الف - آثار انتخاب اوباما بر بازار ايران

هفته نامه گزارش بازار در جدیدترین شماره خود ضمن تحلیلی درباره نگاه رئیس جمهور منتخب آمریکا به مسایل اقتصادی روز، آثار احتمالی انتخاب اوباما بربازار ایران را پیش بینی کرده است.

در این مطلب آمده آست:

پیروزی باراک اوباما در انتخابات چهارشنبه گذشته آمریکا که پس از یک ماراتن سنگین دوساله حاصل شد، مهم ترین خبر روز رسانه های دنیا محسوب می شود. اهمیت این پیروزی بیشتر از این بابت است که اوبامای 47 ساله با شعار "تغییر" سر کار آمده و به همین دلیل آغاز دوران اوباما را می توان پایان دوران جنگ افروزی بوش و دارودسته نومحافظه کارش تلقی کرد.

نگاه اوباما و حزب دموکرات به اقتصاد

رییس جمهور آتی آمریکا، از حزب دموکرات انتخاب شده است. در نگاه اول، مهم ترین تفاوت دموکرات ها و جمهوری خواهان، اختلاف نظر آنها درباره چهره بیرونی ایالات متحده است. دموكرات ها آمریکا را کشوری با فرهنگ و منطقی در جهان نمایش مي دهند و جمهوری خواهان علاقه دارند از آمریکا و جبهه ای قلدر و ترسناک به جهانیان عرضه كنند.

علاوه بر این، در صحنه اقتصاد، دموکرات ها بیشتر خود را طرفدار طبقه متوسط جامعه آمریکا نشان می دهند؛ برخلاف جمهوری خواهان که معتقدند برای حمایت از طبقه متوسط و فقیر، باید از ثروتمندان و شرکت هاي بزرگ حمایت کرد تا در اثر فعالیت کارآفرینان بزرگ، برای طبقه متوسط شغل و درآمد ایجاد شود.

به همین دلیل مهم ترین تفاوت در سیاست های اقتصادی دو حزب در انتخابات اخیر، راه حل متفاوت آنها در برخورد با بحران و رکود اقتصادی موجود در آمریکا است. مک کین جمهوری خواه طرفدار کاهش مالیات تولید کنندگان بزرگ بود اما اوباما وعده داده است تا مالیات بر درآمد خانواده های متوسط راکاهش دهد به این امید که قدرت خرید آنها افزایش یابد، تقاضا در بازار بیشتر شود، پول به شرکت های راکد آمریکایی تزریق گردد و چرخ های اقتصادی شدیداً راکد آمریکا به حرکت درآید.

8 سال حکومت جمهوری خواهان و نزدیکان بوش در آمریکا، دوره رونق و جشن شرکت های نفتی بود. در اقتصاد آمریکا مشهور است که جمهوری خواهان به شرکت های نفتی بسیار نزدیک اند و منافع آنها را تامین می کنند؛ به همین دلیل پیروزی اوباما خبری تلخ برای شرکت های نفتی بود.

بر خلاف جمهوری خواهان که نفت در تصمیم گیری های آنها بسیار موثر است، دموکرات ها چندان با شرکت های نفتی میانه خوبی ندارند و طرفدار انرژی های پاک هستند. اوباما وعده کرده است حمایت از تولید و مصرف انرژی های تجدید پذیر را به شدت افزایش دهد.

اوباما و مساله انرژی

کاهش محسوس قیمت نفت در هفته های اخیر و همزمان با افزایش احتمال پیروزی اوباما هر چند دلایل دیگری به جز انتخابات آمریکا داشت و از رکود در بازارهای جهانی و کاهش تقاضای انرژی ریشه می گرفت اما تحلیل گران معتقدند در دوره اوباما احتمال افزایش شدید قیمت نفت خام و بازگشت آن به 100 یا حتی 80 دلار در هر بشکه بعید خواهد بود.

