الف - پیش‌بینی کردن پیش کش؛ ما را غافلگیر نکنید

درباره ی گرفتاری مردم در هوای بارانی دیروز و پیش بینی غلط هواشناسی

دیروز باردیگر شاهد آن بودیم که در حالی که تهران را آب می برد؛ بسیاری از مسئولین امر را خواب برده بود.

در هر کشوری سازمان و ارگان‌هایی مسئول مدیریت و رسیدگی به موضوع حوادث و بلایای طبیعی هستند. مدیریت نمودن بحران های ناشی از بروز حوادث طبیعی امری است که نیازمند همکاری و همیاری بخش های مختلفی از جمله سازمان هواشناسی است. این سازمان وظیفه‌ی دیدبانی، پیش‌بینی و اطلاع‌رسانی در مورد بحران های ناشی از حوادث طبیعی را بر عهده دارد.

واژه هواشناسی همواره با کلمه دیگری گره‌خورده و آن پیش‌بینی وضع هوا است. پیش‌بینی نمودن وضع هوای یک منطقه مبتنی بر علمی به نام هواشناسی است که از آن در سازمانی به همین نام؛ باید تلاش شود تا با به‌کارگیری علم، تجربه و فن خود به جامعه خدمت رسانی انجام گردد.

همواره در بخش های خبری قسمت مربوط به‌پیش بینی وضع هوای یک کشور، جزو قسمت های پر بیننده بوده و این موضوع شامل حال کشور ما نیز می‌گردد. در سال‌های اخیر بخش های مربوط به‌پیش بینی وضع هوا از حالت سرد و بی‌روح متأثر از نمایش عکس‌های ثابت؛ به برنامه‌های خوش آب و رنگ همراه با تصاویر ماهواره‌ها و جلوه‌های گرافیکی تبدیل شده است. اما این تغییرات فنی بیشتر محدود به بعد برنامه‌سازی تلویزیونی شده اما موضوع پیش‌بینی هوا به‌عنوان محتوای برنامه، وضعیت مطلوبی ندارد.

مطلوب بودن و یا نبودن این موضوع به‌واسطه‌ی توقع غیرعقلانی و قضاوت سخت‌گیرانه نسبت به این برنامه‌ها نیست و کسی از این برنامه‌ها انتظار پیش‌گویی ندارد! به همان سان کسی هم توقع آن را ندارد که پیش‌بینی هوایی صاف به طوفان بدل شود و یا وعده وعیدهای نزولات آسمانی تنها شامل تشعشعات خورشیدی و آفتابی شدن آسمان گردد!

در این سال‌ها شاهد تغییرات سخت افزاری در اجرای برنامه های هواشناسی بوده و هستیم. اما سوال اینجاست که آیا این تغییرات در سازمان هواشناسی نیز اعمال می شود؟ آیا سازمان هواشناسی پیش بینی شبکه های خارجی و اطلاعات بدست آمده از ماهواره های مجهز آن ها را به کار می گیرد؟ براساس شواهد و قرائن پاسخی که در مقابل این پرسش ها به ذهن متبادر می شود منفی است؛ چراکه به کرات شاهد اشتباهات فاحش در پش بینی و یا عدم پیش بینی حوادث مهمی نظیر طوفان سال 93 در تهران بوده ایم.

شاید ارائه تصائیر گرافیکی خوش آب و رنگ، بزرگ‌تر شدن نمایشگر برنامه‌های هواشناسی و همچنین خودمانی تر شدن لحن مجریان عزیز این برنامه‌ها از لحاظ اصل برنامه سازی موضوعاتی مفید تلقی شوند؛ اما صحت و سقم و اعلان به موقع اخبار هواشناسی از پرداختن به این ظواهر بسیار مهم تر هستند. ای کاش در محاسبات و از همه مهم‌تر در اعلان های این بخش از برنامه‌های خبری؛ پیش‌بینی‌ها همچون وحی منزل اعلام نشود.

