کد مطلب: 376692
سرنوشت برجام پس از اوباما
تاریخ انتشار : پنجشنبه ۷ مرداد ۱۳۹۵ ساعت ۱۵:۴۱
با اعلام نهایی نام کاندیداهای دو حزب دموکرات و جمهوری‌خواه برای رقابت در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا، حالا همه چیز برای برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری در این کشور آماده است. از یکسو نمایندگان حزب دموکرات آمریکا، هیلاری کلینتون را به‌عنوان اولین زن نامزد یک حزب اصلی آمریکا برای انتخابات ریاست‌جمهوری ماه نوامبر (آبان‌ماه) در این کشور انتخاب کرده‌اند و از سوی دیگر دونالد ترامپ در میان مخالفت‌های بسیار به‌عنوان کاندیدای مورد تایید جمهوری‌خواهان، برای یک مبارزه سخت در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا برگزیده شده است.
اینکه کدام یک از دو کاندیدای دموکرات و جمهوری‌خواه می‌توانند برجام را به سرمنزل مقصود برسانند و از توافق هسته‌ای حمایت کنند این روزها به موضوعی مورد بحث در میان سیاسیون و کارشناسان کشورمان تبدیل شده است. هیلاری کلینتون به‌عنوان نخستین زنی که در تاریخ آمریکا به‌عنوان نامزد ریاست‌جمهوری معرفی شده است، هر چند از اصل توافق برجام حمايت مي‌كند؛ اما برخي موضع‌گيري‌هاي او نشان مي‌دهد كه در صورتي كه رئيس‌جمهوري شود، مواضع‌اش در قبال اجراي برجام تندتر از دولت اوباما خواهد بود. او همچنین شكل‌گيري مذاكرات ايران را مديون تلاش‌هاي خود به‌عنوان وزير خارجه آمريكا در اعمال تحريم‌هاي يك جانبه و چندجانبه متحدان آمريكا عليه ايران و به تصويب رساندن قطعنامه‌هاي شوراي امنيت عليه ايران عنوان مي‌كند. کلینتون سياست خارجي خود در قبال ايران در صورت پيروزي در انتخابات را در راستاي سياست‌هاي اوباما توصيف مي‌كند. در سوی دیگر دونالد ترامپ چهره جنجالی حزب جمهوری‌خواه قرار دارد که اگرچه مانند «تد كروز» نامزد سابق انتخابات ریاست‌جمهوری ازحزب جمهوری‌خواه، از پاره كردن برجام سخن نمي‌گويد، اما معتقد به اتخاذ سیاست‌های سختگيرانه‌تري در مواجهه با تهران و همچنین از منتقدان جدی آزاد كردن دارايي‌هاي ايران است. ترامپ که سابقه‌ای در دنياي سياست ندارد در عین حال آمریکا را ملزم به اجراي توافق‌نامه هسته‌ای مي‌داند. هرچه هست مواضع این دو کاندیدا از دو حزب مهم و تاثیرگذار در آمریکا برای انتخاب چهل و پنجمين رئيس‌جمهوري آمريكا میتواند در آینده توافق هسته‌ای ایران با ۱+۵ نقش مهمی ایفا کند.
در همین راستا، روز گذشته حسین موسویان عضو پیشین تیم هسته‌ای و سفیر اسبق ایران در آلمان در گفت‌وگویی با فرارو، از پایداری دولت آینده آمریکا به برجام در صورت انتخاب کلینتون یا ترامپ سخن گفت. او در این گفت‌وگو تاکید کرد که رئیس‌جمهور بعدی آمریکا اعم از کلینتون یا ترامپ برجام را اجرا خواهد کرد. موسویان در عین حال گفت: هر چه دامنه خصومت، تقابل و بی‌اعتمادی آمریکا و ایران بیشتر شود، دامنه اقدامات تخریبی توسط کنگره و رئیس‌جمهور بعدی آمریکا بیشتر خواهد شد. اقداماتی که به گفته او نقض نص برجام نخواهد بود؛ اما با روح برجام مغایرت خواهد داشت. ضمن اینکه دامنه همکاری‌های بین‌المللی اقتصادی – سیاسی ایران را تنگ تر خواهد کرد و نهایتا لابی صهیونیسم و اعراب معاند ایران موفق‌تر خواهند بود.
