توصيه به ديگران
 
کد مطلب: 239865
هزینه اسمی و واقعی خانوار ایرانی
بخش تعاملی الف - بردیا خورسند
اشاره: مطلبی که می خوانید از سری یادداشت های بینندگان الف است و انتشار آن الزاما به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست. بینندگان الف می توانند با ارسال یادداشت خود، مطلب ذیل را تایید یا نقد کنند.
تاریخ انتشار : يکشنبه ۹ شهريور ۱۳۹۳ ساعت ۱۱:۴۵
مرکز آمار ایران اخیراً چکیده نتایج طرح آمارگیری ﻫﺰﯾﻨﻪ و درآمد خانوارهای شهری و روستایی را برای سال ۱۳۹۲ منتشر کرده است. روزنامه دنیای اقتصاد در دو یادداشت جداگانه به تحلیل کاهش متوسط هزینه خانوار و در نتیجه آب رفتگی سفره خانوار ایرانی پرداخت. این نوشته به بررسی آمار تفکیکی هزینه خانوار شهری و روستایی در ۳۱ استان کشور در سال های ۱۳۹۲ و ۱۹۲ می پردازد. اگرچه تحلیلی کلی هزینه خانوار حایز اهمیت است لیکن بررسی تفکیکی آمار هزینه کرد خانوار تصویر مناسب تری از تاثیر منطقه ای تورم بدست داده و شناسایی مناطق آسیب پذیر را تسهیل می نماید.

در ابتدا نگاهی به درصد تغییر هزینه متوسط اسمی (بدون احتساب افزایش سطح عمومی قیمت ها) خانوار شهری و روستایی در سال ۱۳۹۲ و ۱۳۹۱ نسبت به سال قبل می اندازیم و سپس با در نظر گرفتن نرخ تورم در این دو سال، هزینه اسمی را به هزینه واقعی بر می گردانیم.

نمودار ۱ و ۲ نگاهی به درصد تغییر هزینه متوسط اسمی خانوار شهری و روستایی در دو سال ۹۱ و ۹۲ نسبت به سال قبل از آن دارد.

در سال ۹۱ درصد تغییر هزینه اسمی خانوار شهری نسبت به سال قبل از آن در کل کشور ۲۳.۸ بوده است که در این میان استان زنجان با ۴۱.۲ افزایش بیشترین انبساط هزینه ای (درآمدی) و استان ایلام با ۳۲.۷ کاهش بیشترین انقباض هزینه ای را نشان می دهند.در مجموع در صد تغییر در ۱۴ استان کمتر از متوسط کل کشور و در ۱۷ استان افزایشی برابر و یا بیشتر از میانگین داشته است. درصد تغییر هزینه اسمی خانوار روستایی نسبت به سال قبل در کل کشور ۲۸.۵ بوده است که استان خوزستان با ۵۷.۲ درصد افزایش، بیشترین و استان ایلام با ۲۶ درصد کاهش کمترین تغییر را داشته اند. در صد تغییر در ۱۸ استان کمتر از متوسط کل کشور و در ۱۳ استان افزایشی برابر و یا بیشتر از میانگین داشته است. دیگر اینکه بطور کلی استان زنجان در دو بخش شهری و روستایی بیشترین افزایش و استان ایلام بیشترین کاهش را داشته اند در حالی که خانوار شهری و روستایی تهرانی همواره نزدیک به متوسط کل کشور بوده اند.

اما در سال اخیر چهره جدول هزینه ای متفاوت است. درصد تغییر هزینه اسمی خانوار شهری نسبت به سال قبل از آن در کل کشور ۲۵.۴ بوده است که در این میان استان ایلام که بیشترین کاهش را در سال قبل تجربه کرده بود با ۷۹.۷ درصد رشد بیشترین افزایش را داشته است. اما استان همدان با ۷ درصد کاهش بیبشترین آب رفتگی را ثبت نموده است. تغییرات در ۱۳ استان کمتر از متوسط کل کشور و در ۱۸ استان افزایشی برابر و یا بیشتر از میانگین داشته است. در سال ۹۲ درصد تغییر هزینه اسمی خانوار روستایی شهری نسبت به سال قبل از آن در کل کشور ۱۹.۸ بوده است که مجدداً استان ایلام با ۵۷.۷ افزایش در صدر قرار گرفته است. اما جالب اینکه استان زنجان کاهشی ۱۱ درصدی را ثبت کرده که بیشترین است. اما مشابه سال ۹۱ در صد تغییر در ۱۴ استان کمتر از متوسط کل کشور و در ۱۷ استان افزایشی برابر و یا بیشتر از میانگین داشته است.

