الف - حیف و میل بیت المال با اجرای طرح‌های موازی برای اتصال تهران به شمال

حیف و میل بیت المال با اجرای طرح‌های موازی برای اتصال تهران به شمال

چکیده: در حالی اجرای پروژه‌های جدیدی برای اتصال تهران به استان‌های شمالی کشور مطرح می‌شود که آزاد راه تهران ـ شمال به عنوان اولویت اصلی پروژه‌های اتصالی میان این دو استان همچنان بخاطر کمبود اعتبار ۵ هزار میلیارد تومانی ناتمام مانده است.

***
با توجه به نزدیکی استان‌های شمالی به مرکز سیاسی کشور و موقعیت جغرافیایی و آب و هوایی ممتاز آن، طبیعی است که حجم مسافر زیادی در طول ایام سال بین تهران و شمال در تردد باشند به نحوی که بر اساس آمارهای موجود، این مسیر جزو پرترددترین مسیرهای جاده‌ای کشور است. به همین علت اخبار مربوط به روند اجرای مسیرهای جدید اتصالی بین این دو منطقه برای مردم این مناطق و رسانه‌ها اهمیت ویژه ای دارد.

حدود یک سال و نیم قبل (۱۷ اردیبهشت ۹۳) بود که طرح ارائه شده توسط شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل برای احداث خط آهن جدید و سریع السیر تهران - شمال از طریق احداث تونل طویل و عمیق ریلی جهت عبور از سلسله جبال البرز و ایجاد شهرک‌های اقماری در مسیر پروژه توسط خبرگزاری ایسنا رسانه ای شد. طبق این طرح، تونل طویل ریلی البرز، احتمالاً بصورت دوقلو (رفت و برگشتی تک خطه) خواهد بودکه به وسیله گالری‌های اتصال دهنده به یکدیگر مرتبط می‌شوند. طول تقریبی نمونه مسیر ریلی در طرح مورد نظر از تهران تا منطقه‌ای شامل شهرهای نور و رویان در استان مازندران کمتر از ۱۰۰ کیلومتر است که از این مسافت، حدود ۸۰ کیلومتر آن شامل چندین تونل عمیق و طویل و مابقی مسیر، رو زمینی و شامل چندین دستگاه پل است.

چند ماه بعد (۱۲ شهریور ۹۳) هم عزت اله یوسفیان ملأ، نماینده مردم آمل و عضو کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات مجلس در خصوص پروژه راه آهن تهران ـ آمل به تین نیوز گفت: «در حال حاضر ما بدترین راه‌های ارتباطی در کشور را در راه‌های شمال داریم، یعنی هیچ کجای ایران مشکلات راه‌های شمال را ندارد، ترافیک بسیار زیاد، تصادفات فراوان است و از این رو متروی تهران ـ آمل یک ضرورت است».

اجرای این پروژه‌ها در حالی مطرح می‌شوند که آزاد راه تهران ـ شمال بعد از ۵۰ سال از شروع مطالعات همچنان بخاطر کمبود اعتبار ۵ هزار میلیارد تومانی ناتمام مانده است و مردم سالهاست در پی وعده‌های مسئولین دولت‌های مختلف در انتظار بهره برداری از این آزاد راه هستند. از سوی دیگر هم سؤالات جدی درباره توجیه اقتصادی اجرای این پروژه‌های جدید مطرح است. به عنوان مثال، پروژه مورد اشاره نماینده مردم آمل در مجلس که با شماره ۴۰۷۰۱۰۸۶ در جداول پیوست قانون بودجه سال ۹۴ هم به آن اشاره شده است، «پاره خطی» خواهد بود بدون اتصال به شبکه‌ی ریلی که علاوه بر نداشتن توجیه اقتصادی از لحاظ فنی هم توجیه پذیر نمی‌باشد.

همچنین در حال حاضر احداث هرکیلومتر راه آهن در دشت حداقل ۷ میلیارد تومان و احداث هر کیلومتر خط مترو رقمی حدود ۱۶۰ میلیارد تومان اعتبار لازم دارد. این بدین معناست که با فرض احداث این مسیر بدون درنظر گرفتن تونل‌ها و پل‌های متعدد و در صورت اختصاص کامل بودجه در نظر گرفته شده برای این پروژه (۵۴۷ میلیارد تومان)، حتی نیمی از آن هم ساخته نخواهد شد.

آزاد راه تهران ـ شمال، بهترین گزینه اتصال استان‌های تهران و مازندران
قطعاً تسهیل دسترسی به استان مازندران، یکی از آرزوهای مردم تهران است و شنیدن هر خبر مثبتی درباره این موضوع، آن‌ها را خوشحال می‌کند ولی بهتر است به جای اتلاف منابع بیت المال در ایجاد طرح‌های موازی در این زمینه، تمرکز نیروها بر روی پروژه ای صورت گیرد که از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه باشد. در حال حاضر، با توجه به میزان تردد خودروهای سواری در مسیر تهران ـ شمال و تمایل مسافران برای استفاده از خودروی شخصی برای بهره مندی بیشتر از طبیعت در طول مسیر و از همه مهم تر صرفه اقتصادی بیشتر، تکمیل آزاد راه تهران ـ شمال در صدر اولویت‌های پروژه‌های اتصالی میان این دو استان قرار دارد. البته ضروری است به این نکته توجه شود که تأمین اعتبار مورد نیاز برای تکمیل هرچه سریع تر این پروژه نیز باید با تکیه بر توان مالی بخش غیر دولتی تأمین شود زیرا منطقی نیست که هزینه‌های تفریح مردم تهران از جیب عموم مردم کشور پرداخت گردد. همچنین تردد بالای مسافران در این محور به میزانی هست که با دریافت عوارض، بازگشت اصل و سود سرمایه گذار بخش غیر دولتی، تضمین شود.

در نهایت باید گفت هم‌زمان با تلاش برای افزایش ظرفیت نقل و انتقال بین تهران و شمال کشور، ضرورت دارد تدابیر لازم برای ایجاد زیرساخت‌های کافی درون استان مازندران برای پذیرایی حجم بالای مسافرین از سوی دولت اندیشیده شود زیرا در حال حاضر در ایام خاصی از سال مانند تعطیلات تابستانی و عید نوروز در برخی مناطق این استان شاهد افت شدید فشار آب، گره‌های ترافیکی درون شهری و سایر معضلات فرهنگی و اجتماعی هستیم.