نظر منتشر شده
۲
توصيه به ديگران
 
کد مطلب: 91561
نظر مراجع تقلید در مورد کپی پایان نامه
تاریخ انتشار : شنبه ۱۸ دی ۱۳۸۹ ساعت ۱۵:۰۵
 
 
 
چندی پیش یادداشتی باعنوان «پاسخ یک استفتاء از رهبر انقلاب درباره کپی کاری» در قسمت بالای صفحه اول سایت الف منتشر شده بود، که از آن چنین برداشت می‌شد که کپی پایان نامه در صورتی که شخصی که پایان نامه اش کپی می شود رضایت داشته باشد، اشکال ندارد. بدین خاطراستفتایی دفقیقتر در مورد «خرید یا کپی کردن پایان‌نامه» و نیز «چاپ استاد، مقاله دانشجو را به نام خود» که در اخلاق علمی «دزدی ادبی(سرقت تألیفات) یا plagiarism» نامیده می‌شود از مراجع تقلید صورت گرفته است.
مطلب مهمی که مورد سؤال قرار گرفته، بسیار مورد نیاز محافل علمی دانشگاهی کشور است، و می تواند اثر زیادی در فضای اخلاقی دانشگاه های کشور داشته باشد. زیرا امروزه افرادی سودجو با کپی برداری از پایان نامه های دیگران(هرچند با اجازه صاحب پایان نامه اصلی) و یا خرید پایان نامه، اقدام به اخذ مدرک کارشناسی ارشد و دکتری می کنند، بدون اینکه صلاحیت این امر را داشته باشند، و عملا امکان ارزشیابی بین افراد باسواد و بی سواد ناممکن یا بسیار سخت می شود. همچنین گاه اساتید دانشگاه متاسفانه مقاله دانشجوی خود را به نام خودشان چاپ می کنند، که این باعث می شود استاد رتبه علمی بالاتری بگیرد و از امکاناتی استفاده کند که شایسته آن نیست.
استفتا به همراه پاسخ هفت تن از مراجع تقلید در زیر آمده است:
 
«باسمه تعالی
سلام علیکم
دو مفهوم در محافل علمی وجود دارد، که ممکن است هر یک حکم شرعی جداگانه ای داشته باشد (لطفا به تفکیک مفهومی بین دو مورد به دقت توجه شود):
الف) نقض "کپی رایت(حق تکثیر/حق نشر)" یا copyright violation یا copyright infringement: نقل خط ‌به‌خط و کلمه‌به‌کلمه‌ی تمام یا بخشی از مطالب کتاب یا مقاله‌ی دیگر، بدون اجازه صاحب اثر (هرچند ذکرمنبع کنیم)
ب) دزدی ادبی(سرقت تألیفات) یا plagiarism: انتساب کار علمی-ادبی دیگران به خود (مثلا از ایده‌ی علمی دیگران استفاده کنیم، ولی به آن مرجع ندهیم تا خواننده گمان کند آن ایده متعلق به ماست؛ هرچند جمله‌بندی را کاملاً تغییر داده باشیم، و هر چند از آن شخص اجازه گرفته باشیم)
مثال برای حالت الف) فتوکپی کتاب شخص دیگر، و فروش آن، با اینکه نام نویسنده‌ی اثر روی کتاب فتوکپی شده هم وجود دارد. یا مثلا یک سوم از کتاب یا مقاله ی ما، عینا کپی شده کتاب یا مقاله دیگری باشد، بدون این که از آن شخص اجازه بگیریم (حتی اگر نام نویسنده اصلی و منبع مورد استفاده را ذکر کنیم)
مثال برای حالت ب) کتاب یا مقاله یا پایان‌نامه ی شخص دیگری را "به نام خودمان" چاپ کنیم، هر چند خود شخص صاحب اثر راضی باشد. یا در مدرسه و دانشگاه تکالیف و پروژه شخص دیگری را (که انجام آن پروژه موجب ارزشیابی شخص و گرفتن نمره قبولی می شود) به نام خودمان به معلم و استاد تحویل دهیم، هر چند آن شخص راضی باشد.
توجه کنید که در حالت الف ارتکاب این عمل احتمالا باعث خسارات مالی به شخص صاحب اثر می‌شود (و لذا با اجازه او، اشکال برطرف می‌شود)، ولی در حالت ب ارتکاب عمل باعث انتساب افتخار علمی به شخص مرتکب عمل می شود. مثلا وقتی برای گرفتن مدرک دکتری، پایان نامه انجام شده توسط شخص دیگری را -حتی با اجازه‌ی آن شخص- به نام خودمان ارائه می دهیم، به ما مدرک دکتری را می دهند، بدون این که سواد آن را داشته باشیم.
تا به حال در مورد قسمت الف (نقض کپی رایت) بسیار از مراجع تقلید سؤال شده است، ولی قسمت ب (دزدی ادبی) موضوعی است که چندی است مورد ابتلای دانشگاه‌های کشور است. زیرا کپی برداری از پایان‌نامه دیگران در مقطع کارشناسی ارشد بسیار اتفاق می افتد.
باید اضافه کرد که دزدی ادبی نسبتا شبیه تقلب در امتحانات مدرسه و دانشگاه است. در امتحانات هم هر چند شخصی که از روی او تقلب می‌شود راضی باشد، این تقلب باعث می شود که به فرد متقلب به دروغ ادعای معلوماتی از آن درس مورد امتحان داشته باشد، و نمره ای بگیرد که شایسته او نیست. در دزدی ادبی هم همین طور است.
لطفا خود مرجع تقلید به این سؤال پاسخ دهد، و از جواب دهی توسط همکاران محترم پاسخ گویی به استفتائات اجتناب شود.»
 
