کد مطلب: 339920
چرا تلگرام در ایران یک رسانه فراگیر شد؟
بخش دانش و فناوری الف، 1 فروردین 94
تاریخ انتشار : يکشنبه ۱ فروردين ۱۳۹۵ ساعت ۱۴:۲۶
اگر به دنبال یک پیام‌رسان موبایلی که با استقبال مردم جهان مواجه شده هستید بی‌شک آن؛ واتس‌آپ است که اکنون کاربرانش در جهان یک میلیارد نفر شده‌اند. اما موضوع جالب اینجاست که این برنامه در ایران با استقبال کمتری مواجه شده و ایرانی‌ها از برنامه تلگرام بیشتر استفاده می‌کنند. دلیل این استقبال چیست و چرا ایرانی‌ها برای زندگی در فضای مجازی، تلگرام را انتخاب کرده‌اند؟
حسین امامی مدرس دانشگاه و پژوهشگر رسانه‌های نوین در تحلیلی به بررسی این موضوع پرداخته است که در ادامه می خوانید.
در یکی دو سال اخیر، با فراگیر شدن تلفن‌های همراه هوشمند و افزایش نسبی سرعت اینترنت، نگاه قاطبه مردم ایران از سایر رسانه‌ها از روزنامه، مجله و تلویزیون گرفته تا رسانه‌های اجتماعی مثل فیس‌بوک و توئیتر به سمت پیام‌رسان موبایلی مثل موبایل سوق پیدا کرده است. به عبارتی این پیام‌رسان‌های موبایلی ارزش افزوده جدیدی برای خط تلفن‌های همراه کاربران شده است که این نگاه نسبت به توئیتر و فیس‌بوک وجود ندارد حتی اینستاگرام هم به عنوان یک رسانه اجتماعی که فیلتر نیست، نتوانسته اولویت کاربران ایرانی باشد و انتخاب آنها باز هم تلگرام است. هم‌اکنون تلگرام در ۲۰۰ کشور دنیا، دارای بیش از ۱۰۰ میلیون کاربر فعال ماهیانه است و هر روز، ۳۵۰ هزار کاربر جدید به عضویت تلگرام در می‌آیند.
بر اساس آنچه مدیران تلگرام می‌گویند، حدود یک‌چهارم ایرانی‌ها از برنامه پیام‌رسانی تلگرام استفاده می‌کنند. امکانات موجود در این برنامه به کاربران اجازه می‌دهد تا بدون محدودیت پیام‌ها و محتوای مدنظر خود را برای تعداد بی‌شماری از مخاطبان ارسال کنند. بنابراین، آنچه در شبکه‌های پیام‌رسان موبایلی اتفاق می‌افتد تنها ارتباط نیست بلکه یک نوع زندگی اجتماعی جدید است. مردم نه‌تنها علاقه‌مند این شبکه‌ها شده‌اند بلکه در آن محیط زندگی می‌کنند. از سوی دیگر، این نوع زندگی اجتماعی، باعث تغییر سبک زندگی ما نیز شده است. ویژگی این زندگی جدید، حرکت به سمت دموکراسی و حذف تریبون یک‌طرفه، ایجاد همبستگی، ایجاد فضای مشارکتی و به اشتراک‌گذاری اطلاعات است.
مزایای تلگرام
استقبال مردم از تلگرام، می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد. بسیاری از کسانی را که از تلفن همراه هوشمند استفاده می‌کنند می‌توانید در تلگرام پیدا کنید. زمانی که وایبر با کندی و اختلال مواجه شد، برخی رسانه‌های آنلاین فعال حوزه آی‌تی، به سرعت، جایگزین مناسب‌تری یافتند و خود شروع کردند به تبلیغ و ترغیب استفاده از برنامه پیام‌رسان جدید. دومینوی شبکه‌ای باعث شد بسیاری از کاربران به سرعت از وجود این شبکه مطلع شوند چرا که برخی ویژگی‌هایش نسبت به واتس‌آپ و وایبر و لاین برتر بود.
