الف - درباره نهی انتخاباتی آقای احمدی نژاد

منع و نهی نظام از آمدن آقای احمدی نژاد را باید فراتر از انتخابات تحلیل کرد.

آن چیزی که پشتیبان این انقلاب است، حضور متحد و یکپارچه مردم است. انتخابات اهمیت دارد چون در ظهور همین وحدت و یکرنگی مؤثر است؛ اما هرآنچه که به اسم انتخابات اثرمنفی در این یکرنگی و حرکت یگانه امت داشته باشد باید نسبت بدان حساسیت بخرج داد. لذا ماجرای نهی احمدی نژاد از سوی مقام عالی رتبه نظام را باید فراتر از انتخابات تحلیل کرد.

به این فهم برخی از علل اصلی این نهی تاریخی می‌تواند چنین باشد؛

فرصت سوزی برای انقلاب
به سه دلیل رویکردی و از زاویه ملاحظات انقلاب اسلامی، آمدن احمدی نژاد اشتباه است. فارغ از نقدهای عملکردی به احمدی نژاد، حضور وی در انتخابات از جهت تخریب سرمایه‌های اجتماعی آسیب جدی است.

دوقطبی اجتماعی
یکم. حضور احمدی نژاد در انتخابات جامعه را دوقطبی خصمانه می‌کند. رأی منفی احمدی نژاد بسیار پرقدرت و نقش آفرینی‌اش شکننده است. این سطح از دوقطبی تقریباً در هر شرایط دیگری شکل نخواهد گرفت. این تنازع متعصبانه جامعه سوز است.

دوقطبی اجتماع انقلابی
دوم. بین گروه‌های متدین و انقلابی نیز اختلاف اساسی ایجاد می‌کند و وحدت شکن است. امروز با قدرت گرفتن جریان نزدیک به غرب، گروه‌های انقلابی به اجماع و وحدت رسیدند. این وحدت شکنی یک عارضه جدی برای کشور است. هر گام بلندی بخواهد برداشته شود و هر اصلاحی بخواهد صورت بگیرد نیازمند وحدت بین گروه‌های انقلابی است. این وحدت شکنی سرمایه اجتماعی جریان انقلابی را از بین می‌برد.

دوقطبی خواص و عوام
سوم. تقابل خواص با توده‌ها ایجاد می‌کند. این تقابل باعث فاصله گرفتن بیشتر مردم از خواص می‌شود. بهم زدن این مناسبات مارا در بزنگاه‌ها نیز دچار مشکل جدی می‌سازد. ملاحظه می‌شود که حضور احمدی نژاد تضعیف کننده سه سطح سرمایه اجتماعی است که پایه‌های نظام را دچار خدشه می‌سازد.

اما در نهایت با فرض پیروزی احمدی نژاد و پرداخت این هزینه‌ها نیز توفیقی نداشتیم. چرا؟

دولت پیروز اما بدون توفیق
در نهایت اینکه به ۳ دلیل پیروزی احمدی نژاد توفیقی برای عبور از شرایط موجود نخواهد بود وآنهم بجهت شکل گیری بی اعتمادی قابل توجه "جامعه مؤثر" به "دولت مستقر" است. بر این اساس شکل گیری سه سطح اختلاف قطعی است؛ فارغ از درستی یا نادرستی این اختلافات.
یکم. تقابل نهادها و گروه‌های سیاسی با دولت
دوم. تقابل خواص و گروه‌های نخبگانی و مرجع با دولت
سوم. اختلاف جدی میان گروه‌های اصولگرا

این سه دسته اختلاف باعث می‌شود سطح اعتماد اجتماعی به دولت به شدت کاهش پیدا کند. دولتی که نتواند اعتماد جامعه مؤثر را کسب کند بهترین سیاست‌هایش هم به شکست منجر می‌شود. اعتماد اجتماعی به دولت، رابطه اساسی با بازدهی سیاست‌ها دارد. این بی اعتمادی باعث می‌شود بهترین سیاست‌های نیز خاطره ناگوار بجای بگذارد.

به نظر می‌رسد مجموعه این دلایل می‌تواند فراتر از انتخابات علت منع حضور آقای احمدی نژاد باشد.

با این حال امید می‌رود رییس جمهور سابق از این امتحان جدید سربلند بیرون آید و به عنوان یک جریان سیاسی مؤثر با پایگاه اجتماعی قوی با دیگر گروه‌های انقلابی و اصولگرا همراهی کند.