بررسی وضعیت اسلام‌گرایی در آمریکای جنوبی
4 مرداد 1392 ساعت 12:54
اسلام از کشورها و نژادهای مختلفی به آمریکای لاتین وارد شده است، اما چیزی که اکنون اهمیت دارد این است که این دین الهی در حال حاضر در تمامی کشورهای آمریکای لاتین وجود داشته و رو به گسترش است.
تاکنون مطالعات زیادی در مورد جمعیت مسلمانان در کشورهای اروپایی و آمریکا، و نحوه زندگی آنها در این کشورها انجام شده است. اما نکته‌ای که از دید بسیاری محققین پنهان مانده این است که مسلمانان در دیگر کشورهای غیرمسلمان مانند کشورهای آمریکای لاتین نیز حضور دارند.
به همین دلیل نمی‌توان آمار دقیقی از جمعیت مسلمانان در کشورهای آمریکای لاتین چون آرژانتین، برزیل، ونزوئلا و ... به‌دست آورد. همچنین تحقیقات رسمی زیادی در مورد نحوه زندگی و وضع معیشت مسلمانان آمریکای لاتین در دست نیست.
جمعیت مسلمانان در آمریکای لاتین
آمارهای غیررسمی نشان می‌دهند که حدود ۳ تا ۶ میلیون مسلمان در آمریکای لاتین زندگی می‌کنند که ۵۰ هزار نفر از آنها اسپانیایی تبار هستند. اکثریت مسلمانان این مناطق، اصلیتی سوری، لبنانی یا فلسطینی دارند.
از قرن پانزدهم، برده‌های مسلمان از کشورهای آفریقایی یا عربی به کشورهای آمریکای لاتین مانند برزیل، ونزوئلا، کلمبیا و جزایر کارائیب برده شدند و این مقدمه‌ای بود برای معرفی اسلام به این قاره. اما برده‌های مسلمان تهدید به مرگ یا مجبور به ترک اعمال مذهبی خود می‌شدند؛ بنابراین اسلام کم کم در این قاره رنگ باخته و ناپدید شد.
در اواخر قرن شانزدهم و با ورود موج جدیدی از برده‌های مسلمان و همچنین مهاجرین عرب و پاکستانی، اسلام باز در کشورهای آمریکای لاتین جوانه زد. اعرابی که به آمریکای لاتین مهاجرت می‌کردند همان‌جا با زنان اسپانیولی ازدواج کرده و دارای فرزند می‌شدند، بنابراین رشد اسلام به تدریج در این کشورها سرعت گرفت. بسیاری از مسلمانان مهاجر، دور هم جمع شده و جوامع اسلامی را تشکیل دادند.
رشد اسلام در آمریکای لاتین
با این حال کاملا واضح و مشخص است که اسلام در آمریکای لاتین نیز مانند دیگر کشورهای غیرمسلمان، رشد سریعی نسبت به سایر ادیان دارد. اما این مسئله در برخی کشورهای آمریکای لاتین مانند برزیل چندان صدق نمی‌کند. یکی از دلایل این امر، پذیرفته نشدن تازه مسلمانان در جامعه مسلمانان عرب برزیل است. این افراد باید به تنهایی با انتقاد و مخالفت‌های خانواده و دوستان خود مبارزه کنند و این تنهایی باعث زده شدن فرد از اسلام می‌شود. دیگر دلیل کم بودن نرخ رشد اسلام در برزیل، عدم وجود کتب مناسب ترجمه شده به زبان پرتغالی برای معرفی اسلام و راهنمایی تازه مسلمانان است.
تا ۳۰ یا ۴۰ سال پیش، اکثریت جامعه تقریبا هیچ چیزی در مورد اسلام نمی‌دانستند و حتی نام اسلام را هم نشنیده بودند. اما امروزه اسلام یکی از پربحث‌ترین موضوعات اجتماعی، مذهبی و سیاسی است. رئیس جنبش مسلمانان لاتین در نیویورک معتقد است مسلمانان اسپانیولی تبار همیشه بوده‌اند، اما تنها در سال‌های اخیر نقش پررنگ‌تری در جامعه به‌دست آورده‌اند.