تفکیک کانال و گروه: تشکیل گروه‌های مختلف چندسویه که همه امکان اظهارنظر دارند تا ایجاد کانال‌های یک‌سویه اطلاع‌رسان از قابلیت‌هایی است که تلگرام هر دو خدمت را ارائه کرده است. تلگرام قابلیتی را نیز چند ماه پیش اضافه کرد که گروه را می‌توان تبدیل به ابرگروه کرد و آن را به بیش از ۲۰۰ نفر نیز ارتقا داد. وقتی ابرگروه ایجاد شد، مدیریت گروه، امکان حذف مطالب دیگران را نیز دارد. قابلیتی که فعلاً در برنامه‌های مشابه وجود ندارد. ارائه خدمت کانال توسط تلگرام در ایران باعث حضور گسترده فعالیت‌های تبلیغاتی و اطلاع‌رسانی شد.
برنامه دسکتاپ و صفحه وبی: زمانی هم که پای کامپیوتر هستید نیازی ندارید به موبایل‌تان سر بزنید. بهترین امکان دسترسی را در میان پیام‌رسان‌های موبایلی، تلگرام برای کاربران خود ایجاد کرده است مخصوصاً برای کسانی که مدیریت کانالها و گروه‌ها به خصوص نقش تولید محتوا را در این اپ‌ها بر عهده دارند. کاربران تلگرام می‌توانند اپلیکیشن دسکتاپی، نسخه تلفن همراه هوشمند یا حتی نسخه تبلتی را متناسب با نیاز خود دانلود کنند. این بدان معنی است که همه نسخه‌های دستگاه‌های مختلف با یکدیگر قابل انطباق است و تمامی پیام‌های شما در پلت‌فورم‌های مختلف به راحتی قابل دسترس است. امنیت: امکان رمزگذاری و ارسال پیام خصوصی که قابلیت حذف کردن از صفحه طرف مقابل را نیز داشته باشد از ویژگی‌های منحصربه‌فرد تلگرام است. حتی اگر طرف مقابل از صفحه چت خصوصی اسکرین‌شات تهیه کند، قابل مشاهده است. متون و تصاویری که با پیام خصوصی ارسال می‌شود رمزگذاری و در نهایت رمزگشایی می‌شود. امکان فوروارد کردن آن بخش برای کسی وجود ندارد.
ارسال هر نوع فایل: هیچ محدودیتی در ارسال انواع فایل‌های مختلف در تلگرام وجود ندارد. هر فایل یا عکسی از داخل کامپیوتر یا گالری تلفن یا از طریق اینترنت را می‌توانید بارگذاری کنید.
درج لینک و نمایش بخشی از محتوا: یکی از جذاب‌ترین قابلیت‌های تلگرام این است که وقتی لینکی را به اشتراک می‌گذارید در سایت‌هایی که کدهای برنامه‌ریزی استاندارد دارند می‌توانید بخشی از متن و عکس مربوط به محتوای مربوطه را مشاهده کنید. این کمک می‌کند گیرنده پیام، بداند قرار است چه چیزی را کلیک کند و فقط با یک لینک خالی مواجه نیست.
امکان ریپلای و فوروارد: یک قابلیت جذاب دیگر تلگرام، قابلیت پاسخ‌دهی مستقیم به یک پیام یا خطاب قرار دادن از طریق انتخاب گزینه ریپلای یا پاسخ است. ضمن اینکه فوروارد کردن یا ارسال مطلب به دیگری با رعایت و حفظ کپی‌رایت به دلیل ذکر نام منتشرکننده اول، از امکانات خاص تلگرام است.
حریم خصوصی و انتخاب نام کاربری: تلگرام به کاربران این امکان را می‌دهد که نام کاربری برای خود تعریف کنند. به واسطه تعریف نام کاربری، همگان به راحتی می‌توانند شما را با جست‌وجو پیدا کنند بدون اینکه نیازی به دانستن شماره شما داشته باشند. این قابلیت تلگرام نوعی احترام به حریم خصوصی و محفوظ ماندن شماره تماس شماست. یک قابلیت جدید هم اخیراً به بخش حریم خصوصی این اپلیکیشن پیام‌رسانی اضافه شده است که به شما امکان می‌دهد خودتان تصمیم بگیرید چه کسانی شما را به گروه‌ها و کانال‌های تلگرام اضافه می‌کنند. ضمناً تلگرام از هشتگ و منشن برای خطاب قرار دادن نام یک فرد نیز پشتیبانی می‌کند.
روبات‌ها: روبات تلگرام برای ارسال و دریافت اتوماتیک پیام طراحی شده است.
