توصيه به ديگران
 
کد مطلب: 419838
پیشنهاد کتاب/ «عشق و نفرت»؛ ویلیام ال شایرر؛ ترجمه گیتی خوشدل؛ هرمس
روزگار برزخی آقای تالستوی و بانو
حمیدرضا امیدی سرور؛ 13 آذر 1395
تاریخ انتشار : شنبه ۱۳ آذر ۱۳۹۵ ساعت ۱۱:۰۶
«عشق و نفرت»
(ازدواج طوفانی لئو و سونیا تالستوی)
نوشته:  ویلیام ال شایرر
ترجمه: گیتی خوشدل
ناشر: هرمس، چاپ اول 1394
478 صفحه،  37000 تومان

شما می‌توانید کتاب  «عشق و نفرت» را تا یک هفته پس از معرفی با ۱۰ درصد تخفیف از فروشگاه اینترنتی شهر کتاب خرید کنید.

*****
 
هشتاد و دو ساله بود، در اوج شهرت، ثروت و محبوبیت؛ شهرت و محبوبیتی که قدرتی ویژه برایش به ارمغان آورده بود، چنان که می‌گفتند آن سرزمین دو فرمانروا دارد، و اگر تزار ردای سلطنت را به ارث برده بود، تالستوی سلطه بر قلوب مردمان روسیه را خود به چنگ آورده بود. با آثاری که نوشت و روشی که در نیمه دوم عمر در پیش گرفت و نشست و برخاست با مردمان فرو دست جامعه در جایگاه یک رهبر و قدیس نشسته بود. با وجود اینکه گاه در مسائل سیاسی دخالت می کرد اما دولت تزار رندانه از هزینه های دستگیری یا تبعید او پرهیز می کرد.

شهرت و  محبوبیت تالستوی، مرزهای کشورش را در نوردیده در سراسر جهان پیچیده بود، او نه فقط یک نویسنده بزرگ که اندیشمند و مصلحی محسوب می شد که زندگی و شمایل کاریزماتیکش برای او اعتباری غیرقابل تصور به همراه آورده بود. چنانکه مهاتما گاندی معترف بود، شیوه مبارزه بدون خشونتش را از او، اندیشه و آثارش الهام گرفته و همواره بر این تاثیر پذیری تاکید می کرد. تالستوی به برابری انسانها عقیده داشت اما نه به سبک طرفداران نظریه اشتراکی کمونیستی که خاستگاهش آلمان بود. به همین دلیل بود که لنین در هراس از محبوبیت بیش از حد تالستوی و نظریه روسی او برای برابری جامعه انسانی به یارانش سپرد تا می توانند کتابها و آثار او را از میان مردم جمع آوری کرده و به شکلی نه چندان عیان سعی در محو کردن او بر آیند. این در حالی بود که خود لنین در هنگام جنگ برای تقویت روحیه میهن پرستی دست به دامن تالستوی و آثار وطن پرستانه اش شد و توصیه کرد بخشهایی از جنگ و صلح را به شکلی گسترده در میان مردم منتشر و توزیع کردند. اما سیاست همواره در برابر هنر بازنده بوده و سیاست مردان نیز در برابر هنرمندان؛ آثار تالستوی هنوز که هنوز است خوانده می شوند و درحالی که نوشته های لنین رغبتی برای خواندن بر نمی انگیزند!

اما آخرین پرده زندگی مردی اینچنین موفق که همگان به زندگی او رشک می بردند به شکلی باورنکردنی تراژیک از کار درآمد. هشتاد و دو ساله بود، در اوج شهرت، ثروت و محبوبیت؛ در بامدادی سرد بی آنکه همسرش را خبردار کند خانه را ترک کرد، چونان زندانی‌ای که از قفس گریخته باشد و در زمانی که مسیر خانه تا ایستگاه قطار را طی می کرد در هراس سر رسیدن زندانبانش بود!

چمدانهایش را یکی از دخترانش پنهانی برای او بسته بود و پزشک شخصی اش  نیز درشکه او را همراهی می کرد و تا قطار حرکت نکرد خیالش از سر رسیدن همسرش و بازگشت به خانه راحت نشد. این چنین سفر ده روزه او که با مرگش به پایان رسید آغاز شد. همراه بردن پزشک شخصی ای مانع از آن نشد که بیماری به سراغش بیاید.

همسرش وقتی خبر دار شد تالستوی خانه را ترک کرده، قصد آن کرد که به زندگی اش پایان دهد، اما دیگران او را که می خواست خود را در رودخانه غرق کند، نجات دادند. چند روز بعد تالستوی با بدنی رنجور از بیماری در ایستگاه آستوپووا از پا افتاد، در همان ایستگاه محلی برای بستری کردنش فراهم ساختند. نیاز به آوردن طبیب نبود، خود طبیبی به همراه داشت که می دانست فاصله چندانی با مرگ ندارد. خبر ترک خانه و بیماری تالستوی در سراسر روسیه و سپس آنسوی مرزها پیچید سوای خبرنگاران خیل طرفداران تالستوی نیز برای وداع با او آنجا آمدند.

