راهنمای کتاب/ «از نوشتن»؛ فرشته مولوی؛ نشر آگاه
نوشتن در عصر اینترنت
مانی مهرآور، 21 آبان 1393
20 آبان 1393 ساعت 18:43
از نوشتن
نویسنده: فرشته مولوی
ناشر: آگاه، چاپ اول، ۱۳۹۳
۱۸۳ صفحه، ۱۰۰۰۰ تومان
این کتاب را در تهران فروشگاه اینترنتی شهر کتاب و در شهرستانها پاتوق کتاب فردا تا یک هفته پس از معرفی، با ۱۰% تخفیف ویژه عرضه میکنند، در صورت تمایل در تهران اینجا و در شهرستانها اینجا کلیک کنید.
****
در میان نویسندگان برآمده از ادبیات دهه شصت و اوایل دهه هفتاد، کم نیستند نویسندگانی که جلای وطن کرده و دیاری دیگر را برای زندگی برگزیدند. فرشته مولوی نیز یکی از همین نویسندگان است. اگرچه در این سالها دسترسی به اخبار (به ویژه در فضای مجازی) چنان سهل شده که در هر گوشهای از دنیا میتوان در جریان احوال سیاسی و اجتماعی این دیار قرار گرفت؛ اما نمیتوان منکر تجربه زیست مستقیم شد که حاصل تنفس در هوای وطن است؛ البته اگر نویسنده بخواهد در هوای وطن بنویسد. از این سبب اغلب هنرمندان مهاجر، در بهترین حالت اگر پس رفت نکرده باشند متوقف شدهاند. مگر آنکه توانسته باشند در کسوت نویسنده یا هنرمندی با نگاهی جهانی ظاهر شوند که متاسفانه هنوز ادبیات ایران چنین نمونههایی نداشته است.
فرشته مولوی نیز وضعیتی مشابه دیگر نویسندگان داشته است، با این تفاوت که او در طول سالهای مهاجرت خود، در محافل دانشگاهی امریکا و کانادا به عنوان پژوهشگر در حوزه ادبیات و کتاب کار کرده و از قضا دستاوردهای این ایام پشتوانهای بوده که با نام «از نوشتن» وارد بازار کتاب شده است.
«از نوشتن» مجموعه یادداشتهای کوتاه و بلندِ پراکنده است. «هريك از نوشتههاي آمده در اين كتاب ... به زماني و به شيوهاي دستآورد مشق درنگيدن، انديشيدن، و نوشتن در ژانرهاي گوناگون و با هدفهاي ديگرگونه بوده است.» نخ تسبیح این مشقنوشتههای درنگیدن و اندیشیدن در حوزههایی متنوع و وسیع؛ همانا در عنوان کتاب منعکس است، این یادداشتها که حاصل زمانهای مختلف و با موضوعات گوناگون نوشته شدهاند، در یک نکته محوری با هم اشتراک دارند. آن نکته نوشتن است.
کتاب حاضر از بیست و سه نوشته کوتاه تشکیل شده که در قالب سه بخش تقسیمبندی موضوعی شدهاند: «جستارهاي بخش يكم، پايه و مايهی درسهای كارگاهی نگارش ادبی ناداستانی در چند دورهی ناپيوسته در تورنتو بودهاند ... بخش دوم يادداشتها، پستهاي وبلاگی، و نيز نوشتههايی در پاسخ به پرسش و پيشنهاد روزنامهنگاران ادبي را در برميگيرد ... در بخش سوم نيز چند جستار از جنس نقد و نظر آمده كه در هر يك، به دستاويز درنگ بر اثري يا صاحباثري، پيچ و خمي از نوشتن، پررنگ و برجسته ميشود.»
در باب نوشتن، آداب و ویژگیهای آن، آثار گوناگونی منتشر شده است. آنچه کتاب حاضر را با وجود پراکندگی بسیار موضوعیاش، شایسته توجه میسازد، این است که به شکلی بارز به نوشتن در زمانه و روزگاری میپردازد که پیدا شدن سرو کله رسانههای گروهی جدید و تحول سریع آنها، الزامات تازهای وارد آن کرده که در کم و کیفش تاثیر بسیار گذاشته است.
ماجرا ریشه در بستر عرضه نوشتار ادبی دارد، که حاصل حضور رسانههای مجازیست که نوشتن در آنها به دلیل نسبتی که با زمان دارند و در واقع سرعت بالای پیموده مسیر از ذهن و قلم نویسنده به خواننده، وِیژگیهای منحصر به فرد و خاصی با خود به همراه آورده است. باید افزود که این قسم دستاوردهای جهان تکنولوژی، به مراتب بیش از پیش نوشتن و عرضه آن را به دیگران، همگانی کرده است. در گذشتههای دور خواندن و نوشتن محدود به خواص بود، با گسترش صنعت چاپ و از راه رسیدن روزنامهها و مجلات، دامنه کسانی که میخواندند و مینوشتند گسترش بیشتری یافت. با این حال به دلیل تمرکز ارائه مطالب در نشریات چاپی که توسط گردانندگانشان با نظارت و وسواس کمی و کیفی منتشر میشدند، کماکان هرکسی امکان عرضه نوشته خود به دیگران را نمییافت. با پیشرفت تکنولوژی و فراهم آمدن فضایی مجازی برای ارائه و انتقال اطلاعات (وبسایتها، وبلاگها، فیس بوک و...) امروز هر کسی با هر بضاعتی در نوشتن، میتواند بنویسد و آن را به دیگران عرضه کند. همگانی شدن نوشتن فواید و آفتهای خاص خود را دارد، به خصوص در حوزه زبان. این مسئله و تاثیرات آن که از مهمترین شاخصهای این روزگار است به انحاء و اشکال مختلف در پارهای از نوشتههای گردآوری شده در این کتاب مورد توجه قرار گرفته است.
همچنین فرشته مولوی در بخشی با عنوان «وبلاگ نویسی سرگرمی یا فرهنگسازی» مفصلا به این موضوع پرداخته و ابعاد گوناگونش را مورد توجه قرار داده است. جدا از آنچه اشاره شد، به موضوعانی از جمله غلط های مصطلح متون امروزی و درست نویسی کلمات، فاز جدید ورود واژگان بیگانه به زبان فارسی (متاثر از فضای مجازی)، فارگلیش، واژگان دورگه تا برخی از انواع نوشتن همانند زندگینگاری، سفرنگاری و وبلاگنویسی نیز پرداخته شده. در بخش سوم این کتاب نیز میتوان خواننده نقد و نظرهایی بود که به متن ادبیات اختصاص یافته و جنبههایی از فعالیتهای ادبی برخی نویسندگان داخلی و خارجی مورد توجه قرار دارد.
باید پذیرفت که نظم و انسجام بخشیدن به یادداشتهایی با این میزان پراکندگی امری دشوار است، اگر چه نویسنده به طور کلی آنها را در سه دسته تقسیمبندی کرده است. بنابراین آنها را باید به همین گونه که هستند پذیرفت، خاصه اینکه نکات در خور اعتنا که حاصل دستاوردهای پژوهشی مولوی در دو دهه گذشته هستند در این کتاب کم نیست که آن را در عین پراکندگی موضوعی به مجموعهای خواندنی و قابل تأمل بدل میسازد.
کد مطلب: 248657
آدرس مطلب: http://alef.ir/vdcjioe8auqexmz.fsfu.html?248657