کد مطلب: 396837
پیشنهاد کتاب/«یعقوب کذاب»؛ یورک بکر؛ ترجمه علی اصغر حداد؛ ماهی
ساعات ناامیدی
سید علی شاهری؛ 8 مهر 1394
تاریخ انتشار : پنجشنبه ۸ مهر ۱۳۹۵ ساعت ۲۰:۱۴
«یعقوب کذاب»
نویسنده: یورک بکر
مترجم: علی اصغر حداد
ناشر: ماهی، چاپ پنجم ۱۳۹۵
۲۶۸ صفحه، ۱۸۰۰۰ تومان
شما می‌توانید کتاب «یعقوب کذاب» را تا یک هفته پس از معرفی با ۱۰ درصد تخفیف از فروشگاه اینترنتی شهر کتاب آنلاین خرید کنید.
****
هرچه دهه سی میلادی به پایان خود نزدیک می شد، با قدرت یافتن روزافزون هیتلر و اقبال حزب نازی در میان توده مردم آلمان، فشارهای بر روی یهودیان نیز بیشتر می‌شد.
هیتلر اما یکباره به پروژه «راه حل نهایی» که همانا نابود کردن یهودیان بود نرسید، بلکه مرحله به مرحله این طرح را پیش برد. یکی از نخستین مراحل جای دادن یهودیان در «گتو»ها بود. گتوها بخشهایی حصاربندی شده از شهرهای مختلف بودند که با جمع کردن یهودیان در آن مناطق، کنترل آنها و همچنین سیاست تحت فشار گذاشتنشان ممکن می شد. این طرح بعدها در دیگر شهرهای اشغال شده بیرون از آلمان نیز دنبال شد. چنانکه بعدها ورشو صاحب یکی از بزرگ ترین گتوهای سراسر اروپا شد.
آلمانی‌ها یهودیان را به‌اجبار در این گتوها گرد آورده و با حصاربندی آنها به هیچ‌کس از یهودیان اجازه‌ی خارج‌شدن از آن را نمی دادند. یهودیان گتو باید همواره بر رو و پشت لباس خود ستاره‌ی شش‌پر را که علامت مخصوص قوم یهود است بدوزند تا سربازان آلمانی آنها را بشناسند و تردد بدون این علامت در گتو ممنوع است و مجازات رعایت نکردن آن، اعدام است.
نگهداری حیوانات، درخت، وسیله‌ی ارتباط جمعی و هرنوع وسیله‌ی تزیینی در این گتوها برای یهودیان ممنوع است و مجازات شدیدی را برای خاطیان درپی خواهد داشت.
رمان «یعقوب کذاب» اثر یورک بکر در یکی از همین گتو ها می گذرد و نویسنده روایت سوم شخص را برای بازگویی این رمان برگزیده است. راوی می‌گوید که خود در این گتو بوده و تنها بازمانده‌ی زنده‌ی آن است.
در این گتو تردد بعد از ساعت ۸ شب نیز ممنوع است و هرکس در ساعت منع عبور و مرور توسط سربازان آلمانی دستگیر شود، مجازات خواهد شد. پیداست در چنین زندان سیاهی، شوق زندگی چقدر رنگ¬پریده است و مردمی که هیچ امیدی به زندگی ندارند. آمار خودکشی بسیار بالا است زیرا زندگی نکبت‌بار چنان بر پیکره‌ی اجتماع چنگ انداخته است که هیچ روزنه‌ی امیدی برایش متصور نیست و جنبه-های بی‌رحم زندگی گلوی ساکنان آن را تا حد جنون می‌فشارد. بسیاری دیگر تاب و تحمل زندگی را نیاورده و ترجیح می‌دهند تا به زندگی خود خاتمه دهند.
