان. یک چیز دیگر اینکه آنها بقیه امپراتوری بریتانیا را که عمدتا در هند و آفریقا بود کشف کردند{!}.» «نکته‌ی مهم دیگری که باید درباره‌ی تاریخ بدانیم این است که تاریخ را برندگان می‌نویسند. بازندگان یا شکست‌خوردگان هیچ‌وقت حق ندارند تاریخ‌نویسی کنند چون ــ حکایت «روباهه دستش به انگور نمی‌رسید» را شنیده‌اید ــ تاریخی که به دست بازنده‌ها نوشته می‌شود به غوره می‌ماند و حالِ آدم را بد می‌کند، عین موقعی که آدم وضع برده‌ها یا شرح بدبختی زن‌ها را از زبان خودشان می‌خواند.» این نمونه ها، به روشنی کیفیت زبان و نوع رویکرد حاکم بر کلیت کتاب را نشان می دهد. نگاهی که طناز است (و گاهی هم از سطح کودک نه ساله فراتر می رود) و زبانی که بازیگوشی می کند کنایه می زند و از سر خوشی کودکانه راوی حکایت دارد. این ویژگی ها از دیگر سو کتاب را برای مخاطب بزرگسال هم جذاب می کند و به دلیل طنز پر رنگی هم که داشته ناشر ترجیح داده آن را در مجموعه کتابهای طنز خود (جهان تازه دم) منتشر می کند.
کتاب با مقدمه کوتاهی از مترجم آغاز می شود که کوشیده با تبیین رویکرد اثر خواننده را آماده‌ی روبه رو شدن با متنی متفاوت کند، اما متن اصلی کتاب با نامه ای که (خانم) معلمِ سمیوئل خطاب به مادر شاگردش نوشته آغاز می شود نامه ای که از شان نزول متن پیش رو حکایت دارد. کتابی که این شاگرد نه ساله نوشته و طی آن تاریخ جهان را از روزگار مصریان باستان تا قرن حاضر یعنی سده بیست و یکم میلادی روایت می کند؛ و چنانچه اشاره شد نگاه نویسنده به تاریح جهان از افق سرگذشت بریتانیا بوده است. در این رهگذر پس از مصر و سپس یونان به سراغ بریتانیای عصر باستان می رود چنان که قابل انتظار است نیمه اول کتاب به تاریخ سده های دور می پردازد و سپس به قرون سطی می رسد و بعد هم تا عصر ویکتوریایی، انقلاب صنعتی و... پیش می آید ریتمی تقریبا پر شتاب دارد اما بعد از جنگ جهانی اول و به خصوص جنگ جهانی دوم نگاه نویسنده قدری متمرکز شده و تاریخ نیمه دوم قرن بیستم را تا دهه اول قرن بیست و یکم به شکلی متمایز و متمرکز، دهه به دهه پیش می آید اگر چه درباره هر دهه نیز به متنی کوتاه در حد یک تا دو صفحه بسنده می کند.
فشردگی و ایجاز یکی از ویژگی ها در خور اعتنای «تاریخ تمام و کمال جهان» است که نقش به سزایی در کامل شدن جذابیت های کتابی دارد که هم خودتان می توانید بخوانید و هم فرزندانتان. تاریخ نویسی در این کتاب مثل غوره نیست که حال آدم را بد کند، بلکه برعکس خواندن آن حالِ خوبی به خواننده می دهد.
کلمات کلیدی : نشر چشمه
نظراتی كه به تعميق و گسترش بحث كمك كنند، پس از مدت كوتاهی در معرض ملاحظه و قضاوت ديگر بينندگان قرار مي گيرد. نظرات حاوی توهين، افترا، تهمت و نيش به ديگران منتشر نمی شود.