کانال ارتباطی رسانه‌ها و سازمان‌ها
پیام‌رسان‌های فوری، باعث شدند که ارسال فایل‌های چندرسانه‌ای مانند فایل‌های صوتی و ویدئویی در تلفن همراه رونق بگیرد و ذائقه مخاطب ایرانی از نگارش صرفاً متن، در تلفن همراه، بیشتر به سمت ویدئو و فایل صوتی نیز گرایش پیدا کند. تلگرام هم به واسطه سرعت مطلوب ارسال و دریافت این فایل‌ها، برنامه مناسبی بود تا کاربران از آن بیشتر استفاده کنند. شبکه‌های رادیویی و تلویزیونی، سازمان‌ها، شرکت‌های دولتی و خصوصی، در کنار کانال‌های ارتباطی خود با مخاطبان‌شان مانند تلفن، ای‌میل، نشانی فیس‌بوک و اینستاگرام به تبلیغ نشانی راه ارتباطی از طریق تلگرام پرداختند و از این طریق رسانه و مجموعه کاری خود را در فضای زندگی اجتماعی کاربران ایرانی آوردند و از این فرصت به خوبی استفاده کردند. البته اینکه از تلگرام تا چه حد در برنامه‌های آموزشی و فعالیت‌های علمی و دانشگاهی بهره گرفته می‌شود به نسبت جنبه‌های سرگرمی آن هنوز پژوهشی صورت نگرفته است تا به ظرفیت‌های علمی آن پی برد.
تلگرام؛ جایگزین سایر رسانه‌ها
پیام‌رسان تلگرام، توانسته زمان زیادی از وقت کاربران را به خود اختصاص دهد. چندی پیش یک مقام دولتی خبر داد که «هر ایرانی بیش از دو ساعت» در روز از تلگرام استفاده می‌کند که به گفته وی چندین برابر تماشای تلویزیون است. کاربران دیگری هم هستند که استفاده از تلگرام را جایگزین خواندن روزنامه یا مجله و کتاب و همچنین مراجعه به وب‌سایت‌ها کرده‌اند که البته این به نوبه خود تهدیداتی را می‌تواند به همراه داشته باشد که یکی از مهم‌ترین این دلایل، سطحی و روزمرگی شدن اطلاعات کاربران خواهد بود به گونه‌ای که اطلاعات آنها عمیق نخواهد شد. چرا که یادداشت‌های مطبوعاتی و همچنین مطالعه کتاب می‌تواند به اطلاعات کاربر عمق و قدرت تحلیل بدهد.
تب تلگرام هم فروکش می‌کند
اما همه اینها دلیل نمی‌شود تا تب تلگرام به زودی فروکش نکند. فیس‌بوک با بیش از یک میلیارد و ۴۴۰ میلیون نفر کاربر بر اساس پیش‌بینی‌ها رو به افول می‌رود. تب وبلاگ و وبلاگ‌نویسی هم چند سالی است فروکش کرده است. اورکات، شبکه اجتماعی گوگل هم در سال ۲۰۱۴ رسماً به فعالیتش پایان داد. توئیتر هم این روزها حال خوبی ندارد و خبرهای خوشی از آن به گوش نمی‌رسد. به هر حال، عمر این برنامه‌ها و پلت‌فورم‌ها، مانند عمر یک موجود زنده است. از دوران طفولیت و کودکی شروع می‌شود و بلوغ و جوانی و پیری را طی می‌کند و آخر سر هم به تاریخ می‌پیوندد. تلگرام که تاکنون سه سال از عمر خود را گذرانده، با این کیفیت و خدمات خوب، وارد دوران بلوغ خود شده است و آمدن یک سرویس جدید، جذاب و پرسرعت‌تر و احتمالاً تکراری شدن محیط آن برای کاربران، می‌تواند تهدیدی برای تلگرام در سال‌های نه‌چندان دور باشد و آنها را از این فضا دور کند. گرچه خلاقیت و به‌روزرسانی مداوم محیط تلگرام و احترام به نیاز مخاطب، بیانگر روابط عمومی عالی دست‌اندرکاران این پیام‌رسان موبایلی است و می‌تواند این بی‌وفایی کاربران را سال‌ها به تاخیر بیندازد.
حسین امامی مدرس دانشگاه و پژوهشگر رسانه‌های نوین در تحلیلی به بررسی این موضوع پرداخته است که در ادامه می خوانید.