درمیان مردمی که با یأس و ناامیدی مطلق در دنیایی محصور زندگی می‌کنند، حتی کورسویی از امید، شاید خبری که هنوز درستی آن چندان مشخص نیست، بتواند امیدی را در دل یأس آلود این مردم زنده کند و باعث شود با همین جرقه‌ی امیدی که در دل‌شان نوری را روشن کرده و به کالبد بی‌رمق آنها که از شدت ناامیدی تا مرز خودکشی پیش رفته‌اند، جانی دوباره بدمد و آنها را به تلاش و تکاپو وادارد تا برای زنده‌ماندن امیدوار شده و بخواهند برای رسیدن به افق‌هایی که در خیال آنها جان گرفته، با مرگ پنجه درافکنند.
یک خبر به¬طور تصادفی به¬گوش قهرمان داستان می¬رسد. خبری خوش که او را امیدوار کرده است:
«توی اتاق رادیو روشن است. صدای آن چندان صاف نیست. قاعدتاّ باید صدای یکی از آن فرستنده¬های ملیشان باشد. به¬هرحال فرستنده¬ی کذایی پخش نمی¬کند. از وقتی یعقوب گرفتار این گتو شده است، موسیقی نشنیده؛ هیچ¬یک از ما نشنیده، مگر آن¬که کسی آواز خوانده باشد.
گوینده¬ی رادیو چیزهای بی¬اهمیتی درباره¬ی یک ستاد فرماندهی می¬گوید؛ شخصی پس از کشته¬شدن به درجه¬ی سرهنگ دومی ارتقا یافته است. سپس مطلبی درباره¬ی تأمین اطمینان¬بخش مایحتاج عمومی می¬آید و درست در همان لحظه این خبر به¬دست گوینده می¬رسد: نیروهای سلحشور و قهرمان ما در یک نبرد دفاعی پرشور موفق شدند حمله¬ی نیروهای بلشویکی را در بیست کیلومتری بسانیکا متوقف کنند در طول درگیری که...
در این لحظه آن کسی که بیرون آمده بود، دوباره به اتاق خود برمی¬گردد، در را می-بندد و در سنگین¬تر از آن است که صدایی به بیرون درز کند.» (صفحه ۱۲ کتاب)
حال که این خبر خوش را شنیده، می‌خواهد آن را برای دیگر هم‌بندیهایش که در این شهر حصارشده دچار یأس و سرخوردگی‌اند، بازگو کند تا شعله‌ی امیدی را در دل آنها برافروزد؛ اما چگونه؛ چون:
«... مردم می‌پرسند او این را از کجا می‌داند. جان کلام در همین¬جاست، او این خبر را در قرارگاه شنیده است.
«در قرارگاه؟»
به‌دنبال این پرسش، یعقوب چهره¬ای وحشت¬زده به خود خواهد گرفت و به¬جای پاسخ، سر را به زیر خواهد انداخت و به این ترتیب سوءظن موجود تأیید خواهد شد: عجب، چه کسی گمان می¬کرد آدمی مثل حییم این‌طوری از آب درآید؟ ولی می-بینی که چه ساده می¬شود گول آدم¬ها را خورد... و به همین آسانی یعقوب بی آن-که خطایی کرده باشد، جاسوس قلمداد خواهد شد.» (صفحه ۲۴ کتاب)
پس ناچار است دروغی بگوید؛ دروغی که می¬تواند هزینه¬ی زیادی برایش درپی داشته باشد و قهرمان داستان می¬داند که ممکن است بهای این دروغ را با جانش بپردازد؛ اما گرچه در ابتدا ترس این خطر تمام وجودش را دربرگرفته؛ اما سرانجام با شجاعت تمام این خطر را به¬جان می¬خرد.
اما یک دروغ ساده، دروغهای دیگری را به¬دنبال خواهد داشت؛ هرچند ناچیز؛ اما به-هرحال دروغ است و تو مجبوری تا برای رهایی از پرسشهای دیگران باز هم دروغ بگویی و بعد دروغی دیگر... حالا دیگر به جایی رسیده¬ای که نمی¬توانی دست از دروغگویی برداری؛ زیرا اکنون عده¬ی زیادی دل به خبرهای تو بسته¬اند؛ آمار خودکشی¬های گتو به صفر رسیده است و همه منتظر لحظه¬ی موعودند و تو دیگر اجازه نداری امیدی را که به آنها بخشیده¬ای از آنان بازپس بگیری و همین تم اصلی این رمان را تشکیل می‌دهد.
