داخلی صفحه یادداشت بینندگان آرشيو يادداشت

لزوم رفتارشناسی بهتر عاشورا و تاسوعا

بخش تعاملی الف - اصغر مناف زاده

معمولا در دهه اول محرم مقالاتی نوشته می شود و از جهات مختلف برخی از آنچه در محرم می گذرد توسط منتقدین نقد می شود. اما بسیاری معتقد اند که دهه اول محرم زمان مناسب برای انتقاد از و تحلیل برخی از رفتارهای مساله دار نیست و باید در سایر ایام سال درباره آن قلم زد. لذا این یادداشت نیز بعد از اتمام دهه اول و دوم محرم و قبل از اربعین نوشته می شود که هم مساله از یاد نرفته باشد و هم مشکل همزمانی با دهه اول محرم را یدک نکشد.

همه ما به عنوان یک ایرانی، حال و هوای شهرمان را در روزهای تاسوعا و عاشورای حسینی تجربه کرده ایم. در این دو روز سال، میتوان گفت در تمامی شهرهای سراسر کشور معیارها و شاخص های حقوق شهروندی و سرمایه اجتماعی به اوج خود میرسند و به یک دفعه رشد مثبتی پیدا می کنند. از جمله این شاخص ها و معیارها می توان به:

-) احترام به همدیگر و رعایت حقوق همنوعان، بویژه بزرگان و ریش سفیدان.
-) نوع دوستی و کمک به دیگران بویژه افراد نیازمند.
-) پخش نذری در بین مردم، بدون اینکه شناختی ازهمدیگر داشته باشند.
-) نگاه ویژه به کودکان در جامعه
-) اهمیت و جایگاه آب ومصرف بهینه ی آن.
-) پرهیز از خشونت و دعوا در سطح شهر.
-) یکدست بودن مردم از لحاظ فکری، پوشش و عمل.
-) همسان بودن هدف همه ی مردم و تلاش جهت رسیدن به آن(برگزاری عزاداری حسین(ع)).
-) بی ریا بودن و اهمیت نداشتن جایگاه و مقام در این دو روزمهم سال.
-) اهمیت دادن به نماز، بطوریکه کسانی که اصلا نماز نمی خوانند در این دو روز نماز خود را ادا می کنند.
-) درک طاقت و سختی و اینکه می توان با شرایط سخت نیز به هدف رسید.
-) بی اهمیت بودن پول و درآمد.

-) کنار هم بودن به صورت گروهی و آن هم در یک مکان و غیره اشاره کرد.همانطور که عنوان شد این شاخص ها و معیارها، نا خواسته و بدون برنامه ریزی قبلی به شکل خود جوش و به یکدفعه به بالاترین حد خود درسطح جامعه می رسند. ولی متأسفانه بعد از روز های تاسوعا و عاشورای حسینی،سطح شاخص های مورد بحث، کم کم افول پیدا می کنند و به حالت اولیه قبل از تاسوعا وعاشورا بر می گردند. بطوریکه باز هم شاهد بد اخلاقی ها، بد رفتاری ها، خشونت و موارد مشابه در سطح جامعه می باشیم. انگار که این مردم، همان مردمان دو روز پیش تاسوعا و عاشورا حسینی نیستند.همه ی این برکات رفتار های اجتماعی مثبت مرهون، عظمت مکتب امام حسین(ع) و جایگاه آن حضرت در بین مردم اعم از زن و مرد، پیر و جوان، کاسب و بیکار، نیازمند و بی نیاز می باشد. شاید اراده و خواست خداوند نیز به جهت علاقه به آن امام شهید، باعث تشکیل چنین سرمایه های اجتماعی بزرگ درسطح جامعه شده است. هر چند که تمامی جامعه شناسان، روان شناسان و برنامه ریزان فرهنگی و اجتماعی تلاش کرده و می کنند تا شاخص ها حقوق شهروندی و سرمایه های اجتماعی را در جامعه بهبود دهند.ولی تا کنون نتوانسته اند یک روز در کشور را همانند عاشورا و تاسوعا بوجود آورند و به نظر می رسد به این زودی ها نیز نخواهند توانست.

بنابراین بهتر است دوستان در حوزه ی رفتارشناسی اجتماعی و فرهنگی، ضمن بررسی و انجام پژوهش های کاربردی و میدانی تلاش کنند از ویژگی ها، برکات و عظمت امام حسین (ع) و جایگاه آن شهید بزرگوار در بین مردم، جهت افزایش حقوق شهروندی و ارتباطات اجتماعی برنامه ریزی و الگو سازی نمایند. تنها در این شکل و سیاق خواهند توانست جامعه را به سمت پیشرفت ، توسعه رفتاری های مثبت اجتماعی(جامعه پذیری) سوق دهند.