در یکی دو سال اخیر، با فراگیر شدن تلفن‌های همراه هوشمند و افزایش نسبی سرعت اینترنت، نگاه قاطبه مردم ایران از سایر رسانه‌ها از روزنامه، مجله و تلویزیون گرفته تا رسانه‌های اجتماعی مثل فیس‌بوک و توئیتر به سمت پیام‌رسان موبایلی مثل موبایل سوق پیدا کرده است. به عبارتی این پیام‌رسان‌های موبایلی ارزش افزوده جدیدی برای خط تلفن‌های همراه کاربران شده است که این نگاه نسبت به توئیتر و فیس‌بوک وجود ندارد حتی اینستاگرام هم به عنوان یک رسانه اجتماعی که فیلتر نیست، نتوانسته اولویت کاربران ایرانی باشد و انتخاب آنها باز هم تلگرام است. هم‌اکنون تلگرام در ۲۰۰ کشور دنیا، دارای بیش از ۱۰۰ میلیون کاربر فعال ماهیانه است و هر روز، ۳۵۰ هزار کاربر جدید به عضویت تلگرام در می‌آیند.
بر اساس آنچه مدیران تلگرام می‌گویند، حدود یک‌چهارم ایرانی‌ها از برنامه پیام‌رسانی تلگرام استفاده می‌کنند. امکانات موجود در این برنامه به کاربران اجازه می‌دهد تا بدون محدودیت پیام‌ها و محتوای مدنظر خود را برای تعداد بی‌شماری از مخاطبان ارسال کنند. بنابراین، آنچه در شبکه‌های پیام‌رسان موبایلی اتفاق می‌افتد تنها ارتباط نیست بلکه یک نوع زندگی اجتماعی جدید است. مردم نه‌تنها علاقه‌مند این شبکه‌ها شده‌اند بلکه در آن محیط زندگی می‌کنند. از سوی دیگر، این نوع زندگی اجتماعی، باعث تغییر سبک زندگی ما نیز شده است. ویژگی این زندگی جدید، حرکت به سمت دموکراسی و حذف تریبون یک‌طرفه، ایجاد همبستگی، ایجاد فضای مشارکتی و به اشتراک‌گذاری اطلاعات است.
مزایای تلگرام
استقبال مردم از تلگرام، می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد. بسیاری از کسانی را که از تلفن همراه هوشمند استفاده می‌کنند می‌توانید در تلگرام پیدا کنید. زمانی که وایبر با کندی و اختلال مواجه شد، برخی رسانه‌های آنلاین فعال حوزه آی‌تی، به سرعت، جایگزین مناسب‌تری یافتند و خود شروع کردند به تبلیغ و ترغیب استفاده از برنامه پیام‌رسان جدید. دومینوی شبکه‌ای باعث شد بسیاری از کاربران به سرعت از وجود این شبکه مطلع شوند چرا که برخی ویژگی‌هایش نسبت به واتس‌آپ و وایبر و لاین برتر بود.
تفکیک کانال و گروه: تشکیل گروه‌های مختلف چندسویه که همه امکان اظهارنظر دارند تا ایجاد کانال‌های یک‌سویه اطلاع‌رسان از قابلیت‌هایی است که تلگرام هر دو خدمت را ارائه کرده است. تلگرام قابلیتی را نیز چند ماه پیش اضافه کرد که گروه را می‌توان تبدیل به ابرگروه کرد و آن را به بیش از ۲۰۰ نفر نیز ارتقا داد. وقتی ابرگروه ایجاد شد، مدیریت گروه، امکان حذف مطالب دیگران را نیز دارد. قابلیتی که فعلاً در برنامه‌های مشابه وجود ندارد. ارائه خدمت کانال توسط تلگرام در ایران باعث حضور گسترده فعالیت‌های تبلیغاتی و اطلاع‌رسانی شد.
برنامه دسکتاپ و صفحه وبی: زمانی هم که پای کامپیوتر هستید نیازی ندارید به موبایل‌تان سر بزنید. بهترین امکان دسترسی را در میان پیام‌رسان‌های موبایلی، تلگرام برای کاربران خود ایجاد کرده است مخصوصاً برای کسانی که مدیریت کانالها و گروه‌ها به خصوص نقش تولید محتوا را در این اپ‌ها بر عهده دارند. کاربران تلگرام می‌توانند اپلیکیشن دسکتاپی، نسخه تلفن همراه هوشمند یا حتی نسخه تبلتی را متناسب با نیاز خود دانلود کنند. این بدان معنی است که همه نسخه‌های دستگاه‌های مختلف با یکدیگر قابل انطباق است و تمامی پیام‌های شما در پلت‌فورم‌های مختلف به راحتی قابل دسترس است. امنیت: امکان رمزگذاری و ارسال پیام خصوصی که قابلیت حذف کردن از صفحه طرف مقابل را نیز داشته باشد از ویژگی‌های منحصربه‌فرد تلگرام است. حتی اگر طرف مقابل از صفحه چت خصوصی اسکرین‌شات تهیه کند، قابل مشاهده است. متون و تصاویری که با پیام خصوصی ارسال می‌شود رمزگذاری و در نهایت رمزگشایی می‌شود. امکان فوروارد کردن آن بخش برای کسی وجود ندارد.