از سوی دیگر، چهره صلح طلب اوباما و وعده او به خروج سربازان آمریکایی از عراق و افغانستان و کمک به ایجاد صلح در خاورمیانه، جو روانی و نگرانی از جنگ در بازارهای جهانی را کاملاً کاهش داده و شوک های نفتی و هراس از جنگ را حداقل تا 4 سال آینده از بازار جهانی نفت دور خواهد کرد.

بازارهای جهانی روز چهارشنبه و پنچ‌شنبه نسبت به پیروزی قابل پیش بینی نامزد دموکرات ها واکنش های متفاوتی نشان دادند. اقتصاد جهانی که در ماه های اخیر در بحران رکودی عمیقی به سر می برد با اعلام رسمی پیروزی اوباما شاهد افزایشی اندک در ارزش متوسط سهام و کاهشی قابل ملاحظه در قیمت نفت خام بود.

اوباما قصد دارد با کاهش مالیات بردرآمد خانواده هایی که سالانه کمتر از 250 هزار دلار درآمد دارند (ودر معیارهای اقتصاد آمریکا خانواده متوسط محسوب می شوند)، قدرت خرید را در جامعه آمریکا افزایش داده و رکود در اقتصاد این کشوررا خاتمه دهد. اما بسیاری از تحلیل گران بین المللی معتقدند مشکل فعلی اقتصاد جهانی یک مشکل ساختاری و ریشه ای است و با نسخه های اوباما این بیماری شفا نخواهد یافت.

آثار پیروزی اوباما در بازار ایران

اقتصاد ایران از حدود 29 سال پیش با اقتصاد آمریکا در حالت قطع رابطه به سر می‌برد و در این مدت رسماً نوعی تحریم یا محاصره اقتصادی از طرف دولت آمریکا علیه اقتصاد ایران اعمال می شود که بسته به تحولات در روابط دو طرف، گاهی این تحریم ها شدید و گاهی کم شده است.

بوش، رییس جمهوری که برخوردی عبوس و خشن با کشورمان داشت، بارها به طور مستقیم ایران را به تشدید تحریم ها و گاهی هم به طور غیر مستقیم به حمله نظامی تهدید می کرد اما مقامات کشورمان توانستند به لطایف الحیل دوره بوش را هم پشت سر بگذارند.

بر خلاف بوش، اوباما چهره ای دوستانه دارد و نه تنها از جنگ حرفی نمی زند بلکه طرفدار گفتگو با ایران در بالاترین سطح است. البته این به معنی آشتی دو کشور نیست چرا که خصومت ایران و آمریکا به سال های دور باز می گردد و ریشه در ماهیت قلدری آمریکا و استقلال طلبی ایران دارد.

با این حال اثر روی کارآمدن دموکرات ها در اقتصاد و بازار ایران در درجه اول کاهش تهدیدات نظامی و متعاقب آن کاهش خطر ریسک جهانی سرمایه گذاری در ایران خواهد بود.

چه بسا اوباما برخی تحریم ها را علیه کشورمان بردارد. خریدهای مصرفی و صنعتی کشورمان که تاکنون به اروپا و ژاپن و کره محدود بود، به طور مستقیم از بازارهای آمریکا هم ممکن شود.

علاوه بر این حضور دموکرات ها در کاخ سفید احتمالاً به معنی پایان روزهای خوش بازار نفت و تثبیت قیمت جهانی نفت خام در سطوح پایین خواهد بود. این تحول برای اقتصاد و بازار ایران به معنی پایان ولخرجی ها با دلارهای نفتی، محدود شدن توانایی ارزی کشور برای واردات اجناس لوکس، میوه، خودرو و کالاهای مصرفی خارجی خواهد بود و چه بسا نمایندگی و شعب فروش برندهای خارجی با کسادی و سختی واردات مواجه گردند.

مجموعاً اینکه رفت و آمد روسای جمهور آمریکا به کاخ سفید، فرصت ها و تهدیدهایی برای اقتصاد و بازار فراهم می کند و این به تدبیر مقامات، کارآفرینان و تجار ایرانی بستگی دارد که چقدر این تهدیدها را کاهش داده و از فرصت هایش استفاده کنند.