با تاسیس موسسات مختلف اسلامی در آمریکای لاتین، موج گرایش به اسلام نیز شدت گرفت و داستان‌های زیادی از تازه‌مسلمانان نقل شد. گوادالوپ مارتینز که در سال ۱۹۹۷ به اسلام گروید می‌گوید، "در اسلام هیچ دینی نفی نمی‌شود. ما تمام پیامبران انجیل از جمله نوح، ابراهیم، موسی و عیسی را قبول داریم. و تورات و انجیل را می‌پذیریم. در اسلام تمامی باورها در یک‌جا جمع شده‌اند."
با وجود اینکه برخی خانواده‌های اسپانیولی گرایش فرزاندانشان به اسلام را می‌پذیرفتند، اما بسیاری معتقد بودند گرایش یک شخص به اسلام باعث از هم پاشیده شدن بنیاد خانواده‌هایشان می‌شود، بنابراین از اسلام آوردن منصرف می‌شوند.
مشکلات مسلمانان در آمریکای لاتین:
- نبود کتب و منابع اسلامی به زبان اسپانیایی،
- کمبود اطلاعات درباره فرهنگ اسلامی،
- نبود تدریس رسمی زبان عربی،
- نبود منابع اقتصادی مناسب،
- عدم حضور راهنمایان مذهبی اسپانیایی زبان و آشنا به فرهنگ کشورهای مهاجرین،
- وجود نداشتن مدارس راهنمایی اسلامی و عربی،
- عدم همکاری با موسسات اسلامی،
- کمبود ارتباطات کافی میان مسلمانان از جمله ارتباطات فردی، خانوادگی، اجتماعی و ...،
- کم بودن تعداد همایش‌ها و برنامه‌های اسلامی،
- تلاش دیگر ادیان خصوصا مسیحیت برای تغییر دین و جذب مسلمانان
- وجود رسانه‌هایی که چهره‌ای نامناسب از اسلام و مسلمانان عرضه می‌کنند.
تاریخ حضور مسلمانان در آمریکای لاتین
در تاریخ برخی کشورهای آمریکای لاتین مانند مکزیک، سابقه حضور اسلام، قرن پانزدهم میلادی عنوان شده، اما در برخی دیگر از کشورها چون کوبا، تا پیش از قرن بیستم نشانی از مسلمانان یافت نمی‌شود. در آغاز قرن بیست‌ویکم، مسلمانان کوبا همچنان در منازل خود نماز می‌خواندند زیرا در این کشور، مسجدی برای عبادت مسلمانان وجود نداشت. و هنوز هم این معضل برای مسلمانان کوبا باقی است.
تاریخ رسمی از حضور مسلمانان در شیلی نیز وجود ندارد، اما گفته می‌شود اواسط قرن نوزدهم دو مسلمان از امپراطوری عثمانی به شیلی مهاجرت کردند. نخستین مرکز اسلامی در شیلی، اتحادیه مسلمانان شیلی بود که در سال ۱۹۲۶ افتتاح شد. در دهه ۱۹۹۰ حدود سه هزار مسلمان در شیلی زندگی می‌کردند و از آن زمان شروع به احداث مساجد کردند.
وضعیت اسلام در کشورهای مختلف آمریکای لاتین
اسلام در مکزیک
اطلاعات بسیار اندکی از ریشه‌های اسلام در مکزیک وجود دارد، اما آنچه مشخص است این است که اسلام در مکزیک نیز، سال‌ها پیش با مهاجرت مسلمانان کشورهای مختلف وارد این کشور شد. اما تنها چند سال است که با تاسیس مرکز فرهنگی اسلامی مکزیکوسیتی، نماز جماعت در این کشور رونق گرفته است. با این حال هنوز بسیاری از مکزیکی‌ها چیزی از اسلام نمی‌دانند.
برد لوگان، تازه مسلمان اهل مکزیکوسیتی، معتقد است مردم از چیزی که نمی شناسند در هراسند. او بعد از شناخت اسلام به این دین الهی مشرف و مسلمان شد. با این حال لوگان معتقد است در مکزیک حتی کسانی که مسلمان به‌دنیا می‌آیند آشنایی چندانی با قوانین اسلام ندارند و این دین نیازمند معرفی بیشتر از سوی مسلمانان و موسسات اسلامی است.