شاهد مثال این موضوع اشتباهات متعدد در پیش‌بینی های این سازمان است؛ اینکه در این پیش‌بینی‌ها از سرما بگویند و گرما میهمان شهرهای ما شود و یا بالعکس؛ حتماً معلول اشتباه در محاسبات و یا تغییرات ناگهانی شرایط جوی است؛ اما کمتر کسی است که در مواجهه با غافلگیری در مقابل این حوادث؛ بتواند صبوری به خرج دهد و این اشتباهات سهوی را تحمل کند.

دیروز درحالی‌که سازمان هواشناسی خبر از هوای صاف و گذر توده‌ی هوای سرد از آسمان شهر تهران را اعلام کرده بود؛ در هنگام غروب شاهد باران و تگرگ شدیدی بودیم که ملتی را گرفتار آب گرفتگی های ناشی از شرایط نامساعد معابر شهر نمود و بسیاری از مردم را نیز قربانیِ سراپا خیس چنان پیش‌بینی‌هایی ساخت.

این ویدیو بخش هواشناسی اخبار بامدادی شبکه یک سیماست که در آن مرتضی ضرابی کارشناس هواشناسی اعلام می کند هوای امروز تهران(دوشنبه) نیمه ابری است و از بعداظهر شاهد کاهش ابرناکی آسمان خواهیم بود.

تماشا و دانلود

این مسئله سوال برانگیز است که چطور با وجود این همه دستگاه ها و تکنولوژی های موجود در زمینه هواشناسی؛ باید پیش بینی انجام شود که به نوعی معکوس واقعیت باشد و موجب غافلگیری مردم گردد.

اطلاع از شرایط جوی موضوع مهمی است که برای همگان از اهمیت خاصی برخوردار است. تقریباً تمام امورات انسان‌ها از مردم کوچه و بازار گرفته تا مدیر یک واحد عظیم صنعتی؛ ارتباط مستقیمی با شرایط محیطی پیرامون آنها دارد. اولین کارکرد این پیش‌بینی‌ها برنامه‌ریزی برای انجام فعالیت های روزمره و همچنین موقعیت سنجی برای موضوعات مختلف در آینده است.

مطلبی دیگری که باید در اینجا ذکر کرد وضعیت حال حاضر مدیریت این‌چنین بحران‌ها در شهر های کشور است؛ فلج شدن یک کلان‌شهر آن هم به دلیل بارش باران موضوع تأسف باری است که بارها شاهد آن بوده، هستیم و گویا خواهیم بود. این اتفاقات در حالی رخ می‌دهد که طوفان و باران‌هایی که در کشورمان رخ می‌دهد به نسبت کشور چون آمریکا با آن آب و هوای خاصش ناچیز است. با این‌حال در برخی اوقات و در گزارش‌هایی از کشورهای دیگر؛ عدم مدیریت بحران‌هایی نظیرِ سونامی، گردباد و طوفان های مهیب‌ را نشانه‌ی ضعف دولت و سازمان های آن کشورها قلمداد کرده‌ایم و عملکردشان را به سخره می‌گیریم.

موارد ذکرشده موید این موضوع است که توجه ویژه مسئولین ذی‌ربط برای کمک به حل این موضوع ضروری شاید جزو نیاز های اولیه و بدیهی برای مدیریت در کشور چهارفصلی است که از شمال، جنوب، شرق و غرب؛ همواره با ورود جبهه‌های آب و هوایی متفاوت روبرو بوده است. همچنین ضعف در مدیریت چنین بحران‌هایی به‌ویژه در ساعات اولیه؛ امر پیش‌بینی و آمادگی پیش از وقوع مواردی این‌چنین را حیاتی تر می‌کند و انتظار می رود تا در اسرع وقت به این موضوع رسیدگی شود.

در حال حاضر در میانه‌ی فصل پاییز هستیم و چیزی تا ورود به فصل زمستان نمانده است؛ ازاین‌رو مسئولین سازمان هواشناسی باخبر رسانی های به‌روز و پیش‌بینی های درست خود می‌توانند موجب دلگرمی هم‌وطنان در روزهای سرد پاییز و زمستان باشند. به امید آنکه ازاین‌پس برای مدیریت چنین بحران‌هایی به‌جای جلیقه و قایق نجات؛ به‌واسطه پیش‌بینی های صحیح به چتر و چکمه نیاز داشته باشیم.