اما واکنشی که مردم از شنیدن این خبر نشان می‌دهند، دوگونه است. برخی از شنیدنش خوشحال می¬شوند؛ اما برخی نیز می‌ترسند؛ زیرا می‌دانند که این خبر همانطور که در میان مردم پخش شده، به¬گوش گشتاپو هم خواهد رسید و آنگاه عواقب وحشتناکی درانتظار آنها خواهد بود.
روایت داستان بسیار شیوا و دلچسب است و بی‌شک استادی علی اصغر حداد در ترجمه این رمان سهم به‌سزایی در جذابیت و تاثیر گذاری این روایت برای مخاطبان دارد.
پایان داستان نیز چنان که نویسنده می‌گوید به دو صورت است؛ یکی آنکه نویسنده برای پایان رمان یک قصه‌ی ساختگی را از خود روایت می‌کند و درپی آن پایان راستین داستان را می‌آورد.
آنچه نویسنده‌ی رمان درپی آن است و می‌خواهد برای خواننده¬اش توضیح دهد، این است که ضمن روایت زندگی غم¬بار مردم گرفتار گتو، نقش امیدواری و آرزو را در زندگی آنها بیان کرده و می¬گوید که حتی در اوج ناامیدی و یأس مردم می¬توان شعله‌ای را در دل آنها برافروخت تا در بدترین شرایط برای رسیدن به افقی روشن به تلاش و تکاپو برخاست و با ناملایمات زندگی مبارزه کرد؛ هرچند سرانجام این داستان چندان خوش نیست؛ اما این تلاش انسان برای ایجاد انگیزه¬ی مبارزه ستودنی است.
نویسنده: یورک بکر
مترجم: علی اصغر حداد
ناشر: ماهی، چاپ پنجم ۱۳۹۵
۲۶۸ صفحه، ۱۸۰۰۰ تومان
شما می‌توانید کتاب «یعقوب کذاب» را تا یک هفته پس از معرفی با ۱۰ درصد تخفیف از فروشگاه اینترنتی شهر کتاب آنلاین خرید کنید.
****
هرچه دهه سی میلادی به پایان خود نزدیک می شد، با قدرت یافتن روزافزون هیتلر و اقبال حزب نازی در میان توده مردم آلمان، فشارهای بر روی یهودیان نیز بیشتر می‌شد.
هیتلر اما یکباره به پروژه «راه حل نهایی» که همانا نابود کردن یهودیان بود نرسید، بلکه مرحله به مرحله این طرح را پیش برد. یکی از نخستین مراحل جای دادن یهودیان در «گتو»ها بود. گتوها بخشهایی حصاربندی شده از شهرهای مختلف بودند که با جمع کردن یهودیان در آن مناطق، کنترل آنها و همچنین سیاست تحت فشار گذاشتنشان ممکن می شد. این طرح بعدها در دیگر شهرهای اشغال شده بیرون از آلمان نیز دنبال شد. چنانکه بعدها ورشو صاحب یکی از بزرگ ترین گتوهای سراسر اروپا شد.
آلمانی‌ها یهودیان را به‌اجبار در این گتوها گرد آورده و با حصاربندی آنها به هیچ‌کس از یهودیان اجازه‌ی خارج‌شدن از آن را نمی دادند. یهودیان گتو باید همواره بر رو و پشت لباس خود ستاره‌ی شش‌پر را که علامت مخصوص قوم یهود است بدوزند تا سربازان آلمانی آنها را بشناسند و تردد بدون این علامت در گتو ممنوع است و مجازات رعایت نکردن آن، اعدام است.