زمانی که همسر تالستوی از راه رسید، شوهرش در چند قدمی مرگ بود. انبوهی از خبرنگاران جمع شده بودند. شاگردان تالستوی اجازه آن را ندادند که همسرش او را ملاقات کند، مبادا خاطر پیرمرد افسانه ای مکدر شود. هنگام مرگ او همسرش غمزده در بیرون ایستگاه در بین خبرنگارانی که دراحوال او کنجکاوی می کردند، عکس می انداختند و فیلم می گرفتند؛ با اندوه زیاد سرگردان این سو و آن سو می رفت تا اینکه تالستوی درگذشت و او تازه اجازه وداع با شوهرش را پیدا کرد.

براستی تالستوی از که  و برای رسیدن به چه می گریخت؟  واقعیت رابطه همسرش سونیا که قریب به نیم قرن با او زندگی کرد، چه بود؟ دختری زیبا از خانواده ای اصیل که خود را وقف تالستوی کرده بود سیزده بار برای او فرزند به دنیا آورد (که چهار تا از آنها درگذشتند). هنگام نوشتن جنگ صلح همانند یک منشی در خدمت همسرش بود، قریب هفت بار اصلاحات پایان ناپذیر و ناخوانای تالستوی را اعمال کرده و 3000 صفحه متن جنگ و صلح را پاکنویس کرد (خط بد تولستوی که صدای ناشر را نیز در آورده بود توسط هیچکس جز همسرش به درستی خوانده نمیشد). بی شک او نقش سازنده ای در آفریده شدن شاهکارهایی چون آناکارنینا و  جنگ و صلح داشته است. اما چنین نقشی با چنان سرانجامی چندان متناسب به نظر نمی رسید.

روایت است هنگامی که همسر تالستوی به شکلی اتفاقی یادداشت های دوران جوانی تالستوی را پیدا کرد و شرح عیاشی های او را که به شکلی صریح در آن نوشته شده بود خواند، بسیار از همسرش سرخورده شد و این مسئله روابط آنها را تیره ساخت. اما این ماجرا به سالها قبل برمی گشت و میزان سرخوردگی سونیا هر چقدر هم که بود در گذر زمان و روابط بسیار نزدیکی که در دوره های بعد داشتند، رنگ می باخت. اما راز جاذبه و دافعه میان آنها چه بود؟

کتاب عشق و نفرت اثر ویلیام ال شایرر که با ترجمه گیتی خوش دل به همت نشر هرمس به بازار آمده اثری است  به رازگشایی از این فصل مهم از زندگی تالستوی می پردازد. با وجود اینکه در خیل کتابهایی که درباره تالستوی نوشته شده است، همواره بخشی نیز بدین ماجرا اختصاص یافته، اما به ندرت کتابی بوده که با تمرکز روی این بعد از زندگی تالستوی توانسته باشد از راز این رابطه متلاطم و پیچیده پرده بردارد.

ویلیام ال شایرر به عنوان زندگی نامه نویس و محقق تاریخی، نامی آشنا در جهان و همچنین در ایران است، او نوشتن معروف ترین کتاب درباره زندگی هیتلر و روی کار آمدن نازیسم را با عنوان «ظهور و سقوط رایش سوم» در کارنامه دارد.

شاید کتاب حاضر به شهرت و مضمون آن به فراگیری «ظهور و سقوط رایش سوم» نباشد، اما ویلیام ال شایرر قدرت خود را در بررسی و تحلیل شخصیت هایی بر آمده از تاریخ با کنار هم گذاشتن منابع و اسناد گوناگون به رخ می کشد. این کتاب در سه بخش به زندگی  پر از افت و خیز لئو تالستوی و  همسرش «سونیا» و رابطه عاشقانه اما متلاطم و آمیخته به کینه و نفرت های آنی و زودگذر روایت می‌کند. در بخش اول اتفاقات و رویدادهای بین سال‌های ۱۸۲۸تا ۱۸۷۹، در بخش دوم سال‌های ۱۸۷۹تا ۱۹۱۰ و بخش سوم آخرین سال زندگی مشترک آن‌ها، ۱۹۱۰ آورده شده است.

ویلیام ال شایرر کوشیده در این کتاب بدین سوال پاسخ دهد که چرا زندگی طولانی و پربار تالستوی، باوجود تمول و همسری فرهیخته و مستعد که دردمندانه او را دوست داشت، بشکلی تلخ و مصیبت بار دور از هم و با شایعات بسیار پایان یافت.
 
