کد مطلب: 493155
مروری بر قطعنامه‌هایی که در جریان جنگ تحمیلی صادر شدند
تاریخ انتشار : سه شنبه ۲۷ تير ۱۳۹۶ ساعت ۰۷:۰۲
شورای امنیت با آوردن واژهِ «وضعیت»، جنگ ایران و عراق را «تهاجم و تجاوز» به شمار نیاورد، در حالی‌که هر وضعیت و برخوردی متضمن آن است که یک طرف دست به تجاوز زده باشد.
به گزارش ایسنا، ۳۱ شهریورماه سال ۱۳۵۹؛ یعنی حدود ۱۹ ماه پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، جنگی در منطقه خلیج فارس توسط رژیم بعث عراق به ایران تحمیل شد که به اندازه دو جنگ جهانی اول و دوم به طول انجامید.
امروز ۲۷ تیرماه سالروز پذیرش «قطعنامه۵۹۸» در سال ۱۳۶۷ است؛ قطعنامه‌ای که به طور رسمی سند پایان تهاجم نظامی کشور عراق و حامیانش به خاک جمهوری اسلامی ایران محسوب می‌شود.
اینکه در طول جنگ‌تحمیلی عراق علیه ایران چه تعداد قطعنامه و با چه کیفیتی توسط شورای امنیت سازمان ملل صادر شده است باید گفت که سازمان ملل‌متحد به دلیل اینکه اساسی‌ترین وظیفهِ مهم‌ترین رکن آن یعنی شورای امنیت،پاسداری و تأمین صلح در جهان است، ۹ بار قطعنامه‌هایی نه چندان قوی و عادلانه صادر کرد. به تعبیر دیگر از آغاز جنگ هشت ساله عراق علیه ایران، تا زمان پذیرش قطعنامه از سوی ایران (۱۷ماه ژوئیهِ سال ۱۹۸۸ مقارن با ۲۷ تیر ماه سال ۱۳۶۷) در مجموع ۹ قطعنامه، یعنی به طور متوسط، برای هر سال یک قطعنامه صادر شد و افزون بر آن، بیش از ۱۸ بیانیه هم در رابطه با جنگ عراق علیه ایران اعلام شد.
نکته حائز اهمیت در رابطه با قطعنامههای شورای امنیت این است که به نظر می‌رسد شورا در مورد جنگ عراق علیه ایران به مسامحه و ملاحظه‌کاری و نه شدت عمل علیه تجاوز و حتی کشوری که با حمله به مناطق غیرمسکونی، نفتکش‌ها و ... بانی گسترش جنگ بود، مبادرت کرد. به گونه‌ای که در بیشتر قطعنامههای صادر شدهِ شورای امنیت دربارهِ جنگ عراق علیه ایران، همواره، جنگ به عنوان «وضعیت» میان ایران و عراق بررسی شد.
شورای امنیت با آوردن واژهِ وضعیت،جنگ ایران و عراق را «تهاجم و تجاوز» به شمار نیاورد، در حالی‌که هر وضعیت و برخوردی متضمن آن است که یک طرف دست به تجاوز زده باشد. البته در قطعنامههای پایانی شورای امنیت، یعنی قطعنامههای ۵۴۰، ۵۸۲ و ۵۹۸، پیشرفت‌های اندکی در تغییر موضع شورا روی داد. قطعنامهِ ۵۴۰ در برخورد دو کشور اظهار تأسف و بر مطلوب بودن بررسی عینی جنگ تاکید کرد، هر چند این امر به منزله تأیید وقوع جنگ و برخورد بین ایران و عراق بود و بدین دلیل، گام مثبتی از سوی شورای امنیت به شمار می‌رفت اما وقوع جنگ، شورا را به وقوع تجاوز و تعیین متجاوز سوق نداد.
شورای امنیت در قطعنامهِ ۵۸۲، از نخستین اقداماتی که به برخورد بین ایران و عراق منجر شد، اظهار تأسف کرد. در واقع این شورا ضمن تأیید تلویحی وقوع تجاوز، آن‌را به صراحت مطرح نکرد. ارائهِ نظر واقع بینانه در مورد جنگ در قطعنامهِ ۵۹۸ به اوج خود می‌رسید زیرا در این قطعنامه برای نخستین بار به اساسی‌ترین خواستهِ ایران یعنی تعیین و معرفی متجاوز توجه شد. در نتیجه هرچند شدت موضع‌گیری‌های شورای امنیت در سال‌های پایانی جنگ کاهش یافت اما هیچ‌گاه عراق را به عنوان متجاوز معرفی نکرد.