نگهداری حیوانات، درخت، وسیله‌ی ارتباط جمعی و هرنوع وسیله‌ی تزیینی در این گتوها برای یهودیان ممنوع است و مجازات شدیدی را برای خاطیان درپی خواهد داشت.
رمان «یعقوب کذاب» اثر یورک بکر در یکی از همین گتو ها می گذرد و نویسنده روایت سوم شخص را برای بازگویی این رمان برگزیده است. راوی می‌گوید که خود در این گتو بوده و تنها بازمانده‌ی زنده‌ی آن است.
در این گتو تردد بعد از ساعت ۸ شب نیز ممنوع است و هرکس در ساعت منع عبور و مرور توسط سربازان آلمانی دستگیر شود، مجازات خواهد شد. پیداست در چنین زندان سیاهی، شوق زندگی چقدر رنگ¬پریده است و مردمی که هیچ امیدی به زندگی ندارند. آمار خودکشی بسیار بالا است زیرا زندگی نکبت‌بار چنان بر پیکره‌ی اجتماع چنگ انداخته است که هیچ روزنه‌ی امیدی برایش متصور نیست و جنبه-های بی‌رحم زندگی گلوی ساکنان آن را تا حد جنون می‌فشارد. بسیاری دیگر تاب و تحمل زندگی را نیاورده و ترجیح می‌دهند تا به زندگی خود خاتمه دهند.
درمیان مردمی که با یأس و ناامیدی مطلق در دنیایی محصور زندگی می‌کنند، حتی کورسویی از امید، شاید خبری که هنوز درستی آن چندان مشخص نیست، بتواند امیدی را در دل یأس آلود این مردم زنده کند و باعث شود با همین جرقه‌ی امیدی که در دل‌شان نوری را روشن کرده و به کالبد بی‌رمق آنها که از شدت ناامیدی تا مرز خودکشی پیش رفته‌اند، جانی دوباره بدمد و آنها را به تلاش و تکاپو وادارد تا برای زنده‌ماندن امیدوار شده و بخواهند برای رسیدن به افق‌هایی که در خیال آنها جان گرفته، با مرگ پنجه درافکنند.
یک خبر به¬طور تصادفی به¬گوش قهرمان داستان می¬رسد. خبری خوش که او را امیدوار کرده است:
«توی اتاق رادیو روشن است. صدای آن چندان صاف نیست. قاعدتاّ باید صدای یکی از آن فرستنده¬های ملیشان باشد. به¬هرحال فرستنده¬ی کذایی پخش نمی¬کند. از وقتی یعقوب گرفتار این گتو شده است، موسیقی نشنیده؛ هیچ¬یک از ما نشنیده، مگر آن¬که کسی آواز خوانده باشد.
گوینده¬ی رادیو چیزهای بی¬اهمیتی درباره¬ی یک ستاد فرماندهی می¬گوید؛ شخصی پس از کشته¬شدن به درجه¬ی سرهنگ دومی ارتقا یافته است. سپس مطلبی درباره¬ی تأمین اطمینان¬بخش مایحتاج عمومی می¬آید و درست در همان لحظه این خبر به¬دست گوینده می¬رسد: نیروهای سلحشور و قهرمان ما در یک نبرد دفاعی پرشور موفق شدند حمله¬ی نیروهای بلشویکی را در بیست کیلومتری بسانیکا متوقف کنند در طول درگیری که...
در این لحظه آن کسی که بیرون آمده بود، دوباره به اتاق خود برمی¬گردد، در را می-بندد و در سنگین¬تر از آن است که صدایی به بیرون درز کند.» (صفحه ۱۲ کتاب)
حال که این خبر خوش را شنیده، می‌خواهد آن را برای دیگر هم‌بندیهایش که در این شهر حصارشده دچار یأس و سرخوردگی‌اند، بازگو کند تا شعله‌ی امیدی را در دل آنها برافروزد؛ اما چگونه؛ چون:
«... مردم می‌پرسند او این را از کجا می‌داند. جان کلام در همین¬جاست، او این خبر را در قرارگاه شنیده است.