مکزیک در حال حاضر ۹۰ میلیون نفر جمعیت دارد که اکثریت آنها کاتولیک هستند اما مسیر تحقیق و پژوهش دینی در این کشور باز شده و عده زیادی در حال مطالعه درباره دیگر ادیان بخصوص اسلام هستند. امروزه بیشتر سازمان‌های مردمی اسلامی، فعالیت‌های خود را بر تبلیغات مردمی دعوت به اسلام متمرکز کرده‌اند که تاثیرات بسزایی در تمایل مکزیکی‌ها به شناخت اسلام به‌وجود آورده است.
اسلام در برزیل
برزیل بزرگ‌ترین کشور آمریکای لاتین است. با وجود اینکه آمارهای رسمی درباره مسلمانان برزیل در دست نیست، اما این کشور با دارا بودن جمعیت ۱۷۰ میلیونی، پذیرای حدود یک میلیون مسلمان است. این آمار شامل مهاجرین عرب و نوادگان آنها و همچنین تازه مسلمانان برزیلی است.
برزیل چندی پیش پانصدمین سالگرد کشف شدنش را جشن گرفت. مسلمانان از زمان کشف برزیل حضور پررنگی در تاریخ این کشور داشته‌اند. شواهد بسیار به‌دست‌آمده از کتیبه‌هایی با نام "الله" نشان دهنده قدمت حضور اسلام در این کشور است. حتی برخی شواهد حاکی از آن است که مسلمانان پیش از حضور دیگر اقوام در برزیل حضور داشته‌اند که در صورت اثبات، این قضیه بدان معناست که مسلمانان برزیل را کشف کرده‌اند.
امروزه نیز به راحتی می‌توان رگه‌هایی از فرهنگ اسلامی را در برزیل مشاهده کرد. همه این‌ها نشان می‌دهد اسلام در برزیل یک دین بیگانه نیست و با ریشه و تاریخ این کشور عجین شده است.
اسلام در اکوادور
نخستین مسلمانانی که به اکوادور پای گذاشتند، مهاجرین عرب از کشورهای لبنان، فلسطین، سوریه و مصر بودند. این مسلمانان عرب به دنبال جنگ‌های جهانی اول و دوم به خاک این کشور و دیگر کشورهای آمریکای لاتین پناه برده بودند. نخستین مسلمانان اکوادوری تاجر بودند.
با این وجود به دلیل عدم وجود ریشه‌های عمیق اسلامی در تفکرات مسلمانان مهاجر، این عقاید و سنت‌ها به زودی در فرهنگ اکوادوری رنگ باخت و فراموش شد و حتی عده‌ای از مسلمانان تازه وارد به این کشور، دین مسیحیت را برای خود انتخاب کردند.
اما در چند دهه بعد، مسلمانان گردهم جمع شده و جوامع اسلامی را تشکیل دادند و رفته رفته اسلام و فرهنگ اسلامی را در اکوادور احیا کردند. اگرچه سرعت رشد اسلام در اکوادور نیز مانند دیگر کشورهای آمریکای لاتین چندان زیاد نیست، اما همچنان سریع‌ترین رشد را نسبت به سایر ادیان داراست.
اسلام در کوبا
مسلمانان کوبا، اخیرا ابراز امیدواری کرده‌اند که دولت این کشور با تشکیل جامعه‌ای اسلامی موافقت کند تا آنها نیز مانند مسلمانان سایر کشورها، محلی برای تجمع، آموزش و پرورش و اقامه نماز جماعت داشته باشند. دولت کوبا اجازه دخالت مسلمانان و موسسات اسلامی را در سیاست‌های این کشور نمی‌دهد. در حال حاضر تعداد دقیق مسلمانان کوبا بر اساس آمارهای رسمی مشخص نیست.
نکته قابل تامل پیرامون اسلام در آمریکای لاتین و حوزه کارائیب، مقاومت این دین تا امروز، با وجود تمامی فشارها و مخالفت‌ها بوده است. اسلام از کشورها و نژادهای مختلفی به آمریکای لاتین وارد شده است، اما چیزی که اکنون اهمیت دارد این است که این دین الهی در حال حاضر در تمامی کشورهای آمریکای لاتین وجود داشته و رو به گسترش است.
منبع:گروه پژوهش جبهه جهانی مستضعفین
فاطمه محمدی نژاد
کد مطلب: 193971
آدرس مطلب: http://alef.ir/vdchqxnzz23nwwd.tft2.html?193971