«کاترینا توفان مورد علاقهی من است»؛ فرزانه قوامی؛ چشمه
6 تير 1395 ساعت 23:06
«کاترینا توفان مورد علاقهی من است»
نویسنده: فرزانه قوامی
ناشر: چشمه، چاپ اول ۱۳۹۴
۸۸ صفحه، ۷۰۰۰ تومان
شما میتوانید کتاب «کاترینا توفان مورد علاقهی من است» را تا یک هفته پس از معرفی با ۱۰ درصد تخفیف از فروشگاه اینترنتی شهر کتاب آنلاین خرید کنید.
****
دهه هفتاد در تاریخ معاصر ایران به خصوص در تاریخ شعر و ادبیات، دهه تردید در گفتمان کلان و فروپاشی اتوریتهی بسیاری از نهادها در سطح جامعه بود. دههای که شعر فارسی و اصول پذیرفته شدهی تکساحتی آن را، که در طول تاریخ ادبیات ایران تغییرناپذیر مینمود مورد چالشی جدی قرار داد. شاید بتوان گفت، عصاره این چالشها در موخره کتاب «خطاب به پروانهها»ی دکتر رضا براهنی شکلی منسجم و نظریهمند به خود گرفت و به فقدان نظریه پردازی ادبی شعر معاصر، بعد از سه دهه پایان داد. بنابراین شاید پربیراه نباشد اگر شعر دهه هفتاد ایران را مهمترین و تاثیرگذارترین جریان در شعر بعد از انقلاب بدانیم.
به زعم بهزاد خواجات- از شاعران دهه هفتاد- تراکمی که در دهه چهل و پنجاه از فلسفه اگزیستانسیالیسم در جامعه ادبی حاصل میشود، در دهه هفتاد با پست مدرنیسم حاصل شد. پست مدرنیسم و شعر پست مدرن سرودن تبی بود که بر پیشانی بسیاری از شاعران جوان آن دوره نشست. از این رو، به اعتقاد برخی منتقدان شعر دهه هفتاد، «شعر بیانیهای» سرودن و «مخاطب گریزی» نقدی بود که بر بسیاری از اشعار آن دوره وارد میدانستند.
شاعران زیادی در دهه هفتاد، از قِبل کارگاه ادبی دکتر براهنی که در زیرزمین خانهاش برگزار میشد خود را به عنوان یک شاعر جدی به ادبیات ایران معرفی کردند: هوشیار انصاریفر، شمس آقاجانی، رزا جمالی، شیوا ارسطویی و... از شاگردان براهنی بودند.
فرزانه قوامی متولد ۱۳۴۷ و فارغالتحصیل ادبیات فارسی از دانشگاه علامه طباطبایی است. پیش از چاپ کتاب «کاترینا توفان مورد علاقهی من است» از وی سه مجموعه شعر با نامهای «من از نسل شهرزادهای مضطربم»، نشر میرکسری، «از من فقط النگویی میماند»، نشر آویج و «بعد از هفت ساعت و بیست و نه دقیقه گریه»، نشر نیلوفر منتشر شده بود. مجموعه «کاترینا توفان مورد علاقهی من است» شامل ۳۴ شعر سپید است که در بازه زمانی بهمنماه ۸۹ تا آذرماه ۹۳ سروده شدهاند.
عموم اشعار این کتاب را شعرهایی با مضامین عاشقانه و اجتماعی دربرمیگیرد. می توان این اشعار را به معنی واقعی کلمه محصول شعر دهه هفتاد و یادآور فرم و محتوای شعری آن دهه دانست. اسطوره و روابط بینامتنیت از مهمترین عناصر شعری این مجموعه میباشد منتهی اسطورهها و شخصیتها در روایت شعر استحاله یافته و از متن و بطن تاریخی خود خارج میشوند و در دنیای جدید شعر قوامی تاریخی دیگر و متنی دیگر را تجربه میکنند. تلفیق سرنوشت اسطورهها با هم و بیرون کشیدن آنها از دل تاریخ و خوانش دیگری از آنها در فضای شعری این مجموعه، در سطر سطر اشعار به چشم میخورد: «فینیقیها بودند که آتش را اختراع کردند؟/ فینیقیها بودند که الفبا را اختراع کردند؟/ اولین بار حسی است ناب که در آخرین بار تکرار میشود/ به افلاتون بگو/ هستی مچاله خاطراتی است که دردآورتر از دردهای اولیه به لطمه میرسند...»
توجه شاعر در برخی اشعار این مجموعه بیشتر بر گریز از روایتی کلان و به حاشیه راندن آن است در عوض چیزی که در متن رنگ میگیرد، خرده روایتهای حاشیه است؛ اتفاقی که در جریان شعر دهه هفتاد کم شاهدش نبودیم. حسی که در اکثر شعرهای این کتاب برای خواننده باقی میماند نوستالژی گمشده در گذشتهای نه چندان دور و خندهدار است: «گذشتهی خندهداری داشتم/ تلفن ها همگانی بود/ عشق در باجهها پرسه میزد با دو ریال/ مزاحمت میشوم/ فوتهایم مصنوعی/ موهایم مصنوعی/ دریاچههای شهرم مصنوعی...»
کد مطلب: 366731
آدرس مطلب: http://alef.ir/vdcds90sfyt0956.2a2y.html?366731