پاسخ‌ها:
 
رهبر معظم انقلاب، آیةالله سید علی خامنه‌ای:
بسمه تعالی
سلام علیکم و رحمة الله و برکاته
ج1) در فرض سؤال تكثير تأليفات ديگران و فروش آنها بدون اجازه مؤلف بنا بر احتياط جايز نيست.
ج2) استفاده از تأليفات ديگران با ذكر منبع فی نفسه اشكال ندارد و گاهی جنبه استنادی دارد و گاهی جنبه جمع‌آوری نظرات؛ ولی برداشت از مطالب ديگران و ارائه به نام خود از مصاديق تقلب است و جايز نيست.
موفق و مؤيد باشيد
(با کد پیگیری: d43a07336676265 در سایت ایشان قابل درست‌یابی است)
 
آیةالله ناصر مکارم شیرازی:
بسم الله الرحمن الرحيم
:: با اهداء سلام و تحيت؛
آنچه با حق تالیف و حق تولید علم در عرف منافات داشته باشد جایز نیست و پایان نامه هایی که بر آن اساس گرفته شود فاقد اعتبار است حتی اگر با اجازه ی صاحبش صورت گیرد.
همیشه موفق باشید
دفتر آيت الله العظمی مکارم شيرازی / بخش استفتاءات
 
آیةالله لطف الله صافی گلپایگانی:
بسم الله الرحمن الرحیم
علیکم السلام و رحمة الله
در هر صورت تقلب محسوب می شود و جایز نیست. و الله العالم. ۳۰ ذی العقده ۱۴۳۱
 
آیةالله حسین مظاهری:
بسمه تعالی
دزدی ادبی شرعاً و قانوناً جایز نیست و آنچه را نوشته اید دزدی ادبی است و حرام است.
حسین المظاهری
 
آیةالله محمد علی گرامی:
بسمه تعالی
مسلماً هیچ یک از دو حالت الف و ب جائز نیست چنان که بدیهی است که در برخی حالات ضرر مهمی به صاحب اندیشه می خورد و خلاف احترام مالکیت معنوی است، و در جمیع حالات ضربه بزرگی به دانش عمومی کشور می باشد.
والسلام
 
آیةالله ‌سید ‌محمد ‌علی‌ گرگانی:
بسمه تعالی
استفاده از متون علمی دیگران برای پایان نامه و اخذ مدرک به نفع خود جایز نیست، خواه با رضایت صاحب متون علمی انجام گیرد یا بدون رضایت آنان باشد، و حقوق دریافت شده از این طریق نیز دارای شبهه حرمت می باشد، چرا که غرض از پایان نامه سنجش علمی دانشجویان می باشد و بایستی با تلاش خود دانشجو انجام گیرد. البته استفاده از زحمات دیگران در کنار تلاش خود فرد و تنظیم پایان نامه توسط خود دانشجو در صورتی که عرفا صدق کپی نکند مانعی ندارد.
 
آیةالله سید محمد صادق روحانی:
باسمه جلّت اسمائه
دروس دانشگاهی مانند تمام تعلیم و تعلم‌های دیگر از عبادات بسیار بااهمیت است، و عمل به نتیجه آن خدمت به مجتمع است، که آن هم از عبادات است. آیا حیف نیست آن‌ها را با تقلبات ذکر شده از بین ببرید، بعد هم حقوقی که می‌گیرید همه اش خلاف شرع باشد؟
الروحانی
 
نتیجه‌گیری: بر اساس نظر مراجع تقلید، خرید یا کپی پایان نامه حتی اگر با اجازه ی صاحبش صورت گیرد از مصاديق تقلب است و شرعاً و قانوناً جايز نيست؛ و در جمیع حالات ضربه بزرگی به دانش عمومی کشور می باشد. حقوق دریافت شده از این طریق نیز دارای شبهه حرمت می باشد، چرا که غرض از پایان نامه سنجش علمی دانشجویان می باشد و بایستی با تلاش خود دانشجو انجام گیرد.
 
 
۱۳۸۹-۱۰-۲۰ ۰۸:۵۳:۲۱
پس ببینید صنعت ما مثلا داروسازی سراسر فعل حرام می کنند چون امور فوق الذکر را رعایت نمی کنند. متاسفانه اکثر مدیران صنعت هم بچه مسلمان و بسیجی هستند. (388970)
 
طالب الحق
۱۳۸۹-۱۰-۲۲ ۱۳:۲۱:۱۴
حالا که اینطور است بخاطر اینکه دیگران به گناه نیفتند پس پایان نامه هارا حذف کنید والا اکثر مدیران ومسئولان دولتی آلوده به این گناه هستند (390458)
 


نظراتی كه به تعميق و گسترش بحث كمك كنند، پس از مدت كوتاهی در معرض ملاحظه و قضاوت ديگر بينندگان قرار مي گيرد. نظرات حاوی توهين، افترا، تهمت و نيش به ديگران منتشر نمی شود.