اهمیت رفع موانع آمریکایی برجام
معاون پیشین سیاست خارجی دبیرخانه شورای‌عالی امنیت ملی در بخش دیگری از این گفت‌وگو با بیان اینکه انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا در ماه نوامبر یعنی آبان انجام می‌شود، گفت: در آمریکا سنت بر این است که در دوره انتخابات، رئیس‌جمهور جاری به احترام رئیس‌جمهور بعدی هیچ تصمیم مهمی نمی‌گیرد و به قول خودشان فتیله را پایین می‌کشد. بعد از انتخابات سه ماهی طول می‌کشد تا رئیس‌جمهور بعدی مشغول شود. در این سه ماه هم رئیس‌جمهور اصولا کارهای مهم را با رئیس‌جمهور منتخب هماهنگ می‌کند. موسویان با ذکر این نکته افزود: بنابراین در این دوره فترت اگر کانال‌های تماس در سطح کارشناسی برای امور کلیدی و مهم وجود داشته باشد، مفید خواهد بود. در هر صورت اجرای برجام و رفع موانع آمریکایی آن، برای ما مهم است.
جمع‌بندی ایران پروجکت در مورد ایران
موسویان در ادامه در مورد نامه ۷۵ نفر از سناتورها، سیاستمداران و مسوولان سابق آمریکا به باراک اوباما، رئیس‌جمهوری آمریکا برای بهبود رابطه با ایران و ارائه طرحی سه ماده‌ای برای ایجاد کانال ارتباطی مستقیم و دائمی با ایران نیز گفت: ایران پروجکت جمعی از آمریکایی‌های معتقد به بهبود روابط ایران و آمریکا هستند. برای آنها منافع ملی آمریکا اصل است منتها دیدی متفاوت با لابی صهیونیست‌ها و جناح تندرو آمریکا و لابی سعودی‌ها دارند. سفرای قبلی ما در نیویورک به‌ویژه کمال خرازی در دولت هاشمی، جواد ظریف در دولت اصلاحات و محمد خزاعی در دولت احمدی‌نژاد جلسات زیادی با امثال اعضای این گروه برای تشریح مواضع جمهوری اسلامی و پاسخگویی به ابهامات و شبهات آنها داشتند.
موسویان در ادامه به جمع‌بندی این گروه اشاره کرد مبنی‌بر اینکه دشمنی با ایران به نفع آمریکا نیست، سیاست تغییر رژیم در ایران نتیجه بخش نیست، تحریم و جنگ با ایران نه راهکار نهایی است و نه به نفع آمریکاست و در نهایت اینکه زمینه‌های زیادی برای همکاری‌های دو کشور وجود دارد که به نفع دو کشور است و تامین ثبات در منطقه خاورمیانه بدون گفت‌وگو و همکاری با ایران هم مقدور نیست، اشاره کرد. به گفته موسویان چنین جمع‌بندی حاصل صدها جلسه با سفرا، وزرا و روسای‌جمهور ایران در دو دهه گذشته است. موسویان همچنین تصریح کرد: دوره ریاست‌جمهوری آقای احمدی‌نژاد و سفارت آقای خزاعی، این گروه سه گزارش مهم تهیه کرد که به تایید و امضای حدود ۷۰ تن از شخصیت‌های سابق سیاسی، نظامی و امنیتی آمریکا رسید و منتشر شد. یک گزارش در نفی گزینه حمله نظامی به ایران بود، دومین گزارش در نفی تحریم به‌عنوان راه‌حل بحران هسته‌ای بود و سومین گزارش در مورد ایران و کشورهای حوزه خلیج فارس و ضرورت حمایت آمریکا از همکاری کشورهای عرب حوزه خلیج فارس با ایران بود. بنابراین گزارش اخیر در حقیقت چهارمین گزارش مهم آنها در چهار سال گذشته است. موسویان همچنین بابیان اینکه ایران پروجکت مطرح‌ترین گروه غیردولتی آمریکا در مورد ضرورت تعامل با ایران است، افزود: گروه‌ها و مراکز فکری دیگری هم هستند که در آمریکا چنین اعتقادی و فعالیت‌هایی هم دارند.
