لیبرالیسم تخیلی و فرضیه U وارون!

17 مرداد 1385 ساعت 16:26


 اين سه نحله عبارت اند از "تکنیک گرایی" یا  به عبارت دقیق تر استفاده افراطی از الگوهای وارداتی و بهره گیری از روش های سنجش و برآورد آماری محض بدون توجه به اوضاع داخلی و "عرصه واقعی"، "تکنوکراسی" یا به عبارت دقیق تر تکنولوژی زدگی و غربگرایی تحت لوای "قدرت تکنیک"،  و در نهایت "اتریشی گری و لیبرترینیسم" یا به عبارت دقیق تر بنیادگرایی آزادیخواهانه متصلب.با وجودیکه هر کدام از اندیشه های پیش گفته توسط اشخاص و یا احزاب متمایزی چه در سطح آکادمیک و چه در عرصه عمومی نمایندگی می شوند، اما تیپ شناسی حرکت های اقتصاد سیاسی سال ها و یا دهه های اخیر، نقطات اتصال و همپوشانی های های گاه و بیگاه و ناگفتة گونه های مختلف لیرالیسم ایرانی را پیش روی ناظر منصف نمایان خواهد کرد. یکی از این نقاط اشتراک "نگو"، فرضیه ای است که در شکل کلاسیک خود به نظریة U وارون کوزنتس یا بده بستان و رابطة عکس میان برابری و رشد در گام های ابتدایی فرایند توسعه می پردازد. این فرضیه با محور قرار دادن انباشت سرمایه به عنوان موتور رشد و با اشاره به رابطه مستقیم میان سطح درآمد و میزان پس انداز یا همان روابط آشنای میل نهایی به مصرف، نابرابری را تشدید کنندة تشکیل انبارة سرمایه و در نهایت رشد عنوان می کند. توصیه سیاستی(1)  "معتقدان" به این نظریه، تحمل نابرابری  برای رسیدن به رشد یا آنچه که به "به قیمت له شدن عده ای زیر چرخ های توسعه" معروف شده است می باشد که در قالب برنامه های آشنایی همچون "تعدیل" یا آنچه به شکل کلي "پدیده سازندگی" می شناسیم عملیاتی شده است.انتقادات شدید از سیاست های "توزیع درآمدی" دولت نیز معمولا از این موضع صورت می گیرد. پشتوانه نظری این بحث و انتقادهای ظاهرا آزادی خواهانه نیز غالبا بر اهمیت انباشت سرمایه و در صورت کلی خود رابطه عکس میان "برابری" یا سیاست های توزیع درآمدی و "رشد" استوار است. اما نکته جالب ماجرا در این جاست که قریب به اتفاق مطالعاتی که بر روی رابطة میان رشد و نابرابری در ایران انجام شده اند و از میان آنها می توان به زیدی(1378)، میراحمدی (1378)، کاشانی (1376)، ناجی میدانی (1375)، عرب پناهی (1373)، شاکری (1372) و پروین (1372) اشاره کرد نشان می دهند که نه تنها "وجود این رابطه در شرایط اقتصاد ایران رد می شود" و "این ایده که رشد حداکثر تولید قادر است شرایط نابرابری و گستردگی فقر را تعدیل کند، مورد تردید قرار می گیرد" ، که "گستردگی فقر و توزیع نابرابر درآمد –  با توجه به تقاضای محدود قشر محدود پردرآمد و کاهش تقاضای قشر عظیم کم درآمد – ساختار تولید را تغییر داده، منجر به سطح پایین بهره وری بخش عظیمی از نیروی کار شده و در نهایت رشد بلند مدت را محدود خواهد کرد" بگونه ای که حتی "برابرسازی منطقی در نهایت به رشد بیشتر خواهد انجامید". به همین دلیل است که مدعیان تکنیک گرایی و نظریه پردازان به اصطلاح آزادی خواه، درست بر خلاف ادعای علمی بودن خود، معمولا در محافل آکادمیک به بیسوادی و فقر علمی و عدم توجه به شرایط و مطالعات اقتصاد ایران، تمرکز بر مدل های وارداتی و ترجمه ای و در نهایت "تخیلی بودن" شناخته می شوند.والسلام  1- بحث فنی اقتضائات سیاسی خوانش و تحلیل این منحنی را می توان به این صورت ارائه داد که تحلیل گر با علٌی گرفتن هر یک یا هر دوی محور های نابرابری یا/و رشد، در وضعیت مینی مال به در پیش گرفتن گونه ای از صبوری اجتماعی (سلیت و یلتکین، 2005) و عدم دخالت در وضعیت فعلی نابرابری اجتماعی به امید آینده خوب و روزهای خوش محتوم قسمت های فوقانی نمودار و در حالت حداکثری به تاثیر تشدید کنندة نابرابری بر رشد در گام های ابتدایی رشد خواهد رسید که تحلیل اخیر، به درست یا به غلط از جانب تئوری پردازان لیبرال کاربرد بیشتری داشته است. ناگفته نماند که این نظریه برای استفاده ها یا سوء استفاده های مرتبط از آن از همان ابتدا اساسا از جانب این طیف، با همین قرائت اخیر در ادبیات تحلیل اقتصاد ایران وارد و رایج شده است، قرائتی که در سال های اخیر و به دنبال انتقادات فزاینده از آن به تدریج به سمت قرائت اول، رنگ می بازد. البته همانگونه که اشاره شد نقطة مشترک هر دوی این قرائت ها در اقتصاد ایران مردود بودن آنها از لحاظ تجربی می باشد. منابع
1-    اژدری کاشانی، "بررسی اثر توزیع درآمد بر رشد اقتصادی"، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه مازندران، 1376
2-    پروین، سهیلا، "زمینه های اقتصادی فقر در ایران"، پایان نامه دکترا، دانشگاه تربیت مدرس، 1372
3-    زیدی، راضیه، "اثر سیاست های تعدیل بر فقر و توزیع درآمد در اقتصاد ایران (1338-1372)، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز، 1378
4-    شاکری، عباس، "بررسی روند نابرابری اقتصادی منطقه ای و رابطه آن با مراحل رشد و توسعه در اقتصاد ایران"، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس، 1372
5-    عرب پناهی، سعید، "بررسی نقش بعضی از شاخص های مهم بر توزیع درآمد در ایران"، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه مازندران، 1373
6-    میراحمدی، عبدلله؛ "تعیین اثرات سیاست توزیع مجدد درآمد بر ساختار اقتصاد ایران"، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی، 1378.
7-    ناجی میدانی، علی اکبر، "بررسی آثار متقابل رشد اقتصادی و توزیع درآمد در ایران"، پایان نامه کارشناسی ارشد، 1375


کد مطلب: 117

آدرس مطلب: http://alef.ir/vdccamqs82bqs.la2.html?117

الف
  http://alef.ir