باید در نظر داشت که در هیچ‌یک از قطعنامههای صادر شده در مورد این جنگ بر عقب‌نشینی بدون قید و شرط تأکید نشد. افزون بر آن، هیچ‌گونه مکانیسم اجرایی برای تضمین اجرای عقب‌نشینی به استثنای توصیه‌هایی مبنی بر استقرار نیروهای نظارت سازمان ملل‌متحد مطرح شده در چهار قطعنامه ۵۱۴، ۵۲۲، ۵۴۰ و ۵۹۸ پیش‌بینی نشد. در این صورت، دستیابی به راه حل جامع، عادلانه و شرافتمندانه که دو طرف آن را بپذیرند، در قطعنامههای ۵۱۴ و ۵۴۰ عملی نبود.
موضوع دیگر این است که شمارهِ قطعنامههای صادر شده در جنگ تحمیلی با فاصلهِ زیاد از هم تکرار شده است به گونه‌ای که نزدیک‌ترین فاصلهِ دو قطعنامه، شش قطعنامه یعنی قطعنامههای ۵۸۲ تا ۵۸۸ و بیشترین فاصلهِ، بین قطعنامههای ۵۱۴ و ۵۷۰ است. علاوه بر این بیشترین فاصلهِ زمانی قطعنامههای صادر شده در جنگ ایران و عراق، ۶۶۵ روز است (فاصله قطعنامهِ ۴۷۹ مصوب ۶ مهر ماه و قطعنامهِ ۵۱۴ مصوب ۲۱ تیر ماه سال ۱۳۶۱) و کمترین فاصلهِ زمانی آن، ۸۱ روز است( فاصلهِ بین قطعنامهِ ۵۱۴ مصوب ۲۱ تیر ماه سال ۱۳۶۱ و قطعنامهِ ۵۲۲ مصوب ۱۲ مهر ماه سال ۱۳۶۱.)
از نظر کمیت واژگانی نیز قطعنامههای شورای امنیت رقمی که در مورد جنگ را یادآور شده است،به ۲۷۰ خط و سه هزار واژه می‌رسد. بر این اساس، کوتاه‌ترین و بلندترین قطعنامه در جنگ ایران و عراق به ترتیب، قطعنامههای ۶۱۲ و ۵۹۸ هستند.
به گزارش ایسنا، ۳۱ شهریورماه سال ۱۳۵۹؛ یعنی حدود ۱۹ ماه پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، جنگی در منطقه خلیج فارس توسط رژیم بعث عراق به ایران تحمیل شد که به اندازه دو جنگ جهانی اول و دوم به طول انجامید.
امروز ۲۷ تیرماه سالروز پذیرش «قطعنامه۵۹۸» در سال ۱۳۶۷ است؛ قطعنامه‌ای که به طور رسمی سند پایان تهاجم نظامی کشور عراق و حامیانش به خاک جمهوری اسلامی ایران محسوب می‌شود.
اینکه در طول جنگ‌تحمیلی عراق علیه ایران چه تعداد قطعنامه و با چه کیفیتی توسط شورای امنیت سازمان ملل صادر شده است باید گفت که سازمان ملل‌متحد به دلیل اینکه اساسی‌ترین وظیفهِ مهم‌ترین رکن آن یعنی شورای امنیت،پاسداری و تأمین صلح در جهان است، ۹ بار قطعنامه‌هایی نه چندان قوی و عادلانه صادر کرد. به تعبیر دیگر از آغاز جنگ هشت ساله عراق علیه ایران، تا زمان پذیرش قطعنامه از سوی ایران (۱۷ماه ژوئیهِ سال ۱۹۸۸ مقارن با ۲۷ تیر ماه سال ۱۳۶۷) در مجموع ۹ قطعنامه، یعنی به طور متوسط، برای هر سال یک قطعنامه صادر شد و افزون بر آن، بیش از ۱۸ بیانیه هم در رابطه با جنگ عراق علیه ایران اعلام شد.
نکته حائز اهمیت در رابطه با قطعنامههای شورای امنیت این است که به نظر می‌رسد شورا در مورد جنگ عراق علیه ایران به مسامحه و ملاحظه‌کاری و نه شدت عمل علیه تجاوز و حتی کشوری که با حمله به مناطق غیرمسکونی، نفتکش‌ها و ... بانی گسترش جنگ بود، مبادرت کرد. به گونه‌ای که در بیشتر قطعنامههای صادر شدهِ شورای امنیت دربارهِ جنگ عراق علیه ایران، همواره، جنگ به عنوان «وضعیت» میان ایران و عراق بررسی شد.
