پیشنهاد کتاب/ «فریدریش شلایرماخر»؛ استیون سایکس؛ ترجمه منوچهر صانعی درهبیدی؛ نشر هرمس
تجربهی خدا
حمزه نادعلیزاده، 26 آذر 1393
26 آذر 1393 ساعت 12:37
فریدریش شلایرماخر
نویسنده : استیون سایکس
مترجم : منوچهر صانعی درهبیدی
ناشر : هرمس، چاپ اول ۱۳۹۳
۱۰۸ صفحه، ۴۰۰۰ تومان
این کتاب را فروشگاه اینترنتی شهر کتاب تا یک هفته پس از معرفی، با ۱۰% تخفیف ویژه عرضه میکند، در صورت تمایل اینجا کلیک کنید.
****
دین در واقع عبارت است از زندگی کردن در طبیعت نامحدود امر کلی، در واحدی که عین کثیر است، در خداوند...
اگر بخواهیم منصفانه در رابطه با شلایرماخر سخن بگوئیم، باید اذعان کنیم که ارائهی تفسیر منسجمی از اندیشههای وی کار دشواری است. علت این دشواری، تغایر دیدگاه وی در دو کتاب «دربارهی دین» و «ایمان مسیحی» است. بیان شلایرماخر در کتاب دربارهی دین، لحنی خطابی دارد و برای فرهیختگان طرح شده است، اما ایمان مسیحی با بیانی دقیق و با فرض حقانیت مسیحیت و برای معتقدان به مسیحیت نگاشته شده است. اولین چیزی که در کتاب دربارهی دین میتوان سراغ گرفت این است که وی «تحقیرکنندگان فرهیخته»ی دین را مورد خطاب قرار میدهد و در تلاش است که بتواند زمینهای را در جهت فهم تازهای از دین ارائه دهد تا بدان طریق، راهی را در تبیین این مطلب مهم که اساسا دین بدون قربانی کردن و محبوس ساختن عقل، تنها مبنا برای اتخاذ یک دیدگاه کامل نسبت به انسان و جهان است فراهم آورد. وی در برابر كساني كه دين را در عقايد و اخلاق محصور ميكنند، موضعگيري ميكند و معتقد است، دين بدون توجه به احساسات و هيجانات قابل فهم نيست و از طرفی در برابر عقلي كردن بيش از حدّ دين ايستادگي ميكند.
شلایرماخر در کتاب مورد بحث، به طور غیرمستقیم از خدا سخن میگوید و گویی در تقابل با الهیات روشنگری که هر چیزی را در استدلالهای خشک مورد ارزیابی قرار میدهند، به دنبال این است که تجربه کردن خدا را همراه با شور و شوق و خودجوشی منعکس سازد. اساسا از نگاه وی، دین در متن حبّ و عشق رخ میدهد و لذا زبان و الفاظ قاصرند تا حق مطلب را در رابطه با دین و خدا ادا کنند، لذا در تلاش است تا مقدماتی را برای تفسیری دیگرگون در فهم دین ارائه دهد تا فرهیختگانی را که با شکاکان متفاوتند، به سوی دین جذب کند. به وضوح شاهدیم که شلایرماخر تحت تأثیر جنبش رومانتیک است و از عقلانیت محض رویگردان.
شاید این سؤال مطرح شود که چرا شلایرماخر به چنین رویکردی نسبت به دین روی آورده و اساسا از چه روی به سمت درک رمانتیک دین و کتاب مقدس رفته است؟ بی شک باید پاسخ را در دورهی تاریخی وی و جایگاه الهیات طبیعی و توجیه عقلانی و استدلالی دین جستجو نمود. فیلسوفان تجربی انگلیس و از جمله هیوم به طور گستردهای جایگاه عقلانی دین را متزلزل ساخته بودند. کانت نیز وجه عقلانی دین را به وجه اخلاقی آن تقلیل داد و اساسا دین را تابعی از اخلاق قلمداد نمود. از دیگرسو بسیاری از مطالب کتاب مقدس قابل توجیه عقلی و علمی نبود و این همه برای دیندارانی چون شلایرماخر بسیار سخت بود. از این رو شاهدیم که شلایرماخر تحت تأثیر جنبش رمانتیسم، تجربۀ دینی را گوهر و قلب دین دانست و استدلالهای عقلی را در دین امور حاشیهای تلقی کرد؛ به همین جهت است که وی، افلاطونِ الهی و پیروان او را میستاید.
عمیقتر که بنگریم میبینیم که شلایرماخر، تفکر عقلانی و فلسفی در رابطه با خدا و به تعبیری برخورد کلامی در دین را، در جهت به چنگ آوردن حق میداند و این رویکرد، مبدأ اشکالات عدیدهای است؛ حال آنکه انسان با تأمل درونی خویش، در واقع خود را در دست خدا رها میسازد و از این طریق خدا بر او احاطه پیدا میکند و اعمال و رفتار او را جهت میبخشد، با این بیان است که پارسا مسلکی شلایرماخر فهمیده میشود. خداست که به زندگی ما غایت میبخشد و سبب میگردد خود را هماهنگ با جهان ببینیم، به بیان دیگر خدا وحدتبخش به تمامی جریانات هستی است و این درک جز از طریق پارسا مسلکی بدست نمیآید.
مختصر روایتی از زندگی و افکار فریدریش شلایرماخر توسط استیون سایکس به تحریر در آمده است که انتشارات هرمس این کتاب را با ترجمهی استاد منوچهر صانعی به چاپ رسانیده است. اگرچه اختصار این رساله، همۀ جهات فکری وی را در برنمیگیرد، با این حال جهت آشنایی با مبانی و مبنای نظرات این کشیش مسیحی، مفید و قابل توجه است.
کد مطلب: 252943
آدرس مطلب: http://alef.ir/vdcc0iqi12bqpo8.ala2.html?252943