الف - تشديد درگيري ها بین قطر و عربستان/ آیا دوحه به جبهه مقاومت و ایران پیوسته است؟

تشديد درگيري ها بین قطر و عربستان/ آیا دوحه به جبهه مقاومت و ایران پیوسته است؟

تنش میان قطر و عربستان در هفته اخير به طور بی سابقه ای افزایش یافت. ماجرا به انتشار سخنان تمیم بن حمد آل ثانی امیر قطر در مراسم پایان خدمت گروهی از سربازان اين كشور برمي گردد. در اين سخنان امير قطر به انتقاد از تروريستي خواندن حماس و حزب الله لبنان مي پردازد، از جنبش اخوان المسلمين حمايت مي كند و اذعان مي كند كه ايجاد امنيت و ثبات در منطقه بدون وجود ايران به عنوان كشوري قدرتمند ممكن نمي باشد.

همچنين در اين سخنان امير قطر عنوان مي كند كه کشورهایی که مدعی مبارزه با تروریسم هستند از نظر مذهبی متعصب‌تر هستند و دركي از اسلام واقعي ندارند. تقريباً اجماع عمومي وجود دارد كه منظور از اين سخنان اشاره به عربستان مي باشد.

در پي انتشار گسترده سخنان تمیم بن حمد آل ثانی، حملات رسانه اي تندي عليه اين اميرنشين از سوي كشورهاي خليج فارس و مصر به راه افتاد كه موجب شد دولت قطر اظهارات وي را تكذيب كند و اعلام كند كه سایت خبرگزاری رسمي این کشور(قنا) هک شده و انتساب چنین سخنانی صحت ندارد.

پيرو اين فضاسازي ها اعلام شد كه قطر سفرای خود را از کشورهای عربستان، مصر، کویت، بحرین و امارات فراخوانده است. البته مقامات دوحه عنوان كردند که این خبر نیز غیر واقعی بوده و درست نیست.

اما اين تكذيبيه ها موجب نشد تا فضاي خصمانه بين اين كشورها كاهش يابد و بعد از اين اتفاقات، عربستان سعودی، بحرين، امارات و مصر اقدام به فيلتر رسانه هاي قطري مانند سایت الجزیره نمودند.

سخنان تمیم بن حمد دقيقاً بعد از برگزاری اجلاس آمریکایی- عربی عربستان با حضور ترامپ عنوان شد. در واقع حضور ترامپ در خليج فارس عملاً موجبات تشديد درگيري ها در خاورميانه شد و ديدار وي با رهبران کشورهای عربي براي تشكيل ناتوي نظامي در مقابل ايران كه مي توانست حاكي از اتحاد دنیای عرب و وحدت‌نظر رهبران آنها باشد نه تنها در حال حاضر محقق نشده بلكه موجب آشكار شدن شکاف عمیق بین قطر و عربستان شده است.

اين در حالي است كه هنوز هم اين تنش ها ادامه دارد و رسانه‌های سعودی مانند عکاظ و العربیه که دیدگاه‌های خاندان آل سعود را منعکس می‌کنند به طور روزانه به قطر حمله مي كنند.

در اين راستا اخيراً حتي روزنامه سعودي عكاظ مدعي شد كه قاسم سليماني ديداري با محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، وزیر خارجه قطر در جريان سفر وي به عراق داشته است. عكاظ ادعا مي كند كه در اين ديدار كه حدود 27 ساعت قبل از نشست‌های ریاض بوده، از امیر قطر خواسته شد که زیر بار توافقات صورت گرفته در نشست عربستان نرود.

البته بايد گفت اختلافات بين قطر و عربستان و امارات موضوعي مربوط به امروز و ديروز نيست. بلكه از هنگام شروع و اوج گيري بهار عربي و حمايت قطر از جنبش هاي اخوان المسلمين عملا اين كشور در تقابل با سياست راديكال و افراطي عربستان قرار گرفت. اين رويارويي بوضوح در كشورهاي چون مصر زمان محمد مرسي و سوريه قابل مشاهده است. به اين موارد بايد اختلافات مرزي قديمي دو كشور نيز اشاره كرد. برخي نيز بر اين موضوع تاكيد مي كنند كه خريدهاي نظامي هنگفت عربستان از آمريكاي ترامپ و حمايت واشنگتن از سياست هاي آل سعود ممكن است موجبات هراس اين كشور كوچك حوزه خليج فارس از دست اندازي و توسعه طلبی ارضی رياض شده باشد.

البته در این بین عربستانی ها تلاش دارند تا با فضاسازی های رسانه ای عنوان کنند که تبریک امیر قطر به حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران بعد از پیروزی در انتخابات به معنای آغاز مرحله جدیدی از روابط دو کشور و ورود دوحه به محور مقاومت می باشد که بدون شک سخن گفتن در این باره مغرضانه و بسیار زود می باشد.

حال آينده اين اختلافات و ارتباط قطر با كشورهاي خليج فارس به موضوعي مهم در تحليل ها تبديل شده است. برخي عنوان مي كنند كه پيرو چنين وضعيتي احتمال اينكه پایگاه العیدید آمریکا از قطر به عربستان و یا امارات منتقل شود وجود دارد. عده اي نيز از انزوای منطقه اي و يا وقوع كودتا و تغییر امير قطر با چراغ سبز آمریکا خبر داده اند. برخي رسانه ها نيز از احتمال ميانجي گيري كويت گفته اند و اين كه سكوت و تكذيبيه سخنان امير قطر نيز نشان مي دهد دوحه چندان مايل به تشديد درگيري ها نمي باشد.

اما با تمام اين تفاسير بايد گفت هر چند ممكن است اين درگيري ها به صورت مقطعي كاهش يابد اما تجربه ثابت كرده اختلافات قطر با عربستان بدليل تضاد ديدگاه هاي بنيادين و مبنايي هرگز پايان نمي يابد. به ویژه اينكه سياست خارجي كشورهاي غربي به خصوص آمريكا نيز مبتني بر تشديد درگيري ها و اختلافات براي فروش هر چه بيشتر تجهيزات و سلاح مي باشد.