تالستوی در سال ۱۸۶۲ با سونیا ازدواج کرد او دختری هجده ساله با تباری آلمانی و از خانواده ای اصیل بود. سونیا به عنوان یک زن در زمان خود، بسیار فرهیخته محسوب می شد. به همین خاطر می توانست تاثیری سازنده در زندگی و کار تالستوی داشته باشد و داشت. او نیز همانند شوهر نامدارش در سالهایی طولانی از زندگی خود یادداشت های روزانه می نوشت. نوشته هایی که به دلیل خصوصی بودن، بسیار نیز صریح هستند. این مسئله هم در مورد او و به خصوص در مورد تالستوی صدق می کند. تا آنجا تالستوی در نامه هایی به دوست نزدیکش از این بابت ابراز نگرانی می کند. ویلیام ال شایرر  دفترچه‌هایی حاوی یادداشت‌های خصوصی‌ تالستوی و همسرش را  مبنای تدوین این کتاب قرار گرفته است. اما در کنار آن از نامه هایی که آنها به دوستان و آشنایانشان نوشته اند، خاطرات و نوشته های دیگران، اسناد برجای مانده از آن دوران و منابع گوناگون دیگر غافل نمانده است. بنابراین کتابی که او نوشته است، به شکلی عمیق به زندگی و رابطه‌ی تالستوی و سونیا پرداخته و روابط میان آنها از منظر جسمی و روحی مورد واکاوی و تحلیل قرار داده است تا از این نوسان میان تلخی و شیرینی و غلطیدن به آغوش عشق و نفرت پرده بردارد.

اما این همه کتاب نیست ویلیام ال شایرر در رهگذر روایت دوره هایی که از زندگی تالستوی را برگزیده، نه تنها تصویری دقیق از این نویسنده، اندیشه، روش و منش او در زندگی خصوصی و اجتماعی او ترسیم می کند، بلکه شرحی دقیق از روند و نحوه خلق برخی از آثار تالستوی و مشخصا دو اثر کلیدی او، جنگ و صلح و آنا کارنینا ارائه می کند. بنابر این در عین اینکه نشان می دهد سونیا چه نقش و سهمی در خلق این شاهکارها داشته است. اطلاعات جامعی از روند شکل گیری این آثار و عوامل موثر بر عناصر درون متنی و برون متنی آنها ارائه می کند.

از این منظر «عشق و نفرت» تنها در سطح کنجکاوی های مرسوم در زندگی شخصی نویسنده ها نمی ماند و افقی گسترده تر را پیش روی خواننده قرار می دهد. ویلیام ال شایرر در نوشتن این کتاب از سبکی روایی و تحلیلی استفاده کرده که از جذابیت ویژه ای برخوردار است. او در عین ارائه تحلیلی عمیق از موضوعی که دستمایه قرار داده به گونه ای متن را به خواننده ارائه می کند که جذب پیچ و خم ها و شاخ و برگ های ماجرا شود. او رابطه تالستوی و همسرش را از روزگار و جامعه ای که در آن زندگی می کنند منفک نمی کند تا به طور مشخص به کالبد شکافی رابطه خود آنها بپردازد. بلکه او چشم اندازی را پیش روی خواننده می گذارد که در برگیرنده، جغرافیای بومی، تاریخ و فرهنگ ، آداب رسوم مذهب و باورهای اجتماعی و سیاسی آن دوران است و رابطه تالستوی و همسرش را در دل این چشم انداز مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهد. بنابراین نه تنها می تواند تصویر ملموس و پذیرفتنی از رابطه پر فراز و نشیب آن دو ارائه کند و دلایل جاذبه و دافعه میان آنها را رازگشایی کند. بلکه در خلال آن خواننده را به درک بهتر یک دوره از تاریخ روسیه و ادبیاتش رهنمون می سازد و انبوهی از اطلاعات ریز و درشت را در اختیار خواننده خود قرار می دهد. به این ترتیب به وضوح می توان دید که چرا زندگی تالستوی بدین پایه پر تناقض بوده است. اشراف زاده ای که از مواهب ثروت بهره می برد، اما آن را مایه شرمساری می دانست و از میانه عمر به شیوه رعایا لباس می پوشید، نویسنده ای که به شهرت رسیده بود و با اینکه گاه از مزایای آن استفاده می کرد، در بیشتر اوقات نمی توانست با تبعات آن کنار بیاید. زندگی با زنی که دوستش می داشت اما ترجیح می داد از او بگریزد.
۱۳۹۶/۰۶/۱۲ ۱۴:۰۸
 
۱۳۹۶/۰۵/۳۱ ۱۳:۳۰
 
۱۳۹۶/۰۵/۰۹ ۱۳:۳۰
 
۱۳۹۶/۰۲/۱۴ ۱۱:۳۵
 
۱۳۹۶/۰۲/۰۳ ۱۴:۲۲
 
۱۳۹۶/۰۱/۲۰ ۱۳:۲۰
 
۱۳۹۶/۰۱/۱۵ ۲۱:۳۸
 
۱۳۹۵/۱۲/۲۲ ۲۲:۰۰
 
۱۳۹۵/۱۲/۱۸ ۱۷:۳۳
 
۱۳۹۵/۰۹/۲۰ ۲۳:۰۰
 
 
کلمات کلیدی : نشر هرمس
 


نظراتی كه به تعميق و گسترش بحث كمك كنند، پس از مدت كوتاهی در معرض ملاحظه و قضاوت ديگر بينندگان قرار مي گيرد. نظرات حاوی توهين، افترا، تهمت و نيش به ديگران منتشر نمی شود.
روزگار برزخی آقای تالستوی و بانو