«در قرارگاه؟»
به‌دنبال این پرسش، یعقوب چهره¬ای وحشت¬زده به خود خواهد گرفت و به¬جای پاسخ، سر را به زیر خواهد انداخت و به این ترتیب سوءظن موجود تأیید خواهد شد: عجب، چه کسی گمان می¬کرد آدمی مثل حییم این‌طوری از آب درآید؟ ولی می-بینی که چه ساده می¬شود گول آدم¬ها را خورد... و به همین آسانی یعقوب بی آن-که خطایی کرده باشد، جاسوس قلمداد خواهد شد.» (صفحه ۲۴ کتاب)
پس ناچار است دروغی بگوید؛ دروغی که می¬تواند هزینه¬ی زیادی برایش درپی داشته باشد و قهرمان داستان می¬داند که ممکن است بهای این دروغ را با جانش بپردازد؛ اما گرچه در ابتدا ترس این خطر تمام وجودش را دربرگرفته؛ اما سرانجام با شجاعت تمام این خطر را به¬جان می¬خرد.
اما یک دروغ ساده، دروغهای دیگری را به¬دنبال خواهد داشت؛ هرچند ناچیز؛ اما به-هرحال دروغ است و تو مجبوری تا برای رهایی از پرسشهای دیگران باز هم دروغ بگویی و بعد دروغی دیگر... حالا دیگر به جایی رسیده¬ای که نمی¬توانی دست از دروغگویی برداری؛ زیرا اکنون عده¬ی زیادی دل به خبرهای تو بسته¬اند؛ آمار خودکشی¬های گتو به صفر رسیده است و همه منتظر لحظه¬ی موعودند و تو دیگر اجازه نداری امیدی را که به آنها بخشیده¬ای از آنان بازپس بگیری و همین تم اصلی این رمان را تشکیل می‌دهد.
اما واکنشی که مردم از شنیدن این خبر نشان می‌دهند، دوگونه است. برخی از شنیدنش خوشحال می¬شوند؛ اما برخی نیز می‌ترسند؛ زیرا می‌دانند که این خبر همانطور که در میان مردم پخش شده، به¬گوش گشتاپو هم خواهد رسید و آنگاه عواقب وحشتناکی درانتظار آنها خواهد بود.
روایت داستان بسیار شیوا و دلچسب است و بی‌شک استادی علی اصغر حداد در ترجمه این رمان سهم به‌سزایی در جذابیت و تاثیر گذاری این روایت برای مخاطبان دارد.
پایان داستان نیز چنان که نویسنده می‌گوید به دو صورت است؛ یکی آنکه نویسنده برای پایان رمان یک قصه‌ی ساختگی را از خود روایت می‌کند و درپی آن پایان راستین داستان را می‌آورد.
آنچه نویسنده‌ی رمان درپی آن است و می‌خواهد برای خواننده¬اش توضیح دهد، این است که ضمن روایت زندگی غم¬بار مردم گرفتار گتو، نقش امیدواری و آرزو را در زندگی آنها بیان کرده و می¬گوید که حتی در اوج ناامیدی و یأس مردم می¬توان شعله‌ای را در دل آنها برافروخت تا در بدترین شرایط برای رسیدن به افقی روشن به تلاش و تکاپو برخاست و با ناملایمات زندگی مبارزه کرد؛ هرچند سرانجام این داستان چندان خوش نیست؛ اما این تلاش انسان برای ایجاد انگیزه¬ی مبارزه ستودنی است.
کلمات کلیدی : نشر ماهی
نظراتی كه به تعميق و گسترش بحث كمك كنند، پس از مدت كوتاهی در معرض ملاحظه و قضاوت ديگر بينندگان قرار مي گيرد. نظرات حاوی توهين، افترا، تهمت و نيش به ديگران منتشر نمی شود.
