الف - آیا ارزانی کالاها در بازار جهانی در کاهش نرخ تورم ایران مؤثر بوده است؟

آیا ارزانی کالاها در بازار جهانی در کاهش نرخ تورم ایران مؤثر بوده است؟

دیروز، سه شنبه ۱۸/۰۳/۱۳۹۵، ذیل خبری از این خادم ملت تحت عنوان: توکلی: دیدگاه اقتصادی دولت نسخه ای ناکارآمد است. دوست خیرخواهی به نام دکتر رضا در کامنتی از من چنین انتقاد کرد:

        "آقای توکلی الان همه مفهوم تورم را می فهمند. شما که اقتصاد خوانده اید چرا این طور اشتباه می کنید. این که تورم در سطح جهان ۳.۳ و خاورمیانه ۶.۵ درصد بوده به معنای کاهش قیمت نیست. تورم یعنی افزایش قیمت حالا که تورم پایین آمده نمیتوان گفت ارزان شده بلکه کمتر گران شده است.

       اما مهمتر از آن این که این کاهش تورم جهانی چقدر در کاهش تورم ایران نقش داشته است. تورم جهانی در سال ۲۰۱۱ بیشترین مقدار بود که تنها ۵.۰۵ (پنج و پنج صدم) درصد بود. این مقدار در سال ۲۰۱۲ به ۴.۰۸ (چهار و هشت صدم) درصد کاهش پیدا کرد و در سال ۲۰۱۳ به ۳.۶۶ (سه و شصت و شش صدم) درصد رسید.

       چطور میگویید این کاهش دو درصدی نرخ تورم جهانی به کاهش تورم داخلی کمک کرده است و از ۳۵ درصد به ۱۰ درصد رسانده است؟ فراتر از آن این که عمده این روند کاهشی تورم جهانی در همان دوره ای اتفاق افتاد که نرخ تورم ایران از ۲۱ به ۳۵ درصد رسید. زهی انصاف"

انتقاد این عزیز ناظر به این بخش از مصاحبه خبرگزاری فارس با من بود که در الف بازنشر شده بود:
     " توکلی با بیان اینکه حدود ۶ سال است که قیمت تمام کالاها در بازار جهانی سیر نزولی دارد و همین موضوع در پایین آمدن نرخ تورم به دولت کمک کرده، گفت: نرخ تورم جهانی ۳.۳ و نرخ تورم منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا ۶.۵ است .... کاهش قیمت‌های جهانی کالاها و مواد اولیه در پایین آمدن نرخ تورم به دولت کمک کرده و پایین آمدن نرخ تورم در کشور را نمی‌توان کاملا به حساب تدبیر گذاشت، اگرچه جهت‌گیری در این مورد خوب بوده است."

نخست از این عزیز به خاطر التفات به مواضع خویش تشکر می کنم. این هم که نوشته اند کاهش تورم به معنای ارزان شدن نیست؛ بلکه باید گفت که کمتر گران شده است، سخن درستی است. ولی کاهش نرخ تورم میتواند به دلیل ارزان شدن دسته ای از کالاها و خدمات و ارزان نشدن و یا حتی گران تر شدن دسته ای دیگر باشد. من ادعا نکردم که همه کالاها و خدمات در جهان ارزان شده است؛ بلکه عرض من این بود که طی سالهای اخیر، قیمتها در بازار جهانی سیر نزولی داشته است. در بازار جهانی تنها کالاهایی از کل کالاهای اقتصادی، خریدوفروش میشود که قابل تجارت باشد و درست همین کالاها است که ارزان و گران شدنشان در اقتصاد داخلی اثر میگذارد. ارزان شدن این دسته از کالاها در اقتصاد داخلی کشورهای صادرکننده و همچنین در کشورهای واردکننده آنها نرخ تورم را کاهش میدهد. بعنی ارزانی با کاهش نرخ همراه میشود. در این حالت دسته دیگر از کالاها، که کالاهای غیرقابل تجارت است، مانند زمین و مسکن و برخی از خدمات، گران میشود که میانگین وزنی قیمت کل کالاها و خدمات(قابل تجارت و غیرقابل تجارت) یعنی سطح عمومی قیمتها(نرخ تورم)، پائین می آید. توجه شما به نمودارهای زیر که با استفاده از بانک اطلاعاتی صندوق بین المللی پول ترسیم شده، صحت دعوی مرا نشان می دهد.