شورای امنیت با آوردن واژهِ وضعیت،جنگ ایران و عراق را «تهاجم و تجاوز» به شمار نیاورد، در حالی‌که هر وضعیت و برخوردی متضمن آن است که یک طرف دست به تجاوز زده باشد. البته در قطعنامههای پایانی شورای امنیت، یعنی قطعنامههای ۵۴۰، ۵۸۲ و ۵۹۸، پیشرفت‌های اندکی در تغییر موضع شورا روی داد. قطعنامهِ ۵۴۰ در برخورد دو کشور اظهار تأسف و بر مطلوب بودن بررسی عینی جنگ تاکید کرد، هر چند این امر به منزله تأیید وقوع جنگ و برخورد بین ایران و عراق بود و بدین دلیل، گام مثبتی از سوی شورای امنیت به شمار می‌رفت اما وقوع جنگ، شورا را به وقوع تجاوز و تعیین متجاوز سوق نداد.
شورای امنیت در قطعنامهِ ۵۸۲، از نخستین اقداماتی که به برخورد بین ایران و عراق منجر شد، اظهار تأسف کرد. در واقع این شورا ضمن تأیید تلویحی وقوع تجاوز، آن‌را به صراحت مطرح نکرد. ارائهِ نظر واقع بینانه در مورد جنگ در قطعنامهِ ۵۹۸ به اوج خود می‌رسید زیرا در این قطعنامه برای نخستین بار به اساسی‌ترین خواستهِ ایران یعنی تعیین و معرفی متجاوز توجه شد. در نتیجه هرچند شدت موضع‌گیری‌های شورای امنیت در سال‌های پایانی جنگ کاهش یافت اما هیچ‌گاه عراق را به عنوان متجاوز معرفی نکرد.
باید در نظر داشت که در هیچ‌یک از قطعنامههای صادر شده در مورد این جنگ بر عقب‌نشینی بدون قید و شرط تأکید نشد. افزون بر آن، هیچ‌گونه مکانیسم اجرایی برای تضمین اجرای عقب‌نشینی به استثنای توصیه‌هایی مبنی بر استقرار نیروهای نظارت سازمان ملل‌متحد مطرح شده در چهار قطعنامه ۵۱۴، ۵۲۲، ۵۴۰ و ۵۹۸ پیش‌بینی نشد. در این صورت، دستیابی به راه حل جامع، عادلانه و شرافتمندانه که دو طرف آن را بپذیرند، در قطعنامههای ۵۱۴ و ۵۴۰ عملی نبود.
موضوع دیگر این است که شمارهِ قطعنامههای صادر شده در جنگ تحمیلی با فاصلهِ زیاد از هم تکرار شده است به گونه‌ای که نزدیک‌ترین فاصلهِ دو قطعنامه، شش قطعنامه یعنی قطعنامههای ۵۸۲ تا ۵۸۸ و بیشترین فاصلهِ، بین قطعنامههای ۵۱۴ و ۵۷۰ است. علاوه بر این بیشترین فاصلهِ زمانی قطعنامههای صادر شده در جنگ ایران و عراق، ۶۶۵ روز است (فاصله قطعنامهِ ۴۷۹ مصوب ۶ مهر ماه و قطعنامهِ ۵۱۴ مصوب ۲۱ تیر ماه سال ۱۳۶۱) و کمترین فاصلهِ زمانی آن، ۸۱ روز است( فاصلهِ بین قطعنامهِ ۵۱۴ مصوب ۲۱ تیر ماه سال ۱۳۶۱ و قطعنامهِ ۵۲۲ مصوب ۱۲ مهر ماه سال ۱۳۶۱.)
از نظر کمیت واژگانی نیز قطعنامههای شورای امنیت رقمی که در مورد جنگ را یادآور شده است،به ۲۷۰ خط و سه هزار واژه می‌رسد. بر این اساس، کوتاه‌ترین و بلندترین قطعنامه در جنگ ایران و عراق به ترتیب، قطعنامههای ۶۱۲ و ۵۹۸ هستند.
کلمات کلیدی : قطعنامه، جنگ تحمیلی
نظراتی كه به تعميق و گسترش بحث كمك كنند، پس از مدت كوتاهی در معرض ملاحظه و قضاوت ديگر بينندگان قرار مي گيرد. نظرات حاوی توهين، افترا، تهمت و نيش به ديگران منتشر نمی شود.