نظر منتشر شده
۱
توصيه به ديگران
 
کد مطلب: 360889
به مناسبت ۲۰ خرداد روز جهانی صنایع دستی؛
صنایع دستی نیازمند دستگیری
شهاب طلایی شکری، 20 خرداد 95
تاریخ انتشار : پنجشنبه ۲۰ خرداد ۱۳۹۵ ساعت ۱۴:۳۴
صنایع دستی به عنوان یکی از بارزترین تجلی گاه‌های فرهنگ و هنر ملی یک سرزمین محسوب می شود با توجه به این رویکرد می توان گفت که صادرات صنایع دستی به عنوان یکی از صنایع خلاق در دنیای کنونی به غیر از مزایا و منافع اقتصادی آن، به نوعی صادرات فرهنگ ملی و گسترش جهانی و جهان شمول کردن آن است. هر ساله روز ۲۰ خرداد ماه به عنوان روز جهانی صنایع دستی در تقویم کشور ما هم ثبت شده است تا به نوعی یادآوری باشد که بتوان برای یک روز هم که شده این موضوع و این صنعت تیتر شود و مطلبی را در جراید و نگاه های کارشناسانه به خود اختصاص دهد.

صنایع دستی به عنوان یک هنر- صنعت از مصادیق انکار ناپذیر اقتصاد مقاومتی است به طوری که با بررسی ابعاد این پدیده به وضوح می توان مصادیق اقتصاد مقاومتی را در آن مشاهده کرد. شاید با شنیدن اخبار از متولیان امر صنایع دستی و مسئولان دولتی، گمان رود که حال صنایع دستی خوب است، اما به قول معروف تو باور نکن! این هنر – صنعت با داشتن ۲۹۵ رشته و زیر رشته توانسته است که ایران را در زمره غنی ترین کشور های دارای این حرفه قرار دهد ولی وضعیت ما بیمار است.

با اینکه اقدامات بسیاری در مرتفع ساختن مشکلات صنایع دستی که شامل رفع موانع تولید، بسته بندی، استانداردسازی، صادرات، بازرگانی و حمایت از تولید می شود اما همچنان بعد از گذشت ۱۰سال از ادغام سازمان صنایع دستی به سازمان میراث فرهنگی هنوز مشکل اولیه و ابتدایی این حوزه کماکان باقی مانده است. همچنان مشکلات اولیه هنرمندان مانند نداشتن بیمه، عدم امنیت شغلی و هم چنین نبود آمار واقعی از میزان ارزش وزنی و ریالی تولیدات در کشور، نبود آمار مدقن از تعداد واقعی کارگاه ها و هنرمندان، عدم سازماندهی و درجه بندی کیفیت تولیدات، نبود مطالعات دقیق و علمی در مورد بازاریابی، بازارسازی و بازارگردانی داخلی و خارجی و فراموش شدن بسیاری از هنرهای ملی و... از مسائل اصلی و روزانه این حوزه در کشور شده است. همچنین بر اساس آمار مستخرج از سالنامه های آماری سازمان توسعه تجارت و همچنین آمار های سالیانه مرکز ملی فرش ایران که به صورت نمودار در زیر آمده است، می توان گفت که روند صادرات صنایع دستی در یک دهه گذشته با روند کاهشی روبرو بوده است که این روند کاهشی ناشی از پیچیدگی های مسائلی است که در این حوزه وجود دارد.


نمودار ۱: میزان وزنی صادرات صنایع دستی بین سال های ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۳


نمودار ۲: میزان صاردات صنایع دستی از سال ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۳ به میلیون دلار

رتبه آخر صنايع دستي در صادرات غيرنفتي سال ۹۴!
بررسي آمار صادرات غيرنفتي در سال ۱۳۹۴ نشان مي دهد در بين پنج گروه صادراتي، بخش فرش و صنايع دستي با صدور ۱۲ هزار تن به ارزش ۳۳۳ ميليون دلار، جايگاه آخر را به دست آورده و تنها سهم ۸/ ۰درصدي را از آن خود کرده است؛ موضوعي که نشان مي دهد ايران از پتانسيل صادرات فرش و صنايع دستي در سال‌هاي گذشته مغفول گشته و این هنر صنعت را از اولویت خود خارج کرده است.
اين درحالي است که جدول آماري سازمان توسعه تجارت ايران، در سال ۱۳۹۳ مجموع صادرات فرش و صنايع دستي کشور ۱۸ هزار تن و ارزش آن ۳۸۶ ميليون دلار بود. مقايسه عملکرد بخش فرش و صنايع دستي در سال ۹۴ با سال ۹۳، کاهش ۳۰ درصدي را از نظر وزن و افت ۱۴ درصدي را از لحاظ ارزش نشان مي دهد. بر پايه اين جدول، مجموع صادرات غيرنفتي کشور در سال ۱۳۹۴ با داشتن وزن ۹۳ ميليون و ۵۲۰ هزار تن و ارزش ۴۲ ميليارد و ۴۱۵ ميليون دلار، در همسنجي با عملکرد سال پيش از آن، از لحاظ وزن و ارزش به ترتيب هفت و ۱۶ درصد کاهش يافته است. اين در حالي است که در مدت ۱۲ ماهه سال۱۳۹۳، ايران ۱۰۰ ميليون و ۷۵۸ هزار تن صادرات غيرنفتي به ارزش ۵۰ ميليارد و ۵۶۱ ميليون دلار داشت.