ارسال هر نوع فایل: هیچ محدودیتی در ارسال انواع فایل‌های مختلف در تلگرام وجود ندارد. هر فایل یا عکسی از داخل کامپیوتر یا گالری تلفن یا از طریق اینترنت را می‌توانید بارگذاری کنید.
درج لینک و نمایش بخشی از محتوا: یکی از جذاب‌ترین قابلیت‌های تلگرام این است که وقتی لینکی را به اشتراک می‌گذارید در سایت‌هایی که کدهای برنامه‌ریزی استاندارد دارند می‌توانید بخشی از متن و عکس مربوط به محتوای مربوطه را مشاهده کنید. این کمک می‌کند گیرنده پیام، بداند قرار است چه چیزی را کلیک کند و فقط با یک لینک خالی مواجه نیست.
امکان ریپلای و فوروارد: یک قابلیت جذاب دیگر تلگرام، قابلیت پاسخ‌دهی مستقیم به یک پیام یا خطاب قرار دادن از طریق انتخاب گزینه ریپلای یا پاسخ است. ضمن اینکه فوروارد کردن یا ارسال مطلب به دیگری با رعایت و حفظ کپی‌رایت به دلیل ذکر نام منتشرکننده اول، از امکانات خاص تلگرام است.
حریم خصوصی و انتخاب نام کاربری: تلگرام به کاربران این امکان را می‌دهد که نام کاربری برای خود تعریف کنند. به واسطه تعریف نام کاربری، همگان به راحتی می‌توانند شما را با جست‌وجو پیدا کنند بدون اینکه نیازی به دانستن شماره شما داشته باشند. این قابلیت تلگرام نوعی احترام به حریم خصوصی و محفوظ ماندن شماره تماس شماست. یک قابلیت جدید هم اخیراً به بخش حریم خصوصی این اپلیکیشن پیام‌رسانی اضافه شده است که به شما امکان می‌دهد خودتان تصمیم بگیرید چه کسانی شما را به گروه‌ها و کانال‌های تلگرام اضافه می‌کنند. ضمناً تلگرام از هشتگ و منشن برای خطاب قرار دادن نام یک فرد نیز پشتیبانی می‌کند.
روبات‌ها: روبات تلگرام برای ارسال و دریافت اتوماتیک پیام طراحی شده است.
کانال ارتباطی رسانه‌ها و سازمان‌ها
پیام‌رسان‌های فوری، باعث شدند که ارسال فایل‌های چندرسانه‌ای مانند فایل‌های صوتی و ویدئویی در تلفن همراه رونق بگیرد و ذائقه مخاطب ایرانی از نگارش صرفاً متن، در تلفن همراه، بیشتر به سمت ویدئو و فایل صوتی نیز گرایش پیدا کند. تلگرام هم به واسطه سرعت مطلوب ارسال و دریافت این فایل‌ها، برنامه مناسبی بود تا کاربران از آن بیشتر استفاده کنند. شبکه‌های رادیویی و تلویزیونی، سازمان‌ها، شرکت‌های دولتی و خصوصی، در کنار کانال‌های ارتباطی خود با مخاطبان‌شان مانند تلفن، ای‌میل، نشانی فیس‌بوک و اینستاگرام به تبلیغ نشانی راه ارتباطی از طریق تلگرام پرداختند و از این طریق رسانه و مجموعه کاری خود را در فضای زندگی اجتماعی کاربران ایرانی آوردند و از این فرصت به خوبی استفاده کردند. البته اینکه از تلگرام تا چه حد در برنامه‌های آموزشی و فعالیت‌های علمی و دانشگاهی بهره گرفته می‌شود به نسبت جنبه‌های سرگرمی آن هنوز پژوهشی صورت نگرفته است تا به ظرفیت‌های علمی آن پی برد.