اما برای واقعی سازی این ارقام و برای فاصله گیری از توهم پولی باید نرخ تورم را از این ارقام کاست تا معیاری واقعی بدست دهد.

همانگونه که بارهای مطرح شده است تورم دو رقمی تقریباً تمامی افزایش مثبت هزینه اسمی را به محاق زیر صفر میبرد.

نمودار ۳ و ۴ درصد تغییر هزینه متوسط واقعی خانوار شهری و روستایی در دو سال ۹۱ و ۹۲ نسبت به سال قبل از آن را ترسیم می کند.

نرخ تورو برای سال های ۹۱ و ۹۲ برای خانوار شهری بترتیب ۲۸.۶ و ۳۲.۱ درصد و برای خانوار روستایی ۳۳.۷۸ و ۳۶.۱ درصد بوده است. با این حساب در سال ۹۱ درصد تغییر هزینه واقعی خانوار شهری نسبت به سال قبل از آن در کل کشور -۴.۸ و همین رقم برای خانوار روستایی -۵.۲۸ بوده است. این رقم در سال ۹۲ برای خانوار شهری -۶.۷۰ و برای خانوار روستایی -۱۶.۳۰ درصد است که تاثیر مضاعف تورم بر خانوار روستایی را نشان میدهد. نکته جالب توجه اینکه تنها خانوار شهری ساکن استان های خراسان جنوبی، خراسان رضوی ، سیستان و بلوچستان، و گیلان از نرخ رشد مثبت بعد از احتساب تورم در دو سال متمادی ۹۱ و ۹۲ بهره مند بوده است. بیشترین افزایش پیوسته سبد هزینه ای (واقعی) خانوار شهری متعلق به استان خراسان جنوبی با ۷ درصد افزایش در دو سال است. مضتفاً اینکه خراسان جنوبی در دو بخش شهری و روستایی در دو سال متمادی رشد مثبت را تجربه کرده است که از این نظر صاحب رکورد است.

از آن طرف استان های مرکزی و لرستان تنها استان هایی هستند است که در هر دو بخش شهری و روستایی در دو سال متوالی نرخ رشدی کمتر از متوسط کل کشور داشته اند. خانوارهای شهری استان های مرکزی،لرستان، گلستان، کرمان، قم، اردبیل و آذربایجان غربی و خانوارهای روستایی استان های لرستان، مرکزی رشد منفی هزینه واقعی در دو سال متوالی را تجربه کرده اند. بیشترین کاهش هزینه واقعی خانوار در سال ۹۲ نسبت به سال قبل از آن متعلق به خانوار روستایی زنجان با ۱۰۱ درصد کاهش است. با عنایت به تاثیر رشد مرکب و لطمات جبران ناپذیر کاهش پیوسته هزینه های خانوار این مهم شایسته بررسی بیشتر بوده و عنایت بیشتر مسئولین و سیاست گذاران عرصه را می طلبد.

نکته مثبت اینکه مسئولین با تعیین نقاط خطر از عهده تخصیص اورژانسی و سریع منابع تا حد مناسبی برآمده اند. شرایط استان های محروم ایلام و بوشهر شاهدی بر این مدعاست. استان ایلام با بیشترین آب رفتگی در سفره خانوار در سال ۹۱ بیشترین انبساط را در سال ۹۲ تجربه کرده است که نشان از تخصیص سریع منابع به این استان محروم کشور دارد.

درصد تغیر هزینه اسمی خانوار شهری در سال ۹۲و ۹۱


درصد تغیر هزینه اسمی خانوار روستایی در سال ۹۲و ۹۱


درصد تغیر هزینه واقعی خانوار شهری در سال ۹۲و ۹۱
درصد تغیر هزینه واقعی خانوار روستایی در سال ۹۲و ۹۱
 
کلمات کلیدی : بردیا خورسند