الف - موج دوم ورود هیات‌های خارجی؛ با چه دستاوردی؟

موج دوم ورود هیات‌های خارجی؛ با چه دستاوردی؟

طبق اعلام رئیس سازمان توسعه تجارت «سال گذشته ۶۴ هیات تجاری متشکل از ۸۳۷ نفر از ۲۸ کشور دنیا وارد کشورمان شدند که این میزان نسبت به سال ۹۳ افزایش ۳ برابری را نشان می‌دهد و این مسئله نشان از اشتیاق کشورهای جهان برای برقراری روابط تجاری با ایران است.» برخی رسانه‌ها نیز با توجه به شدت گرفتن ورود هئیت‌های تجاری به ایران از ابتدای سال ۱۳۹۵، از آغاز موج دوم آمد و رفته‌ای تجاری از ابتدای امسال خبر داده‌اند.

از جمله اهدافی که برای ورود هیئت‌های تجاری به کشور مطرح می‌شود می‌توان به سرمایه‌گذاری‌های مشترک، راه‌اندازی خطوط پروازی، اعطای نمایندگی محصولات ایرانی به کشورهای دیگر، امضای تفاهم‌نامه‌های همکاری در زمینه‌های مختلف، انجام مذاکره و عقد قراردادهای تجاری، همکاری در زمینه توریسم سلامت و توسعه گردشگری و انجام خدمات فنی و مهندسی اشاره کرد که البته مهم‌ترین آن‌ها افزایش سرمایه‌گذاری خارجی در کشور است.

اما ورود این هیئت‌های تجاری تاکنون دستاورد ملموسی برای کشور به همراه نداشته است. نکته دیگر اینکه در جذب سرمایه‌گذاری خارجی تنها میزان سرمایه جذب شده مطرح نیست و مسائلی از قبیل انتقال فناوری، ایجاد اشتغال، سهم طرف‌های داخلی از تولید مشترک و همچنین زمینه‌‌ای که سرمایه‌گذاری در آن انجام می‌گیرد نیز باید مدنظر قرار بگیرند.

چنانچه سرمایه‌گذار خارجی قصد ورود فناوری خود به ایران را نداشته باشد و یا بخواهد در پروژه‌هایی سرمایه‌گذاری نماید که دانش فنی مورد نیاز آن در داخل کشور وجود دارد، این سرمایه‌گذاری خارجی بهره چندانی برای ایران ندارد. پروژه‌هایی چون ساخت آزاد راه، نیروگاه یا دیگر طرح‌های عمرانی که با سرمایه‌های داخلی غیر دولتی قابل انجام هستند، لازم نیست به سرمایه‌گذاران خارجی سپرده شوند.

دستیابی به بازارهای جهانی از طریق صادرات محصولات تولیدی مشترک، انتقال دانش فنی در زمینه‌هایی که دانش فنی در کشور وجود ندارد و توانمندسازی شرکت‌های داخلی اهدافی است که باید از سرمایه‌گذاران خارجی مطالبه شود. چنانچه بتوان در پروژه‌هایی چون ساخت و تولید هواپیماهای مسافری ۱۰۰ نفره، مواد پیشرفته، تجهیز بنادر، صنایع الکترونیک و مسائلی از این دست سرمایه‌گذاران خارجی را جذب کرد اهداف گفته شده محقق خواهند شد. در غیر اینصورت سرمایه‌گذاران خارجی صرفاً به طمع بازار مصرف مانند تولید سیگار در اشتهارد یا استفاده از انرژی ارزان وارد ایران خواهند شد که ضرورتی برای کشور ندارد.
*کارشناس ارشد اقتصاد