تلگرام؛ جایگزین سایر رسانه‌ها
پیام‌رسان تلگرام، توانسته زمان زیادی از وقت کاربران را به خود اختصاص دهد. چندی پیش یک مقام دولتی خبر داد که «هر ایرانی بیش از دو ساعت» در روز از تلگرام استفاده می‌کند که به گفته وی چندین برابر تماشای تلویزیون است. کاربران دیگری هم هستند که استفاده از تلگرام را جایگزین خواندن روزنامه یا مجله و کتاب و همچنین مراجعه به وب‌سایت‌ها کرده‌اند که البته این به نوبه خود تهدیداتی را می‌تواند به همراه داشته باشد که یکی از مهم‌ترین این دلایل، سطحی و روزمرگی شدن اطلاعات کاربران خواهد بود به گونه‌ای که اطلاعات آنها عمیق نخواهد شد. چرا که یادداشت‌های مطبوعاتی و همچنین مطالعه کتاب می‌تواند به اطلاعات کاربر عمق و قدرت تحلیل بدهد.
تب تلگرام هم فروکش می‌کند
اما همه اینها دلیل نمی‌شود تا تب تلگرام به زودی فروکش نکند. فیس‌بوک با بیش از یک میلیارد و ۴۴۰ میلیون نفر کاربر بر اساس پیش‌بینی‌ها رو به افول می‌رود. تب وبلاگ و وبلاگ‌نویسی هم چند سالی است فروکش کرده است. اورکات، شبکه اجتماعی گوگل هم در سال ۲۰۱۴ رسماً به فعالیتش پایان داد. توئیتر هم این روزها حال خوبی ندارد و خبرهای خوشی از آن به گوش نمی‌رسد. به هر حال، عمر این برنامه‌ها و پلت‌فورم‌ها، مانند عمر یک موجود زنده است. از دوران طفولیت و کودکی شروع می‌شود و بلوغ و جوانی و پیری را طی می‌کند و آخر سر هم به تاریخ می‌پیوندد. تلگرام که تاکنون سه سال از عمر خود را گذرانده، با این کیفیت و خدمات خوب، وارد دوران بلوغ خود شده است و آمدن یک سرویس جدید، جذاب و پرسرعت‌تر و احتمالاً تکراری شدن محیط آن برای کاربران، می‌تواند تهدیدی برای تلگرام در سال‌های نه‌چندان دور باشد و آنها را از این فضا دور کند. گرچه خلاقیت و به‌روزرسانی مداوم محیط تلگرام و احترام به نیاز مخاطب، بیانگر روابط عمومی عالی دست‌اندرکاران این پیام‌رسان موبایلی است و می‌تواند این بی‌وفایی کاربران را سال‌ها به تاخیر بیندازد.
کلمات کلیدی : تلگرام
حسین
۱۳۹۵-۰۱-۰۲ ۰۵:۳۸:۱۳
این مقاله علمی و تحلیلی بود یا بروشور تلگرام؟ (3611777) (alef-11)
۱۳۹۵-۰۱-۰۴ ۱۴:۲۳:۰۴
تیتر مطلب همین بوده که چرا تلگرام در ایران یک رسانه فراگیر شد؟ پس لازم بوده حتما به این موارد اشاره شود (3614442) (alef-11)
۱۳۹۵-۰۱-۰۲ ۰۸:۲۲:۱۰
این هم به حساب اشتباهات مدیریت بی تجربه جدید بگذارید هنر این است که شبکه ها را در پول در اوردن ازاد بگذارید نه انها را حذف کنید حذف کردن راحت ترین کار ممکن در ایران است شبکه شما شبکه خوبی بود و حذفش اشتباهی نابخشودنی است به هر عنوانی (3611845) (alef-11)
۱۳۹۵-۰۱-۰۲ ۰۹:۳۱:۱۸
بيشتر كاربرهاي تلگرام از ايران و كشورهاي جهان سوم هستند. چون تلگرام روسي است نه آمريكايي. و در آمريكا و بلوك غرب از لحاظ امنيتي مردم دوست ندارند از سرويسهاي غير آمريكايي مثل تلگرام استفاده كنند. اگه تو آمريكا بيايي بگي تلگرام همه بهت ميخندند. (3611886) (alef-11)
نظراتی كه به تعميق و گسترش بحث كمك كنند، پس از مدت كوتاهی در معرض ملاحظه و قضاوت ديگر بينندگان قرار مي گيرد. نظرات حاوی توهين، افترا، تهمت و نيش به ديگران منتشر نمی شود.