به عنوان مثال به یکی از بزرگترین و مشهورترین صنایع دستی ایران یعنی صنعت فرش که به نوعی برند صنایع دستی ایران محسوب می شود می توان اشاره کرد و وضعیت اسف بار آن را مصداقی آورد برای وضعیت کلی صنایع دستی در ایران.

نگاهی به وضعیت صادرات فرش
وضعیت فرش در سال های اخیر مبین این نکته است که بين سال هاي ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۳ که تحريم هاي شديدتري عليه ايران اعمال شد، نتيجه آن بر اقتصاد ايران و از جمله بازار فرش نيز اثرگذار بود. صادرات انواع فرش و منسوجات کفپوش تا سال ۱۳۹۰ به ۵۸۸ ميليون دلار رسيده بود که وزن اين ميزان صادرات بالغ بر ۱۰ هزار و ۵۹۰ تن بود، اما از اين سال به بعد ارزش صادرات ايران در انواع فرش و سوماک (یکی از انواع گلیم می‌باشد که در بافت آن از پود ضخیم ( و گاهی پود نازک) استفاده می شود) و فرش دستباف به رغم افزايش وزن صادراتي، کاهش شديدي داشت و تا سال ۱۳۹۲ به ۳۵۴ ميليون دلار رسيد. سپس در سال ۱۳۹۳ تا ۱۵۳ ميليون دلار سقوط کرد.

نمودار ۳: قیمت فرش دستباف و سوماک صادراتی ایران به ازای هر کیلوگرم (۱۳۹۳-۱۳۸۸؛ دلار)

نگاهی به وضعیت صدور پروانه تولید انفرادی و صدور پروانه تولید کارگاهی نشان می دهد که:
- صدور پروانه تولید انفرادی سال ۹۳ نسبت به ۹۰ به میزان ۷۹ درصد کاهش داشته است
- صدور پروانه تولید کارگاهی سال ۹۳ نسبت به ۹۰ به میزان ۶۸ درصد کاهش داشته است
به عبارتی می توان گفت که رغبت عمومی برای توجه به این هنر صنعت کاهش پیدا کرده است و عموم مردم به خصوص هنرمندان صنایع دستی وضعیت مطلوب و مناسبی را برای این حوزه متصور نیستند چرا که وضعیت یک دهه گذشته صنایع دستی در ایران نشان می دهد که جایگاه این بخش در سیاست گذاری ها و اولویت های دولت ها به شدت تنزل یافته است و اهمیت خود را برای توجه بیشتر از دست داده است. مهمترین دلایل عدم موفقیت در این حوزه، شرایط اقتصادی مردم و عدم توان خرید محصولات صنایع دستی، افزایش قیمت مواد اولیه، تغییر شغل هنرمندان و فعالان صنعت، عدم برنامه ریزی و توجه دولت و نظام به این مقوله مهم اقتصاد مقاومتی است.

البته از حق نگذریم صرفاً مسئولان بخش صنایع دستی را نمی توان مقصر اصلی این وضع به حساب آورد. به عنوان نمونه درست در زمانی که در شهر تهران بیست و ششمین نمایشگاه ملی و پنجمین نمایشگاه بین المللی صنایع دستی، با شعار« صنایع دستی تبلورعینی اقتصاد مقاومتی» ۵ تا ۱۰ خرداد در مصلی تهران در حال برگزاری بود و بسیاری از هنرمندان را از همه نقاط کشور جمع آوری کرده بودند تا آثار هنری و صنایع دستی خود را به معرض نمایش و فروش بگذارند شهرداری تهران به جای حتی یک تبلیغ در سطح شهر برای این نمایشگاه ( که به طور قطع در راستای اقتصاد مقاومتی بود)، آثار گالری های هنری موزه های غرب را برای شهروندان به نمایش گذاشته بود و حتی رسانه ملی برنامه و گزارشی در شأن و خور این نمایشگاه تهیه نکرد. از طرفی خود مسئولان دولتی هم حتی برای یک بازدید جزئی که موجبات رسانه ای شدن این نمایشگاه و دلگرمی تولید کننده ها باشد از نمایشگاه دیدن نکردند. تمام این گزاره ها و گزاره های مشابه به نوعی نشان دهنده ی بی اهمیت شدن این هنر – صنعت در نظر مسئولان نظام است.

به طور خلاصه و در انتها می توان گفت که صنایع دستی که حدود سه دهه پیش جزء مهترین بخش صادرات غیر نفتی بود الان وضعیتی دارد که برای مجموعه ی حاکمیت و در واقع همه بخش های آن به نوعی دارد فراموش می شود صنعتی که تمامی پنج فاکتور اصلی که مقام معظم رهبری برای اقتصاد مقاومتی ترسیم کرده اند را دارد.
*سیاست پژوه گردشگری، پژوهشکده سیاست پژوهی حکمت
 
کلمات کلیدی : روز جهانی صنایع دستی+صنایع دستی
 
بشیر
Romania
۱۳۹۵-۰۳-۲۲ ۱۸:۰۱:۲۳
باز نشان از ظلم در حق مستضعف . صنعتی که دولت میتواند برای اشتغال گروه زیادی ضمن نظارت و بهبود کیفیت ان یارانه نیز پرداخت نماید (3753604) (alef-13)
 


نظراتی كه به تعميق و گسترش بحث كمك كنند، پس از مدت كوتاهی در معرض ملاحظه و قضاوت ديگر بينندگان قرار مي گيرد. نظرات حاوی توهين، افترا، تهمت و نيش به ديگران منتشر نمی شود.