جزئیات نامه ۷۵ سناتور به اوباما
سفیر سابق ایران در آلمان در ادامه این گفت‌وگو ضمن اشاره به جزئیات این نامه اعم از استمرار کانال دیپلماتیک معاونان وزرای خارجه به‌عنوان جایگزین کانال تماس وزرای خارجه، کری – ظریف، ایجادکانالی برای هماهنگی در موارد اضطراری که اساسا در مورد کانال تماس بخش امنیتی-نظامی است و ایجاد کانال تماس مستقیم بین بانک مرکزی و وزارت خزانه‌داری آمریکا برای پیگیری مستمر مسائل مالی و بانکی مربوط به برجام گفت: در دوران ریاست‌جمهوری آقای احمدی‌نژاد دیداری بین برخی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی و کنگره آمریکا در واشنگتن صورت گرفت که مثبت هم بود. موسویان همچنین به سفر یکی دوسال پیش جیم اسلاتری، نماینده پیشین کنگره به ایران اشاره کرد و گفت: او بعد از بازگشت، سخنرانی‌ها و مصاحبه‌های متعددی داشت که واقعا شجاعانه و مثبت در مورد ایران صحبت کرد و برخی از واقعیت‌ها را به گوش آمریکایی‌ها رساند. بنابراین این موضوع تازه‌ای نیست. منتها این دیدارها باید هدفمند برنامه‌ریزی و به‌طور مستمر و به قصد روشنگری، دفع اتهامات و دروغ‌های معاندین ایران و اصلاح تصویر جمهوری اسلامی انجام شود.
راهکاری برای مبارزه با لابی ضد ایران
عضو پیشین تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای در ادامه این گفت‌وگو با بیان اینکه اکثر اقدامات خصومت‌آمیز از کنگره نشات می‌گیرد، افزود: سرمایه‌گذاری لابی ضد ایران به‌ویژه لابی صهیونیستی ایپک و سعودی‌ها نیز روی کنگره است. منافقین هم که روزانه مثل مور و ملخ در کنگره ریخته‌اند. متاسفانه احدی از ایران نیست که با دروغ‌هایی که این جماعت علیه ایران به کنگره می‌گویند، مقابله کند و حقایق را به اطلاع آنها برساند. موسویان در پاسخ به این سوال که آیا اجرای کامل برجام نیازمند کاهش تنش‌ها میان ایران و آمریکا است نیز چنین پاسخ داد: موضوع برقراری روابط دیپلماتیک رسمی با آمریکا در حیطه اختیارات و تصمیم مقام معظم رهبری است و معظم له هم به کلیت سیستم آمریکا اعتماد ندارند بنابراین به نظرم همه ما باید تابع نظر ایشان باشیم. منتها جدا از موضوع روابط دیپلماتیک، سه موضوع دیگر وجود دارد که می‌توان در مورد آن چاره‌جویی کرد. به اعتقاد موسویان مقابله با لابی ضد ایران در آمریکا، پیشگیری از افزایش تشنج و خصومت‌ها بین ایران و آمریکاوکاهش خصومت‌های دو کشور در حد ممکن میتواند به‌عنوان سیاستی که مورد تایید نظام هم باشد از ایران هراسی جلو‌گیری کند.
اینکه کدام یک از دو کاندیدای دموکرات و جمهوری‌خواه می‌توانند برجام را به سرمنزل مقصود برسانند و از توافق هسته‌ای حمایت کنند این روزها به موضوعی مورد بحث در میان سیاسیون و کارشناسان کشورمان تبدیل شده است. هیلاری کلینتون به‌عنوان نخستین زنی که در تاریخ آمریکا به‌عنوان نامزد ریاست‌جمهوری معرفی شده است، هر چند از اصل توافق برجام حمايت مي‌كند؛ اما برخي موضع‌گيري‌هاي او نشان مي‌دهد كه در صورتي كه رئيس‌جمهوري شود، مواضع‌اش در قبال اجراي برجام تندتر از دولت اوباما خواهد بود. او همچنین شكل‌گيري مذاكرات ايران را مديون تلاش‌هاي خود به‌عنوان وزير خارجه آمريكا در اعمال تحريم‌هاي يك جانبه و چندجانبه متحدان آمريكا عليه ايران و به تصويب رساندن قطعنامه‌هاي شوراي امنيت عليه ايران عنوان مي‌كند. کلینتون سياست خارجي خود در قبال ايران در صورت پيروزي در انتخابات را در راستاي سياست‌هاي اوباما توصيف مي‌كند. در سوی دیگر دونالد ترامپ چهره جنجالی حزب جمهوری‌خواه قرار دارد که اگرچه مانند «تد كروز» نامزد سابق انتخابات ریاست‌جمهوری ازحزب جمهوری‌خواه، از پاره كردن برجام سخن نمي‌گويد، اما معتقد به اتخاذ سیاست‌های سختگيرانه‌تري در مواجهه با تهران و همچنین از منتقدان جدی آزاد كردن دارايي‌هاي ايران است. ترامپ که سابقه‌ای در دنياي سياست ندارد در عین حال آمریکا را ملزم به اجراي توافق‌نامه هسته‌ای مي‌داند. هرچه هست مواضع این دو کاندیدا از دو حزب مهم و تاثیرگذار در آمریکا برای انتخاب چهل و پنجمين رئيس‌جمهوري آمريكا میتواند در آینده توافق هسته‌ای ایران با ۱+۵ نقش مهمی ایفا کند.
در همین راستا، روز گذشته حسین موسویان عضو پیشین تیم هسته‌ای و سفیر اسبق ایران در آلمان در گفت‌وگویی با فرارو، از پایداری دولت آینده آمریکا به برجام در صورت انتخاب کلینتون یا ترامپ سخن گفت. او در این گفت‌وگو تاکید کرد که رئیس‌جمهور بعدی آمریکا اعم از کلینتون یا ترامپ برجام را اجرا خواهد کرد. موسویان در عین حال گفت: هر چه دامنه خصومت، تقابل و بی‌اعتمادی آمریکا و ایران بیشتر شود، دامنه اقدامات تخریبی توسط کنگره و رئیس‌جمهور بعدی آمریکا بیشتر خواهد شد. اقداماتی که به گفته او نقض نص برجام نخواهد بود؛ اما با روح برجام مغایرت خواهد داشت. ضمن اینکه دامنه همکاری‌های بین‌المللی اقتصادی – سیاسی ایران را تنگ تر خواهد کرد و نهایتا لابی صهیونیسم و اعراب معاند ایران موفق‌تر خواهند بود.
اهمیت رفع موانع آمریکایی برجام
معاون پیشین سیاست خارجی دبیرخانه شورای‌عالی امنیت ملی در بخش دیگری از این گفت‌وگو با بیان اینکه انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا در ماه نوامبر یعنی آبان انجام می‌شود، گفت: در آمریکا سنت بر این است که در دوره انتخابات، رئیس‌جمهور جاری به احترام رئیس‌جمهور بعدی هیچ تصمیم مهمی نمی‌گیرد و به قول خودشان فتیله را پایین می‌کشد. بعد از انتخابات سه ماهی طول می‌کشد تا رئیس‌جمهور بعدی مشغول شود. در این سه ماه هم رئیس‌جمهور اصولا کارهای مهم را با رئیس‌جمهور منتخب هماهنگ می‌کند. موسویان با ذکر این نکته افزود: بنابراین در این دوره فترت اگر کانال‌های تماس در سطح کارشناسی برای امور کلیدی و مهم وجود داشته باشد، مفید خواهد بود. در هر صورت اجرای برجام و رفع موانع آمریکایی آن، برای ما مهم است.
جمع‌بندی ایران پروجکت در مورد ایران
موسویان در ادامه در مورد نامه ۷۵ نفر از سناتورها، سیاستمداران و مسوولان سابق آمریکا به باراک اوباما، رئیس‌جمهوری آمریکا برای بهبود رابطه با ایران و ارائه طرحی سه ماده‌ای برای ایجاد کانال ارتباطی مستقیم و دائمی با ایران نیز گفت: ایران پروجکت جمعی از آمریکایی‌های معتقد به بهبود روابط ایران و آمریکا هستند. برای آنها منافع ملی آمریکا اصل است منتها دیدی متفاوت با لابی صهیونیست‌ها و جناح تندرو آمریکا و لابی سعودی‌ها دارند. سفرای قبلی ما در نیویورک به‌ویژه کمال خرازی در دولت هاشمی، جواد ظریف در دولت اصلاحات و محمد خزاعی در دولت احمدی‌نژاد جلسات زیادی با امثال اعضای این گروه برای تشریح مواضع جمهوری اسلامی و پاسخگویی به ابهامات و شبهات آنها داشتند.
موسویان در ادامه به جمع‌بندی این گروه اشاره کرد مبنی‌بر اینکه دشمنی با ایران به نفع آمریکا نیست، سیاست تغییر رژیم در ایران نتیجه بخش نیست، تحریم و جنگ با ایران نه راهکار نهایی است و نه به نفع آمریکاست و در نهایت اینکه زمینه‌های زیادی برای همکاری‌های دو کشور وجود دارد که به نفع دو کشور است و تامین ثبات در منطقه خاورمیانه بدون گفت‌وگو و همکاری با ایران هم مقدور نیست، اشاره کرد. به گفته موسویان چنین جمع‌بندی حاصل صدها جلسه با سفرا، وزرا و روسای‌جمهور ایران در دو دهه گذشته است. موسویان همچنین تصریح کرد: دوره ریاست‌جمهوری آقای احمدی‌نژاد و سفارت آقای خزاعی، این گروه سه گزارش مهم تهیه کرد که به تایید و امضای حدود ۷۰ تن از شخصیت‌های سابق سیاسی، نظامی و امنیتی آمریکا رسید و منتشر شد. یک گزارش در نفی گزینه حمله نظامی به ایران بود، دومین گزارش در نفی تحریم به‌عنوان راه‌حل بحران هسته‌ای بود و سومین گزارش در مورد ایران و کشورهای حوزه خلیج فارس و ضرورت حمایت آمریکا از همکاری کشورهای عرب حوزه خلیج فارس با ایران بود. بنابراین گزارش اخیر در حقیقت چهارمین گزارش مهم آنها در چهار سال گذشته است. موسویان همچنین بابیان اینکه ایران پروجکت مطرح‌ترین گروه غیردولتی آمریکا در مورد ضرورت تعامل با ایران است، افزود: گروه‌ها و مراکز فکری دیگری هم هستند که در آمریکا چنین اعتقادی و فعالیت‌هایی هم دارند.
جزئیات نامه ۷۵ سناتور به اوباما
سفیر سابق ایران در آلمان در ادامه این گفت‌وگو ضمن اشاره به جزئیات این نامه اعم از استمرار کانال دیپلماتیک معاونان وزرای خارجه به‌عنوان جایگزین کانال تماس وزرای خارجه، کری – ظریف، ایجادکانالی برای هماهنگی در موارد اضطراری که اساسا در مورد کانال تماس بخش امنیتی-نظامی است و ایجاد کانال تماس مستقیم بین بانک مرکزی و وزارت خزانه‌داری آمریکا برای پیگیری مستمر مسائل مالی و بانکی مربوط به برجام گفت: در دوران ریاست‌جمهوری آقای احمدی‌نژاد دیداری بین برخی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی و کنگره آمریکا در واشنگتن صورت گرفت که مثبت هم بود. موسویان همچنین به سفر یکی دوسال پیش جیم اسلاتری، نماینده پیشین کنگره به ایران اشاره کرد و گفت: او بعد از بازگشت، سخنرانی‌ها و مصاحبه‌های متعددی داشت که واقعا شجاعانه و مثبت در مورد ایران صحبت کرد و برخی از واقعیت‌ها را به گوش آمریکایی‌ها رساند. بنابراین این موضوع تازه‌ای نیست. منتها این دیدارها باید هدفمند برنامه‌ریزی و به‌طور مستمر و به قصد روشنگری، دفع اتهامات و دروغ‌های معاندین ایران و اصلاح تصویر جمهوری اسلامی انجام شود.
راهکاری برای مبارزه با لابی ضد ایران
عضو پیشین تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای در ادامه این گفت‌وگو با بیان اینکه اکثر اقدامات خصومت‌آمیز از کنگره نشات می‌گیرد، افزود: سرمایه‌گذاری لابی ضد ایران به‌ویژه لابی صهیونیستی ایپک و سعودی‌ها نیز روی کنگره است. منافقین هم که روزانه مثل مور و ملخ در کنگره ریخته‌اند. متاسفانه احدی از ایران نیست که با دروغ‌هایی که این جماعت علیه ایران به کنگره می‌گویند، مقابله کند و حقایق را به اطلاع آنها برساند. موسویان در پاسخ به این سوال که آیا اجرای کامل برجام نیازمند کاهش تنش‌ها میان ایران و آمریکا است نیز چنین پاسخ داد: موضوع برقراری روابط دیپلماتیک رسمی با آمریکا در حیطه اختیارات و تصمیم مقام معظم رهبری است و معظم له هم به کلیت سیستم آمریکا اعتماد ندارند بنابراین به نظرم همه ما باید تابع نظر ایشان باشیم. منتها جدا از موضوع روابط دیپلماتیک، سه موضوع دیگر وجود دارد که می‌توان در مورد آن چاره‌جویی کرد. به اعتقاد موسویان مقابله با لابی ضد ایران در آمریکا، پیشگیری از افزایش تشنج و خصومت‌ها بین ایران و آمریکاوکاهش خصومت‌های دو کشور در حد ممکن میتواند به‌عنوان سیاستی که مورد تایید نظام هم باشد از ایران هراسی جلو‌گیری کند.
۱۳۹۵/۰۸/۲۹ ۱۳:۱۴
کلمات کلیدی : برجام، اوباما
نظراتی كه به تعميق و گسترش بحث كمك كنند، پس از مدت كوتاهی در معرض ملاحظه و قضاوت ديگر بينندگان قرار مي گيرد. نظرات حاوی توهين، افترا، تهمت و نيش به ديگران منتشر نمی شود.
