پیشنهاد کتاب/ «روایت شناسی»؛ جرالد پرینس؛ ترجمه محمد شهبا؛ مینوی خرد

زنده ایم تا روایت کنیم

بخش فرهنگی الف؛ 29 شهریور 1395

29 شهريور 1395 ساعت 14:48


«روایت شناسی»
نوشته: جرالد پرینس
ترجمه: محمد شهبا
ناشر: مینوی خرد، چاپ اول ۱۳۹۱
۲۱۰صفحه، ۱۳۵۰۰تومان

شما می‌توانید کتاب «روایت شناسی» را تا یک هفته پس از معرفی با ۱۰ درصد تخفیف از فروشگاه اینترنتی شهر کتاب آنلاین خرید کنید.

****

انسان موجودی است شیفته روایت، و ملتی در جهان نیست که بدون روایت بوده باشند. از این سبب عمر روایت تقریبا به اندازه قدمت تاریخ بشری بوده و  هر آنچه دست ساخته بشر محسوب می شود، مستعد پذیرش روایت نیز هست؛ از نگاره های دیواره غارها تا حکایت‌ها و اسطوره ها.

روایت شناسی اما علم شناخت روایت است. دانش بررسی نظامهای موجود در آن و اشتراکات و افتراقات روایت در حوزه های مختلف. این همان چیزی است که از آن به عنوان نظریه روایت نیز مراد می شود. در ایران روایت شناسی قدمتی طولانی ندارد اما در غرب عمر آن به عصر یونان باستان می رسد و در آثار افلاطون و ارسطو می توان نشانه های آن را یافت که نشان از درک روایت و نظامهای آن توسط این فیلسوفان عصر باستان دارد. اما عصر برانگیختگی و اوج گرفتن روایت شناسی را باید قرن بیستم دانست که از آن به عنوان عصر کلاسیک روایت شناسی یاد می شود. در این روزگار روایت شناسی متاثر از جریانهایی همچون فرمالیسم روسی، فرمالیسم آمریکایی، زبانشناسی و... به طور جدی مورد توجه قرار گرفته و مبنای خلق نظریات و تحلیل های گوناگون شده و پیش آمده تا عصر پسا کلاسیک روایت شناسی و جریانهای پسا ساختارگرا و... که موضوعی ست دراز دامن و خارج از حیطه این نوشته که به نیت معرفی یکی از بهترین منابع درک روایت شناسی نوشته شده است.

كتاب «روايت شناسي: شكل و كاركرد روايت» نوشته جرالد پرينس در زمینه روایت شناسی که حوزه ای تخصصی و برای مخاطب غیر حرفه ای تا اندازه ای پیچیده نما محسوب می شود، كتابي تقريبا مقدماتي و بسیار مهم است. البته این مقدماتی گفتن، به معنای فروکاهش سطح کتاب نیست، بلکه از منظر انتخاب زبانی ساده و نوع رویکرد نویسنده است که کوشیده در این کتاب در عین عرضه جامع مباحث کلیدی این حوزه،از سادگی زبان دور نیفتد.

در این میان اما از آنچه نباید غفلت کرد این است که جرالد پرينس این کتاب را مشخصا با رویکردی مبتنی بر ساختارگرایی نوشته است. اتخاذ این رویکرد دو حسن برای کتاب به همراه داشته است؛ چرا که خواندن آن هم برای کسانی که می‌خواهند با ساختارگرایی آشنا شوند و هم برای علاقه‌مندان نقد ادبی که علاقمند هستند با مفاهیمی چون روایت و راوی بیشتر آشنا شوند سودمند است.

گفتیم هر چیزی که توسط انسان ساخته شده، مستعد برخورداری از داستان یا به عبارت دیگر پذیرش روایت است و روایت در همه مکانها و زمانها می تواند حاضر شود، این مهم جنبه ای فراگیر روایت به آن می دهد. اما آیا می توان برای روایت فرمولی واحد نیز یافت؟

این را می توان یکی از دغدغه های ساختارگرایان محسوب کرد، چرا که آنها علاقه زیادی به پیدا کردن فرمولی برای توضیح روایت های پایه ای دارند. البته نا گفته نماند که ساختارگرایان بیشترین تلاش ها را در زمینه روایت شناسی انجام داده اند و نقشی اساسی در شکوفایی هرچه بیشتر آن داشته اند.

ساختارگرایان متاثر از حوزه زبان شناسی به دنبال آن هستند که دستور زبانی برای توضیح پدیده های مختلف بیابند، به بیان دیگر آنها پدیده‌های گوناگون متعلق به دیگر حوزه را از ادبیات و هنر گرفته تا اجتماع و تاریخ و... را به صورت یک قالب یا هسته در آورده و می کوشند نشان دهند چگونه همه چیز بر مبنای همین قالب های بنیادین شکل گرفته اند. بنابراین همین رویکرد را در حوزه روایت شناسی نیز دارند، یعنی وضع دستور زبانی که بر ساختار روایت دلالت داشته بتوان به مدد آن به توضیح و تبیین روایت های پایه بپردازد.

پرینس در این کتاب با زبانی به دور از پیچیدگی، توضیح می‌دهد که یک پدیده روایتی چگونه است و به مدد کدام ویژگی‌های روایت می‌توان جلوه‌ها و نمودهای روایتمندی آن را دریافت و از میزان آن به شناخت رسید.

یکی از مهم ترین بحث هایی که پرینس در رهگذر این کتاب مورد توجه قرار داده بحث زمان در روایت است و اهمیتی که در ساختار روایت دارد و می تواند باعث دگرگون کردن مرزهای متون مختلف نیز بشود.

اما در عین حال پرینس برای رسیدن به سطح بحثهایی که مورد نظر اوست از سطوح پایین شروع می کند و به مخاطبی که آشنایی زیادی با بحث نداشته باشد، توضیح می دهد که روایت چیست، روایت گری، روایت شده، روایت کردن هرکدام چه مفهومی را مورد تاکید دارند. کتاب حاضر برای آنها که می خواهند، اثری مقدماتی و اما با کیفیت بالا در باره روایت بخوانند یک گزینه بسیار مناسب محسوب می شود.


کد مطلب: 393663

آدرس مطلب: http://alef.ir/vdch-xnxx23nw-d.tft2.html?393663

